Wethouder van Jeugd, Welzijn en Sport drs. K.P. Klein Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Aan: de voorzitter van de Commissie Samenleving Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk BSW/20.289 - RIS 179153 Doorkiesnummer 070-353 76 08 E-mailadres Aantal bijlagen Onderwerp Rapportage Wmo individuele voorzieningen en Sociaal juridische dienstverlening Datum 18 februari 2011 Geachte voorzitter, Hierbij informeer ik uw Commissie over de uitvoering van een aantal Wmo voorzieningen in 20 via Den Haag OpMaat. Het gaat om Individuele Voorzieningen als Hulp bij het Huishouden (HH), de voorziening gehandicapten (VG) en de taxibus. Daarnaast wordt ingegaan op de Sociaal juridisch dienstverlening en de Meldcode. Tot slot volgt er informatie over de overheveling van de AWBZ-functie Begeleiding naar de Wmo. Algemeen Tot 20 behandelden de IV-consulenten ieder hun eigen werksoort. Een aantal consulenten handelde alleen aanvragen Voorzieningen Gehandicapten (hieronder vallen de voorzieningen voor wonen en vervoer) af terwijl andere consulenten zich alleen maar bezighielden met aanvragen voor hulp bij het huishouden. In de loop van 20 zijn deze werkprocessen geïntegreerd. Ook wordt er nu gebruik gemaakt van één geïntegreerd aanvraagformulier. De gewijzigde systematiek en het aangepaste formulier dragen bij aan de kanteling binnen de Wmo, de omslag van claim- en aanbodgericht denken (voorzieningen en hulpmiddelen) naar vraag- en resultaat gericht werken (participatie en zelfredzaamheid). Met de burger wordt het gesprek aangegaan over de manier waarop de gemeente de burgers kan ondersteunen bij de deelname aan de samenleving. De resultaten hoeven niet te worden behaald door het bieden van individuele voorzieningen. Er wordt bijvoorbeeld gekeken welke mogelijkheden er zijn in de eigen omgeving of netwerk. Ook algemene voorzieningen worden benut. Inlichtingen bij W.F. Karreman Postadres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: 070-353 2250 Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: 070-353 2390 Internetadres: www.denhaag.nl
BSW/20.289 2 Stand van zaken Voorzieningen Gehandicapten (VG) De gewijzigde werkwijze heeft ook invloed op het registreren van ingediende aanvragen. In het verleden werd er per aangevraagde voorziening een aparte aanvraag geregistreerd. Om de administratieve handelingen zoveel mogelijk te beperken wordt er sinds de tweede helft van 20 per aanvraagformulier één algemene Wmo aanvraag ingeboekt. Deze Wmo aanvraag kan uitmonden in het verstrekken van meerdere voorzieningen. Hierdoor is het aantal ingediende aanvragen niet meer vergelijkbaar en zal er voortaan niet meer over worden gerapporteerd. Doorlooptijden VG In het tweede halfjaar van 20 werd 72 % van de 7.800 besluiten binnen acht weken genomen. Dit percentage is lager dan in het eerste halfjaar. Over heel 20 gerekend is 79 % van de besluiten binnen acht weken beslist. Hiermee is de doelstelling (80% van de aanvragen binnen acht weken beslissen) bijna gehaald. De oorzaak hiervan is gelegen in de inspanningen die door de afdeling zijn geleverd om de nieuwe werkprocessen vorm en inhoud te geven, onder andere door het volgen van opleidingen en trainingen hiervoor. Ook was er sprake van relatief veel noodzakelijke medische beoordelingen door artsen. Hier gaat meer tijd overheen. Gelet op deze omstandigheden verwacht ik de doelstelling in 2011 wel te behalen. Bezwaarschriften In het tweede halfjaar van 20 zijn in totaal 176 bezwaarschriften met betrekking tot de VG ontvangen. Ter vergelijking: in de eerste zes maanden van 20 zijn er 153 bezwaren ingediend. Voor heel 20 is het aantal ingediende bezwaren uitgekomen op 329. Dit is ruim 11% minder dan over 2009. Bij 39 bezwaarschriften (13%) is de beschikking niet (volledig) gehandhaafd. In het eerste halfjaar van 20 was dit nog in 24% van de bezwaarschriften het geval. Zowel het aantal ingediende bezwaarschriften als het aantal niet gehandhaafde beschikkingen is ten opzichte van 2009 afgenomen. Dit is een positieve ontwikkeling. Stand van zaken Taxibus Het beeld van de dienstverlening van de Taxibus over het tweede halfjaar van 20 wijkt nauwelijks af van dat van het eerste halfjaar. De ritaantallen nemen geleidelijk toe, evenals het percentage op tijd uitgevoerde ritten. Ritaantallen Het aantal uitgevoerde ritten over de laatste zes maanden van 20 is uitgekomen op ruim 254.000. Hiermee is het totaal aantal uitgevoerde ritten in 20 uitgekomen op ruim 509.000. In vergelijking met 2009 betekent dit een toename van bijna %. In totaal werden er ruim 1,3 miljoen ritzones verreden. Percentage op tijd uitgevoerde ritten Lag het gemiddelde percentage op tijd gereden ritten over de eerste helft van 20 nog op 92%, in de laatste zes maanden nam dit toe tot 96%. Over heel 20 genomen is het percentage daarmee uitgekomen op 94. Hiermee scoort HTM boven de gemeentelijke norm (93%).
BSW/20.289 3 Op tijd %-age per maand 0,00% 98,00% 96,00% 94,00% 92,00% 90,00% 88,00% 86,00% 84,00% 82,00% dec- 09 jan- feb- mrt- apr- mei- jun- jul- aug- sep- okt- nov- Klachten In het tweede half jaar van 20 werden 242 klachten over de dienstverlening van de Taxibus ingediend. Hiermee kwam het geheel over 20 uit op 573. Gerelateerd aan het aantal vervoerde personen bedroeg dit 0,13%. Dit is nog altijd ruimschoots binnen de gehanteerde norm (tussen 0,1 en 0,2 wordt gebruikelijk geacht) en is ongeveer gelijk aan 2009. Stand van zaken Hulp bij het Huishouden (HH) Aantal klanten en verhouding HH1/ HH2 Zoals uit onderstaande tabel blijkt is in 20 het aantal burgers dat gebruik maakt van HH gestegen. Op 31 december 20 waren er 12.428 mensen die gebruik maakten van hulp bij het huishouden. Op 31 december 2009 was dit aantal nog 11.543. We zien met name een toename bij HH1 (enkel de hulp bij het schoonmaken van het huis). Dit geldt zowel voor zorg in natura als voor het persoonsgebonden budget. Het aantal mensen met HH2 (hulp bij het schoonmaken van het huis plus het organiseren van het huishouden) is iets afgenomen. Deze verschuiving van HH2 naar HH1 sluit aan bij de landelijke trend. Soort HH Aantal klanten op 31-12-2009 Aantal klanten op 31-12-20 HH 1 (Zorg in natura) 5.316 6.233 HH 1 (Persoonsgebonden 1.453 1.532 budget) HH 2 (Zorg in natura) 4.141 4.065 HH 2 (Persoonsgebonden 633 598 budget) Totaal 11.543 12.428 Wachtlijsten Klanten hebben in Den Haag de keuze uit 13 aanbieders van HH. Hiermee heeft de gemeente voldoende capaciteit om alle klanten direct van Hulp bij het huishouden te voorzien. In 20 was dan ook geen sprake van problematische wachtlijsten. De aanbieders HH hebben, in overleg met de gemeente, in 20 ook goed geanticipeerd op de verschillende vakantieperiodes waardoor ook in de vakantieperiode geen wachtlijsten/problemen zijn ontstaan met de levering van de hulp bij het huishouden.
BSW/20.289 4 Verlengen contracten Hulp bij het Huishouden Vanaf 9 april 2009 wordt de hulp bij het huishouden door 13 aanbieders in Den Haag verzorgd. Deze aanbieders hebben een contract met de gemeente, hetgeen uitgaat van maximale keuzevrijheid voor de klant. De gemeente én de gecontracteerde aanbieders hebben in het eerste contractjaar de nodige inspanningen moeten doen om de hulp bij het huishouden voor klanten zo goed mogelijk te laten verlopen. Deze gezamenlijke inspanning heeft geleid tot tevredenheid bij de klanten over de kwaliteit van de dienstverlening. Dit komt mede doordat veel van de zittende aanbieders een nieuw contract hebben gekregen. Ook is lering getrokken uit de eerste contracten voor de HH (2007-2009) waardoor er een contract ligt met duidelijke afspraken. De klanten, de aanbieders van de hulp bij het huishouden en de gemeente zijn allen gebaat bij de kwaliteit en continuïteit die langdurige contracten met zich meebrengen. Om deze reden heb ik ervoor gekozen om de contracten met de huidige zorgaanbieders voor de duur van een jaar te verlengen. U bent hierover eind 20 geïnformeerd. Ook in de 2 e contractperiode zal ik toezien op nakoming van de gemaakte contractafspraken en of aanbieders voldoen aan onze kwaliteitscriteria. Respect Zorggroep Scheveningen De Respect Zorggroep heeft bij de gemeente een verzoek tot ontbinding van het contract tot levering van de hulp bij het huishouden ingediend. Het lukt Respect niet om de hulp bij het huishouden kostendekkend te organiseren binnen de door hun gehanteerde kostprijzen. Respect heeft ongeveer 200 klanten aan wie zij hulp bij het huishouden levert. Door de hulp bij het huishouden af te stoten kan Respect zich meer toeleggen op de begeleiding, verzorging, verpleging. Deze vormen van zorg worden vanuit de AWBZ gefinancierd. Deze zijn voor Respect wel kostendekkend te organiseren. Het is aan de gemeente om het verzoek tot ontbinding goed te keuren. Alvorens de gemeente akkoord gaat met de ontbinding van het contract moet een goede overdracht worden afgesproken. Het uitgangspunt is, dat de cliënten die hulp bij het huishouden ontvangen continuïteit van de dienstverlening krijgen. Hiernaast moeten ook de medewerkers, indien zij dit wensen, waar mogelijk worden overgenomen door de nieuwe aanbieder. Uiteraard hebben cliënten keuzevrijheid t.a.v. het afnemen van deze dienst en ook van welke aanbieder. Voor veel cliënten is het voortzetten van de relatie met hun vertrouwde huishoudelijk medewerker echter van groot belang. De nieuwe aanbieder, Respect en de gemeente zullen dit zorgvuldig afstemmen en hierin nauw samenwerken. De hulp bij het huishouden blijft ook na een eventuele afloop van de contractperiode per 27 april 2011 gegarandeerd. Bezwaarschriften In het tweede halfjaar van 20 zijn in totaal 160 bezwaarschriften met betrekking tot de hulp bij het huishouden binnengekomen. In heel 20 zijn 296 bezwaarschriften ontvangen met betrekking tot de HH ontvangen. Ter vergelijking; in 2009 zijn er in totaal 281 bezwaarschriften binnengekomen. In 2008 zijn er in totaal 542 bezwaarschriften binnengekomen. Bij 61 bezwaarschriften (21%) is de beschikking niet (volledig) gehandhaafd. In 2009 was dit nog in 31% van de bezwaarschriften het geval. Het aantal bezwaarschriften is dus in absolute zin in 20 niet verder afgenomen, het aantal niet gehandhaafde beschikkingen neemt nog steeds wel af. Stand van zaken Sociaal juridische dienstverlening Algemeen De gemeente heeft in het kader van Wmo prestatieveld 3 de taak om aan haar burgers voorzieningen te bieden ten aanzien van advies, informatie en cliëntondersteuning. Sociaal juridische dienstverlening (SJD) is één van de voorzieningen waarmee invulling wordt gegeven aan deze taak.
BSW/20.289 5 SJD wordt uitgevoerd door de medewerkers Advies en Informatie (A&I) en sociaal raadslieden, maar ook worden veel vragen telefonisch beantwoord door de medewerkers van het Klant Contact Centrum (KCC). Aantal hulpvragen Het totaal aantal hulpvragen bij de SJD blijft stijgen. De planning en de resultaten over de tweede helft van 20 zijn in de volgende tabel weergegeven. Aantallen SJD planning jan. t/m dec. 20 realisatie jan. t/m juni 20 Realisatie juli t/m december 20 Totaal 20 Totaal 2009 Prestaties hulpvragen sociaal raadslieden 25.000 11.758 12.573 24.331 24.334 A&I balie hulpvragen 45.000 34.385 27.581 61.996 59.273 Telefonische hulpvragen 65.000 62.325 85.370 118.542 91.170 Totaal 145.000 8.468 125.524 204.869 174.777 Uit de bovenstaande tabel blijkt het volgende: 1. De vraag van de burger naar advies en ondersteuning neemt toe. Dit is o.a. te wijten aan de economische recessie. 2. Het aantal hulpvragen bij sociaal raadslieden lijkt stabiel. Echter, in 20 is gedeelte van de hulpvragen doorgeleid naar de Belastingdienst naar de frontoffice/a&i. Dit geeft een wat vertekend beeld. 3. Bij A&I loketten (face) van Den Haag OpMaat is het aantal hulpvragen ten opzichte van 2009 met circa 5% toegenomen. Dit heeft enerzijds te maken met feitelijke toename van hulpverlening die door A&I wordt aangeboden, anderzijds heeft dit te maken de verandering van de interne stroomlijning van hulpvragen. Zo zijn bepaalde hulpvragen die voorheen door sociaal raadslieden werden behandeld, afgebogen naar A&I loket. 4. Het gebruik van de telefonische informatie diensten (call) neemt toe. Hierbij gaat het om vragen over specifieke producten van Den Haag OpMaat. Enerzijds betekent dit dat veel meer burgers de gemeente bellen om informatie. Anderzijds is dit een verschuiving tussen een bezoek aan de balie van de gemeente en het gebruik van de telefoon. Ontwikkelingen In 2011 zijn volgende ontwikkelingen te verwachten rondom het SJD hulpverlening. 1. Bestuursopdracht. Binnen het meerjaren beleidsplan WMO is een bestuursopdracht stroomlijnen toegang WMO-loketten opgenomen. In het kader van deze opdracht zullen alle Haags loketten in kaart gebracht en de informatie beter gestroomlijnd worden. De uitkomsten van de bestuursopdracht kan gevolgen hebben op de inhoud, samenstelling en positionering van het A&I loket. 2. Juridische hulpvragen bij Sociaal Raadslieden. Medio 20 is een analyse uitgevoerd op de soorten juridische hulpvragen die door sociaal raadslieden worden behandeld. Op basis van deze analyse worden bepaalde categorie vragen anders gestroomlijnd. Lichtere hulpvragen worden behandeld door A&I en de consulenten maatschappelijke ontwikkeling.
BSW/20.289 6 Den Haag Op Maat Meldcode en Sociaal casemanagement. Den Haag Op Maat (DHOM) is in januari 2009 gestart met de meldcode. De opzet van de meldcode is om vanuit een centraal punt meldingen van multi-problematiek te ontvangen en uit te zetten naar de juiste hulpverlener. Dit meldpunt maakt deel uit van de Haagse aanpak Vinden, Verbinden en Aanpakken (juni 2009) en maakt deel uit van de Business case multiprobleemgezinnen problematiek achter de voordeur (afspraak in Raamovereenkomst, april 2008). Uitgangspunt bij de meldcode is één gezin, één plan en één aanpak. Voor elke melding die door Den Haag Op Maat wordt opgepakt, wordt een sociaal casemanager aangewezen. Deze sociaal casemanager legt een huisbezoek af waarin problemen op alle leefgebieden worden geïnventariseerd, schrijft het plan van aanpak voor de oplossingen, zet hulpvragen uit bij de juiste hulpverlener(s) en monitort de voortgang van de hulpverlening. Als de voortgang van de oplossingen stagneert om wat voor reden dan ook, kan de sociaal casemanager dwars door alle lagen heen escaleren om zo vaart in de oplossingen te houden. De burger wordt pas los gelaten indien het probleem en/of problemen of opgelost of hanteerbaar zijn gemaakt. Indien al hulpverleners betrokken zijn bij de betreffende burger, gaat sociaal casemanager met deze hulpverleners in gesprek om tot één plan één aanpak te komen. Resultaten 20 Voor 20 was de taakstelling 2204 meldingen. De meldcode begint binnen de professionele hulpverlening een begrip te worden. In totaal zijn er 2240 meldingen opgepakt en hiermee veel burgers met multiproblematiek ondersteund en geholpen. Van deze 2240 meldingen, waren 428 meldingen crisis meldingen. Dus het gaat hier om burgers die geconfronteerd zijn met direct uit huis gezet te worden en/of bij wie gas, licht en water afgesloten zou worden. Ontwikkelingen Wmo: overheveling functie Begeleiding Het kabinet heeft in het regeerakkoord aangekondigd dat de functie Begeleiding vanuit de AWBZ wordt overgeheveld naar de Wmo. Het doel van Begeleiding is het bevorderen, het behoud of het compenseren van zelfredzaamheid. Begeleiding is het geheel van activiteiten voor cliënten met matige of ernstige beperkingen, die zonder deze begeleiding de kans lopen dat ze in een instelling terecht komen of verwaarloosd raken. Begeleiding kan individueel of in groepsverband (ook wel bekend als dagbesteding) worden geboden. Bij individuele begeleiding gaat het bijvoorbeeld om activiteiten als het compenseren van het regelvermogen door het helpen plannen van activiteiten, het regelen van dagelijkse zaken, structureren van de dag, het nemen van besluiten en het voorbereiden van gesprekken met instellingen (wonen, school, werk) en praktische hulp bij handelingen zelfredzaamheid: administratie (post afhandelen), beheren van geld. Bij begeleiding in groepsverband kan het gaat om een dagprogramma dat school en/of werk vervangt of dagopvang om vaardigheden te behouden en gedragsproblematiek te reguleren. De Begeleiding in groepsverband is vooral gericht op het bieden van dagstructuur. Wanneer de zorgbehoefte gelegen is in het bijvoorbeeld één of meerdere keren per week bieden van hulp bij het doornemen van de dag- of weekstructuur en de zorgbehoefte is niet gelegen in het daadwerkelijk bieden van die dagstructuur, dan is Begeleiding individueel de aangewezen vorm.
BSW/20.289 7 Volgens het ministerie van VWS krijgen landelijk rond de 176.000 cliënten Begeleiding op basis van de AWBZ. De overheveling moet een bezuiniging van 140 miljoen ( ofwel 5%) op een totaal budget van ongeveer 2,4 miljard euro opleveren, inclusief de uitvoeringkosten. Begeleiding van jeugd gaat onderdeel uitmaken van de decentralisatie van Jeugdzorg. Begeleiding als onderdeel van verblijf in een instelling blijft binnen de AWBZ. Het kabinet stuurt aan op volledige inwerkingtreding per 2014, met 2013 als overgangsjaar. Het overgangsjaar is bedoeld voor bestaande AWBZ-cliënten. De nieuwe instroom zou al per 1 januari 2013 voor Wmo-ondersteuning in aanmerking moeten komen. Met vriendelijke groet, de wethouder van Jeugd, Welzijn en Sport, Karsten Klein