Highlights Regio in Beeld 2015 Arbeidsmarktregio Zuid-Limburg
Samenvatting Aantal banen neemt weer toe, echter niet in collectieve sector In Zuid-Limburg groeit het aantal banen van werknemers (voltijd én deeltijd) in 2015 en 2016 met gemiddeld 0,2% per jaar tot bijna 251.000 eind 2016. Structurele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt hebben tijdens de voorbije crisisjaren niet stilgestaan. Zorg en welzijn Zakelijke diensten Industrie Detailhandel Onderwijs Openbaar bestuur Horeca Groothandel Vervoer en opslag Overige diensten Bouwnijverheid Financiele dienstverlening Informatie en communicatie Landbouw 0 10 20 30 40 50 60 banen x 1.000 In Zuid-Limburg komen er in de periode 2015-2016 circa 1.000 banen bij. Landelijk is de groei in beide jaren iets sterker. De werkgelegenheid groeit in de marktsector en krimpt in de collectieve sector (met name in zorg & welzijn en openbaar bestuur). Binnen de marktsector zijn de landbouw, de industrie en de financiële en overige diensten de uitzonderingen die nog een afname laten zien. Grote sectoren zijn zakelijke diensten, zorg & welzijn, industrie en detailhandel. Trends in de ontwikkeling van werkgelegenheid Een aantal trends speelt een rol op de arbeidsmarkt zoals flexibilisering, toename van aantal zelfstandigen, vergrijzing en veranderingen in kwalificaties van functies Door de voortzetting van de flexibiliseringstrend neemt het aantal banen van zelfstandigen sneller toe dan het aantal werknemers. Van de zelfstandigen is ongeveer de helft zelfstandige zonder personeel (zzp). Sectoren met een groot aandeel zelfstandigen zijn de bouw, landbouw en veel vormen van zakelijke diensten. Herstel van de arbeidsmarkt betekent dan ook dat verloren banen niet in dezelfde omvang en vorm terugkomen. Openbaar bestuur Onderwijs Vervoer en opslag Bouwnijverheid Industrie Zorg en welzijn Financiële diensten Zakelijke diensten Landbouw Groothandel Uitzendbedrijven Detailhandel Horeca Totaal 7% 8% 14% 9% 11% 18% 5% 15% 25% 14% 42% 49% 48% 53% 54% 49% 63% 57% 48% 61% 52% 43% 39% 38% 35% 33% 32% 28% 27% 25% 38% 49% 58% 47% 36% 30% 15% 15% 12% 20% 48% 32% tot 27 jaar 27 tot 50 jaar 50-plus Voor de arbeidsmarkt is de leeftijdsopbouw van de werkgelegenheid een relevant gegeven. Een hoog aandeel 50-plussers betekent dat er ook meer vervangingsvraag te verwachten is voor personeel dat de komende jaren met pensioen gaat. In Zuid-Limburg zijn openbaar bestuur en onderwijs de sterkst vergrijsde sectoren. Horeca, detailhandel en uitzendbedrijven zijn het minst vergrijsd. In absolute aantallen heeft zorg & welzijn de meeste werknemers van 50 jaar en ouder. Aantal vacatures neemt toe In 2014 en 2015 neemt het aantal ontstane vacatures toe. De toename van vacatures vindt in alle sectoren plaats. De meeste vacatures ontstaan in detailhandel, zakelijke diensten en ondanks een krimpende werkgelegenheid in zorg & welzijn. Voor laagopgeleiden ontstaan de meeste vacatures in detailhandel, horeca en zakelijke diensten. Voor middelbaar opgeleiden zijn er veel vacatures in detailhandel, zakelijke diensten, zorg & welzijn, industrie en horeca. Hoogopgeleiden kunnen vacatures vinden in zakelijke diensten, onderwijs en zorg & welzijn. Het aandeel vacatures voor laag opgeleiden daalt. Het aandeel voor middelbaar opgeleiden is gelijk gebleven. Het aandeel voor hoger opgeleiden is afgenomen, terwijl er landelijk juist sprake is van een toename. Het aandeel aangeboden vaste contracten daalt. Regio in Beeld 2015 Highlights Zuid-Limburg 1
9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 In 2011 en 2012 daalt het aantal ontstane vacatures. In 2013 is er een stabilisatie en ontstaan er ieder kwartaal 4.000-5.000 vacatures. In 2014 neemt het aantal vacatures weer toe en in 2015 wordt zelfs het hoogste aantal in de afgelopen vier jaar bereikt. UWV verwacht dat in 2015 en 2016 het aantal ontstane vacatures verder toeneemt. 0 II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2011 2012 2013 2014 2015 Aantal WW-uitkeringen daalt Het aantal WW-uitkeringen is afgelopen jaar afgenomen. Eind juni 2015 telt Zuid-Limburg 14.340 uitkeringen. Het jaar ervoor steeg het aantal WW-uitkeringen nog fors. UWV verwacht dat het aantal WW-uitkeringen de komende jaren verder daalt. Maastricht Stein Meerssen Valkenburg a/d G. Eijsden- Margraten Sittard- Geleen Beek Sc hinnen Nuth Gulpen- Wittem Onderbanken Brunssum Heerlen Landgraaf Voerendaal Vaals Kerkrade Simpelveld Maastricht Stein Meerssen Voerendaal Valkenburg a/d Geul Eijsden- Margraten Sittard- Geleen Beek Sc hinnen Nuth Gulpen- Wittem Onderbanken Brunssum Heerlen Landgraaf Simpelveld Vaals Kerkrade Juni 2013 juni 2014 Juni 2014 juni 2015 Het aantal WW-uitkeringen voor mannen is harder gedaald dan het aantal WW-uitkeringen voor vrouwen. Het aantal 50-plussers met een WW-uitkering is afgelopen jaar toegenomen. In de andere leeftijdscategorieën is wel een afname te zien. Daarnaast zijn er minder WW ers die kortdurend (0-6 maanden) werkloos zijn en is het aandeel WWuitkeringen langer dan 1 jaar toegenomen. Hoe langer een persoon in een WW-uitkering zit, hoe minder relevant zijn/haar werkervaring wordt. In de eerste zes maanden van 2015 zijn in Zuid-Limburg 11.800 WW-uitkeringen beëindigd, waarvan 6.200 door werkhervatting (53%). Het aandeel WW-beëindigingen door werkhervatting is voor mannen groter dan voor vrouwen. Voor hoogopgeleiden is het aandeel werkhervattingen groter dan voor laagopgeleiden. Voor 50-plussers is het aandeel relatief laag, evenals voor jongeren. Afstand tot de arbeidsmarkt voor WWB ers en Wajongers is groter dan voor WW ers Eind 2014 telde Zuid-Limburg 16.400 WWB-uitkeringen. Het WWB-percentage voor de regio bedraagt 5,5%. Dit is hoger dan het landelijk gemiddelde (4,2%). Eind 2014 telde Zuid-Limburg 11.500 personen met een Wajong-uitkering. Het Wajong-percentage bedraagt daarmee 2,9%. Dit is meer dan het landelijk gemiddelde (2,3%). De afstand tot de arbeidsmarkt van WWB ers en Wajongers is over het algemeen groter dan voor WW ers. Ruime arbeidsmarkt in Zuid-Limburg; krapte in specifieke beroepen De arbeidsmarkt in Zuid-Limburg wordt minder ruim door een toename van openstaande vacatures en een afnemend aantal kortdurend werkzoekenden. De arbeidsmarkt is nog altijd ruim te noemen. Regio in Beeld 2015 Highlights Zuid-Limburg 2
Totaal Informatica Medisch en paramedisch Verzorgend en dienstverlenend Pedagogisch Economisch-administratief Technisch en industrie Transport Sociaal-cultureel Agrarisch Openbare orde en veiligheid 0,000 zeer ruim 0,500ruim 1,000 gemiddeld 1,500krap 2,000 zeer krap 2,500 Zuid-Limburg Nederland De arbeidsmarkt in Zuid-Limburg is ruimer dan landelijk. De arbeidsmarkt is krap voor informaticaberoepen. Deze beroepen zijn vooral voor hoogopgeleiden. Er is krapte in specifieke beroepen in de techniek (monteur, metaalarbeider, cncverspaner). Op hoog beroepsniveau is er naast krapte in de ICT ook krapte in het onderwijs en in specifieke financiële beroepen. Ook op middellange termijn wordt krapte in deze beroepsgroepen verwacht. Voor een grote groep werkzoekenden liggen kansrijke beroepen niet binnen handbereik. Zij staan ingeschreven voor beroepen als productiemedewerker, verzorgende, administratief medewerker of receptionist. Alternatieven voor hen zijn: Beroep van inschrijving productiemedewerker receptionist verzorgende administratief medewerker sociaal-cultureel werker Alternatieve beroepen assemblagemedewerker, logistiek medewerker, mechanisch operator callcentermedewerker, medewerker klantenservice verzorgende individuele gezondheidszorg, schoonmaker, winkelhulp commercieel medewerker, medewerker klantenservice consulent WMO, woonbegeleider Uitzendbedrijven en zakelijke diensten van belang voor werkhervatting In 2014 werd van 12.400 personen de WW-uitkering beëindigd. 67% van hen vond werk tijdens of binnen een maand na beëindiging van de WW. Dat is hoger dan gemiddeld in Nederland (65%). Sector voor WW: Totaal Uitzendbedrijven Landbouw Onderwijs Bouwnijverheid Vervoer en opslag Groothandel Zorg en welzijn Zakelijke diensten Industrie Horeca Detailhandel Openbaar bestuur Financiële diensten Overige diensten 0% 20% 40% 60% 80% 100% Werk Geen werk Veel hangt af van de sector waar men werkte voor men werkloos werd. Het aandeel werkhervattingen bij uitzendbedrijven en in de landbouw is veel groter dan voor openbaar bestuur en financiële diensten. Van degenen die werk vinden gaat een derde opnieuw werken in de sector waar men werkte voordat men werkloos werd. Twee derde vindt werk in een andere sector. 40% van degenen die weer aan de slag gaan vindt werk via een uitzendbureau of in de zakelijke diensten. Vooral werkhervatting in uitzendsector vanuit sectoren bouw, landbouw, vervoer & opslag en industrie. Uitdagingen voor de toekomst De economische recessie van de afgelopen jaren heeft gezorgd voor een ruime arbeidsmarkt in Zuid- Limburg. Nu de economie herstelt, trekt ook de arbeidsmarkt weer aan. De arbeidsmarkt van na de recessie is een andere dan die van voor de recessie. Niet alle sectoren profiteren van herstel. Vooral de collectieve sector ondervindt de gevolgen van bezuinigingen en reorganisaties. Automatisering en digitalisering zorgen ervoor dat processen efficiënter en met minder mensen kunnen worden uitgevoerd. Vooral voor administratief personeel zijn de kansen op het vinden van werk afgenomen. De arbeidsmarkt is veel flexibeler geworden. Ouderen, laagopgeleiden en arbeidsgehandicapten hebben moeite om zich staande te houden in deze veranderende arbeidsmarkt. Inspelen op een aantrekkende arbeidsmarkt, benutting van de Euregionale arbeidsmarkt, invulling geven aan de banenafspraak, aandacht voor ouderen en jongeren en een adequate aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt zijn belangrijke uitdagingen voor de arbeidsmarkt. Regio in Beeld 2015 Highlights Zuid-Limburg 3
Colofon Highlights Regio in Beeld Highlights Regio in Beeld is een uitgave van UWV Auteur Gerald Ahn Thies Peters Inlichtingen arbeidsmarktinformatie@uwv.nl Redactieadres UWV Afdeling Arbeidsmarktinformatie en -advies Postbus 58285 1040 HG Amsterdam Eindredactie Suzanne IJzerman Roelof van der Velde Regio samenstelling De arbeidsmarktregio Zuid-Limburg is het werkgebied van de Werkpleinen Heerlen en Westelijke Mijnstreek (Sittard). De gemeenten Beek, Brunssum, Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Maastricht, Meerssen, Nuth, Onderbanken, Schinnen, Simpelveld, Sittard-Geleen, Stein, Valkenburg aan de Geul en Voerendaal maken deel uit van deze arbeidsmarktregio. Regio in Beeld 2015 Highlights Zuid-Limburg 4
Einde rapport Regio in Beeld 2015 Highlights Zuid-Limburg 5