LESBRIEF ZWAAILICHTBRIGADE Educatie: Deborah Donker 1
Lesbrief Zwaailichtbrigade Inhoud Lesbrief : Inleiding voor de docent over dansgezelschap MEEKERS. Informatie over de voorstelling Zwaailichtbrigade en de maker van de voorstelling. Leidraad als voorbereiding op de voorstelling, leidraad voor een nagesprek, lesideeën en opdrachten. Wie zijn Wij? MEEKERS is dans en veel meer! Plezier met bedoeling. Het Rotterdamse gezelschap voor jong en oud. MEEKERS heeft een passie voor fris, gelaagd en tegendraads danstheater! Arthur Rosenfeld leidt MEEKERS sinds 1993. Regelmatig ontvangt hij prijzen voor zijn baanbrekende danstheater. MEEKERS neemt niet alleen een unieke, maar ook een welverdiende plaats in binnen het Nederlandse danslandschap. De nieuwste voorstelling van MEEKERS heet Zwaailichtbrigade! Voor Zwaailichtbrigade geeft Arthur Rosenfeld het maken uit handen aan de choreograaf Jaakko Toivonen, wel geeft hij advies en is daardoor nauw betrokken in het maakproces. Hun inspiratiebron is de stomme film uit het begin van de 20ste eeuw met onder andere Charlie Chaplin, Buster Keaton, Stan Laurel, Oliver Hardy en vooral de 'Keystone Cops'. Waar gaat Zwaailichtbrigade over? In Zwaailichtbrigade zien we 3 helden. De zwaailichters zijn geen gewone helden. Mensen redden is hun roeping, hun dagelijkse kost. In Zwaailichtbrigade wordt met verbeeldingskracht duidelijk gemaakt dat je vrienden nooit achter laat, iedereen wordt gered. De voorstelling laat je zien dat je, je eigen fantasie in de hand hebt. Objecten krijgen meerdere functies. Denk eens aan een brandweerauto die wordt gebruikt als grote berg waar je overheen moet klimmen?! Zo krijgt alles een andere functie en het enige wat je ervoor moet gebruiken is je eigen fantasie! Niets is leuker, gekker en grappiger dan de zwaailichters in actie te zien. En wees gerust, want met deze ongewone helden in de buurt komt het altijd goed! Duur: 60 minuten, zonder pauze. 2
De Choreograaf: Jaakko Toivonen Sinds 2001 is Jaakko Toivonen (Finland) als choreograaf, danser en dansdocent onder andere werkzaam in Nederland. Jaakko Toivonen heeft een herkenbaar eigen bewegingstaal ontwikkeld die rijk en organisch wordt genoemd. Zijn Scandinavische achtergrond is volgens velen te zien in doordachte bewegingen, een vleugje vervreemdende folklore en humor. Doordat de choreografie vaak op menselijke situaties gebaseerd is en met tragikomische elementen, is de dans toegankelijk voor veel mensen. Aan Zwaailichtbrigade werkten mee: Choreografie: Jaakko Toivonen, Artistieke leiding/concept & advies: Arthur Rosenfeld, Dansers: Alexander Gershberg, Bert-Jan van der Kooi, Ann-Christin Zimmerman, Decor: David van der Wees, Kostuums: Françoise Magrangeas, Lichtontwerp en techniek: Pink Steenvoorden (More Stage Services), Zakelijke leiding: Sanne Hillhorst, Productie: Philippe Vansweevelt, Publiciteit: Clara Granda, Educatie: Deborah Donker 3
Voorbereiding Deze lesbrief is ontwikkeld om leerlingen voor te bereiden op hun voorstellingsbezoek. De leerlingen vormen op deze manier alvast een beeld van de voorstelling die zij gaan zien in het theater. Dit kan op meerdere manieren worden benaderd. Het leukst en volledigst is alle opdrachten uit de lesbrief met de klas te ondernemen. Er kan ook gekozen worden om; alleen iets te vertellen, heldenpaspoort maken of dansopdrachten te doen. De opdrachten (behalve de inleiding) kunnen ook na de voorstelling nog worden uitgevoerd door de leerlingen. De lesbrief geeft de leerlingen een mooie en fantasievolle ervaring. TIP!!! Een manier om uw eigen leerlingen voor te bereiden op het zien van de voorstelling is door iets te vertellen. 1. Vertel iets over de maker van de voorstelling! 2. Vertel waar de voorstelling over gaat! 3. Vertel wat er van de leerlingen verwacht wordt in het theater! Theaterregels Vertel de Theaterregels spelenderwijs. Laat de leerlingen hun eigen regels opnoemen. Meestal weten de leerlingen al wat de bedoeling is, maar het kan geen kwaad ze hier extra op te wijzen. Zorg dat u op tijd in het theater aanwezig bent. Wacht voor het begin van de voorstelling met uw groep in de buurt van de zaal. Ga van te voren nog even naar de W.C. met de leerlingen. De leerlingen gaan in groepjes de zaal binnen. De voorste rijen worden het eerst gevuld. Neem als begeleiders verspreid plaats tussen de leerlingen om zo beter zicht op de leerlingen te hebben. Bespreek met de leerlingen dat zij andere groepen en leerlingen niet storen tijdens het kijken. In de zaal mag niet gegeten of gedronken worden, ook geen kauwgom. Mobiele telefoons uit! Bij het verlaten van de zaal gaan de leerlingen rij voor rij naar buiten. De voorste rijen vertrekken het eerst. 4
DOEN IN DE KLAS!!! Inhoud: - Wie, Wat..Weetjes voor in de Klas!!! - Heldenpaspoort! - Ik ben een Zwaailichter!!! Wie, Wat..Weetjes voor in de Klas!!! In Zwaailichtbrigade zien we 3 helden. De zwaailichters zijn geen gewone helden. Mensen redden is hun roeping, hun dagelijkse kost. In Zwaailichtbrigade wordt met verbeeldingskracht duidelijk gemaakt dat je vrienden nooit achter laat, iedereen wordt gered. De voorstelling laat je zien dat je, je eigen fantasie in de hand hebt. Objecten krijgen meerdere functies. Denk eens aan een brandweerauto die wordt gebruikt als grote berg waar je overheen moet klimmen?! Het enige wat je ervoor moet gebruiken is je fantasie! Heldenpaspoort! Duur: Aantal kinderen: Waar?: Materialen: 45 minuten De hele groep In het klaslokaal Papier, kleurpotloden De kinderen maken van zichzelf of van iemand die zij kennen een mooie tekening als held voor het heldenpaspoort. Misschien red de held wel een poes uit een boom? Of vliegt hij/zij door de lucht. Het kan ook je moeder/vader of juf/meester zijn. Misschien heeft de persoon wel iets heel bijzonder gedaan waardoor hij/zij nu een held is. De iets oudere klassen kunnen tevens het helden paspoort invullen. Natuurlijk kan de docent dit voor de jongere klassen invullen. 5
Bron: Marieke Nijmanting 6
Ik ben een Zwaailichter!!! Doel: De leerlingen ervaren hun eigen creativiteit in te zetten, het zelf maken. De leerlingen ervaren hun eigen expressie in te zetten, het zelf doen. De leerlingen ervaren verschillende manieren van voortbeweging. De leerlingen werken 2 aan 2. De leerlingen observeren elkaar. Duur: 40-45 minuten Muziek: Gebruik muziek uit de eigenverzameling als achtergrond muziek. Zie opdrachten voor muziektips! Aantal kinderen: De hele groep Waar?: Het liefst in een speellokaal of gymzaal Materialen: Eigen muziek en Cd-speler Inleidend gesprek Maak een kring en zorg ervoor dat iedereen zit. Bespreek het volgende met de leerlingen. Wat was nu een held? Een held laat zien dat je, je dromen kunt waarmaken. Een held is betrouwbaar, eerlijk en recht door zee. Iemand die heel dapper is en veel lef heeft. Kringgesprek Deel 1: Voor de helden uit Zwaailichtbrigade is mensen redden hun roeping. Ze zijn hierin dan ook reuze fanatiek. Er zijn een aantal bewegingen die de Zwaailichters ook doen in de voorstelling, eens kijken of wij dat ook kunnen? Een aantal voorbeelden zijn: 1. Snelle kleine sprongetjes (Op en neer) maken over een hete vloer 2. Rollen 3. Stampen om iedereen uit de weg te jagen 4. Onopvallend zijn sluipen Kies verschillende leerlingen uit om de bewegingen te demonstreren. Deel 2: Iedere beweging heeft een nummer. Leg uit dat wanneer de nummers worden ingeroepen de leerlingen hierop reageren door de juiste beweging te maken kriskras door het lokaal. - TIP: Laat de leerlingen wanneer de muziek stopt zich opvouwen tot kleine bolletjes, zo lijken ze net op stenen en kunnen zwaailichters ze niet vinden. Dit geeft tevens een rust moment tussendoor. 7
Oefen de volgorde van de nummers en speel het nummerspel! Roep de nummers door elkaar en op verrassende momenten. 1.3..4.2 2 3.1.4 enzovoort Een grote zoektocht! Laat de leerlingen vervolgens rustig terug keren naar hun plek in de kring. Voor uitleg van de volgende opdracht. Zoals we weten redden de Zwaailichters mensen wanneer ze willen of het nu nodig is of niet! Voordat ze iemand kunnen redden moeten ze wel opzoek naar mensen in nood. Laat de volgende opdracht, als voorbeeld, eerst uitvoeren door de docent met een leerling uit de kring of door twee leerlingen. Leiden Volgen De leerlingen zijn de zoekende Zwaailichters en zitten met zijn allen in de brandweerauto. De brandweerauto wordt gevormd d.m.v. een klein kluitje met alle leerlingen. De leerlingen volgen de bewegingen van degene die voorop danst. We willen niemand kwijt raken tijdens onze zoektocht, daarom is het belangrijk zo goed mogelijk de bewegingen na te doen! De leerlingen kunnen niet botsen want iedereen zit natuurlijk op zijn eigen stoel!!! - De leerling (docent) die voor staat mag het eerst de bewegingen bedenken. Zorg dat er regelmatig wordt gewisseld van leider. Kijkopdracht (TIP: Handig bij een klein lokaal of een drukke groep.) Deel een volle of drukke groep in tweeën voor een in te bouwen rustmoment met kijkopdracht. Vertel voordat de ene groep start met leiden - volgen de kijkopdracht. Opdracht: Onthoud 1 beweging die je zelf straks ook gaat doen. (Laat na afloop 1 of 2 leerlingen de bekeken beweging voordoen.) 8
Afsluiting: We redden elkaar!!! Inleiding: Laat de leerlingen terug keren naar de kring. Zoals we weten willen Zwaailichters niets liever dan mensen redden. Waar en wanneer maakt niet uit. Wij gaan dit ook doen. Er zijn kleine kriebelbeestje die kruipen door de zaal. Sommige beestjes komen met al dat kruipen wel eens in de problemen. Ze draaien zich om, zodat ze op hun rug terecht komen. Dan spartelen ze er driftig op los (met de armen en benen in de lucht) om weer terug te draaien. Dit lukt ze niet in hun eentje! Hier hebben ze hulp bij nodig. Voorbereiding: Laat een van de leerlingen midden in kring het spartelende beestje voordoen. Daarna draai je hem/haar voorzichtig om. Dit moet heel zachtjes, want deze kriebelbeestjes hebben natuurlijk hele tere pootjes. Er mogen altijd 2 of 3 helpers zijn. De andere laten de kriebelbeest bewegingen zien kriskras door de zaal (kruipen). Soms laten ze zich op hun rug draaien en beginnen ze te spartelen dan mogen de helpers te hulp schieten. Zodra ze zijn omgedraaid mogen ze weer door gaan met kruipen. 9
Nagesprek Door achteraf met elkaar van gedachte te wisselen over de voorstelling ontdekken de leerlingen dat er meerdere interpretaties mogelijk zijn. Het gaat erom wat de leerlingen gezien en gehoord hebben, welke associaties ze hebben en wat ze erbij voelen. Er zijn geen goede of foute antwoorden. Ze ervaren dat er verschillende meningen zijn en dat je van elkaar kunt leren. TIP: Een leuke variatie op het nagesprek is de verwerkingsopdracht op de volgende bladzijde! Een leiddraad voor het stellen van vragen na de voorstelling Zwaailichtbrigade: Welk moment uit de voorstelling is je het meest bijgebleven? Waarom nu juist dit moment? Wat vond je het leukste uit de voorstelling Zwaailichtbrigade!? Waarom nu juist dit? Was er ook iets wat je niet zo leuk vond aan de voorstelling Zwaailichtbrigade en kun je vertellen waarom? Wat voor bewegingen maakte de dansers? Kun je die laten zien aan de rest van de klas? Dansten de dansers samen? Hoe deden ze dit dan? Wat heb je allemaal zien staan op het toneel? Maakte de dansers hier ook gebruik van tijdens het dansen. 10
Verwerkingsopdracht Doel: De leerlingen wisselen van gedachte met elkaar over de voorstelling. De leerlingen uiten en beschrijven hun ervaring op een zelf ontworpen ansichtkaart of tekening. Duur: 45 minuten Aantal kinderen: De hele groep Waar?: In het klaslokaal Materialen: Wit papier, ansichtkaarten, kleurpotloden en/of stiften Bijzonderheden: Opdracht bedacht door PABO studenten: Vicky Willis, Sylvana vd Hoek, Caitlin Stoop en Annette Hooijmeijer Ansichtkaart: De leerlingen beschrijven hoe zij de voorstelling hebben ervaren. Geef iedere leerling de beurt om iets te vertellen. Wat is ze bijgebleven of vonden ze spannend. Een grappig of juist verdrietig moment? De ervaringen uit het kringgesprek gebruiken we om een ansichtkaart mee te maken. Natuurlijk kan dit naast een tekening ook in verhaalvorm. Deel vervolgens de materialen uit. Laat de leerlingen aan het eind van de opdracht alle kaarten in leveren. MEEKERS zou het natuurlijk ontzettend leuk vinden om de kaarten ook van jullie te ontvangen! MEEKERS T.a.v. Educatie Coolhaven 96-98 3024 AG Rotterdam - EINDE - 11