Verantwoord beleggen in Groene obligaties Maart 2016
Inhoud 1 Groene obligaties 3 2 Beleggen in thema s 4 3 Wat definieert ACTIAM als groene obligatie en wat niet? 5 4 Tot slot 7 Bijlage 1: CBI Standaarden 8 ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART 2016 2
1 Groene obligaties Een van de grootste uitdagingen van de komende decennia is klimaatverandering. Klimaat is voor ACTIAM een centraal thema in het beleggingsbeleid. De veranderingen die nodig zijn, zoals een overgang naar een koolstofarme economie, vragen om enorme investeringen. Omdat bij groene obligaties het opgehaalde geld specifiek naar duurzame activiteiten gaat, vormen ze een middel om actief bij te dragen aan de transitie naar een koolstofarme economie en creëren ze daarmee een positieve impact. Andere middelen die ACTIAM hiervoor inzet zijn de ESG score en engagement. 1 Sinds een aantal jaar vindt er een groei van deze groene obligatiemarkt plaats, waarbij de uitgifte van de Climate Awareness Bond van de European Investment Bank in 2007 vaak als de start wordt gezien. Waar de focus in het begin vooral op groene activiteiten lag, zoals hernieuwbare energie, ziet ACTIAM de laatste tijd een verbreding naar sociale obligaties en zelfs blauwe obligaties gericht op water-gerelateerde projecten, zoals duurzame visserij. ACTIAM is een actieve speler op deze obligatiemarkt en betrokken bij verschillende initiatieven. Zo neemt ACTIAM zitting in het uitvoerend comité van de Green Bond Principles (GBP) waarin transparantierichtlijnen worden opgesteld voor het uitgeven van groene obligaties. Daarnaast heeft ACTIAM zich aangesloten als partner van het Climate Bonds Initiative (CBI) en draagt ze bij aan het ontwikkelen van standaarden. Dergelijke standaarden maken het voor investeerders makkelijker om te zien hoe groen een groene obligatie is. Dit beleidsstuk betreft de keuzes die ACTIAM maakt bij het kopen van groene obligaties gericht op het creëren van positieve impact. Als basis voor deze keuzes gelden de GBP en de standaarden van het CBI. Aansluitend wordt specifieker ingegaan op ACTIAM s focusthema s klimaat, land en water. Naast groene obligaties wil ACTIAM ook in toenemende mate beleggen in sociale obligaties die zijn toegespitst op wonen, gezondheid en voldoende inkomen. Er is op dit moment echter nog geen overeenstemming tussen de betrokken marktpartijen over de precieze definitie van sociale obligaties en er liggen nog belangrijke obstakels voor het meten en rapporteren van de impact. Zodra soortgelijke standaarden als GBP en CBI voor sociale obligaties zijn bepaald en geaccepteerd zal dit beleidsstuk hierop worden aangepast. 1 Het doel van engagement is gedragsverandering te stimuleren bij bedrijven. ACTIAM zal tot uitsluiting van bedrijven overgaan indien ondanks engagement onverantwoorde risico s blijven bestaan bij de opwekking van kernenergie of winning en verbranding van fossiele brandstoffen, of ondanks engagement onvoldoende wordt bijdragen aan de energietransitie. Het doel van de ACTIAM ESG-score is enerzijds entiteiten onderling te vergelijken op vlak van duurzaamheid en anderzijds om een ESG-score op portefeuilleniveau te berekenen waarmee ACTIAM de duurzaamheid van de portefeuille kan meten versus de betrokken benchmark. Een opslag van +10 of +20 op de ACTIASM ESG score vergroot de kans dat er in de groene obligatie geïnvesteerd wordt, omdat de ESG-score van de portefeuille hoger dient te zijn dan de ESG score van de benchmark. ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART 2016 3
2 Beleggen in thema s ACTIAM heeft drie focusthema s gedefinieerd, inclusief een aantal relevante activiteiten en technologieën, waaraan groene obligaties positief kunnen bijdragen. Dit zijn: 1. Energie & Klimaat Nutsbedrijven n n Fuel switch van kolen naar gas n Duurzame energie n Zonne- en windenergie n Getijden- en golfenergie n Biobrandstoffen n Netbeheer n Intelligente elektriciteitsnetten n Energieopslag n Transformatoren op zee n Financiële instellingen n Groene hypotheken en (vastgoed)leningen Industrie n n Co-generatie n Fuel switch opties n Hergebruik restwarmte n Transport n Stedelijke elektrische rail n Waterstof en elektrische auto s n Elektrische/waterstof oplaadpunten n Hybride auto s en op aardgas aangedreven auto s n Hoge snelheidslijnen n Gebouwde omgeving n Renovatie woningbestand 2. Land n Bebossing en herbebossing n Duurzaam bosbeheer n Terugdringen van ontbossing n Bodemherstel n Bescherming van biodiversiteit n Bevordering van dierenwelzijn door biologische landbouw 3. Water n (Afval)watermanagement en efficiëntere (afval)waterzuivering n Schone waterprojecten n Klimaatadaptatie; waterberging, klimaatbuffers, rivierverbreding ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART 2016 4
3 Wat definieert ACTIAM als groene obligatie en wat niet? Het voldoen aan de richtlijnen van de GBP over procestransparantie geeft voor ACTIAM geen helder antwoord op deze vraag. GBP is, in tegenstelling tot het CBI, geen standaard om te kunnen bepalen of projecten als groen kunnen worden beschouwd. Voor enkele activiteiten en technologieën zijn door het CBI standaarden ontwikkeld, zodat beleggers de impact van desbetreffende obligatie kunnen beoordelen (zie Bijlage 1). Het is namelijk zo dat geld dat eenmaal is uitgeleend en aan projecten is besteed, locked-in is. Het kan (voorlopig) niet meer worden aangewend voor projecten die mogelijkerwijs een positievere impact op het milieu hadden gehad. Ook binnen een en hetzelfde type activiteit of technologie dient daarom dat project met de meest ambitieuze en geloofwaardige klimaatdoelstellingen, te worden gekozen. Slechts enkele van de door ACTIAM onderzochte groene obligaties zijn echter gecertificeerd volgens de standaarden van het CBI. Mogelijke redenen voor het ontbreken van certificatie kunnen zijn: certificeringskosten die uitgevers niet bereid zijn te betalen, de strenge criteria die CBI hanteert voor groene criteria en te weinig druk van investeerders op uitgevers om te voldoen aan de CBI standaarden. Daarnaast bundelen groene obligaties vaak meerdere activiteiten, maar zijn op dit moment nog niet voor elke activiteit criteria gedefinieerd. Eigen onderzoek blijft daarom noodzakelijk wil ACTIAM een oordeel kunnen geven over de mate van groenheid van de obligatie. Dit onderzoek naar greenwashing is samengevat in Tabel 1. Tabel 1: Stappenplan voor onderzoek groene obligatie STAPPEN 1. Is de uitgever van de groen geoormerkte obligatie uitgesloten op basis van de ACTIAM Fundamentele Beleggingsbeginselen? 2. Is de uitgever van de groen geoormerkte obligatie een worst offender of betrokken bij controversiële projecten? 3. Komen de gefinancierde projecten voor op de uitsluitingenlijst van het CBI? 4. Doorstaat de obligatie ACTIAM s toets op positieve impact en voldoet obligatie aan GBPrichtlijnen? 5. Kent de uitgever een geloofwaardige, brede en ambitieuze transitiestrategie op de thema s klimaat, water en land? 6. Doorstaat de obligatie ACTIAM s toets op positieve impact? JA Vóór uitgifte van green bond ACTIAM kan niet beleggen in de groene obligatie. ACTIAM kan beleggen in de groene obligatie, mits ring-fencing geloofwaardig en robuust is. ACTIAM definieert de obligatie niet als groene obligatie en geeft daarom geen groen label en geen opslag op de ESG-score van de betreffende uitgever. Ga naar stap 5. ACTIAM geeft een groen label en de maximale opslag van +20 op de ESG-score van de betreffende uitgever. Ga naar stap 6. Na uitgifte van groene obligatie ACTIAM rapporteert over gerealiseerde positieve impact. CONSEQUENTIES VAN DE ANTWOORDEN NEE Ga naar stap 2. Ga naar stap 3. Ga naar stap 4. ACTIAM definieert de obligatie niet als groene obligatie en geeft daarom geen groen label en geen opslag op de ESG-score van de betreffende uitgever. ACTIAM geeft een groen label, maar de obligatie krijgt slechts een opslag van +10 op de ESG-score. Engagement wordt pas opgezet indien obligatie wordt aangekocht. Groen label blijft behouden, maar engagement wordt opgezet indien bewijsvoering positieve impact achterwege blijft. Op basis van stap 1 controleert ACTIAM allereerst of de uitgever van de groene obligatie voldoet aan de Fundamentele Beleggingsbeginselen. Indien aan deze minimumeis is voldaan zal ACTIAM de stappen 2 tot en met 5 doorlopen voor zowel worst offenders als niet worst offenders die met groene obligaties op de markt willen komen. Worst offenders zijn uitgevers van groene obligaties met relatief veel controverses rondom gedrag en/of water- en energie-intensieve activiteiten. De niet groene obligaties van worst offenders zijn uitgesloten voor de actief beheerde obligatiefondsen van ACTIAM. ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART 2016 5
In stap 3 doet ACTIAM een inhoudelijke beoordeling van groen geoormerkte obligaties. Groen geoormerkte obligaties voor financiering van activiteiten, projecten of technologieën keurt ACTIAM af indien deze voorkomen op de uitsluitingenlijst van de CBI Taxonomy lijst. 2 Zo zijn alle (energie-efficiëntie) projecten op het gebied van (schone) kolen, (schalie)gas, olie en kernenergie uitgesloten. In een aantal gevallen wijkt ACTIAM echter af en stellen we aanvullende eisen. Zonder uitputtend te kunnen zijn noemt ACTIAM de volgende gevallen ongeschikt voor financiering door groene obligaties: n Bouw van nieuwe of aanpassing van bestaande stuwdammen (> 20 MW), tenzij het project gecertificeerd is volgens de Clean Development Mechanism standaarden. n Energie-efficiëntie upgrade van gascentrales, tenzij de thermische efficiëntie boven de 80% uitkomt. n Productie van energiedragers uit biomassa, inclusief fuel switch van kolen naar biomassa bijstook tenzij voldaan wordt aan de CBI-standaard voor biobrandstoffen (zie Bijlage A). n Landbouwactiviteiten, tenzij voldaan wordt aan de CBI-standaard voor landbouw, bosbouw en ander landgebruik (zie Bijlage A). n (Proef)boringen naar diepe geothermie, tenzij projecten voldoen aan de CBI-standaard voor geothermie (zie Bijlage A). n Bosprojecten voor CO2-compensatie, tenzij projecten voldoen aan de CBI-standaard voor landbouw, bosbouw en ander landgebruik. In stap 4 wordt gecontroleerd of de groene obligatie voldoet aan de vier GBP-pilaren rond procestransparantie: (1) gebruik van de gelden, (2) proces voor projectevaluatie en -selectie, (3) beheer van de gelden en (4) rapportage. 3 Met behulp van de CBI-technologie standaarden (uit Bijlage A) kijkt ACTIAM of de doelstellingen ambitieus zijn ten opzichte van de uitgangssituatie. Deze doelstellingen kunnen zijn: aantal hectaren duurzaam beheerd bos, vermindering van watervervuiling, verbetering van energie-efficiëntie (vermeden CO2-emissies) en gebruik van duurzame energie (geïnstalleerd vermogen). ACTIAM definieert de obligatie niet als groene obligatie indien de procestransparantie en geclaimde positieve impact onvoldoende is aangetoond. In stap 5 richt ACTIAM de aandacht op de verbetering van het mogelijk twijfelachtige groene imago van uitgevers van groene obligaties. Voor worst offenders in de sectoren olie & gas, mijnbouw en energie is dit evident. Daarnaast kunnen banken een belangrijke rol spelen bij de financiering van deze industrieën. Tegelijkertijd geven banken in toenemende mate groene obligaties uit. Vóór de uitgifte van de groen geoormerkte obligatie vraagt ACTIAM deze uitgevers dan ook transparant te zijn over de te volgen transitiestrategie, zodat ACTIAM de mogelijke verandering naar klimaatvriendelijke bedrijfsvoering en/of duurzaam water- en landgebruik kan toetsen op geloofwaardigheid en ambitieniveau. Afhankelijk van de reactie en de deelname van deze uitgevers aan initiatieven als het Carbon Disclosure Project 4 en Voluntary Principles for mainstreaming climate action within financial institutions 5, zal ACTIAM de betreffende groene obligaties voorzien van een opslag op de ACTIAM ESG-score van +10 of +20. Een opslag van +10 wordt door ACTIAM gegeven indien twijfel blijft bestaan over de bestaande transitiestrategie en investeringen die benodigd zijn voor de overgang naar een bedrijfsvoering die minder afhankelijk is van fossiele brandstoffen of water. Nadat de betreffende obligatie is uitgegeven én aangekocht zal ACTIAM een engagementraject starten waaruit moet blijken of de uitgever erin slaagt om de twijfel bij ACTIAM over de transitiestrategie weg te nemen. Als de uitgever inderdaad een actieve rol in de transitie naar een duurzamere bedrijfsvoering speelt, dan krijgt de uitgever alsnog de maximale opslag van +20. Indien er geen voortgang wordt geboekt zal de ACTIAM ESG score op + 10 blijven staan. In stap 6 vindt tenslotte toetsing plaats op de rapportageverplichtingen uit stap 4, waarbij de CBI standaard versie 2.0 6 als richtlijn dient voor het antwoord op de vraag of de positieve impact ook daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. 2 http://www.climatebonds.net/standards/taxonomy 3 http://www.icmagroup.org/regulatory-policy-and-market-practice/green-bonds/green-bond-principles/ 4 Het Carbon Disclosure Project is een onafhankelijke non-profit organisatie die, namens institutionele beleggers, streeft naar openheid van ondernemingen op het gebied van CO2-uitstoot, landgebruik en watergebruik en de kansen en bedreigingen die de onderneming ziet in het kader van klimaatverandering. 5 http://www.eib.org/attachments/fi_mainstreaming_5principles_en.pdf 6 http://www.climatebonds.net/standards/standards-v2.0 ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART 2016 6
4 Tot slot ACTIAM is positief over de kansen en mogelijkheden van groene obligaties en wil deze markt stimuleren om verder te ontwikkelen. ACTIAM zoekt daarom actief naar mogelijkheden om het belang in groene obligaties te vergroten. De mate van succes is mede afhankelijk van klantwensen en marktomstandigheden. ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART 2016 7
Bijlage 1: CBI Standaarden Tabel 2: CBI Standaarden ACTIVITEITEN EN TECHNOLOGIEËN STATUS Zon- en windenergie Definitief vastgelegd Gebouwde omgeving (particulier, commercieel en renovatie) Definitief vastgelegd Biobrandstoffen Beschikbaar in 2016 Water Beschikbaar in 2016 Landbouw, bosbouw en ander landgebruik Beschikbaar in 2016 Geothermie Definitief vastgelegd Transport Beschikbaar in 2016 (bron: http://www.climatebonds.net/standards/standard2) ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART 2016 8