Gemeenteraadsverkiezingen 2010 NOORDWEST HOLLAND WENSEN VAN HET BEDRIJFSLEVEN IN

Gemeenteraadsverkiezingen 2010 NOORDWEST HOLLAND WENSEN VAN HET BEDRIJFSLEVEN IN

1 WENSEN VAN HET BEDRIJFSLEVEN IN NOORDWEST-HOLLAND 2010 Gemeenteraadsverkiezingen

Met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen in 2010 en in het bijzonder de vorming van collegeprogramma s, presenteert het georganiseerde bedrijfsleven in Noordwest- Holland de wensen voor de komende vier jaren. Deze brochure is een leidraad voor iedere bestuurder die oog heeft voor welvaart en welzijn van inwoners in de regio Noordwest- Holland. Het is de economische zakagenda voor de komende vier jaar. Noordwest-Holland is een krachtige regio met groeipotentie Noordwest-Holland heeft toekomst dankzij een aantrekkelijk werk-, woon- en leefmilieu en profiteert van de directe nabijheid van de Amsterdam Metropool Area met economische centra als de Amsterdamse haven, Schiphol, het financiële centrum in Amsterdam en de Zuidas. Met de inmiddels opgepakte verbetering van de infrastructuur - zoals de A9 en A7 en de gestarte aanleg van de Tweede Coentunnel - wordt de relatie tussen Noordwest- Holland en de Amsterdam Metropool Area versterkt. De uitgangspositie van de regio is sterk. In tegenstelling tot meer perifere regio s in het land is er hier geen krimp, maar juist kwalitatieve groei: in werk, in woningbouw en in kwaliteit van de leefomgeving. 1 Het bedrijfsleven heeft in 2008 haar visie op de ontwikkeling van de regionale economie gegeven. Dit Ontwikkelingsperspectief 2015 is inmiddels voorzien van een krachtig uitvoeringsprogramma en is door de stakeholders in de regio - waaronder de gemeenten - geadopteerd. Uitgangspunt is altijd geweest dat de kracht van de regionale samenwerking alleen tot resultaat kan leiden als er echt keuzes worden gemaakt. In het Ontwikkelingsperspectief 2015 is duidelijk gekozen om de inspanningen te richten op een viertal drivers, die herkenbaar en onderscheidend in nationaal en internationaal perspectief zijn, te weten: Energie en water; Vrijetijdsindustrie; Agribusiness; Stedelijke economie. De drivers zijn herkenbaar voor de regio en onderscheidend in nationaal en internationaal perspectief. Dit laat onverlet dat andere economische sectoren in Noordwest-Holland moeten worden gekoesterd. Zo zijn de metaalsector en de bouwsector voor de ontwikkeling van de regio van essentieel belang. Het spreekt voor zich dat voortdurend moet worden gewerkt aan de randvoorwaarden die noodzakelijk zijn voor een succesvolle ontwikkeling van de drivers. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de benodigde infrastructuur en bedrijventerreinen. Deze gereedschapskist moet op orde zijn. wensen van het bedrijfsleven in Noordwest-Holland

1 Investeren in de toekomst De regio Noordwest-Holland telt 31 gemeenten. Centrumgemeenten zijn Alkmaar, Den Helder, Purmerend en Hoorn. In totaal telt de regio 57.000 ondernemingen met circa 252.000 werkzame personen. De bedrijvigheid kenmerkt zich door zowel specialisme als verscheidenheid. Landelijk gezien scoort Noordwest-Holland over het algemeen gemiddeld in de trends van economie en werkgelegenheid. Bij hoogconjunctuur wat terughoudend en bij laagconjunctuur minder diepe dalen. Kortom, het bedrijfsleven manifesteert zich redelijk stabiel. Echter, ook het regionale bedrijfsleven in Noordwest- Holland wordt in deze tijd van economische teruggang hard geraakt. Onconventioneel beleid en investeren in de toekomst zijn nu meer dan noodzakelijk. Het regionale bedrijfsleven investeert in haar toekomst. Maar dit gaat niet vanzelf. De regio kent knelpunten in het economisch vestigingsklimaat. Ruimte voor groeiende bedrijven en nieuwe bedrijvigheid is schaars en soms zelfs helemaal niet voorhanden. De regionale infrastructuur wordt weliswaar sterk verbeterd, maar schiet nog steeds tekort. Ook wordt het regionale bedrijfsleven onnodig lastig gevallen met administratieve stroperigheid. Verder wordt bij het aantrekken van de economie een tekort aan (hoger en technisch) geschoold personeel verwacht. Het wordt steeds duidelijker dat de regio kansen mist doordat er geen besef is van de eigen regio-identiteit. Veel knelpunten kunnen door individuele gemeenten niet alleen worden opgelost, maar vereisen regionale samenwerking om tot een oplossing te komen. Regionale bestuurskracht en daadkracht is nodig voor de gezonde ontwikkeling van de economie. Dit is de bestuurlijke opgave voor de regio om Noordwest-Holland economisch vitaal te houden. In deze brochure worden de wensen toegelicht aan de hand van een aantal thema s en samengevat in een wensen top 5 per subregio. Economische clusters Bedrijventerreinen Infrastructuur Detailhandel Regelgeving Kop van Noord-Holland Waterland Noord-Kennemerland West-Friesland 2010 Gemeenteraadsverkiezingen

ECONOMISCHE CLUSTERS 2 In het uitvoeringsprogramma Ontwikkelingsperspectief 2015 worden vier toonaangevende clusters (agribusiness, energie en water, vrijetijdsindustrie en stedelijke economie) van bedrijvigheid onderscheiden. Deze clusters zijn waardevolle bronnen van werkgelegenheid, innovatie, kennis en daarvan afgeleide economische activiteiten, die bijdragen aan de welvarendheid van de regio. Door deze clusters te erkennen, te faciliteren, te ondersteunen en te promoten staan het bedrijfsleven en de regio sterk in de concurrentiepositie. wensen van het bedrijfsleven in Noordwest-Holland

1. Agribusiness cluster De land- en tuinbouw is een belangrijke economische drager van het landelijk gebied, met een grote betekenis voor de werkgelegenheid. Een vitale land- en tuinbouwsector is bovendien belangrijk voor de openheid van het landschap. De agrarische sector is de belangrijkste beheerder van het buitengebied. 2 Het agribusinesscluster kent al jaren een sterke groei in Noordwest-Holland. Dat komt enerzijds door uitstekende natuurlijke condities (bodem en licht), anderzijds door de nabijheid van Schiphol, vanwaar allerlei producten over de hele wereld geëxporteerd worden. De sector is innovatief met productie en distributie. Om de groei de komende jaren vast te houden is het nodig de internationale concurrentiepositie verder te versterken en in te zetten op schaalvergroting en specialisatie. Deze ontwikkeling moet ruimtelijk gefaciliteerd worden. Het is van belang de toegevoegde waarde tussen de ketenpartners te vergroten. Dat kan door het produceren van half- en eindproducten waar de consument vandaag de dag om vraagt en door toenemende samenwerking. Het hoofddoel is daarom het versterken van de positie van agribusinesscluster in de regio, zowel afzonderlijk als in samenwerking met andere regio s en nationale en internationale partners. Het gaat daarbij vooral om de versterking van de volgende gebieden: Glasdriehoek Agriport A7 Grootslag Alton; Seed Valley; Bollencluster (Noordelijk Zandgebied, Kennemerland en West-Friesland); Vollegrondsgroenteteelt en akkerbouw; Veehouderijcluster. Voor de uitvoering van de ambities in het agribusinesscluster is nodig: Verbeteren van de concurrentiekracht en het organiserend vermogen van de sector, en het vermarkten van de sector; Versterken van ketens in diverse sectoren; Helderheid in toekomstige ruimtelijke plannen; Faciliteren van schaalvergroting en specialisatie van agrarische bedrijven; Ontwikkeling en uitbreiding van het bollen-, glas- en zaadteeltcluster; Structuurversterking grondgebonden sectoren; Flexibel grondgebruik en ruimte voor ruwvoederteelten; Reserveren van ruimte voor aquacultuur; Vergroten van de koppeling tussen beroepspraktijk en regionale opleidingen. De organisatiekracht wordt ondergebracht in de Agri Board. 2010 Gemeenteraadsverkiezingen

2 Wensen Behoud en versterking van het huidige productie areaal Verdere uitbouw glastuinbouw- en bloembollenconcentraties Ruimte voor schaalvergroting door het toekennen van grotere bouwpercelen Helderheid in toekomstige ruimtelijke plannen Goede ontsluiting van bedrijven in agribusiness cluster 2. Cluster vrije tijd De vrijetijdsindustrie is momenteel al een belangrijke bron van inkomsten voor Noordwest-Holland. Dat maakt direct duidelijk waarom de vrijetijdsindustrie tot economisch speerpunt is benoemd. De afgelopen jaren is de toeristenstroom echter wel teruggelopen. De toeristisch-recreatieve potenties voor Noordwest-Holland zijn groot; het gebied beschikt over een relatief lange kustlijn en unieke landschappen daar tussenin. Het vernieuwen en clusteren van toeristische attracties en het verbeteren van de verbindingen (infrastructuur!) tussen die attracties zijn belangrijke voorwaarden om het aantal toeristen te laten groeien. Ook het inspelen op de vergrijzende samenleving en het ontwikkelen van combinatiepakketten van zorg en recreatie is een interessante maatregel om de regio opnieuw op de kaart te zetten bij de toerist. Kortom, met het opstarten van een aantal gerichte marketingacties en de ontwikkeling van nieuwe productmarktcombinaties, waarbij ingespeeld wordt op nieuwe trends in de samenleving, kan het toerisme weer een stimulans krijgen. De volgende vier doelen zijn in dit kader benoemd: Effectieve marketing van de regio; Bovenlokale en regionale samenwerking; Ontwikkelen van nieuwe toeristische product-marktcombinaties; Meer gastvrijheid. De organisatiekracht wordt ondergebracht in de Leisure Board. wensen van het bedrijfsleven in Noordwest-Holland

2 Wensen Realisatie Wieringerrandmeer Regionale afspraken over de hoogte en de aanwending van toeristenbelasting ten behoeve van de toeristische sector Investeren in kwaliteitsverbetering Bereikbaarheid van toeristische attracties verbeteren Betere, krachtiger en meer eensgezinde promotie van de sector 3. Wind, water en (duurzame) energie cluster Dit cluster is specifiek vertegenwoordigd in de Kop van Noord-Holland. Veel activiteiten worden gecoördineerd door ATO (Associatie Technologie Overdracht maritiem platform). Deze sector moet nog meer dan voorheen zichtbaar worden in de totale regio Noordwest- Holland. Samenwerking met andere sectoren - zoals dat nu al in de bouwnijverheid gebeurt - en verdere profilering hebben prioriteit. Noord-Holland Noord kan een belangrijk kennis- en praktijkcentrum worden op het gebied van energie en water. Niet alleen voor Nederland, maar ook daarbuiten. Het gaat om het verbinden van bestaande en nieuw op te richten kennisinstellingen en bedrijven. Door samenwerking kan men komen tot nieuwe, hoogwaardige kennis- en productienetwerken. Ondanks dat de regio al veel activiteiten ontplooit op het gebied van energie en water, worden de potenties van het gebied (wind, zon en water zijn in ruime mate voorhanden) nog lang niet voldoende benut. De cluster Energie en Water kent daarom vijf doelen: Ontwikkeling van een internationaal onderscheidend cluster; Ontwikkeling van Noordwest-Holland tot proeftuin op het gebied van productie en kennisontwikkeling; De ontwikkeling van het gebied tot een emissieneutrale regio; Het aantrekken en bevorderen van technisch hoogwaardig vakmanschap; Het opzetten van een adequate kennis- en onderwijsinfrastructuur gekoppeld aan ondernemerschap. Wensen Voldoende kaderuimte in Den Helder voor offshore en opslag windmolens Vrijwaringzone haven en Marsdiep in kader PKB Waddenzee Behoud civiele functie luchthaven Den Helder Behoud industrieterrein ECN in Petten 2010 Gemeenteraadsverkiezingen

2 4. Stedelijke economie In en rond de stedelijke clusters in de regio is sprake van interessante economische bedrijvigheid. Het kan daarbij gaan om economische sectoren die voor de regio van oudsher van belang zijn, zoals de metaal en de bouw. Het gaat daarnaast om sectoren die qua imago en economisch belang extra impulsen nodig hebben in de vorm van tempoversnellingen in kennis en innovatie, dan wel een verdere nationale en bovenregionale uitstraling verdienen. Zorgcluster Sinds oktober 2007 is in Noord-Holland Noord een clusterbeweging van zorgverleners, bedrijven en kennisinstellingen rond het thema Human Health zichtbaar. De hoofdactiviteiten voor de komende twee jaar zijn: Innovatie (joint research), valorisatie (kennis van universiteiten ter beschikking stellen aan bedrijfsleven), arbeidsmarkt, imago (marketing en PR); Onderzoek, ontwikkeling en uitbouw van samenwerking tussen clusterpartners op het gebied van talentscouting, werving & selectie, talentontwikkeling, trainingen en opleidingen. Dienstencluster Stedelijke centra als Hoorn, Alkmaar, Purmerend en Den Helder ontwikkelen zich in toenemende mate tot dienstverlenende centra voor een grote regio. Clustervorming rond dienstverlening is een eerste voorwaarde om deze functie verder te versterken en uit te bouwen. Wensen Ruimte voor kantorenontwikkeling Bijdrage in actieve promotie Investeringen in kennisinfrastructuur wensen van het bedrijfsleven in Noordwest-Holland

2 De gereedschapskist Naast de vier speerpunten is de invulling van randvoorwaardelijke zaken essentieel om de groei van de regionale economie mogelijk te maken. Het gaat dan om zaken als infrastructuur, bedrijventerreinen en sterke sectoren van het bedrijfsleven. Deze gereedschapskist moet op orde zijn. De komende gemeenteraadsperiode is bij uitstek de periode waarin gemeenten, in samenwerking met het bedrijfsleven, grote stappen kunnen zetten in het implementeren en realiseren van (de wensen en de projecten uit) het Ontwikkelingsperspectief. Dit kan alleen als de wensen, zoals verwoord in de brochure, helder en herkenbaar tot uitdrukking komen in de partijprogramma s en de latere collegeprogramma s. Industriecluster Naast de hiervoor beschreven gespecialiseerde clusters bestaat de regio Noordwest- Holland natuurlijk uit meerdere sectoren. Het overgrote deel van de bedrijventerreinen staat te boek als gemengd. Hier zijn sectoren als industrie, bouwnijverheid, detailhandel, groot- en tussenhandel, horeca, ICT, vervoer en transport gevestigd. De aanwezigheid van industriële werkgelegenheid wordt wel eens onderschat. Voor de producerende industrie is voorwaardenscheppend beleid nodig. Wensen Een of meer hoogwaardige regionale industrieparken in de regio met een goed doordachte terreinformule, te ontwikkelen op een nieuwe locatie Versterking van de innovatiecapaciteit van het bedrijfsleven, ten aanzien van product, productieproces en markt Medewerking verlenen aan oplossingen voor een passende milieuzonering Een en ander opnemen in regionale bedrijventerreinvisies 2010 Gemeenteraadsverkiezingen

BEDRIJVENTERREINEN 3 Het georganiseerde bedrijfsleven maakt zich ernstig zorgen over de reservering van bedrijventerreinen voor de toekomst! Weliswaar zijn in het streekplan Noord-Holland-Zuid en in het Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland-Noord locaties aangegeven, maar er is onvoldoende snelheid bij de realisatie van plannen. Redenen hiervoor zijn planvorming, onzorgvuldige procedures, trage besluitvorming en onvoldoende bestuurskracht. Naast deze beleidsmatige achterstand wordt er in de bestaande bedrijventerreinen her en der gesneden. Zo zijn er verschillende gemeenten die de keuze hebben gemaakt binnenstedelijke terreinen te transformeren voor woondoeleinden. Wensen Besef dat behoud en groei van bedrijvigheid en werkgelegenheid een regionaal belang is en om een regionale aanpak vraagt. Gepleit wordt voor een regionale facilitering van lokale initiatieven tot herstructurering, met behulp van het Ontwikkelingsbedrijf NHN Regionaal programma voor ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen, ook de plattelandsgemeenten Herstructurering van bestaande terreinen en meervoudig ruimtegebruik. Hiervan profiteren bedrijven én overheid. Nodig zijn de beschikbaarheid van schuifruimte, een actieve, initiërende en meedenkende overheid én voldoende financiële middelen Transformatie van binnenstedelijke bedrijventerreinen tot woningbouw wordt niet geaccepteerd. Terreinen als Oudorp in Alkmaar en Philips in Hoorn moeten worden gevrijwaard van oprukkende woningbouw Terugdringing van vreemde eenden op bedrijventerreinen, zoals detailhandel en discotheken Betere serviceverlening aan bedrijfsleven door regionaal bedrijvenloket Invoering van effectief parkmanagement wensen van het bedrijfsleven in Noordwest-Holland

4 INFRASTRUCTUUR Het tekort aan infrastructuur speelt het bedrijfsleven in Noordwest-Holland steeds meer parten. Het vrachtverkeer wordt vanwege de fileproblematiek geconfronteerd met langere vervoerstijden. Dit tast de concurrentiepositie van het gehele bedrijfsleven aan. Weginfrastructuur De afgelopen jaren zijn forse stappen gezet door het reserveren van middelen voor nieuwe weginfrastructuur. Het komt nu aan op snelle uitvoering. Wensen Oppakken N242 Nollencircuit Roskamsluis Verlegging TESO aanvoerwegen en haven Verbinding N504 N9 Aanleg Westfrisiaweg (N23) N244 vanaf Baanstee tot de N247 verdubbelen N247 Verbinding A7-Den Helder Opwaardering Westelijke Ring Alkmaar Verbinding A8-A9 2e Coentunnel Faciliteren transport over water Vorming van een regionaal mobiliteitsfonds 2010 Gemeenteraadsverkiezingen

DETAILHANDELSSTRUCTUUR 5 De provincie heeft een detailhandels- en leisurevisie ontwikkeld. Belangrijk daarin is dat nieuwe ontwikkelingen niet mogen leiden tot ernstige verstoring van de bestaande winkelstructuur in de regio. Nieuwe initiatieven moeten regionaal worden afgestemd. De regionale afstemming vindt plaats in regionale adviescommissies detailhandel en leisure. Gemeenten leggen grootschalige plannen ter advisering aan de commissie voor. Wensen Opzetten en monitoren regionale detailhandelsstructuurvisies Behoud en vernieuwing van stads- en dorpswijkwinkelcentra Tegengaan ongebreidelde groei perifere detailhandelsvestigingen Instelling regionale commissie detailhandel voor afstemming en regie Geen detailhandel in vrijkomende agrarische bebouwing wensen van het bedrijfsleven in Noordwest-Holland

6 REGELGEVING Het bedrijfsleven zucht onder een te zware regellast. Tegenstrijdige regelgeving, onduidelijkheid en een gebrek aan transparantie zijn de meest gehoorde klachten. Hoewel veel regelgeving landelijk wordt vastgesteld, kunnen gemeenten bij de uitvoering ervan wel hun beleid en handhaving ondernemervriendelijk inrichten. Hierbij kan gedacht worden om het AVP nog eens kritisch door te nemen op overbodige regelgeving. 2010 Gemeenteraadsverkiezingen

DE REGIO S 7 Noordwest-Holland kent vier regio s. In het kort hieronder de vijf belangrijkste wensen voor iedere regio. Deze gelden uiteraard als aanvulling op het voorgaande. Wensen top 5 voor de Kop van Noord-Holland 1. Voldoende kaderuimte in Den Helder 2. Havengebonden bedrijventerrein Anna Paulowna 3. Uitvoering Wieringerrandmeer 4. Ruimte voor verdere uitbouw glastuinbouwcluster 5. Ontwikkeling toeristisch recreatief cluster Wensen top 5 voor Noord-Kennemerland 1. Opwaardering Westelijke Ring Alkmaar 2. Verbinding N504 N9 3. Opwaardering N242 Nollencircuit-Roskamsluis 4. Versterking kennisinfrastructuur regio Alkmaar 5. Herstructurering Overstad tot grootstedelijke locatie Wensen top 5 voor Waterland 1. Opwaardering N244 vanaf Baanstee tot de N247 2. Ontwikkeling en uitgifte Baanstee-Noord en voorbereiding Baanstee fase 2 3. Nieuwe locatie voor bovenregionaal bedrijventerrein 4. Eenduidige regionale toeristische ontwikkeling en promotie 5. Opwaardering aanbod onderwijs Wensen top 5 voor West-Friesland 1. Westfrisiaweg (N23) 2. Gelijktijdige ontwikkeling Bedrijventerreinen Distriport en t Zevenhuis 3. Ruimte voor Transport over Water (Enkhuizen en Hoorn) 4. Versterking kennisinfrastructuur West-Friesland 5. Ontwikkeling Hoorn Stationsgebied wensen van het bedrijfsleven in Noordwest-Holland

Colofon Dit is een uitgave van de Kamer van Koophandel Noordwest-Holland, VNO-NCW West, MKB-Noordwest Holland en LTO Noord. Tekst: Kamer van Koophandel Noordwest-Holland Coördinatie: Media Support, Alkmaar Vormgeving: Pimz, Wormer Fotografie: Marcel Rob, Media Support Uitgave mei 2009 2010 Gemeenteraadsverkiezingen