Persoonlijke empowerment: Aspecten van gedrag: weerbaarheid, opkomen voor jezelf, je mening geven Aspecten van gedrag: - participatie in sociale en politieke activiteiten - weerbaarheid en assertiviteit - bewuste keuzes als het gaat om gezond leven - coping met moeilijke situaties, problemen oplossen - veranderingen in leefstijl in overeenstemming met de eigen gezond leven doelen Er zijn hier 2 instrumenten beschreven: - Instrument van Gysemberg & Heremans (2002) - Personal Opinions Questionnaire Scales (Bolton & Brookings, 1998) (Engelstalig)
Instrument van Gysemberg & Heremans (2002) Gemeten dimensies van empowerment Persoonlijke, community- en organisatieempowerment Gemeten aspect(en) van empowerment Waargenomen controle; kritisch bewustzijn; participatie; assertiviteit Type instrument Vragenlijst Naam van de subschalen Controle; Kritisch bewustzijn; Participatie Omvang 9 schalen met in totaal 34 items. Specifiek gezondheidsthema Nee Setting Niet specifiek Doelgroep Volwassenen Taal Nederlands Beschikbaarheid Ja. Te betalen Nee Referentie Gysemberg, E. & Heremans, H. (2002). Ontwikkeling en validering van een vragenlijst voor de meting van empowerment. Scriptie KU Leuven, Onderzoekscentrum Stress, Gezondheid en Welzijn. Bron van informatie over dit instrument Van den Broucke, S., Verduyckt, P. & Schoonacker, M. (2006). Databank Meetinstrumenten. Brussel: Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie. Gysemberg, E. & Heremans, H. (2002). Ontwikkeling en validering van een vragenlijst voor de meting van empowerment. Scriptie KU Leuven, Onderzoekscentrum Stress, Gezondheid en Welzijn. Achtergrond Deze vragenlijst is ontwikkeld volgens de theoretische conceptualisatie van Zimmerman. Deze auteur omschrijft empowerment als een multidimensioneel concept dat drie deelaspecten omvat (controle, kritisch bewustzijn, participatie) op drie onderscheiden niveaus (persoonlijk, community en organisatie niveau). De vragenlijst meet de 3 aspecten op de 3 niveaus. Voor de ontwikkeling van deze vragenlijst is gebruik gemaakt van twee bestaande Engelstalige vragenlijsten (de Perceived Control Scale van Zimmerman et al., 1994 en de Critical Consciousness Scale van Torre). Daarnaast heeft men zelf enkele items geformuleerd. Validiteit De vragenlijst is ingevuld door 204 personen in Vlaanderen. - Divergente validiteit: de correlaties werden berekend tussen de schalen van deze vragenlijst en twee andere vragenlijsten: een eenzaamheidsschaal en een vragenlijst voor interne en externe beheersing. Het verband met interne en externe beheersing bleek marginaal significant. Er was tegen de verwachting in een positieve correlatie met de eenzaamheidsschaal. - Predictieve validiteit: op basis van een discriminantanalyse kon vastgesteld worden dat de scores op de schalen van de empowermentvragenlijst op significante wijze een predictie toelaten van het lidmaatschap van vier soorten organisaties die verschillen inzake sociaal engagement.
Deze vragenlijst heeft een redelijke betrouwbaarheid en validiteit. Deze vragenlijst sluit voldoende aan bij het theoretische model van Zimmerman en laat een discriminatie toe tussen relevante groepen respondenten. Betrouwbaarheid De interne consistentie werd nagegaan via de berekening van Cronbach alpha coëfficiënten, zowel voor volledige schalen als voor de schalen bij weglating van elk item. Op basis hiervan werden drie items weggelaten. De resulterende betrouwbaarheidscoëfficiënten varieerden tussen.63 en.86. Gezien het beperkte aantal items per schaal kan deze betrouwbaarheid redelijk worden genoemd. Op basis van de principale componentenanalyses op de drie niveaus van de betrouwbaarheid worden in totaal 9 items weggelaten. Dit komt neer op een definitieve vragenlijst van 34 items. Richtlijnen of suggesties voor gebruik Het instrument Antwoordmogelijkheden: 1=helemaal niet akkoord 2=niet akkoord 3=onzeker 4=akkoord 5=helemaal akkoord Gepercipieerde controle op gemeenschapsniveau De gemeenschap waartoe ik behoor, heeft invloed op beslissingen die mij persoonlijk aanbelangen. Ik kan invloed uitoefenen op beslissingen die mijn gemeenschap aanbelangen. Door samen te werken kunnen mensen in mijn gemeenschap beslissingen beïnvloeden die deze gemeenschap aanbelangen. Mensen in mijn gemeenschap werken samen om beslissingen van de nationale overheid te beïnvloeden. Ik ben tevreden met de mate van invloed die ik heb over beslissingen die mijn gemeenschap aanbelangen. Gepercipieerde controle op organisationeel niveau De organisatie slaagt erin haar doelstellingen te bereiken. Ik ben tevreden met de mate van invloed die ik heb over beslissingen die de organisatie maakt. Gepercipieerde controle op individueel niveau Ik heb controle over de beslissingen die mij persoonlijk aanbelangen. Ik ben tevreden met de mate van controle die ik heb over beslissingen die mij persoonlijk aanbelangen. Kritisch bewustzijn op gemeenschapsniveau Sommige mensen in mijn gemeenschap worden benadeeld. Eens men een machtspositie heeft verworven in mijn gemeenschap, verliest men over het algemeen snel voeling met de anderen. Als mensen met een machtspositie in mijn gemeenschap willen luisteren, dan luisteren ze; als ze niet willen luisteren, dan luisteren ze niet. Het gezegde Alle mensen zijn gelijk, maar sommigen zijn meer gelijk dan anderen is waar in mijn gemeenschap.
Kritisch bewustzijn op organisationeel niveau Het gezegde Alle mensen zijn gelijk, maar sommigen zijn meer gelijk dan anderen is waar voor deze organisatie. In deze organisatie spelen alle mensen een belangrijke rol bij het nemen van beslissingen. Als mensen met een machtspositie in deze organisatie willen luisteren, dan luisteren ze; als ze niet willen luisteren, dan luisteren ze niet. Eens men een machtspositie heeft verworven in deze organisatie, verliest men over het algemeen snel voeling met de anderen. Sommige mensen in deze organisatie worden benadeeld. De meeste mensen in deze organisatie hebben niet echt iets te zeggen in het beleid van de organisatie. Kritisch bewustzijn op individueel niveau In gezinnen war man en vrouw uit werken gaan, zijn de huishoudelijke taken over beiden gelijk verdeeld. In gezinnen hebben man en vrouw evenveel inspraak. Participatie op gemeenschapsniveau Wanneer zich in mijn gemeenschap een probleem voordoet, dan woon ik bijeenkomsten of protestacties bij over dat probleem. Wanneer beslist wordt om in mijn gemeente een fabriek te bouwen die schadelijke stoffen produceert, zal ik actie ondernemen. Wanneer zich in mijn gemeenschap een probleem voordoet, dan richt ik mij tot een officiële instelling of spreek ik een invloedrijke persoon aan om mijn mening over dat probleem kenbaar te maken. Wanneer er zich in mijn gemeenschap problemen voordoen dan zal ik met anderen samenwerken om daar iets aan te doen. Participatie op organisationeel niveau Als er iemand gepest wordt op mijn werk, meld ik dat aan de verantwoordelijken. Als het voortbestaan van de organisatie waarin ik actief ben bedreigd zou worden, zou ik actie ondernemen door bijvoorbeeld in een actiecomité te zetelen. Als mijn werkgever gemaakte afspraken met de werknemers niet nakomt, ga ik protesteren. Participatie op individueel niveau Wanneer door nalatigheid van anderen schade wordt berokkend aan mijn eigendom, zal ik een klacht indienen. Wanneer de overheid tekort schiet in de dienstverlening die ze moet leveren, zal ik hierover klagen bij de gemeente. Wanneer mijn familie mij benadeelt bij de verdeling van een erfenis, zal ik hierop reageren. Wanneer een winkelier mij teveel heeft aangerekend, zal ik teruggaan en hem hierop attent maken. Wanneer mijn werkgever mij niet waardeert voor mijn prestaties, zal ik hierop reageren. Wanneer de gemeente mijn klachten niet behandelt, zal ik blijven aandringen en actie ondernemen.
Personal Opinions Questionnaire Scales (Bolton & Brookings, 1998) Gemeten dimensies van empowerment Persoonlijke empowerment Gemeten aspect(en) van empowerment Waargenomen competentie en doelgerichtheid; Eigenwaarde (Positive Sense of Identity); Bereidheid tot samenwerking en hulp; Assertiviteit Type instrument Vragenlijst Naam van de subschalen Perceived Competence; Group Orientation; Self-Determination; Positive Sense of Identity as a Person with a Disability Omvang 4 subschalen met in totaal 64 items Specifiek gezondheidsthema Leven met een handicap Setting Doelgroep Mensen met een handicap Taal Engels Beschikbaarheid Ja, afgedrukt in Bolton 1998 Te betalen Nee Referentie Bolton, B. & Brookings, J. (1998). Development of a measure of intrapersonal empowerment. Rehabilitation Psychology, 43(2), 131-142. Bron van informatie over dit instrument Bolton & Brookings (1998) Achtergrond Dit instrument is volgens de auteurs gebaseerd op Zimmermans conceptualisatie van psychologische empowerment als een begrip met drie componenten: intrapersoonlijk, interactioneel en gedragsmatig. Het instrument is gericht op de intrapersoonlijke component, waaronder Bolton & Brookings verstaan: intrapsychische processen zoals waargenomen controle, waargenomen competentie, eigen effectiviteit en gemeenschapszin. Op basis van literatuur over empowerment bij mensen met een handicap kwamen de auteurs tot een lijst van 20 relevante kenmerken. Voor elk van deze kenmerken werden 25 items opgesteld, in totaal 500 items. Hieruit werden vervolgens 240 items geselecteerd die het meest relevant waren en het minst overlappend of onduidelijk. De lijst met 240 items werd empirisch onderzocht bij een steekproef van 156 mensen met een handicap. Op basis van o.a. factoranalyse kwam de uiteindelijke lijst van 64 items tot stand. Validiteit Betrouwbaarheid Richtlijnen of suggesties voor gebruik Het instrument Instructie: This is an inventory of your opinions about a variety of personal and social concerns. To complete the inventory, please respond to each item by circling T (true) of F (false) for each statement.
Perceived Competence (=gevoel van competentie. De items gaan ook in op motivatie/ doelgerichtheid en controle) - I can depend on myself to get things done. + - I never seem to know if I have done a good job. - I shy away from long-term obligations. - I am able to motivate myself. + - I live my life moment to moment. - I am able to reach goals I set for myself. + - I know where I want to be in 5 years. + - My goals are usually realized because of my efforts. + - I rely on my own instincts to make decisions. + - I give up easily. - I feel a sense of control over my life. + - I have a hard time dealing with the problems in my life. - Most everything I do has a purpose. + - I don t have much faith in my own abilities. - I often miss deadlines. - I set deadlines for achieving my goals. + - I often take part in activities that challenge me. + - I set goals and work to achieve them. + - I don t understand myself. - I can t really control what happens to me. - I really haven t accomplished very much in life. - I m not disciplined enough to do things that require a lot of effort. - I know exactly what I m capable of doing. + - I am very demanding of myself. + Self-Determination (=assertiviteit, voor jezelf opkomen, je eigen mening geven) - I am comfortable speaking to strangers. + - I feel uncomfortable making major decisions. - I have difficulty expressing my feelings in a group. - People often ask me for clever solutions. + - I m not afraid to stand up for my rights. + - I don t trust my hunches or flashes of insight. - I ll do anything to avoid getting into an argument. - I don t like to talk about my opinions with others. - I will not stop people just to ask directions. - I often agree with people so I can get along with them. - I express my views on controversial topics. + - People often take advantage of me. - When asked to do something new, I like to be told exactly how to do it. Positive Sense of Identity as a Person with a Disability (=eigenwaarde. De items gaan ook over acceptatie van de eigen handicap en de mate waarin de handicap het leven domineert) - My disability interferes with becoming successful. - I don t think of myself as a disabled person. + - I lack confidence because of my disability. - I am proud to be a disabled person. + - Sometimes I am shamed to be disabled. - Being disabled has not reduced my enjoyment in life. + - My friendships are limited by my disability. - My disability is a source of personal strength. + - Without my disability I could accomplish more. - Having a disability has not been a problem for me. + - I can live a normal life with my disability. +
Group Orientation (=geneigdheid tot samenwerken met anderen en participeren in activiteiten in de gemeenschap) - I like to work with others to get a job done. + - I enjoy participating in community activities. + - I don t get involved with other people s problems. - I like to welcome new people to the neighbourhood. + - I do not like to work in groups. - Picking up other people s litter is not my job. + - The best way to accomplish a goal is by working alone. - I barely know my next-door neighbors. - I would like to live where there are no other people nearby. - I prefer to do things by myself. - It doesn t pay to get involved in other people s problems. - When one person in a community suffers, everyone suffers. + - I rarely participate in community activities. - I can achieve most of my goals by working with others. + - I like to work on projects that help the community. +