Van een geïntegreerde visie naar methodische handelingsprincipes Katrien Steenssens & Barbara Demeyer 24 maart 2009
Activering: wortels van het discours Sociale argumenten wegwerken sociale ongelijkheden en breuken disciplinerende reactie op afhankelijkheid moraliserende reactie uit angst voor onderklasse realisatie sociale grondrechten Economische argumenten werkloosheid / werkzaamheidsgraad (OESO & Europees beleid)
Activering: steeds sluitender verstrengeling soc. en econ. argumenten overheersende impact economische denkpiste werkzaamheidsgraad - inzetbaarheid
Activering: uitsluitingsrisico betaald werken: antwoord op inkomensarmoede? niet altijd een optie (te jong/oud/ziek/invalide,..) werkende armen (fexibele jobs) uitsluitingsmechanismen op de arbeidsmarkt Wijzigt de maatschappelijke norm? ontwikkelingen in arbeids- en zorgethiek Latente functies van arbeid?
Activering: perspectief van mensen in armoede behoefte aan arbeid recht op maatschappelijk nuttige participatie recht op kwalitatieve tewerkstelling ondersteuningsbehoeften bij activering welzijn (prioritair!) basisvorming- en ervaring motivatie (extrinsiek intrinsiek) sociale en culturele context randvoorwaarden (mobiliteit, kinderopvang)
Activering: nood aan verruimde perspectieven geïntegreerde strategie armoedebestrijding (arbeid, sociale zekerheid, welzijn, ) waaier van integratiemogelijkheden mét arbeid ook activering vraagzijde en bemiddeling kwalitatieve jobcreatie langetermijnperspectief
Empowerment Een proces van versterking waarbij individuen, organisaties en gemeenschappen greep krijgen op de eigen situatie en hun omgeving en dit via het verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch bewustzijn en het stimuleren van participatie.
Empowerment: mens- en maatschappijbeeld volwaardig burgerschap als doel rechtenethiek individuele bestaansethiek zorgethiek keuzevrijheid binnen collectief verworven, gewaarborgde rechten en vrijheden actief burgerschap als middel competentieontwikkeling én toerusting
ecologisch, transactioneel perspectief op sociale problemen / beleid en praktijk interacties en wisselwerking tussen micro-, meso- en macroniveau ongelijke toegang tot bronnen actorschap beleid en praktijk gebaseerd op dialoog negotiated truth
Empowerment en armoede theorie van maatschappelijke kwetsbaarheid cumulatieve spiraal van kwetsing in interacties actorschap: omgaan met omstandigheden armoede als verbintenisproblematiek met zichzelf, de anderen, de maatschappij, de toekomst
Empowerment: kernconcepten Een krachtenperspectief kracht en macht veerkracht ervaringskennis en -deskundigheid in een relationeel perspectief appel op krachten samen met stimuleren en ontsluiten van steun- en hulpbronnen met participatie als motor. daadwerkelijke zeggenschap en invloed op basis van informatie en inzicht
Empowerment en armoedebestrijding rol van psychologisch kapitaal nood aan ondersteunende, structurele veranderingen
Empowerment: verschillende niveaus Empowerment van de doelgroep op individuele niveau ( power from within ) op collectief of organisatieniveau ( power with ) op gemeenschapsniveau ( power to ) Empowerende condities relatie cliënt begeleider empowerende organisaties kracht van lokale samenleving ( enabling niches ) krachtgericht (boven)lokaal beleid ervaringsdeskundigen op de verschillende niveaus
Empowerment en activering in armoede activering als een potentieel krachtig middel ruimer kader van: geïntegreerde strategie (h)erkenning waaier van maatschappelijk zinvolle activiteiten mét arbeid: kwalitatieve tewerkstelling inzetbaarheid : focus op krachten en gedeelde verantwoordelijkheid voorwaarden: dialoog: partnerschappen op alle niveaus langetermijnperspectief: tijd als krachtbron i.p.v. rem methoden en technieken voor gedeelde verantwoordelijkheid
Krachtgerichte werkingsprincipes in activering Krachtgerichte benadering Positieve benadering Integrale benadering Participatieve benadering Inclusieve benadering Gestructureerde benadering Gecoördineerde benadering
Krachtgerichte activering op individueel niveau VUURwerkt Outreachend werken en bemoeizorg Duo-aanpak naar werk Ankerfiguur Lokaal cliëntoverleg Eigen-kracht-conferenties en persoonlijke toekomstplanning
Krachtgerichte activering op organisatieniveau Krachtgericht groepswerk Arbeidsmakelaar Structureel overleg
Krachtgerichte activering op gemeenschapsniveau Coördinatie op (boven)lokaal niveau Creatie en versterking overlegnetwerken Creatie en ondersteuning maatschappelijke steunsystemen Naar een permanente taskforce voor welzijn en werk Ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting