Auteur Renee Cools Laatst gewijzigd 02 February 2014 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/49136 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.
Inhoudsopgave Samenvatting lesboek Samenvatting Begrippen Samenvatting Basisboek Wat moet je kennen en kunnen? WB Opdrachten uit het werkboek Opdrachten uit het werkboek Antwoorden opdrachten werkboek Topografie Extra opdrachten, oefeningen, fimpjes, etc Over dit lesmateriaal Pagina 1
paragraaf 2: arme en rijken in de islamitische wereld: Samenvatting lesboek Samenvatting Israël een uitzondering: Binnen de islamitische wereld ligt een land dat totaal verschild met de omringende landen. Dat is Israël. Ze zijn niet islamitisch maar voornamelijk Joods. Ze spreken geen Arabisch maar Herbreeuws. En de cultuur lijkt veel op de westerse cultuur. Met levensomstandigheden lijken ze veel op buurlanden. Pagina 2
Samenvatting Ontwikkelingspeil: Rijkdom en armoede kun je op verschillende manieren herkennen. 1. 2. 3. 4. Je kunt aan hun kleren en huis zien of ze arm of rijk zijn. Rijkdom en armoede kun je meten met getallen. Een ontwikkelingskenmerk is het gemiddelde inkomen van de mensen. Wat iedereen nodig heeft om redelijk te leven is basisbehoefte. Voedsel Huisvesting Onderwijs Gezondheidszorg 5. Een ontwikkelingspeil van een gebied. Een gebeid is ontwikkeld als de meeste mensen een goed inkomen en hebben en kunnen beschikken over de 4 basisbehoefte. Analfabeten: Israël is een land dat rijk is maar geen olie in de grond heeft zitten. De inwoners zijn er rijk er zijn weinig analfabeten. Een rijke koeweit verdiend gemiddeld 20.000 perjaar. Dat is meer dan in Sudan of jemen. Daar verdienen de mensen 500 euro per jaar. De hoogte van het inkomen zegt iets over de ontwikkeling in een land. Je moet niet alleen kijken naar de inkomen van de mensen. Maar ook hoe ze leven. Het ontwikkelingspeil drie gezichten: Als je kijkt naar de ontwikkeling van de islamitische wereld kijkt dan heeft het gebied drie gezichten. Rond de Arabische golf liggen enkele zeer rijken olie staten, zoals koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Ze verdienen veel geld door aardolie te verkopen. Het gemiddelde inkomen ligt er net zo hoog als in de meeste Europese landen. Niet iedereen is daar rijk. Aan de ene kant zijn er rijke oliesjeiks. Zij verdienen veel geld aan de olie. Aan de andere kant staan er veel Pagina 3
islamitische gastarbeiders. Zij doen het zware en vieze werk. Ook werken ze als bouwvakker, chauffeur en doen de huishouding bij rijke families. Hun inkomen is laag. De meeste landen in de islamitische wereld staan er niet goed voor. Ze scoren matig tot slecht op de ontwikkelingskenmerken. Ook Irak en Iran horen hierbij, dat zijn rijke olielanden. Er is een land die geen olie heeft. Dat is de islamitische wereld. Maar ze zijn wel welvarend. Dan de meeste andere Islamitische wereld. Dat is Israël. De inwoners zijn er rijk. Er zijn weinig analfabeten en op de andere ontwikkelingskenmerken scoort Israël goed. Duidelijk filmpje over deze paragraaf (3.34) kn.nu/ww.ba24b89 (youtu.be) Het Volkslied (3.27) kn.nu/ww.99f9f59 (youtu.be) Begrippen Ontwikkelingskenmerk: iets waaraan je de ontwikkelings kunt zien, zoals inwoners en analfabetisme.(anafabetisme betekent iemand die niet kan lezen en schrijven.) of het gemiddelde inkomen van de mensen. Basisbehoefte: iets wat je echt nodig hebt/spullen om redelijk te kunnen leven. Ontwikkelingspeil: Hoe rijk of hoe arm een rijk is. Als je de vier basisbehoefte hebt is het land goed waar in je leeft.het inkomen per inwoner en de basisvoorzieningen zeggen samen iets over het ontwikkelingsspel peil van een gebied. Analfabeten: Iemand die niet kan lezen en schrijven.(het alfabet niet kent). Pagina 4
Samenvatting Basisboek Samenvatting basisboek B173 en B174 B173: Basiskenmerk: inkomen Tussen landen bestaan grote verschillen in ontwikkeling. Een belangrijke indicator (aanwijzer) van ontwikkeling is het inkomen van de inwoners van een land. Economen hebben het liever over het bruto nationaal product (BNP). Dat is het geld dat alle inwoners van een land samen verdienen; het is een enorm groot geldbedrag (miljarden euro s). Het is een goede manier om vast te stellen hoe groot de economie van een land is. Om de landen goed te kunnen vergelijken wordt het miljardenbedrag gedeeld door het aantal inwoners. De uitkomst is het gemiddelde per persoon. Dat gemiddelde per persoon heet officieel het BNP per hoofd van de bevolking, ook wel BNP per inwoner.een andere graadmeter is het bruto binnenlands product (BBP). Dat is het totale productie in een land, uitgedrukt in geld. Het bedrag komt min of meer overeen met het BNP. Het verschil is dat bij BNP wort gekeken naar wat alle inwoners van en land samen verdienen, ook als zij in het buitenland werken. Mensen die in dat land werken maar in het buitenland wonen, tellen niet mee.je moet altijd goed in de gaten houden dat het BNP per inwoner een gemiddelde is. Dat heeft twee nadelen.in sommige landen is een kleine groep mensen schatrijk, terwijl de rest van de bevolking arm is. Het gemiddelde inkomen zegt dan eigenlijk niet zoveel.niet alle regio s in een land zijn even rijk of arm. Er zijn soms grote regionale verschillen. In arme landen ligt het inkomen per inwoner in steden bijvoorbeeld meestal een stuk hoger dan op het achtergebleven platteland. B174: Basiskenmerken: basisbehoeften Bij verschillen in ontwikkeling gaat het niet alleen om het BNP, maar ook om hoe de mensen leven. Iets wat iedereen echt nodig heeft om redelijk te kunnen leven noem je een basisbehoefte. Er zijn er vier: voedsel, huisvesting, onderwijs en gezondheidszorg.voedsel Elke dag moet je eten omdat voedsel energie geeft. Die energie wordt uitgedrukt in kilojoules. Dagelijks is ongeveer 10.000 kilojoules nodig. Behalve energie levert voedsel ook eiwitten en vitaminen. Getallen over de dagelijkse hoeveelheid energie (aantal kilojoules), eiwitten en vitaminen zeggen dus iets over de voedselsituatie in een land. Huisvesting Iedereen heeft een onderdak nodig. Een huis moet stevig gebouwd zijn en voldoende ruimte hebben. Een goed huis heeft ook een toilet met afvoer en een kraan waar schoon uit komt. Het percentage huizen met een waterleiding (stromend water) en een riolering zegt dus iets over de huisvesting in een land. Onderwijs Bij onderwijs gaat het om de opleiding van de mensen. Hebben zij op school gezeten en kunnen ze lezen en schrijven? Mensen die ouder zijn dan vijftien jaar en die nog niet kunnen lezen en schrijven, heten analfabeten. Het percentage analfabeten is dus een indicator voor het onderwijs in een land. Gezondheidszorg Mensen die ziek zijn moeten worden geholpen. De vraag is: zijn er genoeg ziekenhuizen en doctoren? Je kunt dat uitdrukken in een getal. Dat is de artsendichtheid: het aantal inwoners per arts. Een andere indicator voor de gezondheidszorg in een land is de zuigelingensterfte: het aantal kinderen dat in het eerste levensjaar sterft (per 1000 levendgeboren) Pagina 5
Wat moet je kennen en kunnen? WB dit moet je leren voor het proefwerk: lesboek 1. twee maniern om het onwikkelingspeil te herkennen: Om je heen kijken arm/rijk 2. de bijzonderen kenmerken van Isreal 3. diedeling van de islamtiche wereld op basis van het ontwikkelingspeil werkboek 1. ontwikkelinspeil herkennen op de foto`s 2. ontwikkelingpeil herkennen aan kenemerken 3. de herhalingsopdrachten 11 en 12 basisboek 1. B173 Basiskenmerken: inkomen 2. B174 Basiskenmerken: basisbehoeften begrippen lesboek: ontwikkelingskenmerken, basisbehoeften, ontwikkelinspeil Basisboek: BNP, BBP, artendichtheid, zuigingensterfte, analfabeet Pagina 6
samenvatting van het werkboek: dit moet je leren voor het proefwerk: lesboek 1. 2 manieren om het ontwikkelingspeil te herkennen -Het inkomen per inwoner Pagina 7
-basisvoorzieningen 2. De bijzondere kenmerken van Isreal: 1. Niet Islamitisch voornamelijk joods. 2. Spreekt geen Arabisch maar Herbreeuws. 3. De cultuur lijkt veel op de Westerse cultuur. 3. Driedeling van de islamtiche wereld op basis van het ontwikkelingspeil: Rijk met olie: Rond de Arabische Golf liggen enkele zeer rijke oliestaten, zooals Koeweit de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Zij verdienen veel geld aan olie verkopen. Arm (met of zonder olie) :De meeste landen in de islamitische wereld staan er minder goed voor. Ze scoren matig tot slecht op de ontwikkelingskenmerken. Rijk zonder olie: Israël is een welvarend land dat geen olie heeft. Israël is welvaarender dan dan de andere Islamiische wereld. De inwoners zijn er rijk en er zijn weinig analfabeten. Werkboek 1. ontwikkelinspeil herkennen op de foto`s 2. ontwikkelingpeil herkennen aan kenemerken W8 3. de herhalingsopdrachten 11 en 12 Pagina 8
Pagina 9
basisboek 1. B173 Basiskenmerken: inkomen: 2. B174 Basiskenmerken: basisbehoeften Pagina 10
begrippen lesboek: ontwikkelingskenmerken, basisbehoeften, ontwikkelinspeil Basisboek: BNP, BBP, artendichtheid, zuigingensterfte, analfabeet Pagina 11
Opdrachten uit het werkboek Opdrachten uit het werkboek 1. (LB)Noem 4 verschillen tussen Israël en de omringende landen:... 2. Lees Ontwikkelingspeil en bekijk de vier foto s van figuur 6 in je lb. Op welke 2 manieren kun je ontwikkeling herkennen?... Hoe kun je op de foto s zien hoe het ontwikkelingspeil is: arm, rijk of er een beetje tussenin? Foto A... Foto B... Foto C... Foto D... 3.(LB) bekijk figuur 7 in je lesboek A. Hoe hoog is het inkomen per inwoner in Turkije?... B.Hoeveel inwoners heeft Turkije?... 4.(BB) les in het basisboek B173 Basikenmerk: inkomen Over welk indicator gaat de tekst?... Wat betekend de afkorting BNP?... Pagina 12
Pagina 13
Pagina 14
Waarom zegt het BNP niet over de inkomensverschillen binnen een land? Waarom wordt het BNP vaak gedeeld door het aantal inwoner? Hoe mag je het BNP per hoofd dus ook noemen.per hoofd Pagina 15
4.Bekijk figuur 10.4 in het basisboek. Tot welke groep behoort Nederland: arme landen, rijke landen of tot een tussen groep? Wat valt op als je de islamitische landen bekijkt? Kruis het goede antwoord aan. Alle landen zijn er arm. Alle landen zijn er rijk. Er zij geen grote verschillen. 5.(BB) lees in het basisboek B174 basiskenmerk: Basisbehoefte Wat zij de 4 basisbehoefte: Bij welke basisbehoefte behoren de dingen uit de eerste kolom van W6? Zet een kruisje in de juiste kolom.bekijk de foto s op bladzijde 130 van het basisboek. Bespreek met je buurman of buurvrouw welke verschillen jullie het meest opvallen. Schrijf de verschillen op in W7. 6.Hoe is het met de basisbehoeften in landen met een laag ontwikkelingspeil? Streep in de tweede kolom van W8 het foute antwoord door. 7.A. Kleur de kaart van W9 in. B. In welke 3 landen is de zuigelingensterfte het hoogst? C.In hoeveel landen is de zuigelingen sterfte laag? In.. landen. Wat laat deze kaart dus zien over de gezondheidszorg in de islamitische wereld? Pagina 16
8.Ga naar De Geo-online en maak de uittreksels van B173 en B174 en print ze uit. Antwoorden opdrachten werkboek 2 Arm en rijk in de islamitische wereld 1 In Israël spreekt men Hebreeuws. In Israël is men joods. In Israël heerst de westerse cultuur. In Israël is de welvaart hoger. 2 a 1.Door te kijken. 2 Door te meten. b Foto A Arm: slechte gebouwen, geen auto s. Foto B Rijk: genieten op een terras; modern gekleed. Foto C Arm: eenvoudige markt. Foto D Rijk: modern ingericht. 3 a ± 8000 b ± 80 c W5 Inkomens Top-5 landen met hoogste inkomens Top-5 landen met laagste inkomens 1. VAE 40.000 1. Afghanistan < 1.000 2. Katar 24.000 2. Jemen 1.000 3. Israël 24.000 3. Irak 4. Koeweit 21.000 4. Syrië 4.000 5. Bahrein 21.000 5. Jordanië 5.000 Pagina 17 2.500
4 g a inkomen b Bruto Nationaal Product c Het is slechts een gemiddelde. d Dan kun je landen goed vergelijken. e inkomen f rijke landen Er zijn grote verschillen in rijkdom. 5 a 1 voedsel 2 huisvesting 3 onderwijs 4 gezondheidszorg b W6 Basisbehoeften voedsel lekkend dak hongersnood huisvesting Gezond-heidszorg onderwijs x x basisschool vitaminen x x leraar stromend water x x ziekenhuis x tandarts x douche Pagina 18 x
c Antwoord verschilt per leerling. 7 a W9 Pagina 19
9 b Irak, Afghanistan, Jemen c 8 d Er zijn grote verschillen. a/b W10 Drie gezichten van landen in de Islamitische wereld Soort land Landen 1 Rijk, mét olie VAE, Koeweit, Saudi-Arabië 2 Arm Jemen, Irak, Afghanistan 3 Rijk zonder olie Israël 12. proeftoets op de geoonline. Pagina 20
Topografie de kaart: hier heb je een kaart van Turkije: Pagina 21
Link om topografie te oefenen kn.nu/ww3cf840f (topomania.net) Link om topografie te oefenen Nog een link om topografie te oefenen kn.nu/ww57030c9 (middenoosten-noordafrika-centraalazie.blogspot.nl) Nog een link om topografie te oefenen Pagina 22
Extra opdrachten, oefeningen, fimpjes, etc lees de tekst en sleep de goede woorden in het lege veld jekuntrijkdomen meten. jekijktdannaarverschillendekenmerkenvan. Ofmensenveelverdienenineenland,ziejeaanhetgemiddelde. Zo`naanwijzingnoemjeeen Beschikbare keuzes: indicator, armoede, ontwikkeling, inkomen welk van de volgende termen is GEEN basisbehoefte a. Onderwijs b. Huisvesting c. Recreatie d. Voedsel kijk goed naar de foto`s. van welke landen zijn deze vlaggen 1. 2. a. Verenigde Arabische Emiraten b. Turkije c. Egypte d. Afganistan Pagina 23 3. 4.
Extra vragen om de stof goed te leren: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Waarom verschilt Israël van de andere islamitische wereld? Welke taal spreekt men daar? Hoe kan je rijkdom en arm herkennen? Wat zijn de 3 gezichten? Welk land heeft welvaart maar zonder olie? Opdracht: -Maak een kaart van Israël: -Zet de hoofdsteden erbij - laat zien wat land en water is -kleur het water blauw en het land geel -geef de steden aan met rood 1. Waarom verschilt Israël van de andere islamitische wereld? Omdat ze daar veel joden zijn en ze spreken daar Hebreeuws 2. Welke taal spreekt men daar? Hebreeuws 3. Hoe kan je rijkdom en arm herkennen? Aan de ontwikkelingspeil 4. Wat zijn de 3 gezichten? Rijk met olie Arm (met of zonder olie) Rijk (zonder olie) Pagina 24
5. Welk land heeft welvaart maar zonder olie? Pagina 25
Antwoorden lees de tekst en sleep de goede woorden in het lege veld jekuntrijkdomen armoede meten. jekijktdannaarverschillendekenmerkenvan ontwikkeling. Ofmensenveelverdienenineenland,ziejeaanhetgemiddelde inkomen. Zo`naanwijzingnoemjeeen indicator welk van de volgende termen is GEEN basisbehoefte 1. Onderwijs 2. Huisvesting 3. Recreatie 4. Voedsel kijk goed naar de foto`s. van welke landen zijn deze vlaggen 1. a 2. b 3. c 4. d Pagina 26
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Renee Cools Laatst gewijzigd 02 February 2014 om 22:35 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 0 uur en 50 minuten Bronnen Bron Duidelijk filmpje over deze paragraaf (3.34) http://youtu.be/srrq-wf5yro Het Volkslied (3.27) http://youtu.be/1dpqnhkm1bm Link om topografie te oefenen http://www.topomania.net/maps/324/startmap?msi=510d8560f6dd47ca3db91679bf35bf6e&destination=mapinfo/t Nog een link om topografie te oefenen http://middenoosten-noordafrika-centraalazie.blogspot.nl/2011/03/kaart-turkije.htmlhttp:// Pagina 27