Aangepast voorstel Voorstel van het college van burgemeester en wethouders aan de raad Raadsvergadering : 23 juli 2009 Agendapunt : 11 Onderwerp : Sanering bodem en grondwater t.h.v. Keizersdijk 12 subsidie aanvraag centrumplan Datum : 16 juni 2009 A. Inleiding Dit voorstel bestaat uit twee onderdelen: I. De saneringsproblematiek II. De subsidie aanvraag sanering en centrumplan De aanleiding voor dit voorstel wat betreft de saneringsproblematiek, is tweeledig. Enerzijds gaat het om het beschikbaar stellen van middelen voor de sanering. Anderzijds gaat het om het verkrijgen van het akkoord van de raad voor deze sanering als voorwaarde voor de aanvraag van een bijdrage van de Provincie. In het kader van ISV (Stedelijke Vernieuwing) willen wij een aanvraag voor subsidie indienen bij de provincie. De goedkeuring van de uitvoering door de raad is een van de vereisten om hiervoor in aanmerking te komen. Een andere is dat de aanvraag vóór 15 juli a.s. ingediend moet zijn. Met een vertegenwoordiger van de provincie heeft al telefonisch vooroverleg plaatsgevonden. De aanvraag is in dat gesprek ook aangekondigd en nazending van uw besluit is mogelijk. De subsidie aanvraag betreft een aanvraag voor de sanering en voor het gehele Centrumplan. Omdat de subsidie voor de sanering een hogere prioriteit heeft, vanwege de deadlines van de provincie, wordt integraal een voorstel opgenomen. I. SANERINGSPROBLEMATIEK B.1 Keuzes en consequenties Vervuiling Uit milieukundig bodemonderzoek is gebleken dat ter hoogte van Keizersdijk 12 een bodemverontreiniging aanwezig is met benzinecomponenten in grond en grondwater. Deze verontreiniging is te relateren aan het voormalige benzineverkooppunt. In het pand Keizersdijk 12 is tot uiterlijk 1979 een benzineverkooppunt aanwezig geweest. Inpandig zijn twee buiten gebruik gestelde ondergrondse brandstoftanks aanwezig: 1 HBO-tank (t.p.v. noordoostelijk deel) en 1 benzinetank (t.p.v. zuidoostelijk deel). De afleverpomp van de benzinetank was tegen de voorgevel van het pand gelegen. Het verkooppunt dateert uit 1947. De exacte datum waarop de benzineverkoop is beëindigd is niet bekend. Wel is duidelijk dat in 1979 geen sprake meer was van verkoopactiviteiten. Ter plaatse van de Keizersdijk (ter hoogte van nr. 12) is de bodem verontreinigd met minerale olie en vluchtige aromaten in gehalten tot boven de interventiewaarden. De verontreiniging in de grond is voornamelijk aanwezig ter plaatse van de openbare weg en deels onder de panden Keizersdijk 10 en 12. De verontreiniging is ontstaan ter plaatse van het voormalige benzineverkooppunt aan de westgevel van Keizersdijk nr. 12. De sterk verontreinigde grond wordt aangetroffen in het traject 0,5-5,0 m-mv. De grondwaterverontreiniging wordt aangetroffen vanaf 3,25 m-mv (grondwaterniveau) tot een geschatte maximale diepte van 12,5 m-mv. Het is een wettelijke verplichting om een dergelijke verontreiniging te saneren voordat met rioleringswerkzaamheden en de werkzaamheden aan kabels en leidingen wordt begonnen. Sanering bodem en grondwater t.h.v. Keizersdijk 12 blz. 1 van 6
Uit de standaard risicobeoordeling blijkt als gevolg van de aanwezige verontreiniging dat sprake kan zijn van humane risico s door uitdamping van de verontreiniging (benzine). Direct onacceptabele risico s worden daarentegen niet aanwezig geacht, gezien de situatie op de locatie. Door aanwezigheid van gebouwen en (half)gesloten verharding wordt blootstelling door het vervluchtigen van de verontreiniging niet als waarschijnlijk geacht. In de huizen waaronder de grondwatervervuiling zich bevindt, zijn begin juni 2009 binnenluchtmetingen uitgevoerd. Sanering In een saneringsonderzoek zijn een vijftal saneringsvarianten onderzocht. Het doel van het saneringsonderzoek is het inzichtelijk maken van verschillende saneringsmogelijkheden ten aanzien van milieuhygiënische-, uitvoeringstechnische- en financiële aspecten. Op basis van het saneringsonderzoek wordt een voorkeursvariant bepaald, die in het saneringsplan nader zal worden uitgewerkt. Werkwijze 1 minimale variant, functionele minimale verwijdering d.m.v. ontgraving t.b.v. sanering sleuven riolering, kabels en leidingen 2 sanering tot grondwater verwijdering verontreinigde grond tot grondwaterniveau d.m.v. ontgraving 3 Sanering met behoud gedeeltelijke verwijdering d.m.v. ontgraving en Keizersdsijk 12 grondwateronttrekking 4 Sanering na sloop Keizersdijk verregaande verwijdering d.m.v. ontgraving en 12 grondwateronttrekking na sloop Keizersdijk 12 5 Sanering met combinatie verregaande verwijdering d.m.v. ontgraving, in situ grondwateronttrekking en stimulering biologische afbraak Voor het totale rapport zie bijlage. Kosten 174.000 224.000 412.000 436.000 478.000 Bij de variant 1, minimale variant, blijft het grootste deel van de verontreiniging achter in de bodem, waardoor rekening moet worden gehouden met grote gebruiksbeperkingen, mogelijke humane risico's en langdurige nazorg. Het kan niet worden uitgesloten dat bij aantoonbare risico's of toekomstige herinrichting van de verontreinigde terreindelen, de restverontreiniging alsnog moet worden gesaneerd, wat wederom kosten, overlast en hinder met zich meebrengt. Voor ontwikkelingen (bouwwerkzaamheden) in de omgeving van Keizersdijk 12, zal in geval van variant 1, rekening gehouden moeten worden met de restverontreiniging die achterblijft. Dure maatregelen moeten dan getroffen worden om de restverontreiniging niet verder te verspreiden. Geadviseerd wordt om de verontreiniging met de voorgenomen sanering tot een zodanig niveau te verwijderen dat de gebruiksbeperkingen en nazorg minimaal zullen zijn. Bij de overige beschreven saneringsvarianten wordt meer verontreiniging verwijderd, waardoor de gebruiksbeperkingen en te treffen nazorgmaatregelen kleiner zijn. Een variant waarbij meer verontreiniging wordt verwijderd, sluit tevens aan bij de Wet Bodembescherming. Deze stelt dat bij sanering zo veel mogelijk van een mobiele verontreiniging dient te worden verwijderd. Na afweging blijkt dat de saneringsvarianten: 'functionele sanering sleuven', 'sanering met behoud Keizersdijk 12' en 'sanering na sloop Keizersdijk 12' als meest doeltreffend en kosteneffectief kunnen worden beschouwd. De andere varianten zijn minder zinvol ten aanzien van de kosten in relatie tot het te bereiken saneringsresultaat. Bij de minimale variant ('ontgraving sleuven') wordt de aanleg van de nieuwe riolering, kabels en leidingen in schone grond mogelijk gemaakt tegen een minimum aan kosten. Wel dient rekening te worden gehouden met aanzienlijke vervolgmaatregelen (nazorg) en gebruiksbeperkingen als gevolg van restverontreiniging. Deze variant wordt niet gezien als voorkeursvariant. Bij variant 3 worden de verontreinigingen in grond en grondwater vergaand verwijderd op de traditionele manier. Bij deze variant dient eveneens rekening te worden gehou- Sanering bodem en grondwater t.h.v. Keizersdijk 12 blz. 2 van 6
den met vervolgmaatregelen (beperkte nazorg) en gebruiksbeperkingen. De nazorgmaatregelen kunnen beperkt blijven tot kadastrale registratie en handhaving isolerende voorzieningen. Monitoring is de eerste 2 jaar na sanering nog verplicht. Bij de variant 4 worden de verontreinigingen in grond en grondwater eveneens vergaand verwijderd op de traditionele manier. Door de betere bereikbaarheid, kan echter meer verontreiniging worden verwijderd. Bij deze variant zijn de nazorgmaatregelen en gebruiksbeperkingen als gevolg van restverontreiniging klein. De nazorgmaatregelen kunnen beperkt blijven tot kadastrale registratie en handhaving isolerende voorzieningen. Monitoring is niet nodig. Ondanks de onduidelijkheid rond de sloop van Keizersdijk 12, wordt voorgesteld te kiezen voor variant 4, waarbij variant 3 een goede terugvaloptie is als het pand Keizersdijk 12 nog niet gesloopt is. Communicatie Met de direct betrokkenen heeft overleg plaatsgevonden en vindt nog overleg plaats. Met de eigenaar van het pand Keizersdijk 12, heeft op 18 mei een overleg plaatsgevonden. De direct omwonenden en eigenaren van de panden zijn op 19 mei op een informatie avond op de hoogte gesteld van de bodemverontreiniging. De bewoners en eigenaren van de panden die niet direct grenzen aan de bodemvervuiling zijn per nieuwsbrief op de hoogte gebracht. Planning De planning van de saneringswerkzaamheden hebben verband met die van de vervanging van de riolering en de kabels en leidingen in de Keizersdijk, en aansluitend daarop de (gedeeltelijke) herinrichting van de Keizersdijk. In nauw overleg met de betrokken winkeliers wordt de uitvoeringsplanning van deze werkzaamheden vastgesteld. De uitvoerende werkzaamheden starten in het voorjaar van 2010. Aansprakelijkheid Momenteel onderzoekt de gemeente in samenwerking met AKD Prinsen van Wijmen hoe de huidige eigenaar van Keizersdijk 12 aansprakelijkheid gesteld kan worden voor de verontreiniging. Totaal gaat het om 616.000,00 excl. Btw, uitgaande van voorkeursvariant 4, gefaseerd uitgevoerd. Variant 3 Variant 4 Variant 4 (gefaseerd) Onderzoek + bestek 80.000 80.000 80.000 etc. Uitvoering sanering 412.000 436.000 516.000 Jur. Begeleiding 20.000 20.000 20.000 512.000 536.000 616.000 De kosten kunnen als volgt gedekt worden: Bij de vorming van de Reserve Centrumontwikkeling Raamsdonksveer is geen rekening gehouden met enige sanering van deze omvang. Wij stellen u voor de saneringskosten te betalen uit de Reserve Centrumontwikkeling Raamsdonksveer. Voor de netto verschuldigde last die samenhangt met de sanering (saneringskosten minus de te verkrijgen subsidie) wordt voorgesteld deze te onttrekken aan de Vrije Algemene Reserve en ten gunste te brengen aan de Reserve Centrumontwikkeling Raamsdonksveer. Gelijktijdig met de werkzaamheden aan de sanering, willen we over dit stuk van het tracé het nieuwe riool leggen, om de overlast voor de omwonenden tot een minimum te beperken. Sanering bodem en grondwater t.h.v. Keizersdijk 12 blz. 3 van 6
- Vervanging riolering, 45.000, omdat gelijktijdig een nieuw riool gelegd wordt, welke kosten gedekt kunnen worden uit de renovatie riolering Keizersdijk. II. SUBSIDIEAANVRAAG SANERING EN CENTRUMPLAN Het college dient een ISV-subsidie-aanvraag in bij de provincie voor de ontwikkeling van het centrum en de bodemsanering Keizersdijk. Deze aanvraag moet vóór 15 juli a.s. ontvangen zijn. Een van de verplichte onderdelen van de aanvraag is een garantstelling van de gemeenteraad voor de dekking van de tekorten in het project. De provincie stelt als uitgangspunt dat een project niet volledig afhankelijk mag zijn van de ISV-gelden. Daarom moet deze garantstelling minimaal de hoogte van de gevraagde ISV-subsidie bedragen. Middels een raadsbesluit over de garantstelling kan de gemeente op dit punt aan de voorwaarden van ISV voldoen. Met de provincie is afgesproken dat de garantstelling nog toegevoegd kan worden aan de ISV-aanvraag die vóór 15 juli wordt ingediend. B.2 Keuzes en consequenties De keuze die wordt voorgelegd aan de raad is om zich garant te stellen voor de tekorten van het project. Het betreft in dit verband een garantstelling ter grootte van de ISVaanvraag. Deze bedraagt maximaal 600.000. Het is op dit moment nog niet duidelijk hoe hoog de ISV-aanvraag precies gaat worden. Dit is afhankelijk van onder andere het aantal te realiseren woningen en winkels in het centrumplan en van de kosten van de bodemsanering. Met de provincie vindt hierover, in relatie tot voorgestelde saneringsvariant, overleg plaats. De uiteindelijke aanvraag zal liggen tussen de 350.000 en de genoemde 600.000. Voor 15 juli is daar meer duidelijkheid over. Als de raad zich garant stelt voor maximaal 600.000, voldoet de gemeente aan een van de voorwaarden voor de ISV-subsidie. Deze garantstelling maakt de kans op honorering groter. Indien de raad zich niet garant stelt, zal de subsidie-aanvraag zeer waarschijnlijk worden afgewezen. Het risico dat de gemeente loopt met deze garantstelling is beperkt. De ISV-aanvraag wordt ingediend vooruitlopend op, en onder voorbehoud van besluitvorming over het totale centrumplan door de raad later dit jaar. Indien op dat moment blijkt dat het plan onhaalbaar is of te hoge financiële risico s met zich meebrengt, waardoor de garantstelling niet meer kan worden nagekomen, dan wordt de ISV-subsidie-aanvraag ingetrokken. C. Integraal voorstel 1. te kiezen voor saneringsvariant 4 met terugvaloptie saneringsvariant 3 als pand Keizersdijk 12 nog niet is gesloopt; 2. indien in eerste instantie gesaneerd wordt volgens variant 3, later het terrein op Keizersdijk 12 aan te pakken; 3. voor de sanering een budget beschikbaar te stellen van 616.000,-; 4. deze uitgaven te betrekken in de exploitatie van het Centrumplan; 5. de netto verschuldigde last die samenhangt met de sanering (saneringskosten minus de te verkrijgen subsidie) te onttrekken aan de Vrije Algemene Reserve en ten gunste te brengen aan de Reserve Centrumontwikkeling Raamsdonksveer; 6. in te stemmen met de garantstelling voor de tekorten van het centrumplan, met een minimale hoogte van de gevraagde ISV-subsidie (maximaal 600.000,-) vooruitlopend op en onder voorbehoud van besluitvorming over het Centrumplan later dit jaar; 7. gelijktijdig, vooruitlopend op de totale reconstructie, een bedrag van 45.000,- beschikbaar te stellen voor de vervanging van de riolering en dit ten laste te brengen van de rioolrenovatie Keizersdijk; 8. de begroting 2009 te wijzigen. Sanering bodem en grondwater t.h.v. Keizersdijk 12 blz. 4 van 6
D. Controle en evaluatie Tijdens de werkzaamheden zal de verontreiniging nauwlettend gevolgd worden door een milieukundig inspecteur, zodat niet te weinig als teveel wordt afgegraven. Daarnaast zullen tijdens het werk luchtmetingen gedaan worden om te beoordelen of er gevolgen zijn voor de gezondheid. Hiervoor wordt nog een omgevingsplan opgesteld. Het totale project zal na afloop geëvalueerd worden. Hoogachtend, burgemeester en wethouders van Geertruidenberg, de secretaris, de burgemeester, A.J.L.G. van Oudheusden M.J.A. Meijer Sanering bodem en grondwater t.h.v. Keizersdijk 12 blz. 5 van 6
Nr. 11 De raad van de gemeente Geertruidenberg; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 16 juni 2009; besluit: 1. te kiezen voor saneringsvariant 4 met terugvaloptie saneringsvariant 3 als pand Keizersdijk 12 nog niet is gesloopt; 2. indien in eerste instantie gesaneerd wordt volgens variant 3, later het terrein op Keizersdijk 12 aan te pakken; 3. voor de sanering een budget beschikbaar te stellen van 616.000,-; 4. deze uitgaven te betrekken in de exploitatie van het Centrumplan; 5. de netto verschuldigde last die samenhangt met de sanering (saneringskosten minus de te verkrijgen subsidie) te onttrekken aan de Vrije Algemene Reserve en ten gunste te brengen aan de Reserve Centrumontwikkeling Raamsdonksveer; 6. in te stemmen met de garantstelling voor de tekorten van het centrumplan, met een minimale hoogte van de gevraagde ISV-subsidie (maximaal 600.000,-) vooruitlopend op en onder voorbehoud van besluitvorming over het Centrumplan later dit jaar; 7. gelijktijdig, vooruitlopend op de totale reconstructie, een bedrag van 45.000,- beschikbaar te stellen voor de vervanging van de riolering en dit ten laste te brengen van de rioolrenovatie Keizersdijk; 8. de begroting 2009 te wijzigen Raamsdonksveer, 23 juli 2009 De raad van de gemeente Geertruidenberg, de griffier, de voorzitter, drs. K.M.C. Millenaar-Rammelaere M.J.A. Meijer Sanering bodem en grondwater t.h.v. Keizersdijk 12 blz. 6 van 6