Rabobank Retail Update Mei 2016 Deze update geeft een selectie van belangrijke ontwikkelingen in de sector 1. De onderwerpen zijn voorzien van Rabobank commentaar en gegroepeerd naar vijf belangrijke thema s in de Nederlandse retail: Fusion/grenzeloze retail, Verticale integratie, Omnichannel/ technologie, Samenwerking en Markt en concurrentie. Verder zijn enkele kerncijfers opgenomen ter illustratie van de marktontwikkelingen en vooruitzichten. Fusion grenzeloze retail Michael Kors: van mode naar smartwatch Designer label Michael Kors brengt een eigen smartwatch collectie op de markt. De collectie draagt de naam Michael Kors Access en is gemaakt in samenwerking met Google en haar besturingssysteem Android Wear. Door de toevoeging van technologie zegt Kors zijn accessoires naar het volgende niveau te willen tillen. Het nieuwe horloge heeft als doel mode en technologie samen te brengen. De collectie bevat horloges voor zowel vrouwen als mannen. Het is onder meer mogelijk de achtergrond met een swipe te veranderen en de bandjes zijn verwisselbaar. Verder biedt het horloge app notifications, fitness tracking, smart help en voice-activated Google. IKEA gaat eigen fietsen verkopen IKEA biedt vanaf komende zomer ook fietsen te koop aan. De fiets van IKEA draagt de naam Sladda en is verkrijgbaar met meerdere accessoires. Met behulp van een kliksysteem kunnen gebruikers onder meer een fietstas, bagagedrager of fietsmand aan de fiets bevestigen. Daarnaast heeft de fiets geen ketting maar een roest- en onderhoudsvrije aandrijfriem, die vijftienduizend kilometer mee moet gaan. Leden van IKEA Family krijgen EUR 200 korting op de aanschafprijs. Media Markt: stretchen naar e-bikes Consumenten kunnen nu ook bij Media Markt terecht voor de aanschaf van een elektrische fiets. De retailer wil het grootste en breedste assortiment e-bikes tegen een scherpe prijs aanbieden. Om te testen of dat aanbod aanslaat, wordt begonnen met de verkoop van e-bikes op zes winkellocaties en in de webshop. Klanten kunnen zowel tijdens als na de aankoop rekenen op deskundig advies, service en ondersteuning. Verder komen in de winkels testmogelijkheden en is het mogelijk om de e-bike twee weken gratis thuis uit te proberen. Vanwege de 'connectivity' tussen de e-bike en een smartphone of tablet (bijvoorbeeld voor navigeren, handsfree bellen of sloten op afstand bedienen) ziet Media Markt de uitbreiding als een logische stap. Online retailer gaat fysiek Online retailer Home24 heeft zijn eerste fysieke outlet geopend in Berlijn. In het 1.000m2 grote centrum vinden consumenten ongeveer drieduizend verschillende banken, stoelen, lampen en woonaccessoires van Home24 en meubelbedrijf Fashion For Home (dat door Home 24 is overgenomen). De outlet bevat producten die met een korting tot 70% over de toonbank gaan. Het gaat voornamelijk om geretourneerde artikelen of meubels die zijn gebruikt voor de campagnes van Home24. 1 Voor bronnen: zie pagina 4. Pagina 1 van 5
Flinders: van nieuw naar gebruikt Design woonwinkel Flinders gaat gebruikte meubels innemen en opknappen om ze weer te kunnen verkopen. De woonwinkel richt zich daarbij op zakelijke klanten. Steeds meer bedrijven en instellingen verwachten volgens CEO Geert-Jan Smits dat ze gebruikte stoelen of tafels kunnen retourneren bij Flinders. Het wordt zelfs als eis gesteld voor de aanschaf van nieuw (kantoor)meubilair. Fusion gaat over het verdwijnen van grenzen binnen en buiten de retailsector wat nieuwe groeikansen biedt. De voorbeelden laten verschillende van dit soort kansen zien. Er zijn diverse modemerken die stretchen naar horloges, maar door toevoeging van technologie (smartwatch) gaat Michael Kors naar een next level. IKEA rekt het assortiment living verder op door fietsen toe te voegen. Ook Media Markt zoekt uitbreiding in fietsen en kiest connectivity als verbindend element voor haar formule. Home 24 laat zien dat de grenzen tussen online en offline vervagen. Flinders zoekt uitbreiding in gebruikte meubels om daarmee klanten beter te bedienen. Dit heeft ook een MVO invalshoek: verlengen levensduur van schaarse materialen en grondstoffen. Verticale integratie IKEA adopteert model van fast fashion IKEA komt iedere maand met een nieuwe gelimiteerde collectie. Hiermee wil de retailer af van het beeld dat de collectie nooit verandert, aldus marketingdirecteur Jeroen Hubert. De meubelketen wil met deze koerswijziging het fast fashionprincipe van ketens als Zara en H&M naar zijn winkels brengen. IKEA richt zich hiermee niet op zijn vaste klanten, die toch wel blijven komen, aldus Hubert. Met de nieuwe collecties wil IKEA juist de klanten bereiken die bang zijn dat ze altijd spullen in huis halen die iedereen al heeft. Jeansmerk maakt unieke producten Jeansmerk Kings of Indigo (K.O.I.) is een samenwerking aangegaan met het ontwerp duo Van Slobbe Van Benthum. Dit heeft geleid tot een Kings of Indigo X Hacked collectie die in april is gelanceerd tijdens de Amsterdam Denim Days. De Kings of Indigo X Hacked collectie bestaat uit unieke stuks en gelimiteerde series die verkrijgbaar waren tijdens een evenement Blueprint, gehouden tijdens de Amsterdam Denim Days. Zangeres gaat kleding ontwerpen en verkopen Zangeres Beyoncé heeft een sportkledingmerk voor vrouwen gelanceerd: Ivy Park. De eerste collectie van dit nieuwe merk bestaat uit sweatshirts, leggings, crop tops, T-shirts en jasjes. De nieuwe athleisure clothing collectie van Ivy Park zal zowel online als in een aantal winkels te koop zijn. De consument kan voor het sportieve kledingmerk van Beyoncé onder meer terecht bij Zalando, Topshop, Net-a-porter, Selfridges, JD Sports en Hudson`s Bay. Verticale integratie het voeren van regie over de keten en het dicht bij de klant komen is een belangrijke trend in retail. IKEA komt, naar het voorbeeld van fast fashion, met snel wisselende collecties om klanten te blijven verrassen. Kings of Indigo maakt unieke producten door haar naam te koppelen aan die van ontwerpers. De producten zijn in gelimiteerde oplagen verkrijgbaar wat klanten extra gretig maakt om te kopen. Zangeres Beyoncé laat zien dat ook spelers van buiten de retailsector hun consumentenrelevantie kunnen gebruiken om producten te laten maken en aan klanten te verkopen, al dan niet via retailers. Omnichannel en technologie Klanten herkennen als ze de winkel binnen komen Mood Media is een bedrijf dat verantwoordelijk is voor de muziek die in de winkels van menig retailer klinkt. Mood Media ziet nu ook brood in marketing. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van de boxen waar ook de muziek uitkomt. Via zogenoemde digitale watermerktechnologie kunnen klanten herkend worden als ze de winkel binnenlopen. Dat gebeurt via een onhoorbaar, digitaal signaal dat verspreid wordt via de geluidsinstallaties en wordt opgevangen door hun mobiele telefoon. T-Mobile is de eerste retailer in Europa die op die manier gepersonaliseerde boodschappen naar zijn - vooralsnog alleen Tsjechische - klanten stuurt. Media Markt/Saturn: app voor betere winkelnavigatie Media-Saturn Group heeft een app gelanceerd waarmee klanten door de fysieke winkel kunnen navigeren. De Store Guide werkt in combinatie met beacontechnologie en wordt momenteel getest in de winkel van Saturn in Ingolstadt. Klanten kunnen in de app een productgroep of een specifiek product uitzoeken, waarna de app vertelt waar het te vinden is. De locatie van de klant wordt tot drie meter nauwkeurig bepaald. Gebruikers worden in de app gevraagd feedback te geven. Hans Anders: nieuwe website met meer service Hans Anders heeft een nieuwe website gelanceerd. De online winkel bevat een duidelijker menu, is beter te bezoeken op mobiele apparaten en heeft een briladviestool gekregen. E-commerce manager Michelle Nederveen: In onze nieuwe online winkel kunnen klanten nog beter rondneuzen, passen en natuurlijk ook bestellen. Daarnaast bestaat de mogelijkheid voor een zichtzending of het online maken van een afspraak in de winkel. Hans Anders heeft ook zijn webwinkel uitgebreid met een briladviestool. Op basis van geslacht, vorm van het gezicht en voorkeur voor een trendy of klassieke bril geeft deze tool een overzicht van passende monturen. Pagina 2 van 5
De klant staat centraal bij het issue omnichannel en technologie en niet de technologie of de kanalen. Door het combineren en integreren van kanalen moet de service aan de klant verbeterd worden, waarbij technologie ondersteunend is. De voorbeelden sluiten hier allemaal op aan. T-Mobile gebruikt technologie om de klanten te herkennen als ze de winkel binnenkomen waardoor 1-op- 1 marketing kan worden toegepast. Media Markt/Saturn helpt klanten om de weg te vinden in hun grote winkels met veel verschillende categorieën en producten. Hans Anders gebruikt de website om op verschillende manieren meer service aan klanten te bieden: zichtzending, online maken van een afspraak en een tool om online een passende bril uit te zoeken. Samenwerking Alibaba: samen werken aan virtual reality Alibaba ziet toekomst in virtual reality (VR)-winkelen. De Chinese e-commerce reus heeft een VR-onderzoekslab in zijn bedrijf opgenomen, genaamd GnomeMagic Lab. Alibaba wil straks andere retailers helpen om meer te verkopen, dankzij virtual reality. Eén van de retailers bij wie Alibaba VR wil inzetten is Saks Fifth Avenue. Consumenten kunnen dan vanuit hun woonkamer virtueel winkelen bij de keten. Het onderzoekslab komt voort uit de eerdere koop van het techbedrijf in augmented reality: Magic Leap. Alibaba ontwikkelt samen met deze dochter nieuwe hardware die retailers kunnen gebruiken om VR-winkelen mogelijk te maken voor hun klanten. Verkoper+Etsy=gepersonaliseerde sites De online marktplaats Etsy biedt verkopers nu de mogelijkheid om zelf een gepersonaliseerde, stand alone e-commerce site te bouwen. Ze kunnen hun webwinkel automatisch vullen met spullen die ze op Etsy verkopen, niet andersom. Met de nieuwe mogelijkheid, Pattern genoemd, kunnen verkopers hun eigen e-commerce omgeving bouwen op basis van een set met aangereikte templates. Met Pattern faciliteert Etsy voor het eerst verkopen buiten het eigen platform. Het bedrijf wil op deze manier succesvolle Etsy-verkopers, met soms grote fan commmunities, nauwer aan zich binden. Gebruikers van Pattern kunnen in hun eigen shop nieuwtjes kwijt en klanten informeren over nieuwe artikelen en aankomende events. Ontwerper en online platform werken samen Mart Visser is een exclusieve samenwerking aangegaan met online platform Kleding.nl. De zoekmachine gaat de kledingstukken uit de confectielijn van de couturier promoten. Ook neemt Kleding.nl items van MartVisser.nl in haar zoekmachine op. Mart Visser: Met mijn confectielijn heb ik de afgelopen vijf jaar laten zien dat ik mijn signatuur ook in betaalbare kleding terug kan laten komen. Kleding.nl bereikt online mijn belangrijkste doelgroep, namelijk vrouwen in de leeftijd van 30 tot 45 jaar. Ik ben dan ook enorm blij met deze samenwerking. De exclusieve samenwerking zorgt ervoor dat de kledingcollectie extra onder de aandacht komt bij de ruim één miljoen bezoekers (per maand) van Kleding.nl en de ruim 100.000 gebruikers van de app. De couturier op zijn beurt gaat Kleding.nl ondersteunen met marketing- en PR activiteiten en krijgt een actieve rol bij diverse evenementen die het komende jaar worden georganiseerd. Rituals op platform bol.com Rituals biedt zijn producten voortaan ook te koop aan via bol.com. De cosmeticaketen is daarvoor een samenwerking aangegaan met de Ahold-dochter. We hebben voor Rituals een winkelomgeving gecreëerd waarin beleving en inspiratie voorop staan en die volledig aansluit bij de manier waarop consumenten graag winkelen voor luxe home- en bodyartikelen, aldus algemeen directeur Daniel Ropers van bol.com. Klanten van bol.com die voor twaalf uur s middags een product van Rituals kopen kunnen die dezelfde dag nog afhalen in een vestiging van zusterformule Albert Heijn. Een groot voordeel van samenwerking is dat de zelfstandigheid in stand blijft. Bovendien worden de risico s van andere groeistrategieën vermeden. Samenwerking is daarmee een aantrekkelijke strategische optie voor retailers. De voorbeelden laten verschillende vormen van samenwerking zien waarmee diverse strategische doelen bereikt kunnen worden. Alibaba brengt verschillende techbedrijven samen in een onderzoekslab en stelt de technologie ook ter beschikking aan andere retailers die dit stand alone veel lastiger kunnen realiseren. Etsy helpt haar klanten (verkopers) om met gepersonaliseerde sites nog relevanter te worden voor hun klanten, de eindconsumenten. De samenwerking tussen Mart Visser en Kleding.nl heeft verschillende dimensies. Kleding.nl is voor Mart Visser een waardevol touchpoint met klanten en Mart Visser ondersteunt Kleding.nl met marketing, PR en events. Rituals maakt gebruik van het online platform van bol.com om meer touch points met klanten te creëren. Ook de logistieke dienstverlening van bol.com, waarbij de vestigingen van AH als afhaalpunt dienen, biedt toegevoegde waarde voor de klanten in de vorm van de same day delivery service. Markt en concurrentie H&M: margedruk door dollar en zachte winter Hennes & Mauritz (H&M) heeft in het eerste kwartaal van 2015/2016 (december-februari) veel last gehad van de dure Amerikaanse dollar. Daardoor was de inkoop relatief duur. Ook bleef veel warme kleding in de rekken hangen door het zachte winterweer in Europa. De consumentenomzet van H&M groeide in het eerste kwartaal nog wel met ruim 8% naar 50,6 miljard Zweedse kroon (ca. EUR 5,5 mld). De brutomarge daalde echter ruim 3%: van 55,2% naar 52,0%. Pagina 3 van 5
Faillissement voor Brova Brova, het moederbedrijf van de modeketens Hout-Brox en Duthler, is failliet verklaard. Hout-Brox heeft 22 vestigingen door heel Nederland. Duthler heeft 1 modewarenhuis in Varsseveld. Eerder verkocht Brova al haar derde modeketen, Purdey, aan O&C Investments. Amazon wil in Berlijn binnen twee uur gaan leveren Amazon lanceert binnenkort een nieuwe bezorgservice in Berlijn, waarbij pakketjes binnen twee uur worden afgeleverd bij klanten. Het bedrijf richt daarvoor een distributiecentrum in aan de Berlijnse Kurfürstendamm, waar zo n 10.000 veelgevraagde artikelen worden opgeslagen. Amazon gaat in eerste instantie samenwerken met lokale koeriers. De bezorgingen zullen zes dagen per week en in twee ploegen gedaan worden. Amazon heeft afgelopen jaar nieuwe diensten voor leden van het Amazon Prime loyaliteitsprogramma uitgerold, waaronder de bezorging binnen een uur (in Manhattan), waarmee het bedrijf meer klanten wil trekken. Suitsupply gaat verder op internationaal groeipad Mannenmodeketen Suitsupply opent binnenkort winkels in Sydney, Kopenhagen en Stockholm. Het worden de eerste vestigingen van de Nederlandse retailer in respectievelijk Australië, Denemarken en Zweden. Suitsupply is momenteel al in vijftien landen actief. De verder expansie is ingegeven door de sterke online business. Australië is één van onze grootste online landen, aldus Suitsupply oprichter Fokke de Jong. Verder staan de Nordics in Europa in de online top drie, ondanks dat Suitsupply er nu nog geen winkels heeft. Omnichannel is volgens de oprichter het belangrijkste onderdeel geworden binnen Suitsupply. Dat is goed zichtbaar op het hoofdkantoor, zegt hij. De ene helft van de mensen zijn designers en met mode bezig en de andere helft zijn techies. De winkels van Suitsupply openen volgens De Jong op rare plekken. Dat hebben we de afgelopen vijftien jaar tot kunst verheven, stelt hij. Suitsupply heeft onlangs onder meer een winkel geopend op een dakterras in Chicago en een villa in Shanghai tot winkel verbouwd. KiK groeit verder, ook in Nederland De Duitse fashion discounter KiK wil zijn winkelbestand de komende vijf jaar flink uitbreiden. In totaal moeten er 1.500 vestigingen bijkomen, in eigen land en daarbuiten. KiK is momenteel met ~3.300 winkels in negen landen actief, waaronder in Nederland. Sinds de introductie drie jaar terug is de retailer in ons land voorbij de twintig vestigingen gegroeid. KiK is van plan om een groot aantal vestigingen in Nederland te openen. KiK heeft de Nederlandse markt onderzocht en geconstateerd dat hier nog veel ruimte ligt. Beetje bij beetje openen we meer winkels., aldus een woordvoerder van KiK. Marktomstandigheden blijven uitdagend Zowel het consumentenvertrouwen als de koopbereidheid zijn verbeterd in april. In februari steeg de retailomzet in de winkels; dit is echter geheel gedreven door een gunstige samenstelling van de koopdagen. Online groeide in hoog tempo door en won verder marktaandeel. Zie het onderdeel Kerncijfers voor meer details. In april herstelden de vertrouwensindicatoren, na enkele maanden van daling. De CBS omzetcijfers over februari waren positief voor de winkels. Dit was echter geheel veroorzaakt door een gunstige samenstelling van het aantal koopdagen. De cijfers laten ook zien dat online verder marktaandeel wint. De kwartaalcijfers van H&M illustreren het risico van margedruk door de dure USD en de ongunstige weersomstandigheden. Als zelfs een speler met de schaal en het fast fashion model van H&M er last van heeft, dan moet dit ook zeker gelden voor kleinere modespelers. Het faillissement van Brova onderstreept onze visie dat de problemen in (fashion) retail nog lang niet voorbij zijn. Amazon werkt voortdurend aan de versnelling van de bezorgtermijnen. Hierdoor verliest de fysieke retail mogelijk een belangrijk voordeel ten opzichte van online: directe productbeschikbaarheid. Voor onderscheidende formules is er ook in de huidige marktomstandigheden ruimte voor groei. De voorbeelden van Suitsupply, Flying Tiger en KiK ondersteunen dit. Suitsupply toont aan dat de nieuwe retailwereld ook een andere samenstelling van het personeelsbestand vereist, met meer nadruk op technologie. De groei van dergelijke onderscheidende formules heeft ook een keerzijde: het zal ten koste gaan van anderen en leiden tot meer concurrentie. Bronnen voor deze uitgave zijn: retailnews.nl, retailwatching.nl, twinklemagazine.nl, fashionunited.nl, fd.nl, persbericht Media Markt, Fonk Magazine, textillia.nl, telegraaf.nl, persbericht H&M, CBS Statline Contactgegevens Sectorspecialisten Retail Rabobank Flying Tiger vliegt verder in Nederland Er staan nieuwe winkels van Flying Tiger gepland in Apeldoorn en Zwolle. Met de twee nieuwe filialen komt het winkelbestand van Flying Tiger in Nederland op 20. Vorig jaar opende de Deense retailer al vijf nieuwe winkels in ons land. De retailer zegt hier op termijn ruimte te zien voor zo`n 40 vestigingen. Medeeigenaar Annemieke Degens Dil liet eind 2015 al weten zeer zeker winstgevend te zijn in Nederland. Wereldwijd beschikt Flying Tiger over circa 600 vestigingen in 28 landen. Jos Voss Jos.Voss@rabobank.com Véronique Bulthuis Veronique.Bulthuis@rabobank.nl John David Roeg JohnDavid.Roeg@rabobank.com Sebastiaan Schreijen Sebastiaan.Schreijen@rabobank.com Pagina 4 van 5
Kerncijfers Vertrouwensindicatoren 10 8 6 4 2 0-2 -4-6 -8-10 Apr-15 Jun-15 Aug-15 Oct-15 Dec-15 Feb-16 Apr-16 Na enkele maanden van dalingen is het consumentenvertrouwen in april weer gestegen: van -4 in maart naar +1. Ook de voor de detailhandel belangrijke koopbereidheid verbeterde in april, maar minder prominent: van -2 in maart naar -1 in april. Consumer confidence NL Readiness to buy NL Detailhandelsomzet: groei in % (jaar-op-jaar) 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10% Feb-15 Apr-15 Jun-15 Aug-15 Oct-15 Dec-15 Feb-16 Sales growth non-food stores Sales growth food stores Sales growth online+catalogue players Online sales growth multi channel stores De omzet van food winkels groeide 3,6% in februari, vooral door hogere volumes (+2,8%). De non-food winkels lieten een lichte omzetstijging zien (+0,3%), gedreven door hogere prijzen (+1,6%); de volumeontwikkeling was negatief (-1,2%). De groei is sterk positief beïnvloed door een gunstige samenstelling van de koopdagen. De online omzet laat nog steeds forse groeicijfers zien. Non-food winkels januari-februari 2016 groei in % (jaar-op-jaar) 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% -10% Living DIY Drugstores Average 4,9% 3,2% 3,5% 2,6% -4,3% 1,8% -1,1% 1,6% Textile superm. Clothing Household -2,0% -7,8% -2,1% 0,9% -3,7% Consumer electr. -7,0% -7,1% -0,2% Het beeld voor de verschillende sectoren loopt nogal uiteen. Wonen en DHZ profiteren van de aantrekkende woningmarkt. Drogisterijen zijn doorgaans redelijk stabiel (veel need to have producten) en laten ook nu weer groei zien. De overige sectoren zitten in de min, waarbij vooral huishoud en consumentenelektronica in negatieve zin opvallen. Growth in % Jan-Feb 2016 (YoY) Growth in % Jan-Feb 2015 (YoY) Bron: CBS Deze publicatie is een uitgave van Rabobank. De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen die worden genoemd in de bronvermelding. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyse verwerkt. Rabobank aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor het geval dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten noch voor eventuele (zet-)fouten en onvolledigheden. Het betreft algemene informatie die aan veranderingen onderhevig is. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Pagina 5 van 5