1
2
2016 WERKPLAN 1. Inleiding 4 2. Kunstbalie 8 3. Ontwikkelingen 10 3.1 Buitenschoolse cultuureducatie 10 3.2 Binnenschoolse cultuureducatie 13 3.3 Cultuur in het sociale domein 17 3.4 Kunstbeoefening/amateurkunst 21 4. Projecten 25 4.1 Buitenschoolse cultuureducatie 25 4.2 Binnenschoolse cultuureducatie 28 4.3 Cultuur in het sociale domein 37 4.4 Kunstbeoefening/amateurkunst 41 4.5 Samenwerking 45 5. Organisatie 47 Bijlage Overzicht Bronnen 50 3
1. INLEIDING Een provincie met een aantrekkelijk cultureel klimaat draagt bij aan de sociale cohesie, zorgt voor een goed leef- en vestigingsklimaat en maakt dat je je als mens kunt ontplooien. Dat Brabant als innovatieve regio cultuur belangrijk vindt, is dan ook niet verwonderlijk. De waarde van cultuur is nauwelijks te overschatten, zei gedeputeerde Henri Swinkels al eens. Het bijdragen aan een aantrekkelijk, kwalitatief, toekomstbestendig, hoogstaand en laagdrempelig cultuursysteem is de focus in het nieuwe uitvoeringsprogramma. Op basis van drie lijnen: de basis, de beweging en kennisdeling, bouwt de provincie de komende jaren aan een sterk provinciaal cultuursysteem. Als ontwikkel- en uitvoeringsorganisatie gaan wij hier een bijdrage aan leveren. Voor 2016 hebben wij de opdracht gekregen te werken aan buitenschoolse cultuureducatie (1), competenties in het onderwijs (2), cultuur in het sociale domein (3) en kunstbeoefening/amateurkunst (4). Dit is wat ons betreft de basis van de culturele piramide. Door het werken aan deze vier aandachtsvelden zorgen we samen met partners voor de culturele ontplooiing van alle Brabanders. Te beginnen in schooltijd en uiteindelijk in alle andere fases van het leven. In onderstaand model ziet u een schematische weergave van de werkvelden en de samenhang daartussen. 4
Opdrachtgever en opdrachtnemer In het nieuwe provinciale college en het bestuursakkoord 2015-2019 wordt de nadruk gelegd op het samen met partners en het veld bepalen en realiseren van ambities. Daarin zijn innovatie, creativiteit en cocreatie sleutelwoorden. Dat deze woorden meer moeten zijn dan beleid wordt onderstreept in het nieuwe uitvoeringsprogramma cultuur 2016-2020. Het behalen van de daar beschreven doelen vraagt een andere attitude van de provincie en van de uitvoerings- en ontwikkelorganisaties zoals Kunstbalie. Een attitude waarin: - ambities samen met partners worden geformuleerd en gerealiseerd; - expertise wordt ingezet om de basis te versterken en vernieuwing aan te jagen; - de provinciale rol wordt gepakt die de lokale energie, ambitie en mogelijkheden koestert, waar nodig borgt en waar mogelijk ook weer loslaat. Een goede samenwerking tussen de provincie, de uitvoeringsorganisaties en het veld is onontbeerlijk voor het kunnen werken op deze manier. Het hebben van gezamenlijke doelen en ambities is de tweede pijler die de effectiviteit van provinciale dienstverlening bepaalt. De basis hiervoor is een helder geformuleerde beleidsopdracht. Wij zijn dan ook blij met het uitvoeringsprogramma cultuur, waardoor we beter dan voorheen inhoudelijk met elkaar in gesprek gaan over maatschappelijke effecten en doelen van provinciale dienstverlening. Naar aanleiding van de nut-en-noodzaakdiscussie in 2014 is gebleken dat de uitvoeringsorganisaties zoals bkkc, Erfgoed Brabant, Cubiss en Kunstbalie een belangrijke bijdrage leveren aan het bereiken van de provinciale doelen. De relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer behoeft aanscherping. Het afgelopen jaar zijn daar stappen in gezet. Maar we zijn er nog niet. Een scherp debat over haalbare maatschappelijke effecten, hoe deze te realiseren en te meten, is nodig om vervolgstappen te kunnen zetten in dit proces. Wij gaan ons in 2016 samen met de provincie inspannen om te komen tot een adequaat sturingskader voor de terreinen cultuureducatie en kunstbeoefening. Een goede balans tussen de benodigde structurele ondersteuning van de overheid en het zorgen voor een impuls, is voor de humuslaag van cultuur die cultuureducatie en kunstbeoefening is, van essentieel belang. Zeker in deze tijd waarin loslaten en ontwikkelingen als de participerende samenleving de boventoon voeren. Ook de synergie tussen de uitvoeringsinstellingen is een blijvend punt van aandacht. Met de roadmap Route 2020 geven de uitvoeringsorganisaties aan op welke wijze de synergie in de komende periode wordt gerealiseerd. Het mogelijke samenwonen in de Spoorzone in Tilburg, het communicatieplatform Mest en het investeringsplein zijn daar voorbeelden van. In operationele zin weten de organisaties elkaar nadrukkelijk te vinden en leveren ze daardoor meerwaarde aan het veld. Op strategisch niveau staat deze verkenning van verdergaande synergie hoog op de agenda en is de provincie zelf ook partner in het proces. Ook hier zien wij volop kansen voor de toekomst, mits de eigenheid van de diverse sectoren zoals erfgoed, de bibliotheken, onderwijs, musea, amateurkunst en professionele kunsten en de aanwezige expertise niet ondergeschikt worden gemaakt aan het werken aan synergie. 5
Het vaststellen van het gezamenlijke doel: het vormen van een moderne netwerkorganisatie waarin expertise van de deelgebieden is geborgd en waarmee de provincie zijn rol als inhoudelijk regisserende overheid kan uitvoeren, is wat ons betreft een goed uitgangspunt voor de verdere uitwerking in 2016. De kracht van Brabant Kunstbalie richt zich op het leggen van inhoudelijke verbindingen tussen cultuur en onderwijs, cultuur en het sociale domein en het ondersteunen van de amateurkunstsector. Wij zijn gewend aan het werken met een veelheid aan organisaties en belanghebbenden. Een speelveld bovendien dat per gemeente verschilt. De kracht van Brabant zit hem in het constructief met elkaar samenwerken. Kunstbalie bouwt en ondersteunt al jaren diverse netwerken ten aanzien van cultuureducatie, amateurkunst en community art op provinciaal niveau. Door structurele samenwerking met deze partners uit de hele provincie is in de afgelopen beleidsperiode Brabant in staat gebleken op een innovatieve manier projecten zoals cultuureducatie met kwaliteit vorm te geven in partnerschap met gemeenten, onderwijs en culturele sector. Vernieuwing blijkt vooral mogelijk indien je kunt bouwen op een goede, duurzame en aanwezige wegenstructuur. In de afgelopen jaren is de focus van Kunstbalie verbreed. In samenwerking met bkkc, stichting Zet, Sportservice Noord-Brabant, Erfgoed Brabant en Cubiss ondersteunen wij het onderwijs en de lokale culturele infrastructuur met expertise waarin de verbinding naar andere domeinen centraal staat. Daarbij zijn wij vanaf 2014 gestart met een programma 1 specifiek gericht op de lokale culturele infrastructuur en overheden, om de beleidsvorming en veerkracht van de sector zelf aandacht te kunnen geven. Dat door de afbrokkeling van de lokale culturele infrastructuur de brede basis onder druk staat is bekend. De extra focus van de provincie op het belang van buitenschoolse cultuureducatie maakt het mogelijk om samen met gemeentelijke overheden en de sector zelf nieuwe antwoorden te vinden op de veranderende samenleving en zo de afkalving tegen te gaan. Een toekomstbestendige lokale culturele infrastructuur is namelijk ook de basis voor amateurkunstbeoefening, community art en cultuureducatie in het onderwijs. Voor het hebben van een brede culturele basis is lokale energie, betrokkenheid en ambitie van gemeenten noodzakelijk. Vaak zien we dat er bij kleinere gemeenten onvoldoende kennis, tijd en middelen beschikbaar zijn om invulling te geven aan culturele ambities. De bestuurlijke bevlogenheid van de provincie richting gemeenten en een gedifferentieerde visie en aanpak voor kleinere en grotere kernen is essentieel voor de slagingskans van diverse programma s. Vastberadenheid, missiewerk en een lange adem zijn een vereiste om borging en vernieuwing van cultuureducatie en kunstbeoefening te kunnen realiseren. 1 2014 Investeringsprogramma Lokale partners / 2015 programma 3: versterken brabants cultuursysteem 6
Wij zijn gewend ons werk te verrichten op basis van politieke ambities en operationele realiteit. Met flexibiliteit, maatwerk en inzet van onze expertise en netwerken, kunnen wij een grote bijdrage leveren aan het betrekken van gemeenten bij provinciale programma s. Naast het blijven investeren in de basis, betrekken van (lokale) overheden bij doelen en samen formuleren van ambities, geloven wij ook in het zichtbaar maken van successen, het durven investeren in vernieuwing, experimenteren en het soms nemen van risico s. Door te investeren in vernieuwing en deze voorbeelden zichtbaar te maken benutten we optimaal onze provinciale rol. Met provinciale middelen hebben kunstencentra in de afgelopen jaren een aantal succesvolle projecten in de zorg kunnen opzetten, waarmee deze centra hun bredere maatschappelijke rol zichtbaar hebben kunnen maken. Tot slot In het uitvoeringsprogramma wordt aangegeven dat de impulsengelden vanaf 2017 verbreed gaan worden. Het verbinden van de impulsgelden aan cultuureducatie en amateurkunst is een kans om ook voor die sectoren innovatie en beweging extra te stimuleren. Daarbij maakt het de provinciale ondersteuning aan het culturele veld eenduidiger. Voor 2016 is een tweetal regelingen, crowdfunding en voortgezet onderwijs, voor de amateurkunst en cultuureducatie komen te vervallen. Met name de combinatie van een (kleine) financiële impuls en expertise was in de afgelopen jaren bewezen effectief. Juist in dit overgangsjaar, waarin een alternatief nog niet voorhanden is, had het doorzetten van bestaande regelingen die beweging en vernieuwing mogelijk maakten onze voorkeur gehad. Winstpunt dit jaar is dat door een deel vrije ruimte binnen ons werkplan en de begroting de flexibiliteit van onze organisatie in deze veranderende samenleving is vergroot en we zo optimaal kunnen aansluiten op de provinciale doelen. Leeswijzer In dit werkplan laten wij zien hoe wij in 2016 de opgaven uit het uitvoeringsprogramma cultuur vormgegeven. In hoofdstuk 2 gaan wij in op onze rol als uitvoerings- en ontwikkelorganisatie. Hoofdstuk 3 is een toelichting van doelstellingen, ontwikkelingen en visie uit de vier programmalijnen: buitenschoolse cultuureducatie, binnenschoolse cultuureducatie, cultuur in het sociale domein en kunstbeoefening/amateurkunst In het vierde hoofdstuk zijn de projecten per programma uitgewerkt. In het afsluitende deel leggen we een verbinding met de begroting: volume personeel en middelen. 7
2. KUNSTBALIE Visie en missie Kunstbalie wil de cultuurdeelname van alle Brabanders vergroten. Een culturele levensloop is belangrijk voor de ontwikkeling van ieder mens. Het inspireert en verrijkt je leven en vergroot je kansen op de arbeidsmarkt. Kunstbalie maakt zich als provinciale uitvoerings- en ontwikkelorganisatie voor kunsteducatie en kunstbeoefening samen met haar partners sterk om zoveel mogelijk Brabanders de kans te bieden deel te nemen aan kunst en cultuur. Van basisschoolleerling tot fanfaremuzikant en van individuele amateurkunstschilder tot deelnemer aan een community art-project. Hiermee geeft Kunstbalie mede invulling aan de ambitie van de provincie Brabant om een topregio te zijn op het gebied van kennis en innovatie, door via cultuur tot een hoogwaardig leef- en vestigingsklimaat te komen. Kunstbalie werkt vanuit vier kernwaarden: Ontplooiing: wij geloven in de bijdrage die kunst en cultuur biedt aan de persoonlijke ontplooiing van een mens. Door zoveel mogelijk Brabanders in contact met kunst en cultuur te brengen, werken wij aan de ontwikkeling en versterking van het Brabantse cultuursysteem. Expertise: met inhoudelijke kennis over kunsteducatie en kunstbeoefening ondersteunen wij onze partners en het veld. Door coaching en advies en het organiseren van deskundigheidsbevordering dragen wij bij aan de verbinding tussen kunst en onderwijs en aan de vitaliteit van de kunstbeoefening. Partnerschap: wij geloven erin dat we met onze partners samen doelen kunnen bereiken die meerwaarde hebben voor de Brabanders. Vertrouwen, gezamenlijke investeringen in kennis en/of middelen, cocreatie en frequente afstemming zijn daarbij cruciaal. Spirit: het werken in de kunst en cultuur vraagt passie en bevlogenheid. Deze drijfveren combineren wij met creativiteit in inhoud en proces. Taak Wij werken nauw samen met landelijke, provinciale en lokale partners. Kunstbalie ontwikkelt en deelt kennis, geeft inhoudelijk advies, legt verbindingen tussen organisaties en sectoren en ondersteunt initiatieven en projecten met financiële middelen. Wij werken, in opdracht van de provincie Noord-Brabant, altijd in partnerschap met culturele organisaties en overheden. 8
Wij creëren meerwaarde voor het veld door: - te werken vanuit de ambitie, mogelijkheden en energie die lokaal aanwezig is (of deze aan te jagen); - onze provinciale rol te spelen (onafhankelijk, schaalgrootte, etc.) - kwaliteit te borgen; - de zichtbaarheid van de sector te versterken; - kennisontwikkeling en -deling te verbeteren. Organisatieontwikkelingen 2016 In 2015 zijn wij gestart met projectmatig werken. Dit ontwikkelen wij verder door om in aansluiting op de provinciale opdracht, flexibel en resultaatgericht te kunnen werken. In 2016 gaan wij in gesprek met de provincie die het sturingskader formuleert voor de komende beleidsperiode. In dit werkplan is een deel vrije ruimte opgenomen. De manier waarop we lopende een kalenderjaar komen tot nieuwe dienstverlening en besteding van deze ruimte, is zowel een actiepunt in overleg met de provincie alsook een intern aandachtspunt als het gaat over sturing en resultaatgericht werken. Op het gebied van (klanttevredenheids)onderzoek willen wij in overleg met collegainstellingen en de provincie komen tot een heldere en eenduidige aanpak. Onderdeel van de nieuwe manier van werken is een andere attitude. Wij investeren komend jaar in training en scholing van de medewerkers onder andere ten aanzien van coachende vaardigheden. Op basis van Route 2020 intensiveren wij de samenwerking met onze collegainstellingen (Erfgoed Brabant, bkkc en Cubiss). Om op die manier zo goed mogelijk te kunnen bijdragen aan de provinciale doelen en ambities. In het najaar van 2015 worden diverse besluiten genomen ten aanzien van gezamenlijke huisvesting in de Spoorzone. Afhankelijk van de uitkomsten worden in 2016 verdere stappen gezet in dit traject. Op basis van de uitkomsten van klanttevredenheidsonderzoek in 2015 stellen wij projecten en activiteiten bij. Er ontstaan nieuwe thema s en vragen die we alleen in gezamenlijkheid met partners, het veld en nieuwe partijen kunnen oplossen. Bij een aantal programma s gaan wij kennisdeling en -ontwikkeling anders vormgeven. Wij gaan nadrukkelijker kennisvragen ontsluiten via platforms die wij verbinden met bestaande en nieuwe netwerken. Hierdoor brengen we de voorhoede in beeld, vergroten we de kennisontwikkeling en versnellen we de kennisdeling. Deze werkwijze gaan wij bij diverse projecten in 2016 onderzoeken en realiseren onder de noemer netwerkkracht. 9
3. ONTWIKKELINGEN, VISIE EN MEERWAARDE In dit hoofdstuk geven wij per programma: - een uitwerking van de uitgangspunten van de provincie; - de ontwikkelingen ten aanzien van het betreffende werkveld; - de visie en meerwaarde van Kunstbalie om het provinciale doel te bereiken. 3.1 Programma 1. Buitenschoolse cultuureducatie Uitgangspunten provincie Een gezonde infrastructuur op het gebied van buitenschoolse cultuureducatie draagt bij aan een hoogwaardig woon-, leef- en vestigingsklimaat in Brabant. De provincie vindt het belangrijk dat in Brabant laagdrempelige voorzieningen beschikbaar zijn, zodat alle Brabanders kunnen kennismaken met en deelnemen aan cultuur. De provincie wil bijdragen aan een goede provinciale basisinfrastructuur. Hiermee legt de provincie de basis voor een goed opgeleide (beroeps)bevolking die in staat is zich staande te houden in de 21e-eeuwse samenleving en met creativiteit en originaliteit bij te dragen aan Brabant als creatieve en innovatieve regio. De provincie wil gemeenten stimuleren om deel te nemen aan het Jeugdcultuurfonds Brabant, gericht op kunstbeoefening door kinderen in een achterstandspositie. Ontwikkelingen Door veranderende patronen van vrijetijdsbesteding en bezuinigingen staat het lokale stelsel ten behoeve van buitenschoolse cultuureducatie onder druk. De problematiek rond actieve cultuurparticipatie is ook door de Raad van Cultuur aangekaart in hun advies Meedoen is de Kunst (2014). Zowel de rijksoverheid in haar uitgangspuntennota als het Landelijke Kenniscentrum Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) signaleren deze ontwikkeling. Vanwege gemeentelijke bezuinigingen hebben de kunstencentra in Brabant het moeilijk. Ook wordt er bezuinigd op de lokale amateurkunstorganisaties. Particuliere instituten vangen een deel van de dienstverlening op. Echter, op het platteland verdwijnen instellingen en organisaties in een rap tempo en is er sprake van verschraling van het aanbod. Voor de provincie Noord-Brabant staat daarmee op termijn haar ambitie voor hoogwaardig woon-, leef- en vestigingsklimaat in Brabant onder druk 10
In 2015 heeft de provincie een werkgroep opgericht die zich heeft gebogen over de vraag op welke wijze provinciaal en gemeentelijk beleid een halt kan toeroepen aan de teloorgang van de buitenschoolse cultuureducatie. De provincie heeft hierin nadrukkelijk gemeenten betrokken om zo gezamenlijk op te kunnen trekken in het bedenken van oplossingen. De werkgroep heeft onlangs haar rapport Culturele dynamiek versterken aangeboden aan de gedeputeerde. Brabant is de enige provincie waar dit gegeven op deze wijze politiek geagendeerd is. Er is volop beweging binnen de sector, bij onder andere Cultuurconnectie, DOKe, lokale centra en partijen. Nieuwe organisatievormen, samenwerkingsverbanden en platforms zien het levenslicht. De kwaliteit van de dienstverlening en vooral ook gezonde bedrijfsvoering zijn aspecten die daarbij niet altijd goed geregeld zijn. Visie en meerwaarde Kunstbalie Uitgangspunt van het provinciaal beleid is om in heel Brabant laagdrempelige en toekomstbestendige voorzieningen beschikbaar te hebben, zodat men van jong tot oud kan kennismaken met en deelnemen aan cultuur. Om dit te bereiken is volgens Kunstbalie een culturele infrastructuur nodig op gemeentelijk of regionaal niveau waarin kwaliteit, toegankelijkheid, werkgelegenheid en goede arbeidsvoorwaarden geborgd zijn. De betrokkenheid en het verantwoordelijkheidsgevoel van gemeenten ten aanzien van cultuureducatie is essentieel voor een aantrekkelijk en kwalitatief cultureel klimaat in de basis. Wij onderschrijven het adviesrapport Culturele dynamiek versterken en het pamflet van de werkgroep buitenschoolse cultuureducatie, waarin actiepunten en conclusies omschreven staan voor zowel gemeenten, culturele partners als de provincie. In 2015 hebben wij samen met DOKe een visiedocument opgesteld: Samen verantwoordelijk voor de culturele levensloop. Hierin stellen wij dat, wil een lokale culturele infrastructuur goed kunnen functioneren, één partij de spin in het web zou moeten zijn in de lokale gemeenschap. Deze partij verbindt, haalt klantvragen op, kan kwaliteit borgen en heeft een verbindende rol richting onderwijs, amateurkunst en het sociale domein. Het vervullen van deze rol is een publieke verantwoordelijkheid die (deels) gedragen moet worden door gemeentelijk beleid en subsidie. Kunstbalie vindt dat er ruimte moet zijn voor ondersteuning van kansrijke ontwikkelingen die een antwoord kunnen geven op de vraag hoe we buitenschoolse cultuureducatie toekomstbestendig maken. Impulsgelden kunnen goede voorbeelden ondersteunen. Het delen van kennis over deze voorbeelden en het bieden van advies aan gemeenten, regio s en provincie dragen bij aan het versterken van de culturele infrastructuur. In de komende periode moet helder worden wat de feitelijke opbrengsten zijn van deze nieuwe modellen. 11
Ervaring leert dat verandering van beleid en het ophalen en aanjagen van ambities bij gemeenten tijd vraagt. Wij zien deze problematiek dan ook niet in één jaar opgelost. Om resultaat te kunnen halen is minimaal tot 2020 aandacht nodig voor deze problematiek. De uitvoering van dit programma is grotendeels vrije ruimte en in 2016 nader in te vullen. Kunstbalie gaat samen met de provincie een actieprogramma opstellen met daarin een concrete aanpak van dit probleem, op basis van de analyse van de werkgroep buitenschoolse cultuureducatie. 12
3.2 Programma 2. Binnenschoolse cultuureducatie Uitgangspunten provincie In een snel veranderende samenleving zijn competenties zoals kritisch denken, creativiteit, improvisatie, out of the box denken nodig. De provincie wil het onderwijs helpen hierop in te spelen en aandacht hieraan te besteden in het curriculum. Wanneer Brabant kennis- en innovatieregio wil zijn, is het van belang om de jeugd competenties mee te geven die nodig zijn in de 21 e eeuw. Creativiteit en verbeeldingskracht zijn belangrijk, net als creërende, reflecterende en onderzoekende vaardigheden. Het rijk, de provincie en gemeenten hebben de intentie uitgesproken om tot 2023 prioriteit te geven aan het opnemen van cultuureducatie in het curriculum binnen het basisonderwijs. De Cultuur Loper helpt het primair onderwijs om de kwaliteit van het cultuuronderwijs te vergroten. Goede borging hierbij is belangrijk. Een aandachtspunt is het beklijven van de opgedane kennis bij de overgang naar het voortgezet onderwijs. Recente ontwikkelingen Landelijk wordt het belang van cultuureducatie onderschreven. Het Onderwijsplatform 2032 stelt dat, naast taal en rekenen, de bredere vorming in het onderwijs het fundament hoort te zijn. De verbinding van cultuuronderwijs in het curriculum wordt vanuit meerdere hoeken benadrukt. Vanuit het ministerie van OCW, binnen het hoger onderwijs (pabo s), maar ook via regelingen van het FCP, wordt de deskundigheid ten aanzien van cultuureducatie bij de leerkrachten, docenten en de culturele sector bevorderd. De verantwoordelijkheid voor de (kwaliteit) van het onderwijs ligt bij het onderwijs zelf. Daarin gesteund en gecontroleerd door de rijksoverheid. Provincie en gemeenten staan meer op afstand. Met behulp van de landelijke regeling Cultuureducatie met kwaliteit hebben we in Brabant de betrokkenheid van gemeenten en provincie vergroot. De Brabantse werkwijze De Cultuur Loper wordt landelijk gezien als voorloper. Als een duurzaam instrument om het onderwijs met de culturele infrastructuur te verbinden en zo constructief te werken aan culturele competenties bij kinderen. De werkwijze wordt overgenomen door andere provincies, zoals Zeeland. De overheidsregelingen ten aanzien van cultuureducatie worden in de komende periode uitgebreid met de muziekimpuls en professionalisering cultuureducatie. Daarnaast wordt Cultuureducatie met kwaliteit in een vervolgregeling 2017-2020 voortgezet. In de afgelopen beleidsperiode 2013-2016 is door het Rijk, de provincie en gemeenten een eerste stap gezet in het formaliseren van gedeelde verantwoordelijkheden ten aanzien van cultuureducatie. Dit is bekrachtigd door het bestuurlijk kader Cultuur en Onderwijs. Dit convenant biedt kansen om de gedeelde verantwoordelijkheid voor de toekomst verder te 13
borgen en kan ook breder ingezet worden richting buitenschoolse cultuureducatie. Op lokaal niveau is hier echter nog weinig invulling aan gegeven. Visie en meerwaarde Kunstbalie Binnenschoolse cultuureducatie bevordert de brede vorming van kinderen en jongeren in hun persoonlijkheidsontwikkeling en bereidt ze voor op hun toekomstige positie in de maatschappij. Met cultuureducatie in het primair onderwijs bied je alle leerlingen een basis die noodzakelijk is om hun eigen talenten te ontdekken en ontwikkelen. Door het aanleren van vaardigheden en het oriënteren op de verschillende kunstdisciplines in het primair onderwijs, kan er in het voortgezet onderwijs een gefundeerde keuze gemaakt worden voor de verdieping en verdere ontwikkeling. Zowel binnen het onderwijs als daarbuiten. In bovenstaand schema is te zien met welke personen en partijen de leerling direct en indirect te maken heeft, en hoe deze zich globaal tot elkaar verhouden. 14
Wij mobiliseren het Brabantse onderwijs om cultuureducatie een plaats te geven binnen het curriculum. Dit omdat de culturele competenties - reflecteren, onderzoeken en creëren - ervoor zorgen dat de Brabantse jeugd met goede startkwalificaties voor de toekomst op de arbeidsmarkt kan acteren en op termijn ook cultuurpubliek kan worden. Bovendien is kennismaking met kunst bij het kind de basis om cultuurparticipatie in de toekomst onderdeel te laten zijn van zijn of haar leven. Doorzetten en uitrollen De Cultuur Loper De Cultuur Loper gaat het vierde en laatste jaar in van de eerste Cmk-periode (Cultuureducatie met kwaliteit). 2016 wordt hiermee het jaar om alle gestelde doelen te verwezenlijken. Daarnaast biedt de nieuwe vervolgregeling Cmk 2017-2020 kansen om te verdiepen, verbreden of beide. De ambitie om De Cultuur Loper verder uit te rollen in de provincie wordt hierdoor meer aannemelijk. Voortgezet onderwijs Omdat het voortgezet onderwijs (vo) binnen de bestaande regelingen weinig aandacht krijgt, onderschrijft Kunstbalie de ambitie van de provincie om meer in te zetten op verankering van cultuureducatie binnen het vo. Voor het vo ontbreekt echter een lokale infrastructuur. In 2016 willen we daarom netwerkvorming vo tot speerpunt maken. In de daaropvolgende beleidsperiode 2017-2020 kan dan worden gewerkt aan een verdere integratie van cultuureducatie in het curriculum. Verzelfstandiging KunstSelect KunstSelect is een door Kunstbalie bemiddeld en geselecteerd landelijk en provinciaal autonoom kunstaanbod voor samenwerkende scholen in het primair onderwijs. Om aan de meer initiërende en aanjagende rol van de provincie tegemoet te komen, gaan we onderzoeken hoe we de ruim 400 basisscholen (bijna 50% van alle basisscholen in Brabant) in met name krimpregio s en kleine gemeenten die deelnemen aan KunstSelect op een andere manier kunnen ondersteunen. We gaan met het veld bespreken hoe de we KunstSelect kunnen verzelfstandigen. Een zorgvuldig verloop van dit proces vraagt om een afbouw in twee schooljaren. Op die manier kunnen we het onderwijs en de cultuursector voorbereiden en tegelijkertijd een onderzoek doen naar hoe we kunnen voldoen aan de vraag van het onderwijs naar dit type projecten (domein 3 2 ). Landelijke regelingen Twee landelijke regelingen uitgevoerd door het Fonds voor Cultuurparticipatie (FCP) - muziekimpuls en professionalisering cultuuronderwijs - zorgen ervoor dat scholen meer financiële slagkracht krijgen. Wij voorzien dat het vooralsnog aan kennis en expertise ontbreekt om dit om te zetten in een concrete aanpak. Wij verwachten dan ook dat deze regelingen een extra adviestaak van Kunstbalie vragen. Wij hopen nadrukkelijk de synergie met De Cultuur Loper te kunnen realiseren in aankomende beleidsperiode. 2 De Cultuur Loper (domein 1: activiteiten binnen de school, domein 2: activiteiten in de lokale culturele omgeving van de school, domein 3: autonome kunsten). 15
Verbinding cultuureducatie met het brede curriculum Samen met Cubiss starten we een pilot om de verbinding tussen cultuureducatie en taal-en mediavaardigheden te onderzoeken. De werkwijze van De Cultuur Loper en Bibliotheek op school lijken op elkaar aan te sluiten. De geformuleerde competenties cultuureducatie kunnen hierin als leidraad dienen. Voor de toekomst wordt deze samenwerking en synergie naar het onderwijs vergroot. De verbindingen tussen kunst en techniek worden onderzocht in samenwerking met MU. Ook blijft Kunstbalie in overleg met pabo s en het kunstvakonderwijs om de aandacht voor en ontwikkeling van cultuureducatie in het onderwijs te stimuleren. 16
3.3 Programma 3. Cultuur in het sociale domein Uitgangspunten provincie Amateurkunst en cultuurbeoefening heeft grote betekenis voor de sociale cohesie en leefbaarheid. Cultuur draagt bij aan de sociale cohesie in de Brabantse samenleving. De provincie wil investeren in de verbinding van cultuur met maatschappelijke participatie, leefbaarheid en welzijn. De resultaten van het leefbaarheidsprogramma zijn bemoedigend. De provincie wil de verbinding van cultuur met leefbaarheid en welzijn verder onderzoeken en benutten, in experiment. De provincie is namelijk overtuigd van de meerwaarde die daaruit ontstaat. De provincie wil de creatieve denkkracht van de culturele en creatieve sector laten aanhaken bij en benutten voor de zoektocht naar doorbraken in de maatschappelijke opgaven. Recente ontwikkelingen De kruisbestuiving tussen verschillende beleidsdomeinen zoals leefbaarheid, zorg, onderwijs, cultuur, economie, ruimte en sport neemt toe. Ontschotting en integraal beleid zijn speerpunten van alle drie de overheidslagen. Dat cultuur bijdraagt aan de sociale cohesie wordt bekrachtigd in overheidsbeleid met de Wmo-participatiewet, de uitgangspuntennota OCW, het beleidsplan LKCA en regelingen FCP, de landelijke regeling Art of Impact, Cultuuragenda van Brabant voor 2020 en het uitvoeringsprogramma Cultuur 2016-2020 Brabant. De transformatie van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving is in volle gang, aangejaagd door de landelijke Wmo-regeling en de Participatiewet. De burger wordt aangesproken op zijn eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht. In diverse sectoren wordt samenwerking en cocreatie nagestreefd tussen burgers, overheid en professionals. Deze participerende samenleving is niet altijd vanzelfsprekend. Bij community art projecten zijn de integrale aanpak en cocreatie onderdeel van de werkvorm. In het kader van leefbaarheid wordt deze werkwijze ingezet door corporaties, welzijns- en kunstinstellingen. Brabant loopt voorop bij het vormgeven van goede community art practice. Door het oprichten van de buurtcultuurfondsen (vanaf 2011); de professionalisering van de lokale infrastructuur door cultuuraanjagers (L@B 2014); de opleiding Kunstenaars in Samenleving (KiS); en het opzetten van het provinciaal platform Community Art Brabant (CAB). 17
Door de grote veranderingen binnen de zorgsector (Wmo) en het bezuinigen op onder andere activiteitencentra, ontstaan kansen voor culturele partijen om hun expertise ook in de zorgsector in te zetten. We zien dat de culturele sector, zowel de professionals als de amateurkunstenaars, producties, voorstellingen en lessen aanbieden bij maatschappelijke organisaties voor kwetsbare burgers, zoals ouderen, schoolverlaters, vluchtelingen of verstandelijk beperkten. De kennisdeling en borging van kwaliteit bij dit type culturele projecten is niet structureel georganiseerd. Visie en meerwaarde Kunstbalie Cultuur levert naast de intrinsieke waarde ook een belangrijke bijdrage aan fysieke leefbaarheid, persoonlijke ontwikkeling en sociale cohesie. Dit is al decennia lang zo. De culturele sector kan meerwaarde leveren aan andere domeinen mits ze vanuit haar eigen kracht (artistieke kwaliteit) vertrekt. Op het gebied van binnenschoolse cultuureducatie, amateurkunstbeoefening en als het gaat om het leveren van een bijdrage aan maatschappelijke vraagstukken. 18
In voorgaand schema wordt getoond met welke partijen de burger, direct en indirect, zoal in contact kan komen als het gaat om cultuur in het sociale domein. Binnen dit programma kunnen wij bijdragen aan de doelen van de provincie door ons te richten op het versterken en verbeteren van de community art werkwijze waarin we de deskundigheidsbevordering van de lokale infrastructuur alsook de provinciale kennisdeling onze focus maken. Versterken Community Art Brabant De werkvorm community art, het inzetten van kunstprocessen voor het aanpakken van maatschappelijke thema's, blijkt een goed instrument. De deelnemers aan community art projecten zijn burgers in de breedste zin van het woord. Zij worden actief betrokken bij het project. Een (maatschappelijke) vraag, probleem of kans van een specifieke groep burgers is het uitgangspunt. Cocreatie staat centraal en het artistieke proces is de basis. Op lokaal niveau bestaat de infrastructuur idealiter uit een gemeentelijk fonds of een buurtcultuurfonds voor community art projecten. Met daarbij een aanjager om de vraag op te halen, de verbinding te maken tussen de leefwereld en systeemwereld. Naast de buurtcultuurfondsen die vanaf 2011 hun intrede hebben gedaan in Brabant, heeft de provincie in 2014 een impuls gegeven door het aanstellen van cultuuraanjagers bij de lokale kunstencentra. Deze aanjagers hebben kennis van de werkwijze van community art; het ophalen van de vraag en begeleiden van het artistieke proces; en het beoordelen van projecten buurtcultuur. De investering was echter een impuls, waardoor deze schakel in de lokale infrastructuur onder druk staat. Meer integrale beleidsontwikkeling op zowel provinciaal, lokaal als landelijk niveau is dan ook gewenst om resultaten te bereiken. 19
Op provinciaal niveau jaagt Kunstbalie het platform Community Art Brabant aan ter ondersteuning van de lokale infrastructuur waarin thema s aangepakt worden, zoals het stimuleren van de kwaliteit of legitimering van community art. Daarnaast ondersteunt dit platform bij het verbinden van partijen en sectoren (kunst, welzijn, zorg), het geven van advies en het ontwikkelen en delen van kennis. In 2015 en 2016 is het ondersteunen van community art in Brabant nog vooral gericht op het aanjagen en vormgeven van een infrastructuur op zowel provinciaal als lokaal niveau, waarna vanaf 2017 ook daadwerkelijk methodieken en best practices geborgd kunnen worden. De huidige partners in Community Art Brabant zijn: DOKe, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting Zet, Kunstbalie en de provincie. Kunstbeoefening bij maatschappelijke organisaties Naast community art zien we de opkomst van culturele activiteiten voor nieuwe doelgroepen. In samenspraak met de provincie en onze collega-instellingen, waaronder Zet, PBCF en bkkc, willen we bijdragen aan het vormgeven van het nieuwe uitvoeringsprogramma cultuur in het sociale domein. 20
3.4 Programma 4. Kunstbeoefening/amateurkunst Uitgangspunten provincie De provincie wil zorgen voor een laagdrempelig en aansprekend aanbod van amateurkunstactiviteiten. De provincie wil goed geïntegreerde provinciale partijen amateurkunst in de provinciale basisinfrastructuur. Verbeterde artistieke en organisatorische kwaliteiten en verbindingen met de samenleving. De provincie maakt talentontwikkeling een structureel onderdeel van het Brabantse cultuursysteem. Daarbij is elk niveau van de keten kennismaken leren doen van belang. De provincie wil kansrijke initiatieven ondersteunen die een impuls geven aan de ontwikkeling van het Brabantse cultuursysteem. Dat doet ze via een impulsgeldenregeling voor makers, gezelschappen en of instellingen uit het kunstenveld die samen met partners in onder andere zorg, educatie en samenleving, projecten indienen die op een artistieke manier oplossingen aandragen voor maatschappelijke vraagstukken. De provincie wil de Brabantse culturele identiteit en kracht beter zichtbaar maken. Recente ontwikkelingen Bij de rijksoverheid is meer aandacht gekomen voor amateurkunstbeoefening en het belang daarvan. Bij het FCP, LKCA en bij OCW is de focus op cultuureducatie in het onderwijs, maar men zoekt ook nadrukkelijk de verbinding tussen binnen- en buitenschoolse cultuureducatie. Door diverse maatschappelijke ontwikkelingen zoals individualisering, digitalisering, bezuinigingsopgaven bij gemeenten en de zoektocht naar nieuwe bedrijfsmodellen staan de kwaliteit, pluriformiteit en toegankelijkheid van de kunstbeoefening onder druk. Brabant heeft het grootste amateurkunstverenigingsleven van Nederland (ruim 4.000 verenigingen). Dit levert een belangrijke bijdrage aan de samenleving in de provincie. Amateurs voelen zich echter steeds minder verantwoordelijk 3 voor de eigen vereniging en zien zichzelf eerder als afnemer van een product. Hierdoor staat de vitaliteit van het verenigingsleven onder druk. Individuele beoefening en het zichtbaar maken van talenten is grootser dan ooit. Televisieprogramma s zoals The Voice, Holland s Got Talent en online kanalen zoals YouTube en Etsy.com zijn zeer populair. Zij verbinden deze talenten direct met het grote 3 Onderzoek Enconcepts behoeften provinciale partijen amateurkunst 2014 21
publiek. Het is onvoldoende onderzocht of deze ontwikkeling voldoende ondersteuning krijgt vanuit de huidige culturele infrastructuur waarin randvoorwaarden zoals kwalitatieve vakdocenten, oefenaccommodaties en het begeleiden van talent in de keten goed is ingebed. Daarnaast zien we op lokaal niveau nieuwe organisatievormen en -modellen ontstaan om de amateurkunstbeoefening te ondersteunen en vorm te geven. Bijvoorbeeld Cultuurbosch, maar ook het Cultureel Platform Dongen. Hier ligt een nadrukkelijke verbinding met de opgaves in programma 1: Buitenschoolse cultuureducatie. In deze modellen staat de netwerkgedachte en verbindende rol centraal en wordt zowel een verbinding gemaakt tussen het verenigingsleven, vakdocenten en aanbieders als met de toenemende individuele en ongeorganiseerde beoefening. Visie Kunstbalie Actieve kunstbeoefening is een omvangrijke en levendige sector in Brabant. 1,2 miljoen Brabanders zijn actief als vrijetijdskunstenaar in de literatuur, zang, instrumentale muziek, fotografie of een van de andere disciplines. Dit doen ze zowel in verenigings- of clubverband, projectmatig, maar ook in toenemende mate individueel (1/3). 22
In voorafgaand schema geven we een schematisch beeld van de verschillende partijen in de sector waarmee de beoefenaar in contact kan staan direct of indirect. Op dit moment is nog onvoldoende zicht op de vragen en knelpunten van de nieuwe individuelere beoefening en talentontwikkeling. De randvoorwaarden voor deze individuelere beoefening en talentontwikkeling moeten in de gemeente of regio geborgd zijn. Deze manier van amateurkunstbeoefening zou daarnaast zijn weerslag moeten hebben op de Brabantse culturele identiteit en een bijdrage moeten leveren aan een positief imago van de lokale amateurkunstbeoefening. Dit gebeurt echter nog onvoldoende. Wij constateren dat op landelijk, provinciaal en lokaal niveau nog steeds een beperkt beleid en beperkte visie is ten aanzien van kunstbeoefening in de vrije tijd. De verantwoordelijkheid ligt bij de burger zelf. Door de steeds meer gefragmenteerde lokale situatie is de sector zelf niet altijd even krachtig om vernieuwing en verbinding te kunnen maken. De thema s die de vitaliteit van de sector bepalen, zoals organisatiegraad, toegankelijkheid, kwaliteit, financiering en het borgen van talentontwikkeling, hebben een veelal provinciale zo niet landelijke schaal en expertise nodig om versterking of betering tot stand te brengen. Provinciale partners Met de ondersteuning van de provinciale koepels, bonden en projectorganisaties werken wij aan de versterking en vernieuwing van de sector. Voor een gezond cultuursysteem is een prominente plek van de amateurkunst in de provinciale basisinfrastructuur belangrijk. Op provinciaal niveau worden talenten ontdekt en gekoesterd en gezamenlijke belangen en ambities geagendeerd. Door samen te werken met de koepels, bonden en projectorganisaties kunnen thema s als borging van kwaliteit, financiering, vergrijzing, individualisering en de beeldvorming amateurkunst samen worden opgepakt en vormgegeven. Wij zijn dan ook blij dat de provincie inzet op een meerjarige financiële relatie met deze partijen in combinatie met inhoudelijke ondersteuning. Hierdoor kunnen de partijen voor meerdere jaren plannen maken en tot verdere ontwikkeling komen. Alleen zo kan je duurzaam bouwen aan een sterk cultuursysteem. Om deze partners optimaal te ondersteunen gaan wij in de komende periode aan de hand van een stappenplan in gesprek over vitaliteit, ambitie en de realisatie van doelen. Wij nemen als voorbeeld de werkwijze van De Cultuur Loper waarin cocreatie centraal staat. Met een soortgelijk traject hopen wij de partners organisatorisch te versterken zodat zij zich optimaal kunnen focussen op hun artistieke ontwikkeling of belangenbehartigingsrol voor het veld. Naast het ondersteunen van de provinciale partners individueel richten wij ons in de komende beleidsperiode ook op de onderlinge verbinding tussen alle provinciale spelers. Wij willen inzetten op een gezamenlijke provinciale agenda Amateurkunst. Afgelopen jaar werkte wij al met onze partners aan een aantal gezamenlijke thema s, zoals collectieve zichtbaarheid. Wij willen de waarde van de amateurkunstbeoefening zichtbaar 23
maken, gezichtsbepalende amateurkunstprojecten voor het voetlicht te brengen en zo bijdragen aan de Brabantse culturele identiteit. Amateurkunst Brabant Door onder andere de toename van individuele en projectmatige kunstbeoefening, de versnippering van lokale culturele aanbieders, het beperkte toezicht op kwaliteit en de beperkte toestroom van jongeren naar het traditionele verenigingsleven, is het op provinciaal niveau moeilijker geworden de amateurkunstsector te ondersteunen enkel via de georganiseerde partners. Het doel van de provincie is te komen tot een laagdrempelig en toegankelijk aanbod van amateurkunstactiviteiten. Om hieraan een bijdrage te leveren organiseren wij onze bredere dienstverlening aan de hand van gezamenlijk (partners en veld) benoemde thema s. Daar waar wij vroeger gericht waren op de verschillen en specifieke behoeften per discipline, is het nu van belang om in verbindingen te denken en kennisbehoeften centraal te stellen. Zowel amateurkunstenaars, vrijwilligers, professionals, organisaties als beleidsmakers hebben behoefte aan kennis en ondersteuning om goede keuzes te kunnen maken. Op basis van gedeelde thema s die provinciale of landelijke expertise behoeven ontwikkelen wij kennis, ondersteunen wij partijen en organiseren wij activiteiten. De terugkerende thema s waarop provinciale expertise en inzet gevraagd wordt sluiten naadloos aan op de vitaliteitsindicatoren door Kunstbalie in 2015 geformuleerd. Deze indicatoren zijn: organisatiekracht financiering zichtbaarheid kwaliteit diversiteit: sociaal-demografisch ontwikkeling en scholing spreiding: dichtbij en laagdrempelig innovatief en evoluerend met omgeving continuïteit: intrinsieke motivatie Naar aanleiding van inhoudelijke gesprekken met het veld in oktober 2015 stellen wij vast dat voor 2016 de thema s zichtbaarheid, financiering en professionalisering (ontwikkeling en scholing) centraal moeten staan. Ook is het thema talentontwikkeling in de keten benoemd. Hierover gaan wij in gesprek met provincie en bkkc om te kijken welke verbindingen wij kunnen leggen voor de talentontwikkeling vanaf de brede basis tot aan de top (de culturele piramide). 24
4. PROJECTEN In dit hoofdstuk geven wij een samenvatting op hoofdlijnen van de verschillende programma s. Per programma zijn de projectsheets toegevoegd die bijdragen aan het programmadoel. 4.1 Programma 1. Buitenschoolse cultuureducatie Programmadoelstelling Een provincie-dekkende infrastructuur voor buitenschoolse cultuureducatie. Rol Kunstbalie Het opstellen van een heldere rolverdeling tussen provincie en Kunstbalie ten aanzien van uitwerking actieplan en adviesrapport; advisering gemeenten en uitvoer programma. De rollen die Kunstbalie kan vervullen zijn: kennisontwikkeling en deling ten aanzien van buitenschoolse cultuureducatie; advisering aan gemeenten ten aanzien buitenschoolse cultuureducatie; realiseren van een menukaart met uitwerking en uitvoering van de omschreven ondersteuning; verbinden van lokale partijen; aanjagen en ondersteunen van lokale partijen die aan de slag gaan met experiment. Project 1.1 Uitwerking basisinfrastructuur buitenschoolse cultuureducatie (BSE) Projectdoel: Goede regionale spreiding en laagdrempelige toegang tot buitenschoolse cultuureducatie. 25
Periode (jaar) 2016 Programma 1: Buitenschoolse Cultuureducatie Project Uitwerking basisinfrastructuur buitenschoolse cultuureducatie (BSE) Projectnummer 1.1 Samenvatting De provincie heeft aan de commissie Paes in 2015 de opdracht gegeven om inzichtelijk te maken hoe de toegankelijkheid van de buitenschoolse cultuureducatie kan worden behouden. De commissie concludeert in haar rapport Culturele dynamiek versterken onder andere dat een goede invulling van de rol van gemeenten als regisseur en investeerder in de lokale culturele infrastructuur van cruciaal belang is. De rol van de provincie en Kunstbalie beperkt zich tot stimuleren en aanjagen van gemeenten op dit vlak. Op basis van het door de commissie opgestelde pamflet en het eindrapport gaat de provincie in overleg met Kunstbalie bepalen welke inzet en expertise van Kunstbalie in 2016 nodig is. Doelstelling - Goede regionale spreiding en laagdrempelige toegang tot buitenschoolse cultuureducatie - Beter zicht hebben op: de deelname van burgers aan buitenschoolse cultuureducatie; de organisaties die actief zijn; en het beleid van lokale overheden ten aanzien van kunsteducatie - Het ondersteunen en zichtbaar maken van good practices ten aanzien van de vorming van een sterke lokale infrastructuur - Versterken Jeugdcultuurfonds Brabant zodat meer gemeenten kunnen aanhaken aan dit fonds en daarmee meer kinderen kunnen deelnemen aan kunst en cultuur Activiteiten - Leveren van expertise aan de provincie ten behoeve van de uitvoering van actiepunten uit het adviesrapport Paes - Het opzetten van een inventarisatie buitenschoolse cultuureducatie en daaraan gekoppeld een scan voor gemeenten waarmee zij inzicht kunnen verwerven in de manier waarop de buitenschoolse cultuureducatie in hun gemeente is geregeld* - Aanjagen en ondersteunen van good practices gefinancierd met de SOK** 26
- Via DEPOTC zichtbaar maken en delen van deze goede voorbeelden - Het ondersteunen van het Jeugdcultuurfonds Brabant met: o communicatieadvies en uitvoering; o expertise over lokale aanbieders; o diverse operationele handelingen***. Prestatie-indicatoren - Een nader te benoemen aantal gemeenten met een sterke laagdrempelige culturele infrastructuur voor buitenschoolse cultuureducatie - Toename slagkracht Jeugdcultuurfonds Brabant (conform de criteria voor vitale organisaties) Resultaten - Een actieplan met activiteiten aansluitend op gezamenlijk geformuleerde doelen n.a.v. adviesrapport Paes, afgestemd met provincie, VBG en de gemeenten van Brabant. Goed zicht op het voorzieningenniveau op het gebied van de buitenschoolse cultuureducatie in Brabantse gemeenten, ook voor de gemeenten zelf - Een overzichtelijke inventarisatie ten aanzien van spreiding en deelname buitenschoolse cultuureducatie - Een ondernemend en zelfstandig opererend Jeugdcultuurfonds Brabant Klanttevredenheid - Tevredenheid van de provincie t.a.v. samenwerking en resultaten dienstverlening van Kunstbalie Risico s en voorwaarden Voorwaarden - Bereidheid van gemeenten om mee te werken aan oplossing van problemen; moet op basis van vrijwilligheid - Bestuurlijk draagvlak voor het vormgeven van laagdrempelige voorzieningen buitenschoolse cultuureducatie - Beschikbaarheid van menskracht en middelen bij alle betrokken organisaties 27
4.2 Programma 2. Binnenschoolse cultuureducatie Programmadoelstelling: Structureel aandacht op alle Brabantse scholen voor het ontwikkelen van creërende, reflecterende en onderzoeken competenties. Rol Kunstbalie penvoerder cultuureducatie met kwaliteit kennisontwikkeling en -deling ten aanzien van binnenschoolse cultuureducatie advisering aan gemeenten ten aanzien van regeling cultuureducatie met kwaliteit advisering aan gemeenten over lokaal beleid cultuureducatie inhoudelijk expert, adviseur, coach van het onderwijs en culturele instellingen verbinder van culturele instellingen met onderwijs Projecten 2.1 Uitvoering Cmk-regeling: De Cultuur Loper Projectdoel: Uitvoering geven aan de rijksoverheidsregeling Cultuureducatie met kwaliteit in kleine en middelgrote gemeenten in Brabant. 2.2 Provinciale verbreding De Cultuur Loper po en vo Projectdoel: Uitrol opbrengsten De Cultuur Loper naar nieuwe gemeenten en scholen en voorbereiding deelname vervolgregeling Cmk 2017-2020 2.3 Versterken netwerk voortgezet onderwijs Projectdoel: Aanjagen en initiëren van een regionale en provinciale infrastructuur voor het voortgezet onderwijs om cultuuronderwijs te verankeren. 2.4 Verzelfstandiging KunstSelect Projectdoel: Overgang van actieve uitvoering KunstSelect-programma s door Kunstbalie naar het verzelfstandigen van de werkwijze. 2.5 Integratie van cultuureducatie met andere vakken Projectdoel: Aanpak ter bevordering van de integratie van cultuureducatie met andere vakgebieden zoals taalvaardigheid, mediawijsheid en techniek. 2.6 Bijdragen aan provinciaal uitvoeringsprogramma binnenschoolse cultuureducatie (vrije ruimte) Projectdoel: Advisering aan de provincie ten aanzien van uitvoeringsprogramma. 28
Periode (jaar) 2016 Programma 2: Binnenschoolse cultuureducatie Project Uitvoering Cmk-regeling: De Cultuur Loper Projectnummer 2.1 Samenvatting Voor het uitvoeren van Cultuureducatie met kwaliteit (Cmk) stelt het rijk financiële middelen beschikbaar. De provincie en gemeenten zorgen voor cofinanciering. De Cmk- regeling is gestart in 2013 en loopt t/m 2016. Kunstbalie is, namens de provincie, penvoerder van deze regeling. De B5-gemeenten zijn penvoerder namens de grote steden. De voorlopige resultaten van De Cultuur Loper zijn positief ontvangen door deelnemers en FCP. 2016 is het laatste jaar waarin verder gewerkt wordt aan de doelstellingen. OCW heeft een vervolgregeling Cmk voor 2017-2020 aangekondigd (zie project 2.2). Doelstellingen Uitvoering geven aan de rijksoverheidsregeling Cultuureducatie met kwaliteit in kleine en middelgrote gemeenten in Brabant. Verbeteren van de kwaliteit en borging van cultuureducatie in het curriculum van het onderwijs a.d.h.v. vier doelen: - ontwikkeling verdieping en vernieuwing van het curriculum; - vakinhoudelijke deskundigheid; - relatie van scholen met hun culturele omgeving; - beoordelen van de culturele ontwikkeling van leerlingen. Activiteiten - Coaching en advisering lokale intermediairs - Adviesgesprekken gemeenten - Deskundigheidsbevordering deelnemers (onderwijs en culturele sector) - Ontwikkeling (online) instrumentarium po inclusief doorgaande lijn vo - Organisatie van netwerk- en informatiebijeenkomsten t.b.v. kennisdeling - Analyse monitor deelnemers en verzorgen eindpresentatie resultaten Prestatie-indicatoren Kwantitatief: 27 Brabantse gemeenten, 200 po- en 8 vo-scholen en culturele partners nemen deel aan De Cultuur Loper. Kwalitatief: uitkomsten van de KPC-monitor op basis van de vier Cmk-doelen waarin alle 29