Faculteit Techniek, Bestuur & Management TB Zonne-energie TB: daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 16 - oktober 2011 voor Suriname Minor in Australië Communicatieve vaardigheden bij TB Studievereniging Curius Triage op de spoedeisende hulp Muziek naast de studie Het verbinden van mens en techniek Wat is Technische Bestuurskunde? Zonne-energie voor Suriname Het bacheloreindproject van Bharti Girjasing Inmiddels ben ik bezig met mijn masteropleiding, maar moet toegeven dat mijn bacheloropleiding een heel avontuur was. Ik mocht twee keer stage lopen in het buitenland, waarvan een keer voor mijn bacheloreindproject. In het eerste jaar heb ik gekozen voor het domein Energie, Water & Industrie. Omdat energie mij het meest aanspreekt, heb ik dat onderwerp bij mijn eindproject meegenomen. En omdat het van mezelf niet cliché mocht worden, wilde ik mijn eindproject in het buitenland doen. Een paar maanden voor aanvang van mijn eindproject was ik in Suriname en toen viel het mij op dat er heel veel gebruik wordt gemaakt van dieselgeneratoren (voor de opwekking van elektriciteit). Dit, terwijl de zon continu schijnt en de mensen hier vaak over klagen. Ik vond het een mooi idee om dit geklaag uit de weg te ruimen en te kijken naar de mogelijkheden met die zon. Je raadt het al: zonne-energie! Onderzoek Ik ben voor vier maanden naar Suriname vertrokken en heb daar met tal van relevante partijen gesproken en het nodige onderzoek verricht. Mijn doel was te achterhalen of zonne-energie voor Suriname economisch rendabel is. De hoofdvraag luidde: Is zonne-energie na een periode van 10 jaar (i.v.m. Kyoto) nog steeds rendabel op het gebied van terugverdiensten en winsten genereren? Bij mijn onderzoek heb ik vooral veel gebruik gemaakt van de vakken Inleiding Technische Bestuurskunde (wanneer komen ze niet aan bod?), Economie van Infrastructuren en Analyse van complexe omgevingen. Daarnaast zijn nog tal van mechanismen uit andere TB vakken van toepassing geweest. Verloop en resultaten Ik heb geprobeerd met zoveel mogelijk relevante partijen in contact te komen. Zo ben ik van ministerie naar universiteit geweest. Ik heb gesproken met wetenschappers, maar ook met de inwoners, aangezien ook draagvlak van die partij gegeneerd moet worden. Hierbij heb ik voornamelijk gebruik gemaakt van interviews en enquêtes. Ik moet eerlijk toegeven dat het onderzoek niet geheel vloeiend verliep. De energiesector Waarom krijg jij deze nieuwsbrief? Jij krijgt deze nieuwsbrief, omdat je interesse hebt getoond in de opleiding Technische Bestuurskunde. Hiermee willen wij je graag regelmatig informeren over de opleiding en over het vakgebied. Wil je meer weten over een onderdeel van deze nieuwbrief of deze nieuws brief niet meer ontvangen, stuur dan een mailtje naar communicatie-tbm@tudelft.nl
in Suriname zit nogal complex in elkaar en de mensen willen niet al teveel informatie vrijgeven. Hierdoor zat ik soms een beetje vast, maar tegelijkertijd zag ik dit ook als een uitdaging. Zoveel mogelijk vragen en als men geen antwoord wil geven, vraag waarom, dat was de gedachte voordat ik elk interview begon. Minor in Australië De buitenlandervaring van Jo Hoogslag In Suriname ben ik in aanraking gekomen met de cultuurverschillen en ook dat was een wezenlijke uitdaging voor mij: mensen werken hier anders en de prioriteit ligt nou eenmaal niet bij duurzame energie. Uit mijn onderzoek is gebleken dat zonneenergie voor Suriname nog een te hoge investering is. Echter, er kan vanuit het duurzaamheidperspectief wel een percentage van de totale opwekking door die constant te felle zon opgewekt worden. Marleen van de Kerkhof TB biedt je - naast een kwalitatief heel goede opleiding - veel plezier tijdens je studie (met studievereniging Curius!) Vorig jaar ging Jo voor haar minor naar Brisbane, Australië, samen met haar medestudenten Sander, Danique en Maxim. Sander en ik waren de taxi uit gezet, blijkbaar was er een tweede hostel met dezelfde naam. Even die kant op lopen en we zouden het zo vinden. Ruim 16 duizend kilometer van huis, op zoek naar een hostel dat Maxim had gereserveerd. We hadden geen huis, geen vakkenpakket, geen dollars slechts een über-exited gevoel dat ons door de jetlag heen sleurde. Eenmaal in de kamer van het hostel aangekomen vervloog dat gevoel. We werden s ochtends verrast door twee kamergenoten die s nachts blijkbaar ook hun weg naar het hostel hadden gevonden. Die avond arriveerden Maxim en Danique, zodat de kamer alleen door Nederlanders bewoond kon worden. Onder het hostel zat een bar, de down under bar. Gezien de gammele staat van het hostel kon je op de 3e verdieping meegenieten van het feest beneden. Monday to Sunday, feest was er elke dag. We gaan even kijken. Even maar, we liggen zo weer in bed. Ik weet niet meer wie van ons dat voorstelde. We zijn gaan kijken, niet wetende hoe lang we zouden blijven en hoe vaak we er daarna nog zouden komen. Het halve jaar is veel te snel voorbij gegaan. In no time hadden we een huis, vakken en de benodigde dollars. Er werden geregeld events georganiseerd waar we samen met het huis en de andere (internationale) studenten heen gingen. Veelal bezochten we huisfeesten of gingen we de stad in. Om beter te integreren was ik lid geworden van de studentenzeilclub. Die regelde reisjes waarvoor ze een heel eiland huurde! Overdag ging iedereen op zijn gemak zeilen, zwemmen en zonnen. Vaak werd er ook gevist. Een keer hadden we netten bij ons, en die avond aten we verse mud crab. Iets wat me ook duidelijk is bijgebleven is het whale watching. Via de-ouders-van mochten we een dag op een groot schip walvissen spotten. Dat was onwerkelijk! Ze zwommen om en onder de boot: we konden elkaar aanraken! Je realiseert je dan pas hoe groot die beesten zijn. Op de QUT (Queensland University of Technology) was het iets harder werken, maar niet minder de moeite waard. De manier van les geven is heel anders dan in Delft. Bij de QUT had ik soms het gevoel dat je te weinig vrij gelaten werd om het op jouw manier te doen. De docenten vond ik super! Ik weet niet of het aan mijn vakken lag of aan de QUT, maar ze vertelden allemaal zeer enthousiast. Colleges hadden vaak ook veel extra s zoals filmpjes, foto s en andere voorbeelden. Er was een vak waarbij de docent om de zoveel slides naar YouTube ging om ons even dat filmpje te laten zien. Omdat ik vakken als Advertising en Marketing had, was het heel leuk om zoveel voorbeelden te zien. Mijn courses waren allemaal voor een half jaar en werden beoordeeld aan de hand van projecten en tentamens. Gedurende de collegeweken kreeg ik gewoon onderwijs en speciale werkcolleges waarin je uitleg kreeg over de projecten. Alhoewel de colleges slechts 3 dagen per werk vergden, was ik toch geregeld bezig met die projecten. Australië was ongetwijfeld een van de beste beslissingen die ik ooit genomen heb. Alles klopte: de mensen, de sfeer en zeker het klimaat! Alles wat ik van te voren heb moeten regelen valt in het niet bij de geweldige ervaringen die ik heb mogen opdoen. Ik heb genoten van het half jaar en kan niet wachten om terug te gaan.
Communicatieve vaardigheden bij TB Door Pauline Post Ideeën overtuigend overbrengen Ingenieurs zitten niet de hele dag te rekenen en te ontwerpen, zeker technisch bestuurskundigen niet. Ze overleggen voortdurend met anderen over hun analyses en modellen, en ze moeten daar ook nog het nodige over op papier zetten. Ze moeten hun ideeën bovendien goed kunnen verdedigen. Daarom krijgen studenten Technische Bestuurskunde drie verschillende vakken op het gebied van communicatieve en academische vaardigheden. Als docent van het Instituut voor Talen en Academische Vaardigheden geef ik deze vakken in het eerste en tweede jaar van de studie: we beginnen met Presentatietechniek, aan het einde van het eerste jaar volgt Schriftelijk Rapporteren en dan in het tweede jaar het vak Debattechniek. Meteen al consultant Veel TB-ingenieurs worden adviseur of consultant. Binnen het vak Presentatietechniek dagen we de eerstejaars uit om zich direct in te leven in zo n rol als consultant. Ze presenteren de analyses die ze maken in het vak Inleiding Technische Bestuurskunde aan een realistische opdrachtgever. Zo wordt de stof van het ene vak geïntegreerd in het andere en leren studenten om overtuigend te presenteren, of bijvoorbeeld jargon te vertalen naar tekst die voor iedereen begrijpelijk is, of om ingewikkelde schema s en tabellen op zo n manier te presenteren dat de boodschap glashelder naar voren komt. Ook de meer persoonlijke presentatievaardigheden krijgen aandacht: houding, stemgebruik, enthousiasmeren, helder structureren en goed formuleren komen allemaal aan bod. Helder verwoorden In het vak Schriftelijk Rapporteren doceren we de opbouw van technische adviesrapporten en de manier waarop je ingewikkelde boodschappen helder kunt verwoorden. Hoe moet je bijvoorbeeld je analyses beargumenteren? Hoe beschrijf je methoden als WCA of SADT-modellen, zodat je opdrachtgever begrijpt wat je doet? Wat zijn goede illustraties en hoe ga je verantwoord om met bronnen? Dit soort vragen beantwoorden we binnen het project Analyse van Bedrijfssystemen. In kleine groepen begeleiden we de eerstejaars studenten bij alle stappen van eerste idee tot compleet rapport. Schriftelijk Rapporteren is daarmee ook een belangrijk vak voor de academische vaardigheden die je opdoet op een universiteit: veel meer dan op een HBO wordt van studenten verwacht dat ze op een verantwoorde en controleerbare manier onderzoeksresultaten verwerken, van henzelf en van anderen. Argumentatieleer in de praktijk De tweedejaars studenten krijgen het vak Debattechniek dat gekoppeld wordt aan Wetenschaps- en Argumentatieleer. Leren debatteren geeft niet alleen veel plezier en verbale vaardigheid, maar vooral ook inzicht in de manier waarop beleidsvoorstellen onderbouwd en beargumenteerd moeten worden. We passen argumentatieleer dus toe in de praktijk. Breed inzetbaar Naast het onderwijs dat mijn collega s en ik geven voor de opleiding Technische Bestuurskunde, verzorgen we ook colleges bij bijna alle andere faculteiten van de TU Delft. Dat betekent dat we erg veel zien van de verschillende opleidingen en dat we breed inzetbaar moeten zijn: van verslagen van buigproeven tot proefschriften over waterbeheer, we lezen mee, denken mee en geven advies om de helderheid en overtuigingskracht van teksten en presentaties te vergroten. Voor iemand met belangstelling voor techniek en nieuwsgierigheid naar onderzoek in de bètawetenschappen, kan ik me geen leukere omgeving wensen. Pauline Post is docent Communicatieve Vaardigheden bij het Instituut voor Talen en Academische Vaardigheden van de TU Delft. Een top begin met Curius! Door Xanna Bijvoet, secretaris Curius Het heeft even geduurd, maar dan is het eindelijk zover! Na 6 jaar leren, heb je je vwo-diploma gehaald. De zomer van allerlei examenfeestjes heb je achter je gelaten en het is tijd om te gaan studeren. Dat is waarschijnlijk een heel spannende stap in je leven: je komt aan in een onbekende stad, onbekende mensen, slik, help! Maar maak je geen zorgen, Studievereniging Curius is er om je te helpen. Een goede start van je studententijd is heel belangrijk, daarom zorgen wij ervoor dat je meteen je draai vindt in Delft. Het begint allemaal met de WOEJ, de Weekend Ontvangst Eerste Jaars. Dit weekend wordt speciaal voor jou als eerstejaars georganiseerd om zo je mede TB ers te leren kennen. Tijdens dit weekend worden de beste vriendschappen gesmeed. We beginnen altijd met een aantal grappige kennismakingspellen. Daarna zijn er activiteiten als een bierestafette, een stormbaan en een ruilspel. Elke avond wordt afgesloten met een spectaculair feestje! De beste dance moves komen hier in iedereen naar boven. Tijdens de WOEJ blijkt al dat TB ers de leukste studenten in Delft zijn. Wij laten dit dan ook goed blijken door altijd volmondig ons TB-lied te zingen, genaamd Communicatief. Kortom, de WOEJ is niet weg te denken uit het nieuwe avontuur dat je te wachten staat in Delft. Een zinspreuk die in Delft vaak gebruikt wordt is Miscemus utile dulci, wat betekent: Laten we het nuttige met het aangename verenigen. Ook dit jaar zal Curius deze spreuk weer in praktijk brengen. Na de WOEJ is het namelijk nog lang niet afgelopen met de leuke activiteiten. Curius heeft bijna 20 commissies, een aantal daarvan zet zich het hele jaar in om allerlei mooie uitjes te organiseren. Een bedrijvenuitje naar de Heinekenfabriek, een studiereis naar China en superleuke feestjes bijvoorbeeld. Het gaat ook dit jaar weer een spectaculair jaar worden! Snak je nu al naar meer? Kom naar de Open dagen of doe een meeloopdag. Je kunt dan zelf de sfeer bij Technische Bestuurskunde proeven. Wees vooral niet bang om op het Curiushok langs te komen voor een kopje koffie. Hopelijk tot snel! Kijk voor meer informatie op de website: www.curius.nl
Triage op de spoedeisende hulp Het bacheloreindproject van Melanie van Saase Tijdens je bachelor Technische Bestuurskunde komen er veel verschillende vakken aan bod. Het varieert van wiskundige vakken tot vakken over recht. Ook krijg je vakken waarin je leert om bepaalde situaties of systemen te modelleren. Stuk voor stuk zijn het interessante vakken waar je aan het einde van je derde jaar iets mee moet gaan doen: het zogeheten bacheloreindproject komt dan aan bod. Aan de hand van dit project laat je zien wat je allemaal geleerd hebt om zo je bachelor af te kunnen ronden. Zelf begon ik al vroeg na te denken over een mogelijk onderwerp. Er zijn erg veel mogelijkheden, maar voor mij was het uiteindelijk nog vrij makkelijk. Voordat ik begon aan TB was ik al zeer geïnteresseerd in de gezondheidszorg. Omdat ik toch niet voor die richting heb gekozen, leek het mij erg leuk om hier mijn bachelorproject over te doen. Mijn moeder werkt op de spoedeisende hulp en zij had al vaak aangekaart dat er redelijk wat problemen waren met het triagesysteem waar ze mee werken. Ik ben gaan onderzoeken of het mogelijk was om de wachttijden op de eerste hulp te verbeteren met behoud van de kwaliteit van de zorg. Triage Triage op de spoedeisende hulp houdt in dat zodra een patiënt binnenkomt, gekeken wordt hoe ernstig de klacht is. Aan de hand van een specifiek stroomschema wordt bepaald hoe snel de patiënt behandeld moet worden. Wanneer de klacht niet ernstig is kan het zijn dat de patiënt een tijd moet wachten voordat hij/zij geholpen wordt, omdat mensen met een ernstigere klacht voorrang hebben. Bij een kleur rood moet de patiënt onmiddellijk gezien worden door een arts en bij een blauwe categorie kan het zijn dat de patiënt tot maximaal drie uur moet wachten. Al deze categorieën en tijden met betrekking tot verschillende patiënten, die zijn geholpen op de spoedeisende hulp van het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam, zijn beschikbaar gesteld. Het onderzoek Aan de hand van alle beschikbare gegevens heb ik een simulatiemodel ontwikkeld, zodat de knelpunten binnen de spoedeisende hulp naar voren kwamen. Zo bleken de wachttijden op sommige momenten langer dan noodzakelijk. Door vervolgens binnen het simulatiemodel verschillende mogelijkheden te toetsen, zoals het inzetten van meer personeel, meer behandelkamers en snellere behandeltijden, liepen bij sommige mogelijkheden de wachttijden aanzienlijk terug. Doordat ik de spoedeisende hulp ook geanimeerd had binnen het model, was ook duidelijk te zien waar de patiënten en de artsen waren (en wanneer) en waar er een lange wachtrij was ontstaan. Om nog betere resultaten te krijgen is er meer informatie nodig. Uiteindelijk heb ik aan de spoedeisende hulp van het Slotervaartziekenhuis wel een aanbeveling kunnen doen, maar voor meer verbeteringen is een vervolgonderzoek noodzakelijk. Muziek naast de studie Door Alexandra Weteling Muziek is voor mij een uitlaatklep. Met Brand New Jacket spelen we vooral eigen nummers. Dit geeft mij de mogelijkheid om mijn frustraties, adrenaline en andere emoties in de muziek te leggen, waardoor het tegelijkertijd een vorm van ontspanning is. We repeteren iedere zondagmiddag. Wekelijks ben ik er wel een dag aan kwijt, inclusief het reizen en natuurlijk na de repetitie af en toe gezellig een drankje doen. Maar hoe anders is dit dan een Na twaalf jaar zingen in (kerk)koren en een hockeywedstrijd met een t-dansant? paar jaar pianoles in klassieke stukken was ik wel toe aan mijn eigen soort muziek. Met Voor een optreden wordt het wel allemaal wat hulp van mijn muzieklerares op de middelbare drukker. Meestal gaan we een paar weken van school ben ik toen begonnen met het schrijven tevoren twee keer in de week repeteren, wat van eigen nummers, die ik vooral voor mezelf betekent dat we vaak op een doordeweekse hield. Om hier toch maar eens iets mee te avond ook in de repetitieruimte staan om doen heb ik mij in 2010 ingeschreven voor vervolgens uitgeput naar huis te gaan. Als het Rotterdams Open Podium en voor ik het puntje bij paaltje komt is dit echter gewoon wist stond ik in de finale voor 500 man op een kwestie van plannen. het podium, schijtzenuwachtig. Deze ervaring zorgde ervoor dat ik wel meer met mijn Waar veel tijd in gaat zitten is het schrijven muziek wilde gaan doen. Naar aanleiding van nummers. Het voordeel hiervan is, dat van een filmpje van het Open podium werd ik ik het leuk vind, dus kan ik het prima als uitgenodigd om als zangeres auditie te komen studybreak gebruiken. Vaak wil ik na een doen bij een band in Maassluis. Uiteindelijk dagje universiteit thuis nog wat aan mijn heb ik ook de toetsen in de band voor mijn studie doen. Dan ga ik tot het eten achter rekening genomen. Dit was in het begin van mijn piano zitten, om vervolgens na het mijn eerste studiejaar TB. eten fris nog een uurtje te studeren. Ik zit ook wel eens in een college en dan heb ik opeens een stuk tekst in mijn hoofd. Dat schrijf ik dan maar op, omdat ik anders de rest van het college niet meer volg. Het komt er op neer dat ik eigenlijk gewoon student ben met een hobby, die je net als alle andere hobby s moet inplannen, omdat je studie in principe prioriteit heeft. Als we ontdekt zouden worden, wordt het een heel ander verhaal, maar dat zien we dan wel weer.
Het verbinden van mens en techniek Door Maarten Kroesen Yke Wynia De TB-ingenieur bevindt zich op het raakvlak van techniek en maatschappij. Zo is een typische TB-casus de opkomst van de elektrische auto. Enerzijds gaat deze gepaard met een aantal technische uitdagingen, zoals het vergroten van de actieradius of het verkorten van de oplaadtijd. Anderzijds brengt de opkomst van de elektrische auto een aantal maatschappelijk vraagstukken met zich mee. Hoe zal deze nieuwe techniek interacteren met de maatschappij? Onder welke voorwaarden zullen mensen overstappen op een elektrische auto? Welke kenmerken vinden ze belangrijk en hoe waarderen ze deze kenmerken? Het vergaren van deze kennis is noodzakelijk voor de ontwikkeling van beleid. Bijvoorbeeld beleid om zogenaamde early adopters te stimuleren. Weerstand tegen technologie In andere gevallen is er maatschappelijke weerstand tegen (technische) oplossingen. Denk aan de geplande ondergrondse CO 2 opslag in Barendrecht, de OV-chipkaart of de kilometerheffing. Deze weerstand kan zo groot zijn dat de oplossing wordt geblokkeerd. Zo is de invoering van de kilometerheffing meerdere malen gestrand door een gebrek aan maatschappelijke acceptatie. Voor beleidsmakers is het belangrijk om te weten waar deze weerstand precies vandaan komt en welke factoren hierin bepalend zijn. Wetenschappelijk onderzoek Voor deze vraagstukken en voor de uiteindelijke ondersteuning van beleid is het noodzakelijk dat de TB-ingenieur beschikt over vaardigheden om empirische kennis te vergaren, dat wil zeggen kennis uit de praktijk. In het vak dat ik doceer, onderzoeksmethoden en dataverwerking, leren studenten op wetenschappelijk verantwoorde wijze onderzoek op te zetten en uit te voeren om te komen tot nieuwe inzichten over en voor de praktijk. Wetenschappelijk verantwoord houdt hier in dat het onderzoek methodologisch correct is uitgevoerd en dat de resultaten met behulp van statistische technieken als algemeen geldig mogen worden beschouwd. Over 10 jaar houd ik me bezig met duurzame energie. Er zit namelijk een wereldverbeteraar in mij die de wereld volledig wil laten draaien op groene energie Charlotte de Jong TB is voor mij kennis, uitdaging en plezier! Lars Reeker Maarten Kroesen is universitair docent en geeft in het eerst jaar het vak Onderzoeksmethoden en dataverwerking. Hij heeft Technische Bestuurskunde gestudeerd en aansluitend de masteropleiding SEPAM (Systems Engineering and Policy Analysis Management). Hij doet momenteel onderzoek naar geluidsoverlast rond luchthavens. Een kritische blik Ik wil daarbij eerstejaars studenten ook leren kritischer tegen onderzoek van anderen aan te kijken. In een tijd waarin iedereen wel een onderzoek kan aanwijzen dat de eigen standpunten onderbouwd is het belangrijk te weten waar de sterkten en zwakten van het onderzoek liggen en op welke impliciete veronderstellingen het onderzoek is gebaseerd. Voor een groot deel is dit overigens simpelweg kwestie van het gezonde verstand (leren te) gebruiken. TB geeft je de ruimte om je naast de studie te ontplooien in grote projecten en bestuurlijke activiteiten! De omgang met verschillende disciplines zoals economie en recht naast de techniek maakt TB echt uniek!
Wat is Technische Bestuurskunde? Beslis jij over de techniek van morgen? Kunnen we in Nederland de Olympische Spelen organiseren? Waar moeten deze dan gehouden worden? Hoe kan het elektronisch patiëntendossier het best in Nederland geïntroduceerd worden? Hoe is het gesteld met de bereikbaarheid van onze Randstad? Hoe kunnen we de bereikbaarheid vergroten? Heb jij het in je om te beslissen over dit soort vraagstukken, die draaien om meer dan techniek alleen? Dan is TB echt iets voor jou! Hoe ziet de opleiding eruit?? De bacheloropleiding duurt drie jaar. In deze drie jaar leer je hoe je complexe vraagstukken met technisch en organisatorisch-bestuurlijke componenten kunt analyseren. Domeinen Bij Technische Bestuurskunde kun je kiezen uit vier specialisatierichtingen: de domeinen. Jouw specialisme hierbij is de bijzondere TB-aanpak van problemen met zowel technische als organisatorische, juridische en economische aspecten. Om een probleem breed in kaart te kunnen brengen, krijg je tijdens de opleiding Technische Bestuurskunde vakken uit verschillende disciplines. Je volgt technische vakken, doet veel aan wiskunde en modelleren, maar krijgt ook te maken met recht, management en economie. Verder leer je hoe het openbaar bestuur en het bedrijfsleven in elkaar zitten en je houdt je bezig met technisch-bestuurskundige methoden en technieken voor probleemanalyse. TOELATINGSEISEN VWO Diploma Profiel N&T Profiel C&M, E&M en N&G met Wiskunde B & Natuurkunde Overige vakken zoals Wiskunde D, Economie en Management & Organisatie zijn een pré, maar niet verplicht. Uitgave TU Delft Faculteit Techniek, Bestuur en Management Marketing & Communicatie Jaffalaan 5 2628 BX Delft 015-2783421 communicatie-tbm@tudelft.nl Bouwen & Ruimtelijke ontwikkeling (B&R) Deze specialisatie richt zich op de gebouwde omgeving. Hoe zorg je voor een aantrekkelijke leefomgeving, waar voor ieder plek is om te wonen, te werken en te recreëren? Je leert over technieken en werkwijzen om gebieden te (her)ontwikkelen. Voorbeelden van vraagstukken die bij dit domein aan de orde komen zijn het duurzamer maken van woonwijken, de beschikbaarheid van betaalbare woningen en meervoudig ruimtegebruik. Energie & Industrie (E&I) Binnen dit domein houd je je bezig met complexe problemen binnen de energieen de industriesector. Je bestudeert de elektriciteits-, water- en gasinfrastructuur en grote industriële netwerken van verschillende fabrieken die aan elkaar gekoppeld zijn. Voorbeelden van vraagstukken zijn de keuze voor groene energie, een nieuwe kerncentrale of toch een kolencentrale, het nieuwe rijden op aardgas, elektriciteit of biomassa of de vraag of CO 2 veilig kan worden opgeslagen en zo ja, waar dan? Informatie & Communicatie (I&C) I&C speelt een belangrijke rol bij het oplossen van grote maatschappelijke vraagstukken. Bij dit domein leer je wat nodig is om I&Cdiensten te ontwikkelen en hoe je ervoor kunt zorgen dat bedrijfsprocessen beter lopen. Hierbij gaat het er ook om I&C technologie, zoals internet en mobiele applicaties, op de juiste manier in te zetten zodat het ook echt wordt geadopteerd en gebruikt voor maatschappelijke veranderingen. Bij I&C ga je bijvoorbeeld aan de slag met vraagstukken rondom het beschermen van privacy, I&C in de zorg, duurzaamheid en communicatie bij calamiteiten. Transport & Logistiek (T&L) Bij dit domein leer je verschillende aspecten van internationaal en nationaal transport kennen: niet alleen reizigers en vracht, vervoermiddelen, verkeersinfrastructuur en -netwerken, maar ook logistieke ketens. Daarnaast verdiep je je in de analyse van transport- en logistieke systemen. Vraagstukken op dit gebied zijn bijvoorbeeld: De toekomst van de Rotterdamse haven en de luchthaven Schiphol, intelligente snelheidsbegrenzers op auto s en vrachtwagens, light railsystemen en hogesnelheidsspoorwegen.