Leerwerkplekgids 2016-2017 (Voltijdtraject Master Special Educational Needs) Leerroute Leraar speciale onderwijsbehoeften Domein Bewegen en Educatie Opleidingen Speciale Onderwijszorg 2016-2017 april 2016
Christelijke Hogeschool Windesheim Master Special Educational Needs Postbus 10090 8000 GB Zwolle Tel. (088) 469 9151 E-mail: oso@windesheim.nl Internet: http://www.windesheim.nl/werk-en-studie/opleidingen-encursussen/educatie/gedrag-en-passend-onderwijs/master-special-educationalneeds/ Windesheim Enschede Stadscampus Saxion Van Galenstraat 20 7511 JL Enschede Tel. 088 469 99 88 E-mail: osoenschede@windesheim.nl Internet: http://www.windesheim.nl/werk-en-studie/opleidingen-encursussen/educatie/gedrag-en-passend-onderwijs/master-special-educationalneeds/ Windesheim Leeuwarden Stenden Hogeschool Lumius Postbus 1298 8900 CG Leeuwarden Tel. (058) 244 1440 E-mail : oso@stenden.com Internet: www.stenden.com Windesheim Haren/Groningen Stenden Hogeschool Groningen Phebensstraat 1 9711 BL Groningen Tel. (050) 311 29 55 E-mail : osogroningen@windesheim.nl Internet: http://www.windesheim.nl/werk-en-studie/opleidingen-encursussen/educatie/gedrag-en-passend-onderwijs/master-special-educationalneeds/
Inhoudsopgave Pagina 1. Algemene informatie... 5 1.1. Competentiegericht opleiden: werken aan beroepsproducten... 5 2. De school als leerwerkplek... 8 2.1. Leerwerkplek of werk?... 8 2.2. Wat vraagt de opleiding van de student die op een leerwerkplek aan de competenties werkt?... 8 2.3. De leerwerkplek... 8 2.4. Leerwerkplekcontract...10 2.5. Competentie-examen...10 2.6. Wat te doen in geval van ziekte van de student?...10 3. Bijlagen... 11 3.1 Leerwerkplekcontract...11 3.2 Authenticiteitsverklaring (leer)werkplek...13 Christelijke Hogeschool Windesheim Leerwerkplekgids 2016-2017 3
Voorwoord Beste student, Dit is de Leerwerkplekgids ten behoeve van de voltijdleerroute Leraar speciale onderwijsbehoeften aan de Master Special Educational Needs (M SEN) van Windesheim Opleidingen Speciale Onderwijszorg (Windesheim OSO) Deze gids is bedoeld voor studenten van de voltijdleerroute en voor de door hen gekozen scholen (leerwerkplekken). Aspirant-studenten kunnen deze gids gebruiken bij het zoeken van en solliciteren naar een leerwerkplek. Bij het zoeken naar een geschikte leerwerkplek is vooral hoofdstuk 2 belangrijk. Hierin staan de voorwaarden voor een geschikte leerwerkplek beschreven. Deze leerwerkplekgids is bedoeld als raamwerk en heeft niet de pretentie volledig te zijn. Zwolle, april 2016 Domein Bewegen en Educatie Windesheim OSO Christelijke Hogeschool Windesheim Leerwerkplekgids 2016-2017 4
1. Algemene informatie Studenten die een leerroute met goed gevolg afronden, ontvangen het getuigschrift MEd (Master of Education). Op dit door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen erkend getuigschrift wordt vermeld welke leerroute gevolgd is. 1.1. Competentiegericht opleiden: werken aan beroepsproducten De student heeft een bacheloropleiding afgerond, is werkzaam in het (speciaal) onderwijs, heeft nog geen (volledige) baan en wil graag doorstuderen. Er wordt vanuit gegaan dat de student over de initiële beroepscompetenties beschikt en gaat werken aan de competenties voor leraren die uitgaan van diversiteit. Studenten werken op verschillende manieren aan hun competenties: tijdens de integrale leerlijn (ILL), tijdens de onderzoek leerlijn (OLL) en gedurende de modules uit de moduleleerlijn, maar ook in de vrije keuzeruimte, binnen zelfstandige leerteams (ZLT), tijdens internationalisering en het bestuderen van de Masterkennistoets (MKT). Voor de (leer)werkplek betekent dit dat de student door middel van opdrachten zelfstandig werkt aan de volgende competenties: - Interpersoonlijk competent in de omgang met leerlingen, collega s en de omgeving; - Orthopedagogisch competent in de omgang met leerlingen; - Orthodidactisch competent in de omgang met leerlingen; - Competent in planmatig reflecteren; - Competent in praktijkgericht onderzoek. De indicatoren van deze competenties zijn op gedragsniveau uitgewerkt. Deze indicatoren zijn tevens de beoordelingscriteria waarmee de bewijzen die de student heeft verzameld, beoordeeld worden. Studenten ontwikkelen hun competenties in een onderwijsvorm die zich kenmerkt door een geïntegreerd aanbod, waarin beroepszaken domineren en studenten hun leerproces zoveel mogelijk zelf aansturen. In onderstaande figuur is de opleiding schematisch in beeld gebracht. Christelijke Hogeschool Windesheim Leerwerkplekgids 2016-2017 5
Een leerroute bestaat uit een algemene startmodule (met leerroute specifieke accenten), 4 leerroute specifieke modules, een generieke masterkennismodule, een internationaliseringscomponent en vrije keuzeruimte. Het praktijkgericht onderzoek (PGO) is als OLL-leerlijn verweven door de gehele opleiding en kent een verdichting in het laatste deel van de opleiding. Dit betekent dat het gehele studiejaar PGO is ingeroosterd, maar dat het onderwerp op specifieke momenten extra aandacht zal krijgen in de opleiding. Datzelfde geldt ook voor de begeleiding van studenten in hun competentieontwikkeling, wat gedurende de gehele opleiding staat ingeroosterd als ILL. Hier geldt echter dat de verdichting juist in het eerste gedeelte van de opleiding is gesitueerd. Een studiecoach begeleidt de studenten vanaf het begin intensief bij het opbouwen van een portfolio met competentiebewijzen. Naarmate de studenten meer ingeburgerd raken, zal de studiecoach echter meer aan de zelfsturing van de studenten overlaten. Tot slot is er in het rooster ruimte gemaakt voor bijeenkomsten met het zelfstandig leerteam, terug te vinden onder de beschrijving ZLT. Studenten tonen competenties aan op de volgende wijzen: - in twee competentie-examens in februari en juni. Zie hiervoor de beschrijving in paragraaf 2.5; - door middel van een masterkennistoets (MKT). Iedere student kiest 1 thema voor de MKT uit 6 onderwerpen: de toets bevat een kennisdeel en een praktijkdeel; - door middel van het praktijkgericht onderzoek. Gedurende de opleiding verzamelen studenten bewijzen van hun competenties voor het portfolio. Voorbeelden van bewijzen zijn: - formatieve feedback van de leerwerkplek, medestudenten, docenten en studiecoach; - beeld- of geluidsmateriaal van onder andere de leerwerkplek; - voorbereidingen, plandocumenten, evaluaties, groepshandelingsplannen; - beschrijvingen van gesprekken en analyses hiervan; - door de studenten geschreven papers of artikelen, etc. Christelijke Hogeschool Windesheim Leerwerkplekgids 2016-2017 6
De competentieontwikkeling en de persoonlijke leervragen van de studenten zijn uitgangspunt voor de opleiding. Het werken aan deze ontwikkeling gebeurt in de praktijk en op de opleiding. Vanuit de leervragen wordt de theorie verkend en vervolgens bestudeerd. De theorie is een instrument om inzichten te verdiepen, kennis te vergroten en handvatten te bieden om te komen tot gefundeerd handelen in de dagelijkse praktijk. Centraal in het programma staan de onderzoekende houding van de studenten en het verdiepte leren, met als doel het onderzoek matig verbeteren van de kwaliteit van de eigen onderwijspraktijk. Studenten werken gedurende twee dagdelen in de week in een vaste groep. Vanuit de verschillende leerlijnen ontvangen zij praktijkopdrachten die aansturen op de rol die de studenten als master SEN uiteindelijk zullen vervullen binnen de school. Van hen wordt verwacht dat zij een leidende rol spelen bij het initiëren, ontwikkelen en realiseren van krachtige onderwijsleersituaties. Doel is steeds een goed pedagogisch klimaat te creëren voor de totale groep leerlingen/studenten in de school. Tijdens het werken in de praktijk bouwen studenten een portfolio op waarmee zij hun competenties aantonen. Om de studie succesvol te kunnen doorlopen, worden zowel aan de student zelf, als aan de leerwerkplek en de studiecoach specifieke voorwaarden gesteld. Deze voorwaarden zullen in hoofdstuk 2 nader worden toegelicht. Christelijke Hogeschool Windesheim Leerwerkplekgids 2016-2017 7
2. De school als leerwerkplek 2.1. Leerwerkplek of werk? Voor de meeste studenten geldt, dat ze gedurende het studiejaar vier dagdelen per week op de leerwerkplek zijn. Op deze leerwerkplek voeren de studenten allerlei activiteiten uit die bijdragen aan de bewijzen voor het portfolio. Studenten zijn gedurende twee dagdelen per week gebonden aan een groep; geven zelfstandig les, participeren bij instructies, ontwerpen en voeren handelingsplannen uit voor de groep en voor de individuele leerling. Er is sprake van samenwerking met de leerkracht met als doel het onderwijs aan (zorg)leerlingen te optimaliseren. Studenten overleggen met de betreffende leerwerkplek welke groep in aanmerking komt voor een (extra) leerkracht. Daarnaast is het ook noodzakelijk om opdrachten uit te voeren op schoolniveau. Er zijn ook studenten die voor leren en werken kiezen. Lesgeven én voltijd studeren is lastig. Studenten moeten veel tijd reserveren om opdrachten uit te voeren. Sommige studenten komen in de verleiding om te veel te werken en te weinig tijd te reserveren voor de studie. 2.2. Wat vraagt de opleiding van de student die op een leerwerkplek aan de competenties werkt? De student die de opleiding volgt: - is nieuwsgierig en wil graag onderzoek doen; - vindt het een uitdaging om te zoeken naar nieuwe theorieën en wetenschappelijke literatuur; - is gemotiveerd om eigen ervaringen in de praktijk te koppelen aan de theorie; - stelt zichzelf vragen op de leerwerkplek: wat wil ik hier leren en onderzoeken?; - stelt een persoonlijk en professioneel leerverhaal, inclusief ontwikkelplan (PPOP) op, waarin ontwikkelpunten en activiteiten worden opgenomen; - houdt er rekening mee dat er op de leerwerkplek tijd en ruimte gemaakt worden om opdrachten uit te voeren en uit te werken; - neemt initiatieven om nieuwe ideeën van de opleiding uit te wisselen met collega s op de leerwerkplek en met medestudenten. De ruimte hiertoe wordt op de leerwerkplek geboden. 2.3. De leerwerkplek De opleiding heeft een beperkt aantal leerwerkplekken beschikbaar die voldoen aan de randvoorwaarden voor de ondersteuning van een Master SEN student. In eerste instantie zoeken en benaderen studenten echter zelf een school. Studenten laten zich daarbij leiden door de volgende voorwaarden: Op de leerwerkplek is voor gemiddeld 1 uur in de week een vaste begeleider beschikbaar die bij voorkeur zelf de masteropleiding heeft gevolgd. Christelijke Hogeschool Windesheim Leerwerkplekgids 2016-2017 8
De begeleider komt naar de jaarlijkse leerwerkplekbegeleidersbijeenkomst van de opleiding; Er spelen op deze leerwerplek complexe vraagstukken met betrekking tot onderwijszorg; De leerwerkplek is bereid je in te zetten als gekwalificeerd leerkracht en volwaardig teamlid: je kan en mag leerling- en/of teambesprekingen bijwonen, leerlingdossiers inzien, gesprekken voeren met ouders en multidisciplinair deskundigen; Je kan en mag op deze leerwerkplek een afstudeeronderzoek uitvoeren; Je kan en mag professionals op de leerwerkplek om ontwikkelingsgerichte feedback vragen; Je kan en mag video-opnamen maken die ook op de opleiding kunnen worden vertoond; Je kan en mag deelnemen aan opleidingsactiviteiten die buiten de reguliere lesdag ingeroosterd zijn (bijvoorbeeld de onderzoeksparade, de praktijkweek, masterclasses en (onderzoeks)seminars, etc.). Als de student en de leerwerkplek het samen eens worden, wordt het leerwerkplekcontract (bijlage 3.1) getekend en geeft de student de leerwerkplek een exemplaar van deze leerwerkplekgids. De student: draagt zorg voor de ondertekening van het leerwerkplekcontract; werkt aan competenties behorend bij de leerroute; conformeert zich aan de op de leerwerkplek gehanteerde gedragscodes; weet goed om te gaan met privacygevoelige informatie; anonimiseert alle gegevens van de leerwerkplek en garandeert de privacy van alle betrokkenen; spreekt met de leerwerkplek af wie van het personeel contactpersoon of aanspreekpunt is; spreekt met de leerwerkplek af wie van het personeel de begeleider is (indien iemand anders dan voornoemde contactpersoon); draagt ten behoeve van het portfolio zorg voor ondertekening van de authenticiteitverklaring, zie bijlage 3.2; legt de op de leerwerkplek tot stand gekomen beroepsproducten voor inlevering ter aftekening/inzage voor aan de school. De opleiding stelt een studiecoach aan met de volgende taken. De studiecoach: begeleidt de student bij het opbouwen van een portfolio met competentiebewijzen t.b.v. het competentie-examen; coacht de student, voert (individuele) begeleidingsgesprekken, brengt reflectie op gang en geeft feedback op het leerproces; is intermediair bij knelpunten op de leerwerkplek; organiseert in samenwerking met de studenten een jaarlijkse leerwerkplekbegeleidersbijeenkomst op Windesheim; is aanspreekpunt en vraagbaak voor de student. Christelijke Hogeschool Windesheim Leerwerkplekgids 2016-2017 9
2.4. Leerwerkplekcontract Indien studenten geen aanstelling hebben, zijn ze verplicht om een contract te sluiten met de leerwerkplek. Wederzijdse verwachtingen en verplichtingen van de leerwerkplek en de student worden op deze wijze geformaliseerd. Met de aanwezigheid van een Master SEN student heeft de leerwerkplek de beschikking over een gekwalificeerde, betrouwbare en zelfstandig opererende professional. Dat vraagt niet alleen een bepaalde inspanningsverplichting van de student en de opleiding, maar ook van de leerwerkplek(begeleider). Concreet betekent dit dat de opleiding verwacht dat de leerwerkplekbegeleider aanwezig is bij de jaarlijkse leerwerkplekbegeleidersbijeenkomst die de studiecoach in samenwerking met de studenten op de opleiding organiseert. Centraal tijdens deze bijeenkomst staat de vraag wat de leerwerkplekbegeleider vanuit de visie en de werkwijze van de opleiding voor de student op de leerwerkplek kan betekenen. 2.5. Competentie-examen Er worden tijdens de opleiding 2 competentie-examens afgenomen. 1. Het eerste competentie-examen is een opleidingscompetentie-examen, dat halverwege het jaar plaatsvindt. Uitgangspunt van dit competentie-examen is het portfolio, waarin studenten de bewijzen voor de competenties hebben verzameld. Na een presentatie van de verschillende competenties, worden de studenten in een criteriumgericht interview (CGI), afgenomen door een opleidingsassessor en een werkveldassessor, op de aangeleverde bewijzen bevraagd en beoordeeld. 2. Het tweede competentie-examen bestaat uit een korte presentatie en een professionele dialoog. Ook hier vormt het portfolio het uitgangspunt en zijn zowel opleidings- als werkveldassessoren als beoordelaar aanwezig. 2.6. Wat te doen in geval van ziekte van de student? In dit geval neemt de student zelf contact op met de leerwerkplek en de opleiding. Christelijke Hogeschool Windesheim Leerwerkplekgids 2016-2017 10
3. Bijlagen 3.1 Leerwerkplekcontract Op...[datum] te...[plaatsnaam) maakten: naam school: adres: postcode: plaatsnaam: telefoon: contactpersoon: naam begeleider: naam student: studentnummer: adres: telefoon: student van: leerroute: lesplaats: dat zij zich conformeren aan de volgende leerwerkplekcriteria: De student: draagt zorg voor de ondertekening van het leerwerkplekcontract; werkt aan competenties behorend bij de leerroute; conformeert zich aan de op de leerwerkplek gehanteerde gedragscodes; weet goed om te gaan met privacygevoelige informatie; Christelijke Hogeschool Windesheim Leerwerkplekgids 2016-2017 11
anonimiseert alle gegevens van de leerwerkplek en garandeert de privacy van alle betrokkenen; spreekt met de leerwerkplek af wie van het personeel contactpersoon of aanspreekpunt is; spreekt met de leerwerkplek af wie van het personeel de vaste, bij voorkeur M SEN geschoolde begeleider is (indien iemand anders dan voornoemde contactpersoon); draagt ten behoeve van het portfolio zorg voor ondertekening van de authenticiteitsverklaring; legt de op de leerwerkplek tot stand gekomen beroepsproducten voor inlevering ter aftekening/inzage voor aan de school. De leerwerkplek: stelt een vaste begeleider beschikbaar voor gemiddeld 1 uur per week. Deze geeft feedback op het functioneren van de student op de leerwerkplek; vaardigt de begeleider af naar de jaarlijkse leerwerkplekbegeleidersbijeenkomst van de opleiding; kenmerkt zich doordat er complexe vraagstukken spelen met betrekking tot onderwijszorg; is bereid om de student in te zetten als gekwalificeerd leerkracht en volwaardig teamlid: hij kan en mag leerling- en/of teambesprekingen bijwonen, leerling dossiers inzien, gesprekken voeren met ouders en multidisciplinair deskundigen; is bereid de student een afstudeeronderzoek uit te laten voeren; stelt de student in staat om professionals op de leerwerkplek om ontwikkelingsgerichte feedback te vragen; stelt de student in staat om video-opnamen te maken die ook op de opleiding mogen worden vertoond; biedt de student de gelegenheid om deel te nemen aan opleidingsactiviteiten die buiten de reguliere lesdag ingeroosterd zijn (bijvoorbeeld de onderzoeksparade, de praktijkweek, masterclasses en (onderzoeks)seminars, etc.). De begeleider op de leerwerkplek zegt toe: de student voor minimaal 1 uur per week te begeleiden. de jaarlijkse leerwerkplekbegeleidersbijeenkomst op de opleiding bij te wonen. De student informeert de leerwerkplekbegeleider tijdig over de datum van deze bijeenkomst. en dat zij met elkaar een leerwerkplekcontract aangaan voor het schooljaar 2016/2017 1. namens de leerwerkplek: (naam) (handtekening) 2. de student:(naam) (handtekening) Christelijke Hogeschool Windesheim Leerwerkplekgids 2016-2017 12
3.2 Authenticiteitsverklaring leerwerkplek Hierbij verklaart ondergetekende dat de op de school uitgevoerde en besproken activiteiten die ten grondslag liggen aan de bewijzen in dit portfolio zijn uitgevoerd door de student. Gegevens Naam Functie Naam /plaats school Datum Handtekening Christelijke Hogeschool Windesheim Leerwerkplekgids 2016-2017 13