Statenmededeling Onderwerp Afhandeling toezeggingen in relatie tot het programma natuur Aan Provinciale Staten van Noord-Brabant, Kennisnemen van Het uitvoeren van een viertal toezeggingen aan uw Staten over het Programma Natuur. Aanleiding Met het oog op de aanstaande verkiezingen vinden wij het gewenst om uw Staten nog te informeren over de afhandeling van enkele nog openstaande toezeggingen die het programma natuur betreffen. Via deze Statenmededeling geven wij hieraan invulling. Bevoegdheid Gedeputeerde Staten hebben op diverse momenten toezeggingen gedaan aan uw Staten en informeren uw Staten over de invulling daarvan. Uw Staten kunnen hiervan kennisnemen op basis van uw controlerende rol. Kernboodschap 1. Uit het marktonderzoek gescheperde schaapskuddes Noord-Brabant blijkt dat een economisch verdienmodel waarmee gescheperde schaapskuddes hun financiºle tekorten tot maximaal 90% kunnen terugdringen, binnen 3 tot 5 jaar haalbaar is. Wij hebben op 25 februari 2014 (zie c2130999/3485343) toegezegd uw Staten te informeren over een nog uit te voeren marktonderzoek gescheperde schaapskuddes. Dit onderzoek zou inzicht moeten bieden in de mogelijkheden voor financieel onafhankelijke schaapskuddes. 1/5
Uit het onderzoek, dat door Alterra in samenwerking met de terrein beherende organisaties, de schaapskuddes en vertegenwoordigers van de vleesmarkt is uitgevoerd, wordt het volgende geconcludeerd: Er is sprake van forse financiºle tekorten De meeste schaapskuddes kampen met een fors financieel tekort en dat wordt vergroot als de provinciale subsidie wegvalt. Het terugdringen van de tekorten is mogelijk door het verlagen van de kosten van het beheer van de kuddes, het creºren van inkomsten via verwaarding van het schaap en via vergoedingen voor geleverde beheerdiensten. Een actieprogramma biedt voor 4 productgroepen kansen Met een actieprogramma gericht op een integrale benadering van de vier meest kansrijke productgroepen is de toekomstige positie zeker niet uitzichtloos. Deze productgroepen zijn: het schapenvlees, de wol, de uitvoering van terreinbeheer voor biodiversiteit en de cultuurhistorische bijdrage aan o.a. de recreatieve sector. Verlagen van beheerkosten samen met een ruimer terreinaanbod kan de tekorten met ca. 75% terugdringen De grootste potenties voor het verbeteren van de inkomenspositie van schapenbedrijven liggen bij het verlagen van de beheerkosten van de kuddes door het aanbieden van grotere aaneengesloten natuurterreinen (groter areaal per kudde waardoor met grotere kuddes gewerkt kan worden) en op kortere onderlinge afstand. Daaraan gerelateerd kan met een differentiatie in de tariefstelling voor het benodigde aantal graasdagen per terreintype een slag gemaakt worden. In sommige terreinen is namelijk zoveel gras aanwezig dat een kudde voor iedere hectare meerdere dagen nodig heeft om het allemaal op te nemen. Omdat de kuddes per dag worden betaald lopen de kosten per hectare sterk uiteen naar gelang het aantal dagen dat deze worden ingezet. Door het realiseren van lagere beheerkosten in combinatie met een ruimer aanbod van terreinen kan het tekort met ongeveer 75% worden teruggebracht. Geco rdineerde samenwerking bij verkoop van vlees en wol biedt perspectief op hogere opbrengsten Een geco rdineerde samenwerking bij de verkoop van vlees en wol biedt perspectief op een tien procent hogere opbrengst. Hiermee kan het tekort nog eens met tussen de 5% en 10% worden teruggedrongen. Ook bij wol en voor culturele diensten kunnen acties worden uitgezet. De perspectieven zijn hier echter momenteel onzeker. Dat komt onder andere doordat al deze acties investeringen vergen en ook reguliere kosten met zich mee brengen. De ervaring leert dat de marges voor die productcategorieºn bijzonder klein zijn. Los daarvan zijn de culturele diensten wel heel belangrijk voor het bredere draagvlak en goede imago van de kuddes. 2/5
Slotconclusie: gunstige terreinomstandigheden kunnen de kosten binnen 3 tot 5 jaar met maximaal 90% terugdringen De conclusie van het onderzoek is dat de tekorten per schaapskudde onder gunstige terreinomstandigheden (voldoende groot en niet te zeer versnipperd) en een goede, professioneel georganiseerde afzet van producten en gunstige marktomstandigheden door deze acties binnen 3 tot 5 jaar met 80 tot maximaal 90% kan worden teruggedrongen. 2. Het intrekken van de landschapsverordening heeft na 2 jaar niet tot noemenswaardige verrommeling van het landschap geleid. Bij het intrekken van de Landschapsverordening Noord-Brabant 2002 (PS 59/12, 7 december 2012) is toegezegd de afschaffing van deze verordening over twee jaar te evalueren en de resultaten daarvan aan uw Staten terug te koppelen. Met het intrekken van de landschapsverordening is de verantwoordelijkheid voor het aanpakken van reclameborden in het buitengebied overgegaan van de provincie naar gemeenten (die daar binnen de bebouwde kom al verantwoordelijk voor waren). Een evaluerende interviewronde langs diverse medewerkers RO, gemeenteambtenaren en handhavers laat een wisselend beeld zien. Er zijn voorbeelden van gemeenten waar geen problemen worden ervaren maar er zijn ook voorbeelden waar klachten zijn maar er geen gemeentelijk beleid is om reclameborden aan te pakken. Beeld is dat het onderwerp niet urgent is. Deels komt dat omdat er ook geen landschapsvervuiling met reclameborden aan de orde is maar ook omdat het bestuurlijk niet als urgent wordt ervaren. Er zijn signalen dat gemeenten soms onvoldoende op de hoogte zijn van hun nieuwe taak. Onze conclusie is dat de Landschapsverordening niet teruggehaald hoeft te worden. Er is vooralsnog geen enorme toename van reclameborden in het landschap. Om dat ook in de toekomst te voorkomen zullen wij bij gemeenten aandacht vragen voor het belang van handhaving. 3. De verlichting van de fietstunnel onder het ecoduct bij het Leenderbos is in orde. Tijdens het vragenuurtje van PS d.d. 13 december 2013 inzake zwijnenrasters op de ecoducten is toegezegd schriftelijk terug te komen op het ontbreken van verlichting bij het fietspad in de tunnels. Er is destijds een zienswijze ingebracht over het ontbreken van verlichting bij het fietspad onder de natuurbrug. Deze zienswijze is gehonoreerd en de gevraagde verlichting is inmiddels aangebracht. 3/5
4. Het resultaat van de zwijnentafels wordt betrokken bij een notitie aan uw Staten over de aanpak van zwijnen. Bij de behandeling van de Begroting 2015/Najaarsbrief 2014 (PS 63/14) is verzocht motie 11 inzake Ruimte voor zwijnen, aan te houden totdat het beraad ( zwijnentafels ) hierover is afgerond. Op 5,11 en 20 maart 2015 wordt een drietal zwijnentafels georganiseerd (Heeze-Leende, Asten-Heusden, Gemert-Bakel). De resultaten van deze tafels worden nadrukkelijk betrokken bij de toegezegde Statennotitie over de zwijnenaanpak. Consequenties 1. Om schaapskuddes de tijd te gunnen inkomsten uit de markt te genereren is een verlenging van de subsidieregeling met afbouwregeling nodig. De provincie heeft tot en met 2015 extra subsidie aan schaapskuddes verleend. Per 2016 is er geen subsidiebudget meer beschikbaar voor de schaapskuddes terwijl er dan nog onvoldoende inkomsten uit de markt zullen zijn. Het is aan het nieuwe provinciebestuur om te bezien of een tijdelijke verlenging van de subsidieregeling nodig is. 2. Gemeenten zijn aan zet om te voorkomen dat opnieuw verrommeling van het landschap met reclameborden optreedt. Wij zullen hiervoor via de Ruimtelijke Regionale Overleggen aandacht te vragen bij gemeenten. 3. Het ecoduct Leenderbos is klaar. Het project is afgesloten, de fietstunnel is verlicht. 4. Er komt een Statennotitie over de aanpak van wilde zwijnen. Dit zal in de nieuwe bestuursperiode zijn beslag krijgen. Europese en internationale zaken Niet van toepassing. Communicatie Communicatie heeft plaatsgevonden met de voor elk onderwerp relevante betrokken partijen. Met uitzondering van punt 3, de verlichting van de fietstunnel onder het ecoduct bij het Leenderbos, zal de communicatie met deze partijen nog worden voorgezet. 4/5
Vervolg De conclusies naar aanleiding van het marktonderzoek gescheperde schaapskuddes Noord-Brabant vragen nog een nadere uitwerking van alle partijen. Eventuele benodigde besluiten hierover namens de provincie laten wij over aan het nieuwe bestuur. De eerder gedane toezeggingen aan uw Staten die het programma natuur betreffen, zijn hiermee ingelost en afgedaan. Bijlage Marktonderzoek gescheperde schaapskuddes Noord-Brabant. Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant, de voorzitter de secretaris prof. dr. W.B.H.J. van de Donk mw. ir. A.M. Burger Auteur: A.F.J. Teunissen, ateunissen@brabant.nl, (073) 680 81 80 Cluster Natuur en Milieu/Afd. Projecten- en Programmamanagement A 5/5