Koers VO in beeld Passend onderwijs in cijfers en grafieken

Koers VO in beeld Passend onderwijs in cijfers en grafieken Juni 216

Inhoudsopgave Inleiding... 4 1. Leerlingaantallen... 5 1.1 Voortgezet speciaal onderwijs... 5 Cluster 3... 5 Cluster 4... 6 Landelijke cijfers... 7 Groeitelling vso februari 216... 7 1.2 Lwoo/pro... 8 1.3 Leerlingen ZIB... 1 2. Dekkend netwerk... 11 2.1 Binnen/buiten de regio... 11 2.2 Thuiszitters 215-216... 12 2.3 Intake LAN... 13 2.4 Netwerkontwikkeling... 15 Deelname ALV, RvT en OPR... 15 Deelname bijeenkomsten voor scholen... 16 3. Leerlingstromen... 17 3.1 ABT vso... 17 3.2 ABT OPDC... 18 3.3 ABT lwoo/pro... 19 4. Tot slot... 19

Inleiding Binnen het Samenwerkingsverband Koers VO willen de deelnemende schoolbesturen, de Raad van Toezicht, de ondersteuningsplanraad en het College van Bestuur transparant zijn over ontwikkelingen binnen passend onderwijs en zich door middel van het publiceren van kengetallen verantwoorden over het gevoerde beleid. Voorliggende publicatie Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken is ook met dit doel tot stand gekomen. In de Algemene Ledenvergadering van 15 december 215 is door het CvB van Koers VO een toezegging gedaan aan de leden om een weerslag te geven van de eerste resultaten van passend onderwijs in Koers VO. De publicatie is het resultaat van ruim anderhalf jaar gegevens verzamelen over passend onderwijs binnen Koers VO. In Koers VO in beeld worden gegevens weergegeven met betrekking tot leerlingaantallen, het dekkend netwerk en leerlingstromen via de drie adviescommissies beoordeling toelaatbaarheid van Koers VO. Dit is de eerste publicatie van Koers VO in deze vorm. Het doel is om ten minste één keer per jaar informatie te verstrekken over alle facetten waarbij het samenwerkingsverband betrokken is in zijn regio. Op basis van deze gegevens vinden de activiteiten van het samenwerkingsverband plaats, wordt ingesprongen op nieuwe ontwikkelingen en, wellicht als belangrijkste, wordt het gesprek met elkaar gevoerd. Deze publicatie is tot stand gekomen door gebruik te maken van belangrijke variabelen die iets zeggen over de kwaliteit van het samenwerkingsverband. Bronnen die zijn gebruikt zijn data van DUO, Onderwijs Transparant (OT), eigen registraties en de kengetallen passend onderwijs vanuit het ministerie van OCW. De samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs Zuid Holland Zuid Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 4

1. Leerlingaantallen De afgelopen twee jaar is het totale aantal leerlingen dat onderdeel is van het Samenwerkingsverband Koers VO gestegen naar 54.284 leerlingen op 1 oktober 215. In tabel 1.1 is de onderverdeling tussen de leerlingen uit het regulier vo en vso (cluster 3 en cluster 4) weergegeven. 1.1 - Overzicht leerlingaantallen samenwerkingsverband Koers VO 1 oktober 213 1 oktober 214 1 oktober 215 vo regulier 51.329 51.821 +,96% 52.342 +1,1% vso totaal 1.847 1.939 +4,98% 1.942 +,15% TOTAAL 53.176 53.76 +1,1% 54.284 +,97% vso cluster 3 822 865 +5,23% 842-2,66% vso cluster 4 1.25 1.74 +4,78% 1.1 +2,42% In de meerjarenbegroting 216-22 (ter goedkeuring geagendeerd voor de ALV 14-6-216) is voor het voortgezet speciaal onderwijs een afvlakkende groei geprognosticeerd waarbij vanaf 217 een gelijkblijvend aantal leerlingen wordt verwacht. In tabel 1.1 wordt deze afvlakkende groei in het vso voorzichtig zichtbaar. 1.1 Voortgezet speciaal onderwijs Leerlingen die vanuit het regulier onderwijs worden verwezen naar het voortgezet speciaal onderwijs hebben een toelaatbaarheidsverklaring (tlv) nodig die is afgegeven door een samenwerkingsverband passend onderwijs. Een leerling kan ondersteuning in het vso nodig hebben vanwege een lichamelijke en/of verstandelijke beperking en/of chronische ziekte (cluster 3) of vanwege gedrags- en/of psychiatrische problematiek (cluster 4). De invoering van passend onderwijs vraagt van scholen vooral te kijken naar mogelijkheden van leerlingen. Daarom worden voor de bekostiging de termen cluster 3 en cluster 4 niet meer gebruikt. In plaats daarvan worden leerlingen formeel in een van drie bekostigingscategorieën geplaatst: laag (L), midden (M) of hoog (H). De categorieën worden ook wel benoemd als categorie 1, 2 en 3. De categorie bepaalt de middelen die beschikbaar zijn voor de betreffende leerling. De ondersteuningsbekostiging 215-216 per leerling bedraagt: categorie L (1): 9.144,59 categorie M (2): 16.229,51 categorie H (3): 2.186,72 In Koers VO worden de benamingen cluster 3 en cluster 4 nog wel gebruikt om de vaak sterk van elkaar verschillende doelgroepen goed in beeld te houden. Cluster 3 Wat betreft het aantal leerlingen in cluster 3 is er een absolute stijging waarneembaar over de afgelopen drie jaar, maar is het leerlingaantal sinds 1 oktober 214 wel dalend. Deze daling betreft met name de leerlingen in de bekostigingscategorieën laag en midden. In cluster 3 is een piek zichtbaar bij de telling van 1 oktober 214. Een mogelijke oorzaak van deze stijging is dat vanaf deze datum alle 12-jarigen uit het speciaal onderwijs bij het voortgezet speciaal onderwijs worden meegeteld. Eerder werden leerlingen vaak langer meegeteld in het speciaal onderwijs en kwamen dus ten laste van het primair onderwijs. Op 1-1-215 wordt zichtbaar dat de groei van het vso veel lager is dan op 1-1-214 en dat het leerlingaantal in het geval van cluster 3 zelfs daalt. Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 5

Aantal leerlingen Aantal leerlingen 1.2 - Leerlingaantallen cluster 3 per categorie 1 8 6 822 865 842 63 647 625 4 2 16 172 32 46 34 Totaal L M H Categorie 183 1 oktober 213 1 oktober 214 1 oktober 215 In de hoge bekostigingscategorie is het leerlingaantal de afgelopen jaren gestegen. Dit wordt met name zichtbaar op scholen van BOOR (Herenwaard, De Hoge Brug), PCBO (A.J. Schreuderschool, Regenboog) en CSG De Waard (De Ark). Eén van de verklaringen voor deze groei is de toename van het aantal zeer moeilijk lerende leerlingen waarbij ook sprake is van psychiatrische problematiek. 1.3 - Overzicht leerlingaantallen cluster 3 incl. deelnamepercentages 1 oktober 213 1 oktober 214 1 oktober 215 vo regulier 51.329 51.821 52.342 vso cluster 3 822 865 842 Deelnamepercentage 1,6% 1,67% 1,61% Een dalende lijn is zichtbaar in het deelnamepercentage van cluster 3 ten opzichte van het totaal aantal leerlingen in de regio van Koers VO. Cluster 4 In cluster 4 is er daarentegen een constant stijgende lijn waar te nemen in het leerlingenaantal, alsook in het deelnamepercentage. Deze stijging is als verwacht en zo opgenomen in de begroting van 215 (vastgesteld 16 december 214). Alle leerlingen in cluster 4 hebben een bekostiging in de lage categorie. 1.4 - Leerlingaantallen cluster 4 12 1 8 6 4 2 125 174 11 Totaal 1 oktober 213 1 oktober 214 1 oktober 215 In 214 is de stijging in het leerlingaantal van cluster 4 hoger dan in 215. Een mogelijke oorzaak daarvan is de invoering van passend onderwijs op 1 augustus 214 en de keuze die ouders hebben Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 6

Aantal leerlingen gemaakt voor een plaatsing in het speciaal onderwijs in plaats van de keuze voor leerlinggebonden financiering (een rugzak). Omdat de leerlinggebonden financiering werd afgeschaft met de ingang van passend onderwijs, kozen sommige ouders en scholen vermoedelijk voor zekerheid in onzekere tijden. 1.5 - Leerlingaantallen binnen de regio cluster 4 per bestuur 5 4 3 2 191 28 225 49 44 394 249 267 299 1 BOOR Horizon Yulius 1 oktober 213 1 oktober 214 1 oktober 215 Er zijn binnen Koers VO drie schoolbesturen met scholen voor cluster 4. Zichtbaar wordt dat bij twee schoolbesturen (BOOR en Yulius) de leerlingaantallen stijgen en dat bij één bestuur (Horizon) het leerlingaantal daalt. Er is in het cluster 4 onderwijs sprake van wachtlijsten voor leerlingen met een tlv, sinds het begin van de invoering van passend onderwijs. 1.6 - Overzicht leerlingaantallen cluster 4 incl. deelnamepercentages 1 oktober 213 1 oktober 214 1 oktober 215 vo regulier 51.329 51.821 52.342 vso cluster 4 1.25 1.74 1.1 Deelnamepercentage 2,% 2,7% 2,1% Landelijke cijfers In tabel 1.7 is het deelnamepercentage van het totale vso in het gebied van Koers VO afgezet tegen het landelijke deelnamepercentage in het vso. Waar het deelnamepercentage landelijk daalt, is er bij Koers VO sprake van een lichte stijging ten opzichte van 213. Ten opzichte van 214 is er echter wel een daling zichtbaar. 1.7 - Overzicht deelnamepercentages vso Koers VO en landelijk 1 oktober 213 1 oktober 214 1 oktober 215 Deelnamepercentage vso totaal Koers VO 3,6% 3,75% 3,71% Deelnamepercentage vso totaal landelijk 3,61% 3,66% 3,47% Groeitelling vso februari 216 In het vso vindt jaarlijks op 1 februari een tussentijdse leerlingtelling plaats van de in- en uitstroom. Op deze peildatum wordt bepaald of er sprake is van tussentijdse instroom in de periode 1 oktober tot en met 1 februari van het daaropvolgende jaar. Het samenwerkingsverband is vervolgens bij een hogere instroom dan uitstroom wettelijk verplicht de ondersteuningsbekostiging over te dragen aan de school. Een samenwerkingsverband heeft de keuze om ook de basisbekostiging aan de school te vergoeden. Koers VO vergoedt tot op heden beide onderdelen van de bekostiging aan de vso-scholen met tussentijdse groei. De groeitelling in het (voortgezet) speciaal onderwijs is geen nieuwe bekostiging als gevolg van de invoering van het passend onderwijs. Sinds de invoering is de vergoeding hiervan echter overgegaan vanuit het ministerie naar de samenwerkingsverbanden en de wijze van berekenen is daarmee Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 7

veranderd. Om deze reden zijn de gegevens van voor de invoering van passend onderwijs niet opgenomen in tabel 1.8. 1.8 - Tussentijdse in- en uitstroom vso cluster 3 en 4 215 216 Instroom 1 februari 59 66 Uitstroom 1 februari 111 131 Verschil -/- 52 -/- 65 Uit tabel 1.8 blijkt dat er sprake is van een tussentijdse netto uitstroom van leerlingen in het vso de afgelopen twee jaar. Voor de (hoofd)brinnummers van de scholen in de regio van Koers VO is dit nader geanalyseerd. Met name Horizon en Yulius vertonen hierbij een sterke tussentijdse netto uitstroom. Dit betekent dat het aantal leerlingen bekostigd door Koers VO afneemt. Twee op het eerste gezicht tegenstrijdige gegevens worden zichtbaar, enerzijds de tussentijdse netto uitstroom en anderzijds de eerder genoemde wachtlijsten voor het vso cluster 4. Onderwerp van onderzoek is de oorzaak van deze twee gegevens en of er een mogelijk verband bestaat. 1.8 - Netto in- of uitstroom leerlingen vso 5-5 Aantal leerlingen -1-15 -2-25 -3-35 1UC 1BS AW 2RX 2RT 2RJ 2RI 18BD 2VT 2KH 2XM 17WK 26LY De WaardMartinus PCBO BOOR Horizon Yulius Hoofdbrinnummer + bestuur 1 februari 215 1 februari 216 1.2 Lwoo/pro Als wordt gekeken naar leerlingaantallen, zijn ook leerlingen met een lwoo-aanwijzing of een probeschikking van belang. In lwoo/pro heeft zich vanaf 216 een grote wijziging voorgedaan. Sinds januari 216 zijn de ondersteuningsmiddelen voor lwoo en praktijkonderwijs toegevoegd aan het budget lichte ondersteuning van de samenwerkingsverbanden passend onderwijs. Het is ook wettelijk vastgelegd dat per 1 januari 216 het samenwerkingsverband bepaalt welke leerlingen in aanmerking komen voor een plek in het praktijkonderwijs (pro) of recht hebben op extra ondersteuning in het vmbo door middel van een aanwijzing leerwegondersteunend onderwijs (lwoo). De bekostiging voor leerlingen met een lwoo-aanwijzing of pro-beschikking bedraagt 4275,25 per leerling. Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 8

Aantal leerlingen Percentage Aantal leerlingen In grafiek 1.9 is het aantal leerlingen met een lwoo-aanwijzing of pro-beschikking over de afgelopen jaren weergegeven. Uit de grafiek blijkt dat het aantal lwoo-leerlingen binnen Koers VO daalt, en dat het aantal leerlingen in het pro stijgt. 1.9 - Leerlingaantallen lwoo/pro 7 6 6138 632 6235 6244 5915 5 4 3 2 1752 1791 1866 1848 1975 1 LWOO PrO 1 oktober 211 1 oktober 212 1 oktober 213 1 oktober 214 1 oktober 215 1.1 - Deelnamepercentage lwoo/pro 53. 52.5 52. 51.5 51. 5.5 5. 49.5 1 oktober 211 1 oktober 212 1 oktober 213 1 oktober 214 1 oktober 215 17,% 16,5% 16,% 15,5% 15,% 14,5% 14,% 13,5% 13,% 12,5% 12,% Aantal leerlingen Percentage LWOO/PrO Voor de bekostiging van samenwerkingsverbanden passend onderwijs is het verschil tussen het deelnamepercentage lwoo/pro op 1 oktober 212 en heden van belang. Bij een lager deelnamepercentage is de bekostiging hoger dan de uitgaven, bij een hoger percentage wordt er minder bekostigd dan uitgegeven. Uit grafiek 1.1 wordt duidelijk dat het deelnamepercentage lwoo/pro voor Samenwerkingsverband Koers VO sinds 212 is gedaald van 15,8% naar 15%. Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 9

Aantal leerlingen 1.3 Leerlingen ZIB Het traject De zorgleerling in beeld is vanuit het Samenwerkingsverband Koers VO schooljaar 21-22 gestart. Het traject is een uitwerking van afspraken om de aansluiting tussen primair en voortgezet onderwijs voor zorgleerlingen te verbeteren. Kern is dat leerlingen, na een selectie door de basisschool, op basis van het didactisch niveau (toetsgegevens eind groep 7), in aanmerking kunnen komen voor aanvullend onderzoek (IQ-onderzoek en onderzoek naar sociaal emotionele problematiek). De gegevens kunnen door de basisschool worden gebruikt voor het opstellen van het advies aan de ouders en door de scholen voor voortgezet onderwijs voor de aanvraag van een beschikking lwoo of pro. Met de afgesproken werkwijze wordt beoogd dat het ondersteuningsadvies (praktijkonderwijs of leerwegondersteunend onderwijs) van de basisschool beter zal worden omdat er meer en eerder gegevens beschikbaar zijn ter onderbouwing van het advies. Ouders kunnen hierdoor eerder en beter voorgelicht worden en kunnen hun kind tijdig op een passende school aanmelden. In totaal gaat het om 429 basisscholen in de regio van Koers VO die een ZIB-aanvraag kunnen doen. 1.11 - Onderzoeken Zorgleerling in Beeld 18 16 14 12 1 8 6 4 2 211-212 212-213 213-214 214-215 215-216 Aantal aanvragen Aantal onderzoeken Aantal Adviezen lwoo Aantal Adviezen pro Aantal Dubbele Adviezen Grafiek 1.11 bevestigt het beeld uit paragraaf 1.3 dat over de afgelopen jaren het aantal leerlingen in het lwoo daalt en dat het aantal leerlingen in het pro stijgt. Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 1

2. Dekkend netwerk Een wettelijke, belangrijke opdracht van Samenwerkingsverband Koers VO is het realiseren van een dekkend netwerk van onderwijsondersteuningsaanbod. Koers VO streeft naar een dekkend netwerk waarin elke leerling zonder onderbrekingen, binnen korte tijd, op de meest passende vorm van onderwijs, zo dicht mogelijk bij huis, les krijgt (Ondersteuningsplan, p.4). Zowel kwantiteit als kwaliteit van het aanbod spelen hierbij een belangrijke rol. De mate waarin het netwerk van Koers VO dekkend is, wordt bepaald door de kwaliteit en de variëteit van het aanbod. Kwalitatief zijn er nog geen manieren om dit te meten. Mogelijke indicatoren om toch iets te kunnen zeggen over het dekkend netwerk, zijn het aantal leerlingen dat in het (speciaal) onderwijs binnen/buiten de regio naar school gaat en het aantal thuiszitters. 2.1 Binnen/buiten de regio Een van de gegevens waaruit blijkt of er een dekkend netwerk is binnen de regio van Koers VO is of alle leerlingen met een onderwijsondersteuningsbehoefte op een onderwijsplek binnen de regio van Koers VO naar school kunnen gaan. Uit grafieken 2.1 en 2.2 blijkt dat dit niet voor 1% van de leerlingen het geval is, maar dat de overgrote meerderheid van de leerlingen in het speciaal onderwijs binnen Koers VO naar een school binnen de regio gaat. Op de reguliere scholen van Koers VO komt 9,1% van de leerlingen van buiten de regio (grafiek 2.3). 2.1 - Percentage cluster 3 leerlingen op scholen binnen/buiten de regio peildatum 1-1-215 7,6% 2.2 - Percentage cluster 4 leerlingen op scholen binnen/buiten de regio peildatum 1-1-215 16,5% 2.3 - Percentage leerlingen van binnen/buiten de regio op reguliere vo scholen Koers VO peildatum 1-1-215 9,1% 92,4% 83,5% 9,9% Buiten regio Binnen regio Buiten regio Binnen regio Binnen regio Buiten regio De cluster 3-scholen buiten de regio waar de meeste leerlingen uit het gebied van Koers VO naar toe gaan zijn de Ericaschool in Vlaardingen (16 leerlingen), De Ark in Gouda (7 leerlingen), de Herman Broerenschool in Delft (7 leerlingen) en School Bleyburgh in Sliedrecht (7 leerlingen). In totaal gaan er 64 cluster 3-leerlingen naar een school buiten de regio. Cluster 4-leerlingen die buiten de regio naar school gaan, gaan voornamelijk naar cluster 4-scholen van Yulius en Horizon in Spijkenisse, Schiedam en Dordrecht. In totaal zijn dat 12 van de 182 leerlingen (66%) die buiten de regio naar een cluster 4-school gaan. Zoals uit het bovenstaande blijkt, zit het overgrote deel van de leerlingen dat buiten de regio naar school gaat op een school in de naastliggende samenwerkingsverbanden. Dit grensverkeer is vanwege reisafstand verklaarbaar. Aan de andere kant wordt duidelijk dat als wordt gekeken naar de populatie van de scholen voor voortgezet speciaal onderwijs in de regio van Koers VO, dat deze scholen een regiofunctie vervullen voor andere samenwerkingsverbanden. In de cluster 3-scholen van Koers VO is ruim 17% van de leerlingen afkomstig van buiten de regio en in de cluster 4-scholen van Koers VO is dat zelfs ruim 26%. Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 11

2.2 Thuiszitters 215-216 Een steeds belangrijker onderwerp binnen passend onderwijs is het tegengaan van thuiszitters. Het voorkomen van thuiszitters is daarom ook een opdracht van Koers VO. In de zomer van 215 is de Taskforce Thuiszitters van start gegaan. In de Taskforce zijn de scholen, de gemeente Rotterdam, de samenwerkingsverbanden Koers VO en PPO Rotterdam en de ketenpartners jeugdhulp vertegenwoordigd. Samen hebben zij forse reductie van het aantal thuiszitters en de duur van het thuiszitten tot doel gesteld. Het aantal thuiszitters wordt dagelijks gemonitord. Voor de weergave van het verloop van het aantal thuiszitters in schooljaar 215-216 is gekozen om gebruik te maken van de gegevens uit de rapportages die vanuit Koers VO, sinds november 215, tweemaandelijks aan de Inspectie voor het Onderwijs worden verstuurd. De stijging in het aantal thuiszitters tot maart 216 is onder andere het gevolg van het feit dat sterk gestimuleerd is dat vo- en vso-scholen thuiszitters melden. Daarnaast zijn de wachtlijsten voor het vso oorzaak van de toename van thuiszitters. 2.4 - Totaal aantal thuiszitters op 4 teldata 215-216 14 12 1 1 128 133 122 8 6 4 2 november 215 januari 216 maart 216 mei 216 2.5 - Totaal aantal thuiszitters per gemeente op 4 teldata 215-216 8 7 6 5 4 3 2 1 november 215 januari 216 maart 216 mei 216 Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 12

In grafiek 2.5 staat ook een aantal leerlingen die woonachtig zijn buiten de regio van Koers VO. Dit zijn leerlingen die op een school van Koers VO staan ingeschreven en door omstandigheden thuis zijn komen te zitten. Deze leerlingen zijn allen afkomstig uit de gemeenten aangrenzend aan het gebied van Koers VO. De gemeentes met de meeste thuiszitters (teldatum mei 216) zijn de gemeente Rotterdam (75) en gemeente Capelle a/d IJssel (1). Om het aantal thuiszitters terug te brengen is het belangrijk dat er samenwerking met jeugdhulp is. Gemeentes zijn daarmee een zeer belangrijke partner in het oplossen van de thuiszittersproblematiek.,4%,35%,3%,25%,2%,15%,1%,5%,% 2.6 - Percentage thuiszitters t.o.v. totaal ingeschreven leerlingen per gemeente peildatum 1-1-215 november 215 januari 216 maart 216 mei 216 Er zijn vele redenen waarom leerlingen thuis komen te zitten. Veel voorkomende redenen zijn problemen op individueel leerlingniveau, problemen tussen de leerling en de school, gebrek aan passend onderwijsaanbod waaronder plekken in cluster 4, wachtlijsten voor behandeling/opname of dat de best passende plek nog in onderzoek is. 2.3 Intake LAN Historisch is het zo gegroeid dat bureau Koers VO namens de gemeente en schoolbesturen de intake van leerplichtige anderstalige nieuwkomers (LAN) coördineert. Dit betreft echter een uitzonderlijke situatie, omdat dit geen kerntaak van Koers VO is. Leerlingen die 12 jaar of ouder zijn, kunnen terecht in een internationale schakelklas (isk) van een beperkt aantal vo-scholen van BOOR (RVC De Hef, Olympia College en de Wolfert van Borselen Scholengroep) en LMC (Zuiderpark College, Carré College). Via een non-verbale IQ-test wordt bepaald op welk niveau de leerling kan instromen: praktijkonderwijs, vmbo, havo of vwo. Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 13

2.7 - Aantal intakes LAN per schooljaar 7 6 5 4 3 2 1 529 328 427 469 473 21-211 211-212 212-213 213-214 214-215 215-216* (t/m 31 maart) 596 Het aantal geteste leerlingen is dit jaar hoger dan voorgaande jaren. Grafiek 2.7 geeft daarbij de situatie weer tot en met eind maart, echter het aantal leerlingen is nu al hoger dan in voorgaande jaren. Deze stijging is niet verrassend gezien het groeiend aantal vluchtelingen dat dit jaar naar Nederland is gekomen. Dit vraagt wel wat van de flexibiliteit van de schoolbesturen met een aanbod voor isk-leerlingen. Het niveau van de geteste leerlingen is tussen de jaren 21-211 en 215-216 op hoofdlijnen stabiel. De grootste verandering wordt zichtbaar in het percentage leerlingen met een pro-niveau, dit is gedaald van 21,1% naar 12,6%. De overige categorieën zijn met een paar procenten gestegen. Dit betekent dat over het algemeen steeds meer leerlingen op een hoger niveau instromen. De herkomst van de leerlingen is weergeven in onderstaande grafiek. Wat het meeste opvalt is de stijging van het aantal leerlingen dat afkomstig is uit het Midden-Oosten. Dit is echter ook goed te verklaren door de huidige situatie in die regio en het aantal vluchtelingen dat vanuit die regio naar Nederland komt. Voor Koers VO is het vooral van belang om te blijven monitoren wat het percentage leerlingen met een onderwijsondersteuningsbehoefte is dat uit deze categorie leerlingen voortkomt, met name in verband met het totale ondersteuningsbudget van het samenwerkingsverband. 35,% 3,% 25,% 2,% 15,% 1,% 5,% 2.8 - Procentuele verdeling herkomstlanden leerlingen Internationale Schakelklassen,% Iberisch Schiereiland Midden Afrikaanse landen Noord Afrikaanse landen Midden Oosten Noord en Oost Europa Antillen en Suriname Midden en Zuid Amerika overig 21-211 211-212 212-213 213-214 214-215 215-216* (t/m 31 maart) Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 14

2.4 Netwerkontwikkeling Koers VO is het samenwerkingsverband van 24 aangesloten schoolbesturen (plus drie van buiten de regio) met samen 111 vestigingen voor voortgezet (speciaal) onderwijs in de regio Rotterdam. Passend onderwijs gaat over goede onderlinge samenwerking tussen scholen en met partners, om elke leerling passend onderwijs te bieden, op een reguliere of speciale school of bijvoorbeeld in een nieuw te ontwikkelen (samenwerkings-)arrangement. Koers VO heeft zich daarom tot doel gesteld om de samenwerking en netwerkontwikkeling tussen scholen binnen het samenwerkingsverband verder te stimuleren. Deelname ALV, RvT en OPR Een belangrijk kenmerk van de kwaliteit van een netwerk, is de betrokkenheid van de partners in een samenwerkingsverband. Daarbij is de deelname van de leden aan de formele organen; de Algemene Ledenvergadering, de Raad van Toezicht en de ondersteuningsplanraad van belang. Uit onderstaande tabellen blijkt dat bij de ALV afgerond 5% van de leden aanwezig is bij de vergaderingen en bij de OPR 45% van de leden. Bij de Raad van Toezicht is de opkomst steeds minimaal 6 van de 7 leden geweest. Geen enkel lid van de RvT is vaker dan één keer afwezig geweest bij een vergadering. 2.9 - Aanwezigheid leden bij een ALV van Koers VO (totaal 24 schoolbesturen) 24 2 16 12 8 4 13 11 14 11 16-12-214 2-6-215 15-12-215 17-2-216 (ingelast) 7 6 5 4 3 2 1 2.1 - Aanwezigheid leden bij een RvT- vergadering van Koers VO 6 6 7 6 6 6 11-11-214 1-2-215 31-3-215 19-5-215 24-11-215 9-2-216 24 2 16 12 8 4 12 2.11 - Aanwezigheid leden bij OPR-vergaderingen van Koers VO (totaal 24 zetels, 22 leden) 1 9 11 11 3-9-214 29-1-215 14-4-215 23-6-215 8-2-216 Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 15

11-9-214 13-1-214 6-1-215 2-4-215 13-11-214 4-12-214 22-9-214 16-2-215 2-11-214 11-12-214 16-4-215 22-1-215 Twee schoolbesturen hebben in 213 afgezien van een afvaardiging naar de OPR van Koers VO, te weten CSG De Waard en Stichting voor R.K. Voorbereidend Hoger en Middelbaar Onderwijs voor Noordelijk Rotterdam. Deelname bijeenkomsten voor scholen Passend onderwijs voor elke leerling zo thuis nabij mogelijk organiseren is het doel waarvoor scholen binnen een samenwerkingsverband passend onderwijs staan. Dit kan alleen gerealiseerd worden door goede onderlinge samenwerking vanuit een gevoel van gezamenlijkheid. Om het wij-gevoel en onderling vertrouwen te stimuleren, heeft bureau Koers VO in 214-215, het eerste jaar van passend onderwijs, veel bijeenkomsten georganiseerd om elkaar te leren kennen. De bekende structuur van drie werkverbanden (noord, noordoost en zuid) voor directeuren, en expertisebijeenkomsten voor zorgcoördinatoren op maandagmiddag, is bewust losgelaten. Op basis van de inhoud van het Ondersteuningsplan, de komst van nieuwe leden, signalen van scholen en rekening houdend met de grote diversiteit aan schoolprofielen (grote variatie in schoolgrootte, niveau en ondersteuningsaanbod) en functionarissen met elk hun eigen rol, experimenteert Koers VO met nieuwe samenstellingen van bijeenkomsten voor scholen binnen het samenwerkingsverband. Ook is georganiseerd dat scholen bij elkaar op bezoek gaan. Uitgangspunt is dat de ontmoetingssituaties altijd in het teken staan van de missie, visie en het te bereiken doel. En eveneens dat bij de organisatie zoveel mogelijk scholen en leerlingen betrokken worden. 2.12 - Aanwezigheid scholen bijeenkomsten Koers VO 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 69% 4% 36% 5% 65% 65% 64% 55% 32% 2% 12% 36% % zorgcoördinatoren directies vso directies arbeidsgerichte scholen directies vmbo directies havo/vwo directies vo en vso Wat zichtbaar wordt, is dat de deelname van scholen heel wisselend is. Een hoge opkomst is zichtbaar bij de bijeenkomsten voor de directies vso en de directies van arbeidsgerichte scholen. De bijeenkomsten voor directies vmbo en havo/vwo zijn aanzienlijk minder goed bezocht en bij navraag (vragenlijst) bleek de behoefte aan apart samen komen als havo/vwo scholen gering. Op basis van deze ervaringen zijn er in schooljaar 215-216 minder bijeenkomsten georganiseerd. Bijeenkomsten waarnaar veel vraag was zijn wel georganiseerd: voor arbeidsgerichte scholen, vsoscholen, OPP-bijeenkomsten voor zorgcoördinatoren, een kennismakingsbijeenkomst voor nieuwe zorgcoördinatoren en directeuren, plaatsingsoverleggen (noord en zuid) en twee brede bijeenkomsten waar medewerkers van scholen elkaar konden treffen (over lwoo/pro en nieuwjaarsbijeenkomst over Durven doen wat nodig is). Er is dit schooljaar voor het eerst ook een bijeenkomst georganiseerd voor controllers en financieel directeuren van de schoolbesturen over de bekostiging van passend onderwijs binnen Koers VO. Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 16

aug-14 sep-14 okt-14 nov-14 dec-14 jan-15 feb-15 mrt-15 apr-15 mei-15 jun-15 jul-15 aug-15 sep-15 okt-15 nov-15 dec-15 jan-16 feb-16 mrt-16 apr-16 mei-16 Aantal verklaringen Daarnaast bezoeken dit schooljaar voor het eerst vaste tweetallen bestaand uit de Koersconsulent en een beleidsmedewerker een aantal vaste schoollocaties (zorgcoördinator en locatiedirecteur samen) om elkaar beter te leren kennen en in te kunnen gaan op schoolspecifieke vragen rondom passend onderwijs. Hiermee heeft elke schoollocatie vaste contactpersonen vanuit Koers VO en krijgt Koers VO beter zicht op de behoefte aan ondersteuning van scholen, thema's voor bijeenkomsten en kansen voor innovatie ten behoeve van passend onderwijs. 3. Leerlingstromen Binnen Koers VO zijn er drie adviescommissies beoordeling toelaatbaarheid (ABT) ingericht: de ABT vso, ABT OPDC en de ABT lwoo/pro. De hierna volgende gegevens gaan over de leerlingstromen die via deze ABT s van Koers VO lopen. 3.1 ABT vso De ABT vso is sinds de invoering van passend onderwijs per 1 augustus 214 ingericht binnen Koers VO en is belast met het afgeven van toelaatbaarheidsverklaringen (tlv s) voor het vso binnen de regio van Koers VO. 14 3.1 - Totaal aantal afgegeven tlv's ABT vso 12 1 8 6 4 2 Cluster 3 Cluster 4 In grafiek 3.1 is het verloop van de afgegeven tlv s vanaf de start van passend onderwijs tot heden weergegeven. In totaal zijn er in deze periode 49 tlv s voor vso cluster 3 en 93 tlv s vso cluster 4 afgegeven door de ABT vso van Koers VO. In de periode tot en met 31 juli 216 is er sprake een overgangsfase. Het is wettelijk bepaald dat in deze periode van twee jaar voor de zittende leerlingen in het vso met een cvi-beschikking een tlv moet worden afgegeven. Deze periode van herbeoordeling is door Koers VO planmatig ingezet in afstemming met de vso-scholen. Hieronder is het verloop van het herbeoordelen van zittende leerlingen in het vso weergegeven. In schooljaar 214-215 is er geen sprake geweest van herbeoordelen maar slechts het omzetten van cvi-beschikkingen naar tlv s met dezelfde looptijd. Vanaf 215-216 zijn er wel herbeoordelingen, naast de afgifte van tlv s voor nieuwe instroom. Van het totaal aantal afgegeven tlv s in deze periode betreffen dit 143 nieuwe tlv s en 241 herbeoordelingen. Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 17

Aantal verklaringen 3.2 - Onderscheid nieuwe tlv's en herbeoordelingen ABT vso 18 16 14 12 1 8 6 4 2 93 59 25 2 6 63 27 28 27 28 17 9 155 122 7 62 31 26 22 12 aug-15 sep-15 okt-15 nov-15 dec-15 jan-16 feb-16 mrt-16 apr-16 mei-16 Nieuw Herbeoordeling Sinds augustus 216 werkt Koers VO volledig met het digitale aanvraagsysteem Onderwijs Transparant voor de registraties van tlv s. Met dit systeem is het ook mogelijk om de herkomst van het type aanvragende school nader te registreren. Dit is zichtbaar voor de periode augustus 215 tot en met mei 216 in de volgende tabel: 3.3 - Herkomst van de TLV aanvragen, augustus 215 mei 216 Regulier onderwijs Voortgezet speciaal onderwijs vo vso cluster 2 vso cluster 3 vso cluster 4 Aantal leerlingen 137 5 346 396 Van de 98 scholen voor regulier voortgezet onderwijs binnen Koers VO zijn er drie scholen die opvallen met het aantal aangemelde leerlingen, te weten RVC De Hef (BOOR) met 9 leerlingen (6,6%) en de Roncalli MAVO (LMC) en het Thorbecke VO (BOOR) met beide 8 leerlingen (5,8%). Zonder toelichting zegt dit echter niets over de ondersteuning aan leerlingen op deze scholen. In de toekomst zullen verwijzingen van leerlingen nader gemonitord worden. 3.2 ABT OPDC De tweede ABT die is ingericht binnen Koers VO is de ABT OPDC (orthopedagogisch didactisch centrum). Als de ondersteuning op een school tijdelijk niet toereikend is voor een leerling en de leerling heeft tijdelijk intensieve ondersteuning en jeugdhulp nodig, dan kan deze leerling in aanmerking komen voor een kortdurende plaatsing op het OPDC. Doel is dat de leerling na drie maanden terugkeert naar de school van herkomst. 3.4 - Bezettingspercentage OPDC cumulatief 1% 8% 6% 4% 2% % november 215 februari 216 mei 216 noord totaal zuid percentage jaar verstreken Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 18

3.3 ABT lwoo/pro De derde ABT binnen Koers VO is de ABT lwoo/pro. Zoals eerder genoemd is het toewijzen van aanwijzingen voor lwoo en toelaatbaarheidsverklaringen voor het pro sinds 1 januari 216 een taak van bureau Koers VO. Ieder jaar stappen er rond de 1. leerlingen in de regio van Koers VO over van het primair naar het voortgezet onderwijs. Op basis van gegevens van voorgaande jaren vanuit de RVC en uit de ZIBgegevens is een ruwe schatting dat daarvan 1.2-1.4 leerlingen (12-14%) in aanmerking komen voor een lwoo-aanwijzing of een pro-beschikking. Op 31 mei 216 zijn er 914 leerlingen besproken in de ABT lwoo/pro van Koers VO. Vanwege de korte bestaansperiode van de ABT lwoo/pro kunnen hier nog geen conclusies over worden getrokken. 4. Tot slot De publicatie Koers in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken is een eerste weergave van de kengetallen passend onderwijs binnen Koers VO. Het doel van de rapportage is om binnen Koers VO met elkaar in gesprek te zijn over ontwikkelingen, transparant gemaakt in cijfers over het samenwerkingsverband. Daarbij wordt aan de leden ook de vraag gesteld welke gegevens relevant zijn voor vervolgrapportages. Er kan worden gedacht aan nader en dieper onderzoek op de al beschikbare gegevens of gegevens over maatschappelijke ontwikkelingen die relevant zijn voor het samenwerkingsverband. Het CvB van Koers VO stelt zich tot doel ten minste één keer per jaar op deze wijze te publiceren en streeft een inhoudelijke kwaliteitsslag na door in vervolgrapportages een koppeling te maken met het kwaliteitszorgsysteem van Koers VO. Dit betekent een relatie met de kritische succesfactoren en nog te formuleren doelen en beoogde resultaten van het samenwerkingsverband. Momenteel is dit in ontwikkeling. Ook wordt zo mogelijk een koppeling gemaakt met de programma s uit de meerjarenbegroting. Het Ondersteuningsplan van Koers VO is hierbij steeds leidend. Koers VO in beeld, passend onderwijs in cijfers en grafieken juni 216 19