Stadshavens Rotterdam Werk in uitvoering
INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 3 Over Stadshavens 4 OVER Clean Tech Delta 5 Merwehaven en Vierhavens 6 1 Hakagebouw 8 2 Herinrichting Vierhavensstraat en realisatie Dakpark Rotterdam 9 3 Marconi Freezone 10 Rijnhaven en Maashaven 12 4 Katendrecht 14 5 Rondje Rijnhaven 15 Waalhaven en Eemhaven 16 6 Sluisjesdijk 17 7 Waalhavenboulevard 18 8 Distripark Waalhaven Zuid 19 9 Shortsea Hub Eemhaven 20 10 Rotterdam Cool Port 21 werk in uitvoering RDM-terrein en Heijplaat 22 11 RDM Campus 23 12 Heijplaat woningbouw en voorzieningencluster 24 13 Maritieme maakindustrie en herstructurering RDM-terrein 25 Gebiedsoverstijgende projecten 26 14 Openbaar vervoer over water 27 15 Drijvend bouwen 28 Voorinvesteren is winst 30 Samenwerken aan een gemeenschappelijk doel 31 Creating on the edge 32
Jeannette Baljeu Hans Smits 2
VOORWOORD Wonen, werken en recreëren in Stadshavens Rotterdam. Stadshavens Rotterdam is een programma van de gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam N.V. Zij hebben zich tot doel gesteld om de komende decennia bijzondere woonen werklocaties in het stadshavensgebied te realiseren. De afgelopen drie jaren is veel geïnvesteerd in samenwerking, planvorming en commitment. Steeds meer marktpartijen en kennisinstellingen zien de potentie en zijn bereid om als partners daadwerkelijk in het gebied te investeren. Publieke partijen faciliteren de ontwikkeling. Niet alleen de gemeente Rotterdam, maar bijvoorbeeld ook het Rijk heeft Stadshavens in het kader van Randstad Urgent bestempeld als een programma van nationaal belang. De geprioriteerde status is ook voor de komende jaren bevestigd. Een voorbeeld daarvan is de opname van Stadshavens in de Crisis & Herstelwet. Zo maken de partners gezamenlijk de herontwikkeling van Stadshavens mogelijk. Rotterdams, dus up tempo, innovatief en vooral toekomstbestendig. Er ontstaat een nieuw eigentijds gebied, een stoere omgeving, waar stad en haven elkaar in nieuwe vormen versterken. We zijn begonnen! Met trots presenteren wij deze brochure waarin de eerste uitgevoerde projecten zichtbaar worden. Volg de ontwikkeling van Stadshavens op de site www.stadshavensrotterdam.nl. Beter nog: maak er deel van uit! Jeannette Baljeu Wethouder Haven, Verkeer en Regionale Economie Hans Smits President-directeur Havenbedrijf Rotterdam N.V. 3
Over Stadshavens Centraal in Rotterdam voltrekt zich een bijzondere en grootschalige metamorfose. De stadshavens, van oudsher het economisch hart van de stad, zijn onderwerp van een inno vatieve, duurzame herontwikkeling. Een deel van de havenactiviteiten verhuist naar de Tweede Maasvlakte. Dat schept ruimte voor een nieuwe perspectief. In Stadshavens ontwikkelt Rotterdam een hoogwaardig vestigingsklimaat voor maritieme dienstverleners, voor innovatieve maakbedrijven en voor kennisinstituten. Rotterdam profileert zich hier bovendien als koploper op het gebied van duurzame energievoorziening en klimaatadaptatie. Daarmee trekt de stad hoogopgeleide kenniswerkers aan, veelal pioniers die nieuwe trends uitproberen. Zij vinden in de stadshavens voorzieningen voor ondernemerschap, bijzondere woonmilieus, culturele voorzieningen en goede opleidingsmogelijkheden. Stadshavens bestaat uit vier deelgebieden: Merwe-Vierhavens, Rijn-Maashaven, Waal- Eemhaven en het RDM-terrein met Heijplaat. In alle havens vindt duurzame gebiedsontwikkeling plaats van internationale allure. Ieder gebied heeft daarbij een eigen identiteit. Daarnaast zijn er gebiedsoverstijgende projecten, zoals Openbaar Vervoer over water. De metamorfose van de Stadshavens voltrekt zich in fasen. Op korte termijn, in de periode tot 2015, start de ontwikkeling met enkele tientallen projecten op het gebied van duurzaam wonen, werken en recreëren. Stadshavens is kwalitatief en kwantitatief een topprioriteit voor binnenstedelijk bouwen en vernieuwen. 4
Over Clean Tech Delta Clean Tech is de populaire afkorting van Clean Technologies. Dit zijn technologieën die het gebruik van natuurlijke hulpbronnen optimaliseren en negatieve milieueffecten minimaliseren. In Stads havens komt de Clean Tech Delta tot stand via een zogenoemde new green deal: een samenwerkingsverband van bedrijven, kennisinstellingen en overheden in de regio Rotterdam-Delft dat innovatieve en schone technologie stimuleert en daad werkelijk in de praktijk brengt. Het innovatieve vermogen in de regio Delft wordt gekoppeld aan de economische potentie van het Rotterdamse. Stadshavens levert door zijn transitie de draaischijf waar initiatieven een plek kunnen krijgen. Zo krijgen duurzame oplossingen op het gebied van stedelijk watermanagement en deltatechnologie vorm. De oplossingen zijn regionaal, nationaal en internationaal inzetbaar. Zo wordt de Clean Tech Delta een inspirerend voorbeeld voor andere deltasteden in de wereld. De ontwikkellocaties zijn TU Delft (de campus), Science Port Holland (Technopolis), de RDM Campus en innovatieve bedrijven in Merwehaven en Vierhavens. 5
Werk in uitvoering Merwehaven en Vierhavens Rotterdam is bezig uit te groeien tot hét knooppunt van duurzame inno vaties. Met Merwehaven- vierhavens als perfecte internationale proeftuin voor vernieuwende op lossingen op het gebied van watermanagement en hernieuwbare energiebronnen. Da s pure winst voor milieu en economie. Drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Minister van Infrastructuur en Milieu (IenM) 6
Drs. M.J.M. Verhagen Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) Dit gebied ondergaat een prachtige metamorfose. Bedrijven, kennis instellingen en overheden werken met onze steun samen om het economisch op de kaart te zetten. Kijk voor meer impressies van de Merwehaven en Vierhavens op www.stadshavensrotterdam.nl/virtuele-tour 7
1 1 HAKaGEBOUW Activiteit Opknappen gevels. Opknappen binnenzijde casco. Aanleg breedband. Acquisitie vestigers. Het pand is een representant van het Nieuwe Bouwen en is in 1932 gerealiseerd als hoofdkantoor voor de Coöperatieve Groothandelsvereniging de Handelskamer. Het biedt goede mogelijkheden voor een combinatie van kantoor, bedrijfs activiteiten, conferentie- en tentoonstellingsruimte en gezamenlijke horeca en IT voor de Clean Tech Delta partijen. Ook het Nationaal Watercentrum zal hier gevestigd worden. Planning Heden 2012. Resultaat Meet&Greet bedrijfsontmoetingscentrum en catering van 400 m 2 gerealiseerd. Vergaderruimtes, ontvangstbalie en helpdeskfunctie gerealiseerd. Expositieruimten van 500 m 2 gereed. Netwerk, serverruimte en reproruimte ingericht. In 2015 tussen de 30 en 40 bedrijven gevestigd in het Hakagebouw. Vestiging van het Nationaal Watercentrum. In 2010 is een start gemaakt met de verbouwing van het Hakagebouw. Dit gebouw dient als Living Lab voor Clean Tech activiteiten. Het heeft, met de ligging aan de Vierhavensstraat en het toekomstige dakpark, de uitstraling van een icoon voor duurzame bedrijvigheid. Zo is het 4D-daktransitie project een feit; op het dak van het Hakagebouw staat een onderzoekcontainer. Een nieuw ontwikkeld systeem doet de oppervlakte van gevels en daken actief reageren op veranderende weersomstandigheden. Het 4D-systeem, Kameleon, van ontwikkelaar Sublean moet gevels en daken een tweede schil geven die 24 uur per dag waarde toevoegt. In 2014 moeten minimaal 50 bedrijven, goed voor 1.500 FTE, zich in de Clean Tech Delta regio gevestigd hebben. 8
2 2 Herinrichting Vierhavensstraat en realisatie Dakpark Rotterdam Activiteit Herinrichting rijbanen. Bouwen van bedrijfsruimte. Aanleggen van groen dakpark. Planning Heden 2014. Resultaat Betere bereikbaarheid. Snellere doorstroming verkeer. Climate proof waterkering. Recreatiemogelijkheid voor buurtbewoners. 1100 nieuwe banen. Dakpark van 8 hectare. Parkboulevard Bigshops De herinrichting van de Vierhavensstraat tot Parklane is volop zichtbaar. Doorstroming van het verkeer en verbetering van de bereikbaarheid leggen de basis voor de ontwikkeling van het Merwe-Vierhavensgebied. Capaciteit van de weg wordt verdubbeld en daarmee wordt een verbetering in de ontsluiting gerealiseerd. Op het dak van een groot complex van retail- en bedrijfsruimte ontstaat een bijzonder park. Dit dakpark is een grootschalig voorbeeld van intensief ruimtegebruik en dubbel grondgebruik. Dakpark Rotterdam heeft tegelijkertijd de functie van een waterkering. Daarmee is dit project in zowel techniek als proces innovatief. Het is een trendsetter voor een nieuwe generatie multifunctionele waterkeringen in met name dichtstedelijke gebieden van Nederland waar ruimte schaars is en versterking van dijken nodig is. Een echte climate proof waterkering! De oude treinsporen, die een barrière vormden, zijn weggehaald. Het dakpark brengt meer groen in Bospolder, waarmee een jarenlange wens van de bewoners in vervulling gaat. Daarnaast geeft de herinrichting van het gebied een impuls aan de werkgelegenheid. Dakpark Rotterdam verbindt op duurzame wijze de functies wonen, winkelen en werken. Een aansprekend voorbeeld van de manier waarop stad en haven elkaar kunnen ontmoeten! 9
3 3 Marconi Freezone Activiteit Regelluw beschikbaar stellen van plekken en gebouwen aan tijdelijke vestigers. Overbrugging naar de definitieve ontwikkeling. Planning Heden 2012. Dit voormalige treinemplacement krijgt een tijdelijke bestemming als freezone. Havenloodsen en tijdelijke architectuur bieden ruimte aan ateliers, tentoonstellingsruimte, experimentele maakindustrie en horeca. Twee nieuwe routes dwars op de Schiedamseweg ontsluiten deze nieuwe publieke plek. In 2010 is het gebied al ontdaan van alle spoorrails om ruimte te maken. De zone tussen Delfshaven en Schiedam krijgt zo een geheel eigen, tijdelijke identiteit. Vanaf 2011 zal de Marconistrip uitkomst bieden aan stadslandbouw; een testlocatie voor nieuwe technieken in voedselvoorziening met cradle to cralde als uitgangspunt en educatieve doeleinden. Resultaat Toegangkelijk gebied met innovatieve en onderscheidende sfeer. Locatie voor creatieve sector met ruimte voor experimenten. Stadslandbouw geïntroduceerd. Artist impression: DSA Architects 10
Een gebied in ontwikkeling biedt mogelijk heden voor pioniers. Het beschikbaar stellen van freezones maakt het pionieren gemakke lijker. 11
Werk in uitvoering Rijnhaven en Maashaven Ik woon al weer een paar jaar met veel plezier op Katendrecht; de landtong tussen de rijnhaven en de Maashaven. Het is er rustig wonen met geweldige faciliteiten zoals het Kaappark, het speeltuintje en het walhallatheater. Je kunt er lekker eten en dankzij de SS Rotterdam is een stroom van nieuwsgierige bezoekers op gang gekomen. Met de komst van de rijnhavenbrug zit je vanaf de Kaap straks zo in het centrum van rotterdam! Geloof me, als je eenmaal op de Kaap bent geweest, wil je hier niet meer weg! Kijk voor meer impressies van de Rijnhaven en Maashaven op www.stadshavensrotterdam.nl/virtuele-tour 12
Paula Colenbrander bewoonster Katendrecht 13
4 4 Katendrecht Activiteit Creëren van woonruimte. Stimuleren van bedrijvigheid. Aanbrengen recreatieve voorzieningen. Planning Doorlopend. Het nieuwe Katendrecht biedt midden- en hogere inkomens een krachtige band met de stad. De succesvolle herontwikkeling krijgt een vervolg met nog meer nieuwe woningen. Op de kop van Katendrecht ligt inmiddels de SS Rotterdam, met een congrescentrum, recreatiemogelijkheden en horeca. Het schip draagt bij aan een sterk imago van het gebied. Ook de scholen, winkels, restaurants en opgeknapte kades maken Katendrecht bijzonder aantrekkelijk. Resultaat 1700 woningen voor midden- en hogere inkomens. Buitenruimten, zoals kades opgeknapt. 14
5 5 Rondje Rijnhaven Activiteit Aanleg brug over de Rijnhaven voor langzaam vervoer. Aanpak kades. Stimuleren van bedrijvigheid (bouw European China Center). Exploitatie drijvend paviljoen. Verkenning Rijnhavenpark. Planning Heden 2015. Resultaat Katendrecht via Rijnhaven brug ontsloten. Wandelroute gereed. Mogelijkheden voor evenementen gerealiseerd. Totale European China Center omvat 35.000 m 2. House of Design omvat 27.000 m 2. Met de eerste projecten rond de Kop van Zuid heeft de transformatie van de Rijnhaven een vliegende start gekregen. Het waterbekken zelf biedt plaats aan fysieke activiteiten en grote Rotterdamse evenementen, bijvoorbeeld op een drijvend podium of een drijvend park. Het drijvend paviljoen geeft hier een eerste invulling aan. Bebouwing langs de rand van de Rijnhaven geeft onderdak aan retail en wonen. Hier verrijst ook het European China Center, een Europese ontmoetingsplek voor Chinese bedrijven, ondernemers en de Chinese gemeenschap. Zo vormt Rotterdam een stevig bruggenhoofd tussen China en Europa. Even verderop komt het House of Design, met winkels en galeries van Rotterdamse ontwerpers, flagshipstores, tentoonstellingen en evenementen. In 2012 is het Rondje Rijnhaven compleet met de bouw van de nieuwe Rijnhavenbrug tussen de Wilhelminapier en Katendrecht. Met de bouw van deze brug krijgt Katendrecht een stevige economische en sociale impuls. De al in gang gezette ontwikkeling van Katendrecht met o.a. huizenbouw en inrichting Deliplein krijgt hiermee een blijvende waarde. Herinrichting van de kades maakt het Rondje nog aantrekkelijker. Foto: ECC Rotterdam 15
Werk in uitvoering Waalhaven en Eemhaven In 2011 neemt ons bedrijf haar intrek in Port City III; een prachtige locatie, midden in de haven voor de vestiging van ons rotterdamse bedrijf! Veel maritieme dienstverleners vestigen zich hier, of in Dockworks een eindje verder aan de waalhaven Oostzijde. Naast volume levert deze haven nu ook steeds meer value. Zodra de Tweede Maasvlakte klaar is, zullen diepstekende containerboten minder vaak in de waalhaven aanleggen. Zo ontstaat in de waalhaven ruimte voor nieuwe maritieme bedrijfs activiteiten. Containervervoer via schepen met kleine diepgang blijft, net als de aan vullende diensten tijdens het logistieke proces, zoals verpakken, ompakken, labellen, prijzen en assembleren. Er zijn studies gaande om het fruitcluster vanuit de Merwehaven naar het waal-eemhaven gebied te verplaatsen. Peter Goedvolk directeur ARGOS Oil Kijk voor meer impressies van de Waalhaven en eemhaven op www.stadshavensrotterdam.nl/virtuele-tour 16
6 6 Sluisjesdijk Activiteit Herinrichten openbare ruimte. Nieuwe uitgiftes. Aanpak verloederd vastgoed. Planning Doorlopend Resultaat Openbaar vervoer verbinding met Centrum. Wandelboulevard fase 1 gereed. Kantoor Cofely gereed 2012. De ontwikkeling van de Sluisjesdijk is al in gang gezet. Daarmee krijgt dit gebied een helder, commercieel profiel. In aansluiting daarop biedt de Sluisjesdijk ruimte aan havengerelateerde zakelijke, technische dienstverlening, kleinschalige onderzoekscentra en maakindustrie. De openbare ruimte krijgt een nieuwe inrichting, waaronder een vrijliggend fietspad, groenclusters en een openbare wandelboulevard aan de Nieuwe Maas. Ook wordt de historische bodemverontreiniging aangepakt. Het kopgebouw van de RET remise krijgt een nieuwe bestemming en daarmee een verbinding met de wijk. Eigenaren van vastgoed worden gestimuleerd te investeren en hier en daar wordt vastgoed aangekocht om verloedering tegen te gaan. De uitstraling van de entree van de Sluisjesdijk gaat aansluiten op het populaire Charloise Hoofd. De waterbus gaat voorzien in een snelle verbinding met het centrum. Wandelen over de kades van de Rotterdamse havens is voor mij in elk seizoen weer bijzonder. 17
7 7 Waalhavenboulevard Activiteit Reconstructie Waalhavenoost tot Waalboulevard. Recreatieve voorzieningen realiseren. Verbetering ontsluiting kantorenlocaties voor verdere ontwikkeling. Verbeteren luchtkwaliteit en geluid achterliggende wijken. Verbinden van haven met Charlois door langzaam verkeersbrug naar pier 3. Verbeteren openbaar vervoer voor werknemers (eindpunt lijn 2). Verwijderen deel spoorrails. Pier 4 voor maritieme dienstverleners ontwikkelen. Doorontwikkelen Port Valley. Planning Doorlopend tot 2014. Resultaat Voetgangers-fietsbrug is aangelegd. Wegprofiel aangepast. Dorpsweg ontlast. Port City gerealiseerd en volledig in gebruik. Haven en stad krijgen een nieuwe hoogwaardige entree; Waalhaven oostzijde wordt getransformeerd tot een boulevard met daar langs hoogwaardige kantoren en bedrijfsruimtes voor maritieme dienstverleners. Drijvende kantoren tussen tussen pier 3 en 4 behoren daarbij ook tot de mogelijkheden. Na Dock Works en Port City wordt op korte termijn Pier 4 aangepakt. Hier zullen vooral watergebonden maritieme industrie en dienstverleners een plek krijgen in een hoogwaardig vastgoedconcept. Dit Port Valley concept is een overkoepelende nieuwe vorm van samenwerken tussen Havenbedrijf Rotterdam N.V. en de gemeente Rotterdam. De infrastructuur, inclusief het groen en fietspad van de Waalhaven Zuidzijde wordt volledig vernieuwd. De reconstructie zal in 2012 starten. Er komt een betere aansluiting op het Groene Kruisplein bij de A15. Langzaam verkeer steekt de Waalhavenboulevard over via een nieuwe brug tussen het Zuiderpark en pier 3. Op termijn zullen er meer dwarsverbindingen bij kunnen komen, als de sporen worden opgeheven. Kades en het water worden zo onderdeel van de openbare ruimte van de stad. Bij pier 3 komen aantrekkelijke voorzieningen, zoals horeca en een uitzichtpunt. Met havenbedrijven die nu langs de Waalhaven Oostzijde gevestigd zijn en zullen blijven, worden afspraken gemaakt ten aanzien van investeringen in vastgoed. Er komen meer arbeidsplaatsen in het gebied. Dat betekent ook dat er meer voorzieningen en beter openbaar vervoer, waaronder een tram en-/of waterbusverbinding zullen komen. Waterbus (in 2011) en watertaxi zorgen voor snelle verbindingen met het centrum. Op termijn zal herontwikkeling plaatsvinden van de woonwijk Wielewaal. 18
8 8 Distripark Waalhaven Zuid Activiteit Planontwikkeling. Strategische verwerving van grond. Kavelvergroting. Planning 2010 doorlopend Het bedrijventerrein in Waalhaven Zuid ontwikkelt zich tot een modern distributiepark dat de ruimte efficiënt benut. Het opkopen van kavels is al gestart en er is met de sloop en nieuwbouw begonnen. Het doel is tot een hoger rendement per hectare te komen. Dat kan door dubbel grondgebruik, bijvoorbeeld door gebruik van daken en door indeling in clusters en branchering van het gebied. De herinrichting van de Waalhaven Zuidzijde geeft een kwaliteitsverbetering van de openbare ruimte. Betere voorzieningen dragen daaraan bij. Eind 2010 is Rijkssubsidie voor dit project ontvangen, te weten 10,4 miljoen euro. Resultaat Modern distributiepark. Verwachtingen werkgelegenheid. 19
9 9 Shortsea hub Eemhaven Activiteit Westelijke ontsluiting ECT Eemhaven. Intensivering ruimtegebruik. Planning 2015 en verder. Met de ingebruikname van de Tweede Maasvlakte verandert de deepsea containeroverslag in de Eemhaven geleidelijk in shortsea containeroverslag. In de periode tot 2015 intensiveert het ruimtegebruik door verbetering van het terminalconcept en inzet van alle modaliteiten (weg, water en rail). Voor een betere afwikkeling van het verkeer wordt een tweede, westelijke ontsluiting van de Eemhaven naar de A15 aangelegd. De intensivering in de Eemhaven past binnen de beschikbare geluidruimte. Resultaat Shortsea Hub met intensiever ruimtegebruik die in combinatie werkt met de Rotterdam Cool Port. Betere verkeersafwikkeling naar de A15. Nieuw kantoor ECT home terminal. 20
10 10 ROTTERDAM Cool port Activiteit Ontwikkeling knooppunt voor logistieke uitwisseling reefercontainers in combinatie met koel- en vriesloodsen. Planning Doorlopend; horizon ligt verder dan 2015. Resultaat Logistiek knooppunt voor reefercontainers en realisatie verschillende koel- en vriesloodsen. Fruitoverslag aan de noordoever is beëindigd. De laatste jaren wordt meer en meer gebruik gemaakt van zgn. reefercontainers in plaats van de traditionele koelschepen. De reefercontainers worden gebruikt voor het transport van alle producten die geconditioneerd (zoals gekoeld en bevroren) vervoerd dienen te worden. Traditioneel komt het fruit van overzeese gebieden naar Rotterdam. In de toekomst zal ook de import vanuit Zuid Europa via shortsea groeien. Dat zal meer en meer met reefercontainers plaatsvinden. Om de aanvoer, op- en overslag zo efficiënt mogelijk te laten verlopen en de keten gesloten te houden, wordt Rotterdam Cool Port ontwikkeld in de Waal- Eemhaven op de zuidoever van de Maas. Hier worden nieuwe state of the art, duurzame koel- en vriesloodsen gebouwd met cross dock faciliteiten. Er ontstaat een knooppunt voor de uitwisseling tussen deepsea, shortsea, barge, spoor- en wegvervoer. De huidige Fruitport aan de noordoever verliest op termijn zijn functie door de verhuizing naar de zuidoever. 21
Werk in uitvoering RDM-terrein en Heijplaat Het RDM-terrein is een stoer en ruig gebied op Heijplaat. Het ligt pal aan de Maas, verrassend dicht bij het centrum van rotterdam. Met de komst van de hogeschool rotterdam en het Albeda College is het gebied in korte tijd al sterk veranderd. RDM staat nu voor research Design and Manufacturing. Sinds 2009 kunnen studenten op RDM Campus terecht voor onderwijs, onderzoek, leerwerk plaatsen en werkgelegenheid. start-up bedrijven die nieuwe producten willen ontwikkelen, vinden in RDM innovation Dock ruimte voor werkplaatsen. vanuit de RDM Campus worden diverse projecten ontwikkeld in het kader van de Clean Tech Delta. Kijk voor meer impressies van het RDM-terrein en Heijplaat op www.stadshavensrotterdam.nl/virtuele-tour Bert Hooijer RDM Campus 22
11 11 RDM Campus Activiteit Innovation Dock doorontwikkelen. Ontwikkeling Aquadock. Openbaar vervoer over water geïntensiveerd. Planning De herontwikkeling van het gehele RDM-terrein zal grotendeels in 2014 klaar zijn. Resultaat Aquadock gerealiseerd. Buitenruimte heringericht. Onderwijs aan 1000 studenten; MBO en HBO onderwijs onder één dak gebracht. Bedrijfsruimte te huur voor de creatieve en innovatieve maakindustrie. Evenementenruimte te huur voor vergaderingen, con gressen en andere bijeenkomsten. RDM Campus is de nieuwe bestemming voor een historische industriële locatie. De werf en gebouwen van de voormalige Rotterdamsche Droogdok Maat schappij (RDM) worden nu in gebruik genomen door studenten van de hogeschool Rotterdam en het Albeda College. MBO en HBO onderwijs komt hier samen onder één dak, met volop ruimte voor experiment en praktijkonderzoek. Studenten volgen er onderwijs onder het motto Research, Design & Manufacturing. De campus is bereikbaar met een directe verbinding naar de stad met de fast ferry Aqualiner en de Les Express (bus). Het innovation Dock een monumentale industriële hal van 23.000m², het Droogdok het oude RDMhoofdkantoor en de Dokhaven vormen samen een plek waar studenten en bedrijven in een open omgeving samenwerken aan de ontwikkeling van nieuwe economische activiteit in de markten Building, Moving & Powering: duurzame en innovatieve oplossingen in bouw, mobiliteit en energie. De RDM Campus brengt ontwikkeling op de rest van het RDM-terrein in een versnelling. De herontwikkeling van het gehele RDM-terrein zal in 2014 klaar zijn. 23
12 12 Heijplaat woningbouw en voorzieningencluster Activiteit Woningbouw, voorzieningencluster en verkeersvoorziening. Planning Gefaseerde ontwikkeling doorlopend. Resultaat Nieuwe voorzieningen in gebruik. 180 nieuwe woningen in Het Nieuwe Dorp opgeleverd. Tweede ontsluitingsweg gereed. Vernieuwing basisvoorzieningen. Heijplaat is aangewezen als beschermd stadsgezicht. Het Quarantaine terrein heeft, samen met enkele gebouwen, de status van rijksmonument. Het is de ambitie dit cultuurhistorische erfgoed te behouden en de creatieve sector te faciliteren op het Quarantaineterrein. Wonen in het dorp Heijplaat wordt versterkt. Zo heeft het dorp een impuls gekregen met woontoren de Heijse Blick en de bouw van de Wijde Blick. Ontwikkelingen die worden gevolgd door de gefaseerde herontwikkeling van woningen langs de Heysekade, nieuwe voor zieningen zoals een supermarkt, een sportzaal, kinderdagopvang, overige zorgvoorzieningen en betere verbindingen over het water. Foto: Erno Wientjes i.o.v. Woonbron 24
13 13 maritieme maakindustrie en herstructurering RDM-TERREIN Activiteit Kadeherstel, sanering, verbouw en sloop van bestaand vastgoed en bouw van nieuw vastgoed. Ontwikkeling bouwcluster. Planning 2008 2014. In de periode tot 2014 komt op het RDM-terrein een van de grootste bouwclusters van megajachten van West-Europa tot ontwikkeling. Hier worden jachten van meer dan vijftig meter lengte gebouwd. Het cluster biedt mogelijkheden voor stageplaatsen voor de studenten van RDM Campus. Voor de rest van het RDM-terrein zijn plannen voor maritieme maakindustrie, stukgoed en projectlading in ontwikkeling. De herstructurering bestaat hier onder meer uit kadeherstel, sanering, verbouw en sloop van bestaand vastgoed en bouw van nieuw vastgoed. De ontwikkeling en ontsluiting van RDM-West en RDM Campus komen in samenhang tot stand. Resultaat Eén van de grootste jachtbouwclusters van West- Europa gerealiseerd. 25
Werk in uitvoering Gebiedsoverstijgende projecten We vervoeren elke week een paar duizend reizigers van de Noordkant van de stad naar de Zuidkant en weer terug; over w ater met onze snelle Aqualiner catamaran. Het merendeel van de passagiers is s tudenten die we naar de RDM Campus brengen. We zien de aantallen passa giers sterk toenemen. Aan boord hebben we koffie, een krantje en nieuws op tv en brengen we grote groepen in een keer snel, veilig en c omfortabel naar de overkant. Marc Wink Kapitein van de Aqualiner 26
14 14 Openbaar vervoer over water Activiteit Vergroten van de mogelijkheden voor openbaar vervoer over water. Planning Doorlopend. Resultaat Diverse deelgebieden binnen stadshavens over water ontsloten. Vervoer via de Aqualiner is als eerste project gerealiseerd. De ontwikkelingen tot 2015 spelen vrijwel allemaal op het grensvlak van land en water. De thema s bereikbaarheid en duurzame mobiliteit spelen daarbij telkens een zeer belangrijke rol. Vooral het beter benutten van de Nieuwe Maas voor personenvervoer over water draagt bij aan een versnelde ontwikkeling van de verschillende keuzelocaties. Een mooi voorbeeld daarvan is de RDM Campus, waar de Aqualiner een cruciale schakel vormt in de vervoerketen. Sinds 2008 voert Aqualiner een vaarverbinding uit tussen de Noordoever (St. Jobshaven en Willemskade) en de Zuidoever (Heijplaat). Een slimme combinatie van een snel vaartuig, een comfortabele op- en afstap en aansluiting op het openbaar vervoer over land, heeft ertoe geleid dat studenten en medewerkers veel sneller op hun onderwijs- of werkplek zijn. Tegelijkertijd levert personenvervoer over water een bijdrage aan het verminderen van de filedruk op het binnenstedelijke wegennet, biedt het de sociaal-recreatieve reiziger een attractieve mogelijkheid voor een leuke wandelof fietsroute en wordt het milieu minder belast. Specifiek betekent de verbinding voor Heijplaat een veel betere ontsluiting voor de bewoners en daarmee een economische stimulans voor het gebied. Samen met Stadshavens Rotterdam, stadsregio Rotterdam, RDM Campus en het Havenbedrijf Rotterdam N.V. onderzoeken vervoerders inmiddels nieuwe mogelijkheden en haltes binnen het gebied en meer afvaarten binnen de huidige verbinding door het inzetten van een tweede, kleine, groene ferry. 27
15 15 15 15 Drijvend bouwen Activiteit Onderzoek verrichten naar mogelijkheden drijvende bouwen. Realiseren van de eerste experimenten. Planning Doorlopend, lange planningshorizon na 2015. Op meerdere plekken is onderzoek verricht naar mogelijkheden voor drijvend bouwen. Het plan voor de Maashaven bestaat uit ligplaatsen voor de binnenvaart en een innovatief, drijvend programma. Inmiddels vindt onderzoek plaats naar de kansen van deze combinatie. Uit een verkenning zal blijken onder welke voorwaarden dat mogelijk is. Het Merwehaven-Vierhavensgebied is gedeeltelijk bestemd voor drijvend bouwen. Ook voor de Dockhaven zijn plannen met drijvend bouwen ontwikkeld en er zijn plannen voor een drijvend park in de Rijnhaven. Realisatie van onderdelen uit het drijvend programma wordt gestimuleerd, ook als die buiten het gemarkeerde Stadshavensgebied vallen. Resultaat 13.000 klimaatbestendige woningen waarvan 1200 op het water in meerdere deelgebieden. artist impression: DSA architects 28
Public Domain Architects Drijvend bouwen heeft de toekomst: er is meer ruimte om te bouwen en de waterberging blijft geborgd. 29
Voorinvesteren is winst De herinrichting van de stadshavens vraagt een stevige voorinvestering, maar daar staat winst tegenover. De ontwikkeling van Stadshavens Rotterdam komt tot stand door voorinvesteringen van zowel private als publiek partijen. In de periode tot 2015 investeren de gemeente Rotterdam en het havenbedrijf Rotterdam N.V. gezamenlijk ruim 200 miljoen euro. Het ligt in de lijn der verwachting dat het Rijk verder zal participeren. Zo valt de ontwikkeling van Stadshavens onder de Crisis- en herstelwet. Deze wet voorziet in snellere procedures rond grote bouwprojecten. De Crisis- en Herstelwet wordt in Rotterdam ingezet om de plannen voor de stadshavens in het gewenste tempo te kunnen uitvoeren. De opbrengsten van Stadshavens Rotterdam zullen groter zijn dan de investeringen, enerzijds uitgedrukt in geld en anderzijds uitgedrukt in waarden als woongenot, werkgelegenheid en recreatieve voorzieningen. Stadshavens Rotterdam: sterke economie en aantrekkelijke woonstad 30
Samenwerken aan een GEmeenschappelijk doel De gemeente Rotterdam en Havenbedrijf Rotterdam N.V. hebben gezamenlijk het projectbureau Stadshavens Rotterdam opgericht. De taak van het projectbureau is: accommoderen, faciliteren, accelereren, katalyseren en interveniëren. Kennisinstellingen en bedrijven doen mee, omdat ze geloven in het gemeenschappelijke doel. Alle partijen zijn ervan overtuigd dat de fysieke herinrichting en de aanpak van sociale opgaven elkaar moeten en kunnen versterken. Dat maakt de samenwerkingsrelaties uniek. Het Rijk onderschrijft deze zienswijze, ondersteunt Stadshavens Rotterdam en volgt de ontwikkelingen met veel belangstelling. Niet voor niets is Stadshavens Rotterdam tot randstad Sleutelproject uitgeroepen. Overal ondergaan waterfronten en stadshavens een metamorfose. New York herontwikkelt de komende jaren het Brooklyn district. Londen herontwikkelt de London Thames Gateway. En Hamburg heeft al ruime ervaring met de ontwikkeling van HafenCity (155 hectare). New York, Londen en Hamburg weten dat een goede herstructurering sterk bijdraagt aan de economische welvaart en ecologische duurzaamheid van de omliggende grootstedelijke regio s. Stadshavens Rotterdam zet zich in voor een langdurige, trans-atlantische samenwerking met deze steden, gericht op het succesvol herontwikkelen van havengerelateerde gebieden. Centraal staat daarbij het uitwisselen van ervaringen. Alle ogen zijn gericht op Stadshavens Rotterdam! 31