U bent in control Integrated Client Solutions Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT 1
Integrated Client Solutions: geïntegreerde aanpak van het vermogensbeheer van uw pensioenfonds Dekkingstekorten, toenemende governance-eisen, veranderende demografische factoren en nieuwe wet- en regelgeving: verandering lijkt de enige constante te zijn in de pensioenwereld van vandaag. Dit veranderende landschap heeft grote gevolgen voor het financiële takenpakket van pensioenfondsbesturen. Door toenemende complexiteit wordt de noodzaak van een integrale benadering zichtbaar. Deze integrale aanpak, waarbij alle schakels in de financiële keten van een pensioenfonds naadloos op elkaar aansluiten, noemen wij bij ING Investment Management Integrated Client Solutions. 2 Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT 3
U bent in control Onze samenleving vergrijst en de levens- gingen die zich op de financiële markten voordoen. Deze benadering van uw vermogensbeheer noemt ING Goede processen en uitstekende ICT-middelen garan- verwachting neemt toe. De toekomstbestendig- Kortom, de adviesverlening is nooit af, maar een con- Investment Management Integrated Client Solutions. deren een optimale samenwerking met de interne en heid van ons pensioenstelsel staat onder druk tinu proces. U zoekt een sparringpartner die vertrouwd U staat centraal in deze dienstverlening. Te allen tijde externe specialisten van uw pensioenfonds. De aan- als gevolg van toegenomen volatiliteit op de is met het financiële speelveld waarop pensioenfondsen voert u de regie over de werkzaamheden die ons pak maakt het u gemakkelijk te kiezen voor specifieke financiële markten en een lage rentestand. Deze zich bevinden. Een partner die geworteld is in de team van specialisten in uw opdracht voor uw fonds onderdelen van onze dienstverlening. ontwikkelingen hebben geleid tot ingrijpende Nederlandse pensioencultuur en de schakel vormt verricht. Vanzelfsprekend met volledig inzicht in onze wijzigingen van het regelgevend kader van tussen úw wensen en de verschillende financiële werkwijze en de gevolgen ervan voor de performance. Gebundelde expertise pensioenfondsen. Met grote gevolgen voor experts die uw beleggingsbeleid vormgeven. Kortom, u bent in control. De dienstverlening van Integrated Client Solutions de wijze waarop pensioenvermogens beheerd bestaat uit een bundeling van zes kennisgebieden dienen te worden. En voor de rol die wij voor u Denk hierbij aan specialisten die zich buigen over de Modulaire oplossingen of expertises. Afhankelijk van uw wensen, kunt u op kunnen vervullen. inrichting van uw normportefeuille of die strategieën Steeds meer pensioenfondsen zijn overtuigd van de al deze expertises of op afzondelijke expertises een ontwikkelen om uw rente- en inflatierisico s te mini- meerwaarde van onze integrale benadering. Onze beroep doen. Het zwaartepunt is verschoven van een asset only maliseren. Of aan specialisten die best in class strate- benadering wordt op een unieke wijze ingevuld. naar een asset & liability benadering van uw ver- gieën van vermogensbeheerders selecteren. Samen mogensbeheer. De financiële verplichtingen van uw met experts op het gebied van risicomanagement, pensioenfonds vormen het uitgangspunt voor de -monitoring en rapportage zorgt ons klantenteam van wijze waarop het pensioenvermogen beheerd wordt. beleggingsprofessionals ervoor dat de doelstellingen Een dynamisch beheer dat vanuit een middellange- van uw fonds verwezenlijkt kunnen worden. termijnperspectief anticipeert op kansen en bedrei- Het pensioenakkoord De focus op reële pensioenen en de expliciete toekenning van beleggingsrisico s aan deelnemers, bieden pensioenfondsen in het nieuwe FTK meer beleggingsvrijheid. Dat biedt misschien meer ruimte, maar het belang van gedegen risicomanagement, van een adequate invulling van de prudent person wetgeving en van transparante governance neemt hierdoor toe. Op al deze gebieden kunnen de professionals van Integrated Client Solutions uw pensioenfonds ondersteunen. Wij zijn klaar voor de toekomst. 4 Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT 5
Wij hebben onze ALM-studie afgerond. Wat is het vervolg? Uw eigen cliëntadviseur Strategisch Advies van Integrated Client Solutions: De ALM-studie doet uitspraken over de verwachte ontwikkeling van uw verplichtingen door de tijd. Aan de hand van de bevindingen gaan wij over tot het uitvoeren van een studie naar de Strategische Asset Allocatie van uw fonds. Dit zorgt voor een gedetailleerdere onderverdeling naar onderliggende assetcategorieën. Hierbij houden wij niet alleen rekening met het gekozen risicobudget, maar nadrukkelijk ook met uw wensen en eisen met betrekking tot de optimale inrichting van uw strategische beleggingsportefeuille. Denk hierbij onder meer aan duurzaamheidsbeleid, het opnemen of uitsluiten van specifieke beleggingscategorieën of een gewenst indexatiepotentieel. De uiteindelijke normportefeuille sluit hierdoor niet alleen aan op de uitkomsten van de ALM-studie, zij vormt ook een reflectie van uw persoonlijke voorkeuren. Als klant beschikt u voor het totale beheer van uw beleggingsportefeuille continu over een beleggingsexpert die de rol van gedelegeerde Chief Investment Officer (CIO) voor uw pensioenfonds vervult. Eén vast aanspreekpunt, dat de interactie tussen u en alle uitvoerende experts en externe partijen coördineert en in goede banen leidt. Bij ING Investment Management vervullen onze cliëntadviseurs deze rol. Vanwege het brede werkterrein en Strategisch advies de vereiste kennis, bestaat ons team van cliëntadviseurs uit professionele medewerkers, met een ruime ervaring op het gebied van beleggen, pensioen en regelgeving. Veelal zijn zij werkzaam geweest bij grote pensioenfondsen en verzekeraars. Onze cliëntadviseurs hebben, naast een brede algemene beleggingsexpertise, veel ervaring op het specifieke terrein van vermogensen risicobeheer van Nederlandse pensioenfondsen. Deze achtergrond maakt hen niet alleen tot goede gesprekspartners over complexe beleggingsvraagstukken, maar ook tot een geschikt vast aanspreekpunt van onze opdrachtgevers. Een ALM-studie, uitgevoerd door een externe consultant, vormt het startpunt voor de adviesverlening van ons strategisch adviesteam. Dat moet uitmonden in een optimale inrichting van uw beleggingsportefeuille op strategisch niveau. Als klant staat u bij de formulering van het advies centraal. Uw specifieke wensen en uitgangspunten vormen de basis van elke strategische studie die wij ten behoeve van uw pensioenfonds ver- richten. Ons strategisch adviesteam stopt niet nadat over de optimale balansstructuur of normportefeuille is geadviseerd. Het team toetst uw portefeuille continu aan uw risicoprofiel en de eisen die de wet- en regelgeving stelt. Daarbij wordt onder meer gebruikgemaakt van geavanceerde korte- en lange termijn risicomodellen. Het proces is erop gericht dat u te allen tijde het overzicht houdt en in control blijft. 6 Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT 7
Hoe kunnen we ons pensioenfonds beschermen tegen potentiële inflatierisico s? LDI-strategieën van Integrated Client Solutions: Het pensioenakkoord zet uiteen hoe de financiële bestendigheid van ons pensioenstelsel kan worden vergroot. Hiertoe wordt, naast een nominaal pensioencontract, een reëel pensioencontract geïntroduceerd. Kortom, het wordt voor pensioenfondsen mogelijk om een pensioentoezegging te doen, die meestijgt met de inflatie. LDI-strategieën Pensioenfondsen hebben dikwijls de behoefte om de gevoeligheid van de dekkingsgraad voor schommelingen van de rentestand te verminderen. Hierin kunnen LDI (Liability Driven Investments)-strategieën voorzien. Ervaren specialisten op het gebied van LDI maken deel uit van het strategisch advies team. Dat deze expertise binnen Integrated Client Solutions beschikbaar is, is voor u als klant efficiënt. Zo kunnen de LDI-strategieën in samenhang met uw gehele vastrentende waarden portefeuille worden beheerd. Niet alleen is het intern beheren van uw LDI-strategieën kostenefficiënt, ook komt deze aanpak de transparantie en het risicomanagement van uw portefeuille ten goede. Kiest uw pensioenfonds ervoor een reëel pensioencontract aan te bieden, dan betekent dit dat de beleggingsportefeuille van uw fonds in tijden van hoge inflatie in staat moet zijn een hoge toeslagverlening mogelijk te maken. Kiest u hiervoor, dan kunnen wij uitgaande van de reële verplichtingen van uw fonds en met behulp van onze LDI-strategieën een strategie ontwikkelen die relatief veel investeert in beleggingscategorieën die een hoge correlatie hebben met inflatie. Denk hierbij aan inflatiegerelateerde obligaties en aan investeringen als vastgoed en grondstoffen. Ook door in uw beleggingsportefeuille alternatieve beleggingen als infrastructuur op te nemen kunnen de inflatierisico s beperkt worden. ING Investment Management heeft laten zien proactief met ons mee te denken en de dienstverlening aan zowel onze deelnemers als het pensioenfonds centraal te stellen. Pensioenfonds, klant van ING Investment Management 8 Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT 9
Is actief beleggen daadwerkelijk aantrekkelijker dan passief beleggen? Managerselectie van Integrated Client Solutions door Altis Voor de meeste pensioenfondsen blijkt een combinatie van actief en passief beheer in de praktijk tot de beste risico/rendementsverhouding te leiden in relatie tot de beheerskosten. In overleg met het pensioenbestuur stelllen wij graag voor uw fonds vast of toegevoegde waarde kan worden gerealiseerd via actief vermogensbeheer, met passief vermogensbeheer of via een mix van beide manieren. De dynamiek van actief versus passief De keuze tussen actief of passief wordt bepaald door een samenspel van drie factoren: 1. De specifieke omstandigheden per markt. Centraal staat of een bepaalde markt kansen biedt om via actief beheer waarde toe te voegen; 2. Kwaliteit van de strategie van een vermogensbeheerder in een bepaalde markt; 3. De ruimte die het beleggingsbeleid (o.a. risico- en feebudget) van uw pensioenfonds biedt; Altis beschikt over de expertise om aan de hand van de situatie van uw pensioenfonds te kunnen adviseren over alle relevante vragen. Daartoe behoort de vraag welke beleggingen in uw pensioenfonds het best actief en welke beleggingen het best passief beheerd kunnen worden. Uiteraard komt in dit verband ook weer de selectie van de juiste managers aan de orde. Managerselectie Hoe mondt de strategische normportefeuille van ken van strategieën van vermogensbeheerders in een uw pensioenfonds uit in een portefeuille, waarbij ruim aantal beleggingscategorieën. Hierdoor is Altis als alle mandaten aan de meest geschikte vermogensbeheerders zijn toegekend? Het antwoord op deze risico s bij de aangestelde vermogensbeheerders te geen ander in staat om ongewenste concentraties van vraag vormt de kern van de dienstverlening van signaleren en te elimineren. Met de mogelijkheid om Altis Investment Management, specialist op het de aangestelde vermogensbeheerders tot op het niveau gebied van de selectie van de juiste managers en van individuele posities te doorzien. Hierbij voert Altis onderdeel van ING Investment Management. bovendien de portefeuilleconstructie zorgvuldig uit. Bijvoorbeeld, leidt een combinatie van twee vermogensbeheerders tot accumulatie van specifieke risico s, of Altis beschikt over een ervaren en toegewijd team van specialisten, dat vanuit drie landen meer dan juist tot diversificatie daarvan? Bij Altis zijn transparantie 53 miljard euro (peildatum: 30 september 2012) aan van data, van informatie en van beslissingscriteria mandaten monitort. Altis heeft geavanceerde systemen essentieel in het kader van de totale dienstverlening. ontwikkeld voor het wereldwijd analyseren en vergelij- Actief of passief beleggen? Opvallend in de discussie over actief of passief beleggen is dat de initiële keuze van onze klanten vaak gebaseerd blijkt te zijn op persoonlijke ervaringen en voorkeuren. Om het scheiden van emotionele en zakelijke aspecten van het besluitvormingsproces te vergemakkelijken, maken harde data, intensieve studies en gevalideerd onderzoek altijd onderwerp uit van de gesprekken met onze klanten. Over onze kennis en inzichten heeft u uiteraard ook via onze toegankelijke online systemen de beschikking. Een en ander kan u helpen beslissingen te nemen op basis van objectieve criteria en andere relevante gegevens. Dat zullen keuzes zijn die niet statisch maar dynamisch zijn. Professionele keuzes zullen immers bepaald worden door de wisselwerking tussen marktomstandigheden, uw risico- en feebudget en specifieke kenmerken van het beleggingsuniversum van een vermogensbeheerder. 10 Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT 11
Hoe kunnen wij ons voorbereiden op een crisisscenario? Integraal balansmanagement Risico Management van Integrated Client Solutions: We leven in een onzekere wereld. Maar hoewel de toekomst zich niet laat voorspellen, kan het zinvol zijn toekomstscenario s te ontwikkelen om zo zicht te krijgen op de gevolgen die mogelijke trends voor pensioenfondsen kunnen hebben. Bij het vaststellen van de Strategische Asset Allocatie van uw pensioenfonds beoordelen wij daarom de haalbaarheid van uw doelstellingen aan de hand van een veelvoud aan scenario s. Afhankelijk van de situatie van uw fonds worden de effecten van zeer specifieke scenario s zichtbaar. Om goed te kunnen anticiperen. Nadat de strategische normportefeuille is ingericht op basis van de advisering van Altis, wordt het dagelijks beheer van uw portefeuille uitgevoerd door de specialisten van ons team Integraal Balansmanagement. Dit team zorgt voor continue monitoring van het risicoprofiel van uw pensioenfonds en stuurt bij wanneer dit nodig is. Zo beheert het team de derivaten overlay- strategieën; en zorgt het voor budgettering en toewijzing van risico s naar de managers die geselecteerd zijn. Alle disciplines, van belang voor een goed beheer van uw portefeuille, zijn binnen het team beschikbaar. Bij alles wat het team doet houdt u, via rapportages en onze aan u als klant beschikbaar gestelde risicomanagement systemen, het overzicht en blijft u dus in control. Het strategisch adviesteam heeft veel expertise op het gebied van het maken van scenarioanalyses. Een scenario van lage economische groei gecombineerd met deflatie bijvoorbeeld. Of juist een periode van lage economische groei gecombineerd met hoge inflatie (stagflatie). Ook kunnen uiteraard de gevolgen van een structureel lage rente voor uw pensioenfonds in kaart worden gebracht. Dergelijke simulaties bieden u niet alleen inzicht in het verloop van de dekkingsgraad, maar ook in de gevolgen van eventuele beleidswijzigingen. Wij zijn erg enthousiast over de integrale adviesaanpak van ING Investment Management en de transparantie die daarbij wordt bewerkstelligd. Tevens vonden wij het ook een groot voordeel dat ING Investment Management met Altis diepgaande kennis heeft op het gebied van managerselectie en -monitoring. Pensioenfonds, klant van ING Investment Management 12 Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT 13
De dekkingsgraad van ons pensioenfonds is gestegen. Waardoor is dat veroorzaakt? Risicomonitoring van Integrated Client Solutions: Om uw risicomanagement te kunnen toetsen en desgewenst adequaat te kunnen bijsturen, is continu een diepgaand inzicht nodig in het verloop van uw gehele balans en de wijze waarop een aantal financiële parameters, bijvoorbeeld de dekkingsgraad, zich ontwikkelt. Immers, alleen op deze manier bent u in staat uw beleid helder te verantwoorden. Risicomonitoring Risicomonitoring is een essentieel onderdeel van het vermogensbeheer van pensioenfondsen. Het vormt dan ook een integraal onderdeel van onze dienstverlening. Maatwerkportefeuilles met verschillende beleggingscategorieën, best in class vermogensbeheerders en overlay-constructies kunnen een uitdaging vormen voor een administratieve organisatie. Onze klanten bieden wij hoogwaardige rapportages die inzicht verschaffen in het totale balansrisico. De klant heeft bij ING Investment Management toegang tot alle relevante informatie. Waar dat mogelijk is, monitort hij 1-op-1 met ons mee. Wat de dekkingsgraad betreft, leggen onze specialisten van Risicomonitoring graag uit welke aspecten hebben bijgedragen aan de wijze waarop de dekkingsgraad van uw fonds zich over een te kiezen periode heeft ontwikkeld. Van beleggingsrendementen en ontwikkelingen in de rentetermijnstructuur tot premieinkomsten en pensioenuitkeringen. En indien van toepassing uiteraard ook in eventuele indexatie, werkgeversstortingen of aanpassingen in de levensverwachting. Dit alles in één helder overzicht. Bij ING Investment Management begrijpen ze de complexiteit van de verplichtingenstructuur, die onlosmakelijk verbonden is met het renterisico. Pensioenfonds, klant van ING Investment Management 14 Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT 15
ING Investment Management: solide, stabiel en toonaangevend Onze opdrachtgevers vertrouwen hun vermogen aan ons toe omdat het niveau van onze dienstverlening en onze prestaties gedurende een lange periode op een hoog niveau staan. We hebben in de loop der jaren wereldwijd een uitstekende positie opgebouwd door onze klanten centraal te stellen. Sinds 1860 zijn we actief als vermogensbeheerder. In eerste instantie voor de levens- en pensioenverzekeraars De Nationale Levensverzekering Bank en De Nederlanden van 1845. Daarbij gaat onze eerste ervaring met het beheren van vermogen voor pensioenfondsen terug naar 1968. Samen succesvol Succesvol het pensioenvermogen beheren voor de oudedagsvoorziening van vandaag en morgen. Dat is de doelstelling van een pensioenfonds en het uitgangspunt voor het team dat werkzaam is voor u binnen Integrated Client Solutions. Operationele processen, hoogwaardige risicorapportage of het selecteren van de juiste vermogensbeheerders: het succes van onze dienstverlening wordt bepaald door mensen. ING Investment Management beseft dit als geen ander en koestert en investeert daarom in het talent van haar medewerkers. Wij zijn in staat om in alle disciplines bij ING Investment Management betrokken en getalenteerde mensen aan ons te binden. Om open en intelligente dialogen op basis van wederzijds vertrouwen met u te kunnen voeren, is de klik tussen u en onze mensen van cruciaal belang. Dat is de manier om onze kennis en ervaring optimaal voor u in te zetten. Gezamenlijk met u streven wij dezelfde doelstelling na, in een partnership-structuur met u. Een partnership is succesvol in een open en transparante omgeving. Sindsdien is ING Investment Management in de afgelopen decennia uitgegroeid tot een belangrijke speler in het beheer van het vermogen van onder meer pensioenfondsen. In Nederland hebben inmiddels veel toonaangevende pensioenfondsen hun vermogen aan ons toevertrouwd. En we groeien gestaag door. Onze strategie is gericht op verdere groei, door dienstverlening op niveau en aandacht voor innovatie. Onze huidige positie op de Nederlandse institutionele markt is in onze ogen een belangrijke waarborg voor het op niveau houden van onze dienstverlening. Wij zijn zeer te spreken over het gedegen risicobeheer in combinatie met de kennis en ervaring van ING Investment Management op het gebied van actief beleggen in vastrentende waarden. Pensioenfonds, klant van ING Investment Management 16 Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT 17
Contact Vermogensbeheer voor uw pensioenfonds is maatwerk van professionals. Als deze brochure uw eerste kennismaking is met Integrated Client Solutions, dan hopen wij u een indruk te hebben gegeven van de unieke geïntegreerde aanpak die wij voorstaan. Onze dienstverlening start bij de specifieke uitdagingen waarmee u en uw bestuur worden geconfronteerd. Wij komen graag met u in contact. Om nader kennis te maken. Maar ook om de problemen die u in de dagelijkse praktijk tegenkomt met u te bespreken. Kortom, wij schuiven graag bij u aan tafel aan. Institutional Business Development Netherlands en Institutional Clients Netherlands E ibd@ingim.com icnl@ingim.com T +31 (0)70 378 12 09 F +31 (0)70 378 13 24 18 Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT Integrated client solutions ING INVESTMENT MANAGEMENT 19
Disclaimer De informatie in dit document is uitsluitend opgesteld ter informatie en is geen aanbod noch een uitnodiging om effecten of een beleggingsinstrument te kopen of verkopen of om deel te nemen in een handelsstrategie. Deze publicatie is uitsluitend bedoeld voor professionele beleggers. Hoewel de inhoud van dit document met de meeste zorg is samengesteld en gebaseerd is op betrouwbare informatiebronnen, wordt ten aanzien van de volledigheid of juistheid ervan, uitdrukkelijk of stilzwijgend, geen enkele aansprakelijkheid aanvaard, garantie of verklaring gegeven. De informatie in dit document kan zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. ING Investment Management (Europe) B.V., noch enig andere vennootschap of onderdeel dat behoort tot ING Groep, noch een van haar functionarissen, haar directeuren of werknemers aanvaarden enige aansprakelijkheid of verantwoordelijkheid met betrekking tot de hierin opgenomen informatie of mogelijke aanbevelingen. Geen aansprakelijkheid zal worden aanvaard voor schade die door de lezers wordt geleden als het gevolg van het gebruik van of het zich baseren op dit document. Het is niet toegestaan dit document te vermenigvuldigen, door te sturen, te distribueren, te verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, zonder de voorafgaande uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. 01/2013