STUDIE 25 BEROEPSPROFIEL elektromechanica
BEROEPSPROFIEL elektromechanica sector : metaal-elektriciteit-kunststoffen studiegebied : industriële wetenschappen en technologie opleiding : elektromechanica beroepen : elektromecanicien productieverantwoordelijke ontwerpassistent technisch commercieel afgevaardigde koel-, verwarming-, klimatisatie- en energietechnicus medisch instrumentatietechnicus automatiseringstechnicus onderhoudstechnicus officier scheepswerktuigkundige Werkgroep beroepsprofiel van de Vlaamse Hogescholen in opdracht van de Vlaamse Onderwijsraad D/1997/6356/13 De leden van de werkgroep beroepsprofielen zijn inhoudelijk verantwoordelijk voor het beroepsprofiel. De Vlor heeft enkel ingestaan voor een uniforme en toegankelijke lay-out.
INHOUD BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA INHOUD VOORWOORD 1 1 IDENTIFICATIE 2 1.1 Identificatiegegevens 2 1.2 Opdracht 2 1.2.1 Opdrachtgever 2 1.2.2 Doelstellingen 2 1.3 Procedure 3 1.3.1 Stuurgroep 3 1.3.2 Subwerkgroepen 5 1.4 Methode 7 2 ALGEMEEN BEROEPSPROFIEL 8 2.1 Vooronderzoek 8 2.1.1 Socio-economische structurele ontwikkelingen in de sector 8 2.1.2 Analyse van de arbeidsmarkt 8 2.2 Vastlegging van beroepenstructuur in clusters 8 2.3 In kaart brengen van relatie tussen beroepen en opleidingen 8 2.4 Beroepsprofiel 9 2.5 Niveau van het beroep in de sector 9 2.5.1 Omschrijving van het niveau 9 2.5.2 Niveau 9 2.6 Algemeen profiel 9 2.7 Aanbeveling naar leerplan 10 2.7.1 Inleiding 10 2.7.2 Algemene doelstelling 10 2.7.3 Waarden 10 2.7.4 Basiskennis, inzichten en vaardigheden 11 2.7.5 Sociale, communicatieve en organisatorische vaardigheden 11 3 BEROEPSPROFIEL 12 productievoorbereider, productieverantwoordelijke en programmeur industriële automatisering 3.1 Exacte benaming van het beroep 12 3.2 Globale beschrijving van het beroep 12 3.2.1 Kernachtige beschrijving 12 3.2.2 Beschrijving van de beroepscontext 12 3.3 Vereiste opleiding en beroepservaring 13
INHOUD BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 3.4 Specifieke beschrijving van de beroepsactiviteiten 13 3.4.1 Typefunctie 13 3.4.2 Contextgegevens 14 3.5 De ondersteunende kennis 14 3.6 Beroepshoudingen 15 4 BEROEPSPROFIEL 16 ontwerpassistent en technisch commercieel afgevaardigde 4.1 Beroepsprofiel ontwerpassistent 16 4.1.1 Benaming 16 4.1.2 Definitie 16 4.1.3 Beschrijving beroepsactiviteiten 16 4.1.4 Kennis 16 4.2 Beroepsprofiel technisch commercieel afgevaardigde 16 4.2.1 Benaming 16 4.2.2 Definitie 16 4.2.3 Beschrijving 16 4.2.4 Kennis 17 4.2.5 Houdingen 17 5 BEROEPSPROFIEL 18 koeltechnicus, verwarmingstechnicus, klimatisatietechnicus, energietechnicus 5.1 Exacte benaming van het beroep 18 5.2 Globale beschrijving 18 5.2.1 Kernachtige beschrijving 18 5.2.2 Beschrijving in beroepscontext 19 5.3 Vereiste opleiding en beroepservaring 20 5.4 Specifieke beschrijving van de beroepsactiviteiten 21 5.4.1 Typefunctie, deelfunctie, taak 21 5.4.2 Contextgegevens 24 5.5 De ondersteunende kennis 26 5.5.1 Algemene kennis 26 5.5.2 Specifieke kennis 27 5.6 Beroepshoudingen 28 6 BEROEPSPROFIEL 29 medische instrumentatietechnieker 6.1 Vooronderzoek 29 6.1.1 Socio-economische ontwikkelingen in de sector 29 6.1.2 Analyse van de arbeidsmarkt 29 6.2 Beroepsprofiel 30 6.2.1 Benaming 30 6.2.2 Beschrijving van het beroep 30 6.2.3 Beschrijving van de activiteiten 30 6.3 Ondersteunende kennis 32 6.3.1 Gemeenschappelijke basiskennis, inzichten en vaardigheden 32
INHOUD BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 6.3.2 Algemene beroepsgerichte kennis 32 6.4 Beroepshoudingen 32 6.5 Niveau van het beroep in de sector 33 7 BEROEPSPROFIEL 34 automatiseringtechnicus 7.1 Exacte benaming van het beroep 34 7.2 Globale beschrijving van het beroep 34 7.2.1 Kernachtige beschrijving 34 7.2.2 Beschrijving van de beroepscontext 34 7.3 Vereiste opleiding en beroepservaring 34 7.4 Specifieke beschrijving 35 7.4.1 Typefunctie, deelfunctie, taak 35 7.4.2 Contextgegevens 35 7.5 De ondersteunende kennis 36 7.6 Beroepshoudingen 36 7.6.1 Bepalen van de belangrijkste beroepshoudingen 36 7.6.2 Selecteren en concretiseren 37 7.6.3 Controle interne consistentie en verifiëren realistisch karakter 37 8 BEROEPSPROFIEL 38 onderhoudstechnieker 8.1 Exacte benaming van het beroep 38 8.2 Globale beschrijving van het beroep 38 8.2.1 Kernachtige beschrijving 38 8.2.2 Beschrijving van de beroepscontext 38 8.3 Vereiste opleiding en beroepservaring 38 8.4 Specifieke beschrijving 38 8.4.1 Typefunctie, deelfunctie, taak 38 8.4.2 Contextgegevens 39 8.5 De ondersteunende kennis 40 8.5.1 Gemeenschappelijke basiskennis 40 8.5.2 Algemene beroepsgerichte kennis 40 8.5.3 Specifieke beroepsgerichte kennis40 8.6 Beroepshoudingen 41 8.7 Niveau 41 9 BEROEPSPROFIEL 42 officier scheepswerktuigkundige 9.1 Benaming van het beroep 42 9.2 Globale beschrijving van het beroep 42 9.2.1 Kernachtige beschrijving 42 9.2.2 Beschrijving van de beroepscontext 42 9.3 Vereiste opleiding en beroepservaring 42
INHOUD BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 9.4 Specifieke beschrijving 43 9.4.1 Typefunctie, deelfunctie, taak 43 9.4.2 Contextgegevens 43 9.5 De ondersteunende kennis 44 9.6 Beroepshoudingen 44 10 BIBLIOGRAFIE 45 10.1 Gebruikte bronnen 45 10.1.1 Inventaris enquêtes 45 10.1.2. Bibliografie 46 11 MEDEWERKERS 47 12 BIJLAGEN 49 BIJLAGE 1: Vacatures 1995 49 BIJLAGE 2: Enquête Bedrijf en beroep 50 BIJLAGE 3: Enquête bij de bedrijven EM-onderhoudstechnieken 51 BIJLAGE 4: Enquête in relatie met beroeps- en opleidingsprofielen 52 BIJLAGE 5: Resultaten enquête Katho Departement VHTI 53 BIJLAGE 6: Enquête betreffende ingenieurs en technici in ziekenhuizen 54
BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 1 VOORWOORD H et opstellen en uitschrijven van het beroepsprofiel van alle opleidingen van één cyclus in het studiegebied Industriële Wetenschappen en Technologie die leiden tot de graad van gegradueerde in elektromechanica is een bijna onmogelijke taak. Dit omdat deze gediplomeerden in een zo grote verscheidenheid van beroepen inzetbaar zijn. Toch is hier getracht om voor een aantal representatieve beroepen een beroepsprofiel uit te schrijven. Alle hogescholen in Vlaanderen die een opleiding van één cyclus elektromechanica inrichten hebben meegewerkt aan deze studie. De inbreng van externe deskundigen uit bedrijven, beroepsverenigingen en beroepsfederaties, en oud-studenten is essentieel en onontbeerlijk geweest. Wij betuigen dan ook onze oprechte dank aan iedereen die meegewerkt heeft aan het tot stand komen van dit document. Vooral dank aan de voorzitters van de subwerkgroepen voor het geleverde werk. H. Behaegels D. Theuns voorzitter van de werkgroep ondervoorzitter
2 BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 1 IDENTIFICATIE 1.1 Identificatiegegevens Studiegebied: Basisopleiding: Diploma: Opties: Industriële Wetenschappen en Technologie Eén cyclus elektromechanica Gegradueerde in elektromechanica bedrijfsmechanisatie elektromechanica klimatisatie medische instrumentatie meet- en regeltechniek onderhoudstechnieken scheepswerktuigkunde 1.2 Opdracht 1.2.1 Opdrachtgever De Vlaamse Minister van Onderwijs en Ambtenarenzaken Luc Van Den Bossche heeft op 22 maart 1995 een brief gericht aan de Vlaamse Onderwijsraad waarin hij vraagt dat de Vlor het overleg zou organiseren over de beroepsprofielen, de opleidingsprofielen en de basiscompetenties inzake de opleidingen en opties aan de hogescholen. Op 22 november 1995 wordt de voorzitter van onze werkgroep uitgenodigd op een eerste vergadering met de Vlaamse Onderwijsraad. Op deze vergadering wordt het verloop van de procedure m.b.t. beroeps- en opleidingsprofielen in de hogescholen gepland. 1.2.2 Doelstellingen De doelstelling is het opstellen van het beroepsprofiel van een gegradueerde in elektromechanica. Dit wil zeggen : omschrijving van de beroepen of beroepenvelden waartoe de opleiding opleidt. omschrijving van de tewerkstellingssectoren of werkvelden. omschrijving van de taken die in het beroep worden uitgeoefend. omschrijving van de kennis, vaardigheden en attitudes vereist om het beroep uit te oefenen. In een latere fase volgt hieruit het opstellen van het opleidingsprofiel en het opstellen van de basiscompetenties waarover een beginnende beroepsbeoefenaar moet beschikken.
BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 3 1.3 Procedure 1.3.1 Stuurgroep De directeurs van alle hogescholen die een opleiding van één cyclus elektromechanica inrichten hebben een brief ontvangen waarin gevraagd wordt iemand af te vaardigen om deel te nemen aan de vergadering voor het opstellen van het beroepsprofiel. Ook Fabrimetal en de vereniging voor technisch gegradueerden werden gevraagd. Er werd een stuurgroep opgericht. De leden van deze vergadering zijn: De Heer René Adams, adjunct departementshoofd Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen departement Industriële Wetenschappen en Technologie Campus TIB Prins Leopoldstraat 51 2140 Borgerhout tel.: (03) 235 49 25 De Heer Eddy Aelbrecht, coördinator opleidingen één cyclus campus Mechelen Hogeschool Antwerpen Campus Mechelen Leopoldsstraat 42 2800 Mechelen tel.: (015) 41 22 11 - fax: (015) 41 22 11 De Heer Hubert Behaegels, adjunct departementshoofd voorzitter De Heer Paul Symons verslaggever Hogeschool voor Wetenschap en Kunst departement Technologie De Nayer instituut J. de Nayerlaan 5 2860 Sint-Katelijne-Waver tel. : (015) 31 69 44 - fax: (015) 31 74 53 De Heer Jan De Mot, diensthoofd toegepaste wetenschappen Hogere Zeevaartschool Noordkasteel-Oost 6 2030 Antwerpen tel.: (03) 205 64 30 - fax: (03) 225 06 39 De Heer Ivo Dops Vereniging voor technisch Gegradueerden Dr. Verhaeghestraat 25 8400 Oostende De Heer Willy Indeherberge, departementshoofd Katholieke Hogeschool Limburg departement Industriële Wetenschappen en Technologie Universitaire Campus, gebouw B 3590 Diepenbeek tel.: (011) 23 07 90 - fax: (011) 23 07 99
4 BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA Mevrouw Christine Lannoo adjunct-adviseur opleiding en werkgelegenheid Fabrimetal Vlaanderen Lakenweversstraat 21 1050 Brussel tel.: (02) 510 24 78 - fax: (02) 510 24 45 De Heer Patrick Matthys, afdelingshoofd Katholieke Hogeschool Sint-Lieven Sint-Annalaan 198 9300 Aalst tel.: (053) 73 92 60 - fax: (053) 73 92 91 De Heer Herman Meynen Mevrouw Gerda Thibaut Hogeschool Limburg departement industriele wetenschappen en Technologie tel.: (011) 22 13 08 - fax: (011) 23 18 07 Maastrichterstraat 100 3500 Hasselt De Heer Roger Pype, afdelingscoördinator klima Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen (KATHO) departement VHTI Doorniksesteenweg 145 8500 Kortrijk tel.: (056) 21 70 72 - fax: (056) 21 98 67 De Heer Carl Smeuninx, departementshoofd Hogeschool van de Provincie Antwerpen departement Industriële Wetenschappen en gezondheid Kronenburgstraat 47 2000 Antwerpen tel.: (03) 259 14 00 - fax: (03) 248 52 93 De Heer Dirk Theuns, departementshoofd ondervoorzitter Hogeschool Gent departement Technologie Campus BME-CTL Voskenslaan 270 9000 Gent tel.: (09) 221 80 11 - fax: (09) 221 68 68 De Heer Bert Van Hirtum Katholieke Hogeschool Kempen Kleinhoefstraat 4 2440 Geel tel: (014) 58 55 75 - fax: (014) 58 48 59 De Heer Martin Wylleman Katholieke Hogeschool Brugge Oostende Zeedijk 101 8400 Oostende tel. :(059) 50 89 96 - fax: (059) 70 42 15
BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 5 Opmerkingen 1 Op elke vergadering werd de heer Luc Robijns van de Vlaamse Onderwijsraad uitgenodigd. 2 De vereniging voor technisch gegradueerden heeft niet aan de vergaderingen deelgenomen maar stuurde wel informatie (zie bijlage 1). 1.3.2 Subwerkgroepen Het Besluit van de Vlaamse regering van 19 07 1995, betreffende de omvorming van de opleidingen en opties van de hogescholen van de Vlaamse Gemeenschap bepaalt dat de opleiding van één cyclus elektromechanica zeven opties heeft: bedrijfsmechanisatie elektromechanica klimatisatie medische instrumentatie meet- en regeltechniek onderhoudstechnieken scheepswerktuigkunde Elk van deze opleidingsopties leiden op naar bepaalde beroepen. Het was dus nuttig subwerkgroepen op te richten die elk een aantal typische beroepen bestudeerden. De volgende subwerkgroepen werden samengesteld: 1 Bedrijfsmechanisatie Voorzitter Willy Indeherberge, Katholieke Hogeschool Limburg, Diepenbeek Leden Michel Cardinaels, Katholieke Hogeschool Limburg Etienne De Rauw, KaHo Sint-Lieven Aalst Valère Neys; Katholieke Hogeschool Kempen, Geel Alain Smolders, Karel de Grote-Hogeschool, Antwerpen Martin Wylleman, Katholieke Hogeschool Brugge Oostende 2 Elektromechanica Voorzitter Dirk Theuns, Hogeschool Gent Leden Gilbert Cool, Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende Marc Depauw, opleidingscoördinator elektromechanica, Hogeschool Gent André Gabriël, Vynckier Edmond Roman, Hogeschool Gent Patrick Steelandt, Hogeschool Gent, verslaggever Wilfried Wuyts, Katholieke Hogeschool Kempen, Geel 3 Klimatisatie Voorzitter Roger Pype, Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen Leden Jimmy Bauwens, De Nayer instituut, Mechelen Gie Beyens, Karel de Grote-Hogeschool, Antwerpen Paul De Schepper, Katholieke Hogeschool Kempen, Geel Wilfried De Smet, Belgische Vereniging voor Koeltechniek Rob Engels, Hogeschool provincie Antwerpen
6 BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA Marc Herregods-Van de Pontseele, Hogeschool Gent Hans Hoes, Katholieke Hogeschool Kempen, Geel P. Koelet, Schatten nv, Brussel Marc Schreurs, Katholieke Hogeschool Limburg Luc Vantieghem, UBIC nationaal, Brussel Lucien Vantieghem, UBIC regionaal, Kortrijk 4 Medische instrumentatie Voorzitter Patrick Matthys, KaHo St.-Lieven, Aalst Leden Robert Belen, Siemens, Brussel Peter Coppens, O.L.V. kliniek, Aalst René Cumps, CN Rood, Zellik De Coster, O.L.V. kliniek Aalst De Neudt, Dräger Ballings, Wemmel Etienne De Rauw, KaHo Sint-Lieven Aalst Wim Vanthournout, KaHo Sint-Lieven, Aalst 5 Meet- en regeltechniek Voorzitter René Adams, Karel de Grote-Hogeschool, Antwerpen Leden Patrick Callaert, Agfa-Gevaert Michel Cardinaels, Katholieke Hogeschool Limburg Johan Coudeville, Katholieke Hogeschool Brugge Oostende Maurice De Smedt, UDIAS Kris Devocht, Katholeke Hogeschool Kempen Geel Paul Govaerts, Karel de Grote-Hogeschool, Antwerpen (verslaggever) Marc Jacobs, De Nayer instituut, Mechelen Jo Lemmens, Katholieke Hogeschool Limburg Franc Peeters, Katholieke Hogeschool Kempen, Geel Michel Ruttens, Bayer Rubber Joseph Serneels, V.I.K. (Samson) Roel Spaenhoven, Bayer Antwerpen Jan Van Biervliet KaHo Sint-Lieven, Aalst Norbert Vercautteren, Agfa-Gevaert, Mortsel Kees Verwaard, Cegelec Comsip 6 Onderhoudstechnieken Voorzitter Carl Smeuninx, Hogeschool van de Provincie Antwerpen Leden Willy Aerts, Katholieke Hogeschool Limburg Michel Cardinaels, Katholieke Hogeschool Limburg Rik Coppens Hans De Reusel, Van Hool Koningshooikt Jan Doucet, Katholieke Hogeschool Kempen Guido Mertens, KH Kempen Herman Meynen, Hogeschool Limburg Louis Peeters Gerda Thibaut, Hogeschool Limburg Jan Verelst, De Nayer instituut, Mechelen
BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 7 7 Scheepswerktuigkunde Voorzitter Jan De Mot, Hogere Zeevaartschool, Antwerpen Leden Rita De Clercq, Hogere Zeevaartschool, Antwerpen Willy Schellemans, Hogere Zeevaartschool, Antwerpen Opmerking Deze subwerkgroep heeft slechts een reeds door de Vlor goedgekeurd document moeten aanpassen. 1.4 Methode Elke subwerkgroep stelde een enquête op. In punt C1.1 worden de gebruikte enquêtes vermeld. Hiermee werden de functies en beroepen van de afgestudeerden van de betrokken hogescholen onderzocht. Ook de bedrijven werden geënquêteerd. De subwerkgroepen hebben ook gebruik gemaakt van interne documenten van de hogescholen en van informatie aangebracht door de bedrijfswereld, beroepsorganisaties, beroepsfederaties en diverse plaatsingsdiensten. De verslagen van de subwerkgroepen werden in een apart dossier aan de Vlaamse Onderwijsraad bezorgd. Hieruit volgden dan de beroepsprofielen zoals verder in dit document opgenomen.
8 BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 2 ALGEMEEN BEROEPSPROFIEL VAN DE GEGRADUEERDE IN ELEKTROMECHANICA 2.1 Vooronderzoek 2.1.1 De Socio-economische structurele ontwikkelingen in de sector Dit wordt voor een aantal typische beroepen beschreven in delen B2 tot en met B8. 2.1.2 Analyse van de arbeidsmarkt 2.1.2.1 Gegevens van tewerkstelling in de sector Huidige tewerkstelling De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding meldt (bijlage 2) dat in 1995 712 werkaanbiedingen ontvangen werden, waarbij het graduaat elektromechanica voorkomt. 397 jobs konden vervuld worden. Toekomstige tewerkstelling en instroomproblematiek De VDAB stelt ook: Het aantal ingeschreven werkzoekende gegradueerden elektromechanica lijkt ons aan de lage kant in vergelijking met het aantal jobs, waarvoor zij in aanmerking komen. Er is dus duidelijk een vraag en tevens een tekort aan gegradueerden in elektromechanica. 2.1.2.2 Gegevens over het beroep De Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling vermeldt niet minder 85 beroepen waarbij het graduaat elektromechanica als mogelijk diploma wordt vermeld (bijlage 2). Het is dus duidelijk dat er zomaar geen beroepsprofiel voor een gegradueerde elektromechanica op te stellen is. 2.2 Vastlegging van de beroepenstructuur en de beroepenclusters Dit wordt voor een aantal typische beroepen beschreven in delen 2 tot en met 8. 2.3 In kaart brengen van relatie tussen beroepen en opleidingen Dit wordt voor een aantal typische beroepen beschreven in delen 2 tot en met 8.
BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 9 2.4 Beroepsprofiel Dit wordt voor een aantal typische beroepen beschreven in delen 2 tot en met 8. 2.5 Niveau van het beroep in de sector 2.5.1 Omschrijving van het niveau Het niveau van het beroep wordt door drie factoren bepaald: graad van verantwoordelijkheid graad van complexiteit graad van transfer De niveaus worden als volgt omschreven: Niveau 1 Kwalificatie, die bedoeld is om betrekkelijk eenvoudig werk uit te voeren en die vrij snel kan verworven worden. Niveau 2 Kwalificatie, die vooral praktisch werk omvat, dat zelfstandig kan worden uitgevoerd binnen de grenzen van de aangeleerde technieken. Niveau 3 Kwalificatie, die praktisch werk omvat, dat zelfstandig kan worden uitgevoerd op basis van een goed onderbouwde theoretische kennis over het werk en/of verantwoordelijkheden omvat zoals leiding en coördinatie. Niveau 4 Kwalificatie, die kennis en bekwaamheden omvat, die het mogelijk maken op autonome of onafhankelijke manier verantwoordelijkheden te nemen voor planning en/of leiding en/of beheer. Niveau 5 Kwalificatie, die kennis en bekwaamheden omvat, die het mogelijk maken onafhankelijk een beroepsactiviteit uit te oefenen en de wetenschappelijke achtergronden van het beroep te beheersen. 2.5.2 Niveau De meeste gegradueerden elektromechanica hebben beroepen en functies die zich op niveau 4 van de Europese SEDOC-normering situeren. 2.6 Algemeen profiel van een gegradueerde in elektromechanica De opleiding tot gegradueerde in elektromechanica bereidt de studenten voor op een brede waaier van beroepen die ten dele afhankelijk is van de gevolgde optie. De tewerkstelling is gespreid over alle domeinen: van sectoren met industriële activiteiten tot de tertiaire en non-profit sector. Gegradueerden bekleden hier de meest verscheidene functies. Zoals reeds vermeld, bevat bijlage 2 een overzicht van beroepen waarbij volgens de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding het graduaat elektromechanica wordt vermeld. Concrete profielen worden besproken in de delen B2 tot B8.
10 BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 2.7 Aanbeveling naar leerplan: opleidingsprofiel en basiscompetenties graduaat elektromechanica 2.7.1 Inleiding De vereniging voor technisch gegradueerden formuleert het (vooral dan naar het opleidingsprofiel) als volgt (zie bijlage 1) Het is onze overtuiging dat de opleiding tot gegradueerde moet gestoeld zijn op een degelijke basisopleiding. Een basisopleiding die de gegradueerde in de toekomst in staat moet stellen om de evolutie op technologisch vlak te kunnen volgen. Een basisopleiding waarin naast de technische vakken een niet te onderschatten pakket algemene vakken aan bod komt. Met bijzondere aandacht voor talen. Daar de gegradueerde in het technologisch proces de schakel is die de theorie met de praktijk verbindt dient ook de basisopleiding voldoende aan de praktijk gerelateerd te worden. In zijn laatste jaar zou de gegradueerde een zekere specialisatiegraad moeten verwerven, een specialisatie die werkelijk up-to-date is. Dit zou de startkansen van een gegradueerde vergroten daar hij enerzijds zou beschikken over een degelijke basisopleiding waarbij hij steeds kan terugvallen en anderzijds over een specialisatie die hem in staat moet stellen om direct in te stappen in het bedrijfsleven. Een doorgedreven praktijkstage is hier dan ook een must. 2.7.2 Algemene doelstelling De opleiding tot gegradueerde in de elektromechanica stelt zich tot doel een hooggeschoold technicus te vormen die in staat is: om op korte termijn ingezet te worden voor uitvoeringstaken die een grote deskundigheid vergen en die hij zelfstandig of in teamverband moet kunnen uitvoeren. Hij zal daarbij ingezet kunnen worden voor het ontwerpen, het realiseren, in dienst stellen, het programmeren, het bedienen en onderhouden van complexe installaties die van elektrische, elektromechanische, pneumatische, hydraulische of thermische aard kunnen zijn om na voldoende ervaring, leiding op te nemen tot op het niveau van middenkader om bij te dragen tot het verwezenlijken van maatschappelijk welzijn zowel binnen als buiten de onderneming Zijn opleiding dient daartoe: de nodige technische, technologische en praktische kennis bij te brengen die hem in staat moet stellen om complexe installaties en technieken te begrijpen en toe te passen de nodige vorming en attitude bij te brengen zodanig dat hij door zelfstudie en/of bijscholing zijn kennis continu kan bijwerken 2.7.3 Waarden De hogeschool wil daarbij gegradueerden vormen die willen en kunnen opkomen voor zichzelf, voor anderen en voor de organisatie waarbinnen zij werken en leven die eerlijk, loyaal en nauwgezet zijn die verantwoordelijkheid willen opnemen
BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 11 2.7.4 Basiskennis, inzichten en vaardigheden De gegradueerde krijgt een praktische opleiding, onderbouwd door een brede theoretische achtergrond, waarbij uitdrukkelijk geleerd wordt een verband te leggen tussen theorie en praktijk. De theorie staat ten dienste van de praktijk. Om zijn beroep als gegradueerde uit te kunnen oefenen, dient de gegradueerde basiskennis, inzichten en vaardigheden te verwerven over: de voornaamste wiskundige, fysische en scheikundige begrippen om ze toe te passen op de technische problemen die door een gegradueerde behandeld moeten worden informatica en de wijze waarop informatica ertoe kan bijdragen om technische problemen met behulp van computers op te lossen materialenleer, uitvoerings- en transformatietechnieken werktuigbouwkundig en elektrisch tekenen m.i.v. de regelgeving op elektrische installaties pneumatica, hydraulica en toegepaste thermodynamica (pompen, compressoren, ventilatoren, koelmachines) elektriciteit en elektronica (analoge, digitale en vermogenelektronica) met hun toepassingen meettechniek, regeltechniek en automatisering zichzelf en zijn omgeving, om zelfstandig nieuwe informatie te verwerken en om te rapporteren de manier waarop documentatie op de juiste wijze gebruikt kan worden technisch taalgebruik in zijn specialisatie voor Engels en Frans economie, financieel en sociaal bedrijfsbeheer zorgsystemen (kwaliteitszorg, veiligheid, milieuzorg) 2.7.5 Sociale, communicatieve en organisatorische vaardigheden De gegradueerde moet in staat zijn: om mee te werken aan de creatie van werkmiddelen en werkomstandigheden die arbeidsvreugde geven, en die niet bedreigend zijn voor de fysische, psychische of morele integriteit van alle betrokkenen om daar waar teamwerk nodig of gewenst is, mee te werken aan de realisatie van de objectieven van het team en open te staan voor elk initiatief dat de interne of externe relatie van het team kan verbeteren om door zijn contactvaardigheid alle relevante informatie te verzamelen, te verwerken en ze, indien nodig, in een voor anderen geschikte vorm beschikbaar te stellen om met voldoende assertiviteit zijn eigen realisaties en ideeën te verantwoorden en te verdedigen
12 BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 3 BEROEPSPROFIEL VAN PRODUCTIEVOORBEREIDER, PRODUCTIEVERANTWOORDELIJKE EN PROGRAMMEUR INDUSTRIËLE AUTOMATISERING 3.1 Exacte benaming van het beroep Productievoorbereider Productieverantwoordelijke Programmeur industriële automatisering (PC's, PLC's, Robots) 3.2 Globale beschrijving van het beroep 3.2.1 Kernachtige beschrijving Productievoorbereider werkt mee aan de ontwikkeling van een productiesysteem (hard- en software) stelt een bewerkingsvolgorde op voor een product kiest de nodige gereedschappen en bepaalt de technologische gegevens ontwikkelt producten met behulp van CAD-CAM software Productieverantwoordelijke draagt de verantwoordelijkheid voor een productiesysteem (hard- en software) lost storingen in het productiesysteem op coördineert de te verdelen taken bewaakt de kwaliteit van het productiesysteem Programmeur industriële automatisering (PC's, PLC's. Robots) maakt een werkvoorbereiding bij het inschakelen in een geautomatiseerd productiesysteem maakt de keuze in de periferie programmeert lost storingen op 3.2.2 Beschrijving van de beroepscontext Productievoorbereider- Productieverantwoordelijke - Programmeur Kunnen terecht in: de industrie (technische omgeving):
BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 13 metaalverwerkende industrie non-ferro - recuperatie autonijverheid machinebouw kunststoffenindustrie technisch commercieel vertegenwoordiger onderwijssector Programmeur Kan ook terecht in de informaticasector 3.3 Vereiste opleiding en beroepservaring Productievoorbereider- Productieverantwoordelijke - Programmeur Niveau 4 3.4 Specifieke beschrijving van de beroepsactiviteiten 3.4.1 Typefunctie Productievoorbereider Typefunctie + taken Ontwerper meewerken aan de ontwikkeling van een productiesysteem (hard- en software) ontwikkelen van producten met behulp van CAD-CAM software Werkvoorbereider opstellen van een bewerkingsvolgorde voor een product kiezen van de nodige gereedschappen en technologische gegevens bepalen Productieverantwoordelijke Typefunctie + taken Supervisor, beheerder verantwoordelijkheid dragen voor een productiesysteem (hard- en software) coördineren van de te verdelen taken Onderhoudstechnieker storingen oplossen in het productiesysteem Kwaliteitsverantwoordelijke bewaken van de kwaliteit van het productiesysteem. Programmeur industriële automatisering Typefunctie + taken Werkvoorbereider maken van een werkvoorbereiding bij het inschakelen in een geautomatiseerd productiesysteem Ontwerper keuzes maken in de periferie Programmeur programmeren
14 BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA Onderhoudstechnieker storingen oplossen 3.4.2 Contextgegevens Werkomstandigheden: industriële productieomgeving Hulpmiddelen Productievoorbereider: informaticamiddelen Productieverantwoordelijke: procedures en procesbeschrijvingen Programmeur: alle mogelijke programmeertoestellen (PC's, PLC's, Robots), computers Onderhoudstechnieker: analyses Graad van verantwoordelijkheid praktisch, zelfstandig werk kunnen uitvoeren werken in teamverband o.l.v. een ploegbaas als ploegbaas een ploeg arbeiders kunnen leiden Verwachte resultaten Productievoorbereider een ontwerp opstellen een bewerkingsvolgorde bepalen een gereedschapskeuze kunnen maken Productieverantwoordelijke een productiesysteem beheren een storing in het productiesysteem analyseren en oplossen de taken van het productiesysteem coördineren de kwaliteit bewaken Programmeur een werkvoorbereiding maken de periferie-elementen kiezen programmeren storingen oplossingen 3.5 De ondersteunende kennis Algemene kennis van de voornaamste wiskundige, fysische en scheikundige begrippen om ze toe te passen op de technische problemen die door een gegradueerde behan-eld moeten worden informatica en de wijze waarop informatica ertoe kan bijdragen om technische problemen met behulp van computers op te oplossen materialenleer, uitvoerings- en transformatietechnieken werktuigbouwkundig en elektrisch tekenen m.i.v. de regelgeving op elektrische installaties pneumatica, hydraulica en toegepaste thermodynamica (pompen, compressoren, ventilatoren, koelmachines) elektriciteit en elektronica (analoge, digitale en vermogenelektronica) met hun toepassingen meettechniek, regeltechniek en automatisering
BEROEPSPROFIEL ELEKTROMECHANICA 15 zichzelf en zijn omgeving, om zelfstandig nieuwe informatie te verwerken en om te rapporteren de manier waarop documentatie op de juiste wijze gebruikt kan worden technisch taalgebruik in zijn specialisatie voor Engels en Frans economie, financieel en sociaal bedrijfsbeheer zorgsystemen (kwaliteitszorg, veiligheid, milieuzorg) Specifieke kennis De gegradueerde moet in staat zijn: om vertrekkend van een conceptueel ontwerp te komen tot een uitvoeringsdossier dat behalve de uitvoeringstekeningen ook de werkvoorbereiding en planning omvat om moderne technieken als methodisch ontwerpen, CAD/CAM aan te wenden om de meest aangewezen vormgevingsmethode, materiaalkeuze en kwaliteitscontrole te kiezen, rekening houdend met kostprijs, kwaliteit, onderhouds- en recuperatievereisten, evenals de veiligheid voor de gebruiker en het milieu om op een verantwoorde wijze apparaten en gereedschappen te selecteren, rekening houdend met hun karakteristieken, kostprijs, veiligheid, gebruikskwaliteit en onderhoudsvereisten om gebruik te maken van mechanische aandrijvingen en transportmiddelen en om hun dimensionering en regeling te bepalen naar gelang van de vereisten van een economische en veilige uitbating om op een verantwoorde wijze gebruik te maken van hard- en software voor de programmering van PC's, PLC's en Robots in een industriële automatiseringsomgeving; om een productieproces te beheren, werktaken te coördineren en te verdelen, en de kwaliteit van het proces te bewaken. Hij moet daartoe de nodige specifieke kennis en het nodige inzicht verwerven in onderwerpen als industriële meettechniek, sterkteleer, machine-elementen en constructie, CAD en CAM, technische applicatiesoftware en studiebureau. 3.6 Beroepshoudingen Accuraatheid Flexibiliteit Veiligheids- en milieubewustzijn Zelfstandigheid Zin voor initiatief Contactvaardigheid Assertiviteit