Beginpagina mentaal Nummer 1 - september 2010 Onderwerpen: Programma depressie- preventie Regio Noord- Veluwe Deskundigheidsbevordering medewerkers thuiszorg, vrijwilligers en mantelzorgers Algemene voorlichting en publiciteit Feiten en cijfers Meer informatie over depressie Activiteitenkalender Programma depressiepreventie Regio Noord-Veluwe Voor u ligt het eerste nummer van de nieuwsbrief over het programma Depressiepreventie Regio Noord-Veluwe. In het kader van collectieve GGZ preventie hebben de zes gemeenten in de Regio Noord-Veluwe de handen ineengeslagen om depressieve klachten bij hun inwoners te voorkomen. Dit heeft geresulteerd in het programma depressiepreventie Noord-Veluwe 2010-2011 ten behoeve van de volwassen bevolking (25-60 jaar) in de regio Noord-Veluwe. Het programma depressiepreventie Noord-Veluwe is een samenwerking tussen Indigo Flevo-Veluwe, Maatschappelijke Dienstverlening Veluwe, Dimence, OptiMent, onderdeel van Eleos en Icare. GGD Gelre-IJssel is trekker van het traject in opdracht van de gemeenten op de Noord-Veluwe (Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Oldebroek en Putten). In dit programma wordt de verbinding gelegd met overige trajecten van vroegsignalering die momenteel in de regio plaatsvinden, zoals signalering dementie en middelengebruik onder ouderen. Depressie is een toenemend gezondheidsprobleem en heeft grote gevolgen voor het sociaal, emotioneel en lichamelijk functioneren. In Nederland staat depressie op de vierde plaats in de top tien van ziektes met de grootste ziektelast. Onder ziektelast wordt verstaan de hoeveelheid gezondheidsverlies in een populatie die veroorzaakt wordt door een bepaalde ziekte en is opgebouwd uit twee componenten: de jaren verloren door vroegtijdig overlijden en de jaren geleefd met de ziekte. Daarmee is depressie op bevolkingsniveau één van de duurdere ziekten. Door vroegtijdig signaleren en behandelen is veel gezondheidswinst te behalen. Helaas wordt een depressie door de omgeving vaak niet herkend. Om die reden wordt op de volgende interventies ingezet: Voorlichting, training en deskundigheidsbevordering bij diverse intermediaire doelgroepen m.b.t. signalering, motivering en verwijzing. Algemene publiciteit onder de bevolking, voorlichting t.b.v. bewustwording en taboe doorbreken. colofon Om te kunnen doorverwijzen is kennis over het beschikbare aanbod van preventieactiviteiten van groot belang. Het beschikbare aanbod wordt dan ook in kaart gebracht. Tekst + opmaak: GGD Gelre-IJssel Deventerstraat 43 7311 LV Apeldoorn Tel.: 088-443 30 00 1
Deskundigheidsbevordering medewerkers Thuiszorg Gestart wordt met bijeenkomsten signalering depressie bij verpleegkundigen en verzorgenden van de thuiszorg. Ouderen, mensen met een chronische ziekte en mantelzorgers lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van depressieve klachten. Professionals in de thuiszorg spelen een belangrijke rol in het signaleren van beginnende depressieve klachten en het adequaat doorverwijzen van cliënten. Maar hoe signaleer je nou eigenlijk of iemand een beginnende depressie heeft? Hoe ga je om met iemand die neerslachtig is? Welke rol heb je als verzorgende of verpleegkundige? En hoe maak je jouw waarneming bespreekbaar met de cliënt? Deze en vele andere vragen komen aan bod tijdens de themabijeenkomst Depressie in de thuiszorg, van signaal naar actie. voor de verpleegkundigen en verzorgenden van de thuiszorgorganisaties. De bijeenkomsten voor de verpleegkundigen en verzorgenden van Icare vinden plaats in: Nunspeet (gezondheidscentrum de Enk) op 21 september van 19.00 tot 21.30 uur. Harderwijk (lokatie Meerkanten) op 29 september van 19.00 tot 21.30 uur. Putten (gemeentecentrum t Voorhuys) op 7 oktober van 19.00 tot 21.30 uur. Elburg ( t Huiken) op 11 oktober van 13.30 tot 16.00 uur. De bijeenkomsten worden uitgevoerd door preventiewerkers van Indigo Flevo-Veluwe en Dimence. OptiMent, onderdeel van Eleos, zal de themabijeenkomsten verzorgen bij Agathos, Curadomi, en RST, de christelijke thuiszorgorganisaties in de regio. Deze vinden plaats op: Harderwijk (Curadomi, het Anker, Zuiderzeepad 3) op 14 oktober van 14.00-16.00 uur. Ughelen (Agathos Thuiszorg, Hoog Buurloseweg 145 ) op 8 oktober van 10.00-12.00 uur.. Wezep (Reformatorische Stichting voor Thuiszorg in De Schakel, Oranjeboomlaan 27) op 2 november van 13.00-15.00 uur. Naast de professionals vormen de vrijwilligers en mantelzorgers belangrijke groepen t.b.v. signalering van depressie. Voor deze groepen zijn diverse activiteiten in het najaar gepland, onder andere in het kader van vroegsignalering dementie en middelengebruik bij ouderen. Getracht 2
Een vroege herkenning en hulp of ondersteuning draagt bij aan een milder verloop van de depressie en een sneller herstel. wordt hiermee zoveel mogelijk een verbinding te maken en aansluiting te zoeken wat betreft signalering depressie. Voor de gemeente Elburg wordt in november een werkconferentie georganiseerd voor alle vrijwilligers met een vervolg aanbod voor deskundigheidsbevordering rondom ziektebeelden (dementie, depressie) en middelenmisbruik. Ook wordt in een pilot voorlichting gegeven aan de Algemene Hulpdienst (AHD) in Harderwijk en aan de Nederlandse Patientenvereniging (NPV) in Elburg. Ook voor kerkelijke organisaties vinden diverse bijeenkomsten plaats. Een bijeenkomst aan vrijwilligers binnen de PKN (gereformeerde bond) van Harderwijk, waarbij ook andere kerken worden uitgenodigd, wordt op 1 november aangeboden in het Anker te Harderwijk. Op 11 november vindt er in de Baanveger in Ermelo een bijeenkomst plaats voor vrijwilligers en kerken. Ook ambtenaren op diverse afdelingen van de gemeenten komen mogelijk in contact met burgers met depressieve klachten. Om te kunnen signaleren en vervolgens te weten wat te doen met deze signalen zal Indigo Flevo-Veluwe in overleg met de gemeenten in het najaar contacten leggen en een bijeenkomst voorbereiden voor gemeenteambtenaren van diverse afdelingen (WMO loket, schuldhulpverlening, sociale dienst). Algemene voorlichting en publiciteit Algemene informatie en voorlichting over depressie en depressieve klachten is van belang om mensen bewust te maken van een het voorkomen van depressie, oorzaken, ontwikkeling en mogelijkheden voor herstel. Het is mogelijk dat men zelf klachten ontwikkeld maar ook kan men de symptomen eerder herkennen bij een ander wanneer men geïnformeerd is. Een vroege herkenning en hulp of ondersteuning draagt bij aan een milder verloop van de depressie en een sneller herstel. Duidelijke informatie draagt ook bij aan het doorbreken van taboe rondom psychische problemen in het algemeen en depressie c.q. depressieve klachten in het bijzonder. Nog regelmatig stuiten mensen met depressieve klachten op onbegrip en onwetendheid in hun omgeving. Ook landelijk staat depressiepreventie hoog op de agenda. Het Trimbos Instituut lanceert in het najaar de campagne Mentaal Vitaal en ook het Fonds Psychische gezondheid besteedt veel aandacht aan depressiepreventie. Het programma voor de Noord-Veluwe zal aansluiten bij de landelijke activiteiten. 3
Voor het publiek zijn de volgende activiteiten c.q. bijeenkomsten gepland: Stress en burnout als risicofactoren van depressie, d.d. 11 oktober, 19.30 uur, St Jansdal in Harderwijk, verzorgd door Indigo Chronisch ziek en depressief, d.d. 9 november, voorlichtingsbijeenkomst voor patiënten en mantelzorgers, 19.30 uur, St Jansdal in Harderwijk, verzorgd door Indigo samen met Icare. Chronisch ziek en depressief, d.d. 22 november, voorlichtingsbijeenkomst voor patiënten en mantelzorgers, in Elburg, t Huiken, verzorgd door Indigo samen met Icare. Stress en depressie bij diabetes, d.d.30 november, 19.30 uur, St. Jansdal in Harderwijk. Feiten en cijfers Depressie is méér dan een dipje Depressie is méér dan een dipje Een depressie is een veelvoorkomend gezondheidsprobleem. Het is niet iets om te verbergen of je voor te schamen. Het is belangrijk dat cliënten zo vroeg mogelijk de juiste hulp krijgen voor hun klachten. Dat voorkomt dat sombere gevoelens steeds sterker worden en dat de stap om hulp te zoeken steeds moeilijker wordt. Bij beginnende depressieve klachten kan iemand een gevoel van somberheid, weinig energie en verminderde belangstelling voor zijn/haar omgeving hebben gedurende minstens twee weken. Dat zijn de belangrijkste kenmerken van een beginnende depressie. Heeft iemand daarnaast minstens vijf van onderstaande verschijnselen, dan is er sprake van depressie: eetproblemen en veranderingen in gewicht slaapproblemen rusteloosheid of juist geremd zijn vermoeidheid, weinig energie gevoelens van waardeloosheid of groot schuldgevoel concentratieproblemen, vertraagd denken, besluiteloosheid terugkerende gedachten aan de dood of zelfdoding Hoe meer verschijnselen, des te ernstiger is de depressie. Vooral depressie bij volwassenen Ongeveer één op de 16 volwassenen tussen 18 en 65 jaar (6,6%) leed het afgelopen jaar aan een depressie. Dat zijn naar schatting 685.000 mensen. Onder jongeren komt een depressie in verhouding iets minder voor: ongeveer één op de 22 jongeren van 13 tot 17 jaar (4,5%) leed 4
het afgelopen jaar aan een depressie. Dat zijn ongeveer 44.000 jongeren; ongeveer één leerling in iedere schoolklas. Bij ouderen komt een depressie ook iets minder vaak voor dan bij volwassenen jonger dan 65 jaar. Eén op de achttien ouderen (5,7%) leed het afgelopen jaar aan een depressie. Dat zijn in totaal 128.000 mensen. Meer bij vrouwen dan mannen Depressie komt tweemaal zo veel voor bij vrouwen dan bij mannen. Tenminste: als je kijkt naar de groep volwassenen en ouderen. Bij meisjes van 13-17 jaar komt depressie zelfs driemaal zo vaak voor dan bij jongens in die leeftijdsgroep. Het beloop en de kans op herhaling bij mannen en vrouwen is ongeveer gelijk. Meer depressie onder Marokkanen in Nederland Depressie lijkt bij volwassenen van Marokkaanse afkomst vaker voor te komen dan bij volwassenen van Nederlandse afkomst. Bij oudere Marokkanen en Turken komen depressieve gevoelens ook vaker voor. Dit is gedeeltelijk te verklaren door verschillen in sociaaleconomische status. Mogelijk speelt ook immigratie een rol. Depressie heeft een ongunstige invloed op het beloop van chronische, lichamelijke aandoeningen en vermindert de kwaliteit van leven nog meer. Meer informatie over depressie(preventie) www.mentaal.nl www.trimbos.nl www.trimbospreventie.nl www.depressiecentrum.nl www.gezondheidsnet.nl www.psychowijzer.nl www.psychischegezondheid.nl 5
Activiteitenkalender Datum Titel Locatie 21 september Themabijeenkomst Depressie in de thuiszorg, van signaal naar 29 september Themabijeenkomst Depressie in de thuiszorg, van signaal naar 7 oktober Themabijeenkomst Depressie in de thuiszorg, van signaal naar 8 oktober Start campagne Mentaal Vitaal, www.mentaal..nl 8 oktober Bijeenkomst voor vrijwilligers en mantelzorgers i.k.v. Landelijke Dag Psychische gezondheid 8 oktober Themabijeenkomst Depressie in de thuiszorg, van signaal naar actie voor medewerkers Agathos Wijkgebouw Icare, Zorgplein de Enk in Nunspeet Locatie Meerkanten in Harderwijk t Voorhuys in Putten Wegwijzer, Zwolle Ughelen 8 oktober De stress de baas? i.k.v. Landelijke Dag van Psychische gezondheid Gereformeerde hogeschool Zwolle 11 oktober Themabijeenkomst Depressie in de thuiszorg, van signaal naar t Huiken, Elburg 11 oktober Stress en burnout als risicofactoren van depressie i.k.v. Landelijke Dag van Psychische gezondheid. 14 oktober Themabijeenkomst Depressie in de thuiszorg, van signaal naar actie voor medewerkers Curadomi Ziekenhuis St. Jansdal, Harderwijk Kantoor Harderwijk 1 november Themabijeenkomst vrijwilligers PKN (gereformeerde bond) t Anker Harderwijk 2 november Themabijeenkomst Depressie in de thuiszorg, van signaal naar De Schakel in Wezep actie voor medewerkers RST 6