BUSINESS DEVELOPMENT kijkje in de keuken december 2014 INSPIRERENDE VERHALEN OVER VERNIEUWENDE PROJECTEN
INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave 03 14 Voorwoord Dick de Jager 04 Case 1 - Greentech Park 06 Case 2 - GoCare24 10 Case 3 - VIBe-Bus 14 02 30 Case 4 - Photon Delta 18 Case 5 - Unit040 22 Case 6 - Dairy Link 26 03 Case 7 - IPC rond Pivot Park 30 Case 8 - Innovatie Zuid 38 Case 9 - Stella / Neways 42 40 Case 10 - Ecovat 46 Case 11 - Importketen 50 Case 12 - Nova Lignum 54 Slotwoord 58 48 Colofon 59
VOORWOORD VOORWOORD 04 Gebundelde Brabantse innovatiekracht Bij BOM Business Development krijgen we vaak de vraag leg eens uit wat jullie nu eigenlijk doen voor de Brabantse economie. De andere kerntaken van de BOM zijn grijpbaarder: bij BOM Capital investeren ze in veelbelovende Brabantse bedrijven. Bij BOM Bedrijfslocaties investeren ze in het opknappen van verouderde bedrijventerreinen en versnellen ze de ontwikkeling van nieuwe werklocaties. En de collega s van Foreign Investments lokken het ene na het andere buitenlandse bedrijf naar Brabant. Het werk van BOM Business Development is wat lastiger in een paar zinnen te vatten. Daarom laten we in deze derde editie van Kijkje in de keuken in de praktijk aan het woord. We beschrijven 12 initiatieven waar BOM Business Development nauw bij betrokken is, als aanjager of ontwikkelaar. En dan hebben we het over het topje van de ijsberg. In totaal zijn we op dit moment bij 70 initiatieven betrokken die bijdragen aan een sterkere Brabantse economie en samenleving. BOM Business Development bundelt Brabantse innovatiekracht. We sporen nieuwe groeikansen op voor Brabant en zijn initiator en regisseur van samenwerkingsverbanden waar bedrijven aan meedoen, maar ook kennisinstellingen, overheden en maatschappelijke organisaties. En als het nodig is dragen we bij aan het opzetten en laten bloeien van hot spots : locaties waar bedrijven elkaar makkelijker kunnen vinden, kennis kunnen aftappen en tot samenwerking kunnen komen. Een goed voorbeeld in dit boekje is het Greentech Park in Boxtel. BOM Business Development stond aan de wieg van dit brandpunt van innovatie, met onder andere een pilotfabriek waarin groenafval uit het Groene Woud wordt verwerkt tot schone energie en tot biobased grondstoffen voor duurzame producten. Een mooi voorbeeld van hoe we de circulaire economie in Brabant praktisch vormgeven, nieuw ondernemerschap bevorderen en de economie en de maatschappij naar een duurzame toekomst helpen transformeren. Op veel fronten zijn we heel praktisch betrokken bij de transformatie van Brabant naar een duurzame en gezonde economie en samenleving. Lees de artikelen over zonneauto Stella, over aubergines die tot bouwmaterialen worden verwerkt, over nieuwe vormen van energieopslag, over slimme hulpmiddelen voor de zorg en over innovatieve, local productie van consumentenmelk. Daarnaast werken we ook aan de derde industriële revolutie : de transformatie naar hele nieuwe productiemethoden en nieuwe producten op basis van digitalisering. Lees de artikelen over virtual reality (Unit 040) en over de fotonica revolutie die de chipwereld op zijn kop kan gaan zetten. Tezamen met het artikel over 3D-printing in de vorige editie van Kijkje in de keuken geven deze artikelen een mooi beeld van de manier waarop de BOM revolutionaire ideeën helpt vertalen naar nieuwe business en nieuwe werkgelegenheid voor Brabant. 05 Wij wensen u namens alle mensen van BOM Business Development veel leesplezier en inspiratie toe! VOORWOORD DICK DE JAGER/ sectormanager Dick de Jager Sectormanager BOM Business Development
CASE 1 GREENTECH PARK BRABANT CASE 1 GREENTECH PARK BRABANT GREENTECH PARK BRABANT BIOBASED ECONOMY Greentech Park Brabant biedt bedrijven en energiecoöperaties testfaciliteiten voor het omzetten van lokale groene reststromen in energie en grondstoffen. Strategisch kader Greentech Park Brabant geeft een impuls aan de biobased economie gericht op het MKB. RUBEN VAN MARIS Op de deurmat vallen hoge energierekeningen en afvalstoffenheffingen. Ondertussen zetten bedrijven en burgers hun gft-afval aan de straat. De wereld op z n kop, aldus Ruben van Maris van Maris projects B.V. Ze gooien groen goud weg! Namelijk: de mogelijkheid om er zelf, lokaal georganiseerd, energie en grondstoffen uit te winnen. Van Maris is dan ook blij met de start van Greentech Park Brabant in Boxtel, bij opleidingsinstituut Helicon Greenengineering, waar local to local biobased concepten kunnen rijpen en hun marktwaarde bewijzen. Maris Projects bouwde er een pilot vergistings- en vergassingsinstallatie. Het park is een paar weken operationeel (oktober 2014). De BOM ontwikkelt mee. De BOM is de olie in de machine. 06 07 Maatschappelijk rendement Een stap vooruit naar een sluitende kringloop van grondstoffen en een duurzame en lokaal ingevulde energiebehoefte. Economisch rendement Biobased toepassingen creëren nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid. Partners Gemeente Boxtel, EnterNextLevel, Maris Projects B.V., Helicon Greenengineering, Avans Hogeschool, Agrifood Capital, de BOM en Rabobank De Meijerij. Rol BOM Samenwerking smeden en participeren. Startpunt vormde een studie van SER Brabant uit 2011. De BOM bracht focus aan in termen van regionale sterkten. Daarop voortbouwend ontwikkelde Daan Arkesteijn van EnterNextLevel, in opdracht van gemeente Boxtel en Agrifood Capital, een plan voor Greentech Park Brabant. Een groep founding fathers (zie boven) kreeg binnen tien maanden eerste experimenteerruimte van de grond. DIRECTEUR MARIS PROJECTS B.V. GOOI GEEN GROEN GOUD WEG!
CASE 1 GREENTECH PARK BRABANT CASE 1 GREENTECH PARK BRABANT De proefinstallatie verwerkt eerste takjes, blaadjes en grassen. Bij een uitgekiende input aan biomaterialen, is zeer hoogwaardig biogas de output en blijft een al even waardevolle droge stof over, bijvoorbeeld voor organische mest. Het exact kunnen ontleden van de samenstelling schept unieke mogelijkheden. Leerlingen van Helicon Greenengineering staan er met hun neus bovenop. Toekomstige operators van de modernste biogasinstallaties. Geweldig, zo n school voor afval! Helicon is bovendien een belangrijke partner in een op te zetten Greentech Campus met een denktankfunctie en een link naar overheid, andere onderwijsinstellingen en bedrijfsleven. Circulair dorp Greentech Park richt zich in eerste instantie op MKB-ondernemers uit de agrifood sector. Verschillende bedrijven in de regio buigen zich al over een gezamenlijk groen circuit, op naar meer autonomie als het gaat om het vervullen van hun behoefte aan energie en grondstoffen. Een consortium begint zich te zetten, binnen een omringend, steeds uitdijend netwerk. Over provinciegrenzen heen. Krijgt een lokale greentechcentrale eenmaal meer vorm, dan kunnen vervolgens particulieren meeprofiteren. Dat vraagt om experimenteren met participatiemodellen. Denk aan burgers die aandeelhouder zijn en gemotiveerd hun gft-afval uitgeselecteerd aanleveren voor de hoogste opbrengst - ook in de vorm van dividend. Dat terwijl ze op betaalbaar, lokaal biogas koken en er hun huizen mee verwarmen. En transporteurs Greentech Park. Van Maris ziet een mooie ecologische en economische toekomst voor zich. Groene reststromen genoeg in Agrifood Capital Noordoost-Brabant, en ambitie genoeg bij gemeente Boxtel om daar het maximale uit te halen. Een lovenswaardige ondernemende houding is aanwezig bij gemeente Boxtel, Agrifood Capital en onderwijsinstellingen en bedrijven in de regio. Neem daarbij de BOM die juiste partijen bij elkaar brengt, samenwerking oliet en financieel meedoet: een mooie voedingsbodem. En dan is er het buitenland. Grote kans dat greentech 08 09 van gft-afval biogas tanken. Misschien is Boxtel innovaties zich lenen voor export. Sterker nog: straks het eerste circulaire dorp van Nederland! verkennende bezoeken aan Boxtel van Chinese investeerders staan reeds gepland. Ik heb ervaring China met mijn bedrijf in China. Chinezen zijn niet minder Klein beginnen en zorgen dat niets in de weg bourgondisch dan Brabanders, dus hebben ze staat om op te schalen, is de insteek van vergelijkbare afval- en energievraagstukken. CHINEZEN ZIJN NET BRABANDERS
CASE 2 GOCARE24 CASE 2 GOCARE24 GOCARE24 LIFE SCIENCES / ZORG STEFAN VAN DEN HURK CEO GOCARE24 INTERNATIONAL Met gebruikmaking van vernieuwende sensortechnologie biedt GoCare24 een platform voor real-time, 24-uurs monitoring van patiënten in ziekenhuizen en in hun thuisomgeving. Strategisch kader Innovatiekracht van het Brabantse MKB inzetten om ook in de toekomst de gezondheidszorg betaalbaar, efficiënt en van hoge kwaliteit te houden. In plaats van drie keer per dag, elk kwartier de vitale lichaamsfuncties van patiënten meten. En zo meer levens redden, tegen lagere kosten én met een lagere werkdruk. Ondernemer Stefan van den Hurk, met op zijn CV diverse staaltjes van procesverbetering, vond een nieuwe uitdaging in de zorg. Daar zag hij zijn eigen vrouw, een verpleegster met een roeping zoals veel van haar collega s, worstelen met een te grote administratieve taak en te weinig tijd voor de patiënt. Het prikkelde hem om GoCare24 te ontwikkelen: de klok rond geautomatiseerd monitoren, met als centraal hulpmiddel een slimme polsband. Van den Hurk: Het verplegend personeel is de koningin van het bal en moet ruim baan krijgen. 10 11 Maatschappelijk rendement Betere zorg en een lagere werkdruk voor verplegend personeel. Economisch rendement Besparing van zorgkosten, onder andere door minder ziekteverzuim onder verplegend personeel. Partners GoCare24 international, BOM Rol BOM BOM Business Development en BOM Capital werken actief aan een plan om voor te leggen aan een van de door BOM Capital beheerde fondsen. RUIM BAAN VOOR DE KONINGIN VAN HET BAL
CASE 2 GOCARE24 CASE 2 GOCARE24 De statistieken liegen er niet om: in een geriatrische patiënten is dat vaak een hele doorsnee Europees ziekenhuis krijgt 12% wenselijke oplossing. van de patiënten een probleem tussen de standaardrondes van de verpleging door. Wow-effect Dat wordt dan te laat opgemerkt, met soms Tegelijk met het verbeteren van de zorg, kan een fatale gevolgen. Het GoCare24 systeem krijgt ziekenhuis met GoCare24 kosten besparen. voortdurend levensreddende informatie binnen. Eén tot twee miljoen euro per jaar. Gericht Aangesloten patiënten dragen een draadloze inspringen waar nodig vertaalt zich in minder polsband die frequent polst of hartslag en overuren, minder piekbelasting en minder bloeddruk in orde zijn. Zo niet, dan trekt het benodigde flexkracht. En een lagere werkdruk systeem aan de bel. brengt ziekteverzuim en uitstroom terug, wat weer wervingskosten scheelt. Een pilot in het Jeroen 12 13 ZORG VERBETEREN EN KOSTEN BESPAREN Rust Bosch ziekenhuis in s-hertogenbosch leverde eerste, In een tijd waarin iedereen een smartphone positieve ervaringen op. Om te beginnen is het op zak heeft, lopen verpleegkundigen nog met personeel heel enthousiast. Voor mij het bewijs dat de papieren dossiers onder hun arm, constateerde technologie echt ten dienste staat van diegenen die Van Hulst met medelijden. GoCare24 voorziet ruimte verdienen: de verplegers en verpleegsters. hen van een tablet, waarop ze real-time BOM Business Development en BOM Capital zetten doorkrijgen welke patiënt zorg nodig heeft. zich in voor de doorgroei van GoCare24. In een vroeg Dat brengt rust in het proces en rust in het stadium al, kon ik bij de BOM rekenen op een woweffect. Dat hielp om in de goede modus te komen. hoofd. Bovendien neemt de administratieve rompslomp af. Vaste routes vervallen, wat De BOM denkt voortdurend met me mee. Over de meer vrijheid geeft. En patiënten zijn minder strategie voor de marktintroductie, inclusief het aan bed gekluisterd, want de polsband geeft financieringsvraagstuk en hoe de BOM daar in altijd aan waar de drager ervan zich bevindt. mee zou kunnen gaan. Dat in alle transparantie. GoCare24 kan zelfs een opname overbodig Prettig vind ik. Bij een bank is het toch meer maken door thuis te monitoren. Vooral bij spitsroeden lopen.
CASE 3 VIBE-BUS CASE 3 VIBE-BUS VIBE-BUS ELEKTRISCH RIJDEN Een pilot met vijftien volledig elektrische OV-bussen levert informatie over het gebruik van elektrische bussystemen, als opstap naar de grootschalige marktintroductie van elektrisch busvervoer. JAN VAN MEIJL De volledig elektrische OV-bus doet stil zijn intrede in Brabant. Om te beginnen met een pilot maar met de bedoeling deze markt definitief open te breken, vertelt Jan van Meijl van VDL Bus & Coach dat circa vijftien elektrische bussen levert voor het project VIBe-Bus (Vehicle for Innovation Bus). Deze bussen zijn verdeeld over diverse locaties in Noord-Brabant. Provincie Noord-Brabant daagde het bedrijfsleven uit om aan de slag te gaan met een stevige ambitie: honderd procent emissievrij openbaar vervoer in Brabant, uiterlijk in 2025. VDL pakte die handschoen op, in samenwerking met vervoerders, het MKB en de BOM. 14 15 Strategisch kader Brabantse energieagenda gericht op innovaties in elektrisch rijden en smart grids. Maatschappelijk rendement Geen (lokale) CO 2 -uitstoot, een gezondere en stillere leefomgeving. Economisch rendement Een impuls voor het Brabantse MKB en de automotive sector in Nederland. Partners VDL Bus & Coach, provincie Noord-Brabant, BOM, stichting Zero Emissie Busvervoer. SALES MANAGER OPENBAAR VERVOER VDL BUS & COACH NEDERLAND Rol BOM Ervoor zorgen dat nieuwe (Brabantse) partners en mogelijke consortia mee gaan doen, met de focus op innovatieve toepassingen die zich onder andere lenen voor de elektrische bus. BOM Business Development zoekt de partners, begeleidt het businessplan en houdt de aansluiting met VDL. Afhankelijk van de kracht van de business cases, investeert de BOM in de toekomst mogelijk in een of meer bedrijven, zodat ze de ruimte krijgen om nieuwe producten te ontwikkelen en te leveren aan het programma. EEN MARKT OPENBREKEN
CASE 3 VIBE-BUS CASE 3 VIBE-BUS VDL start in de loop van 2015 de productie. Naar verwachting aan het eind van het jaar rijdt de eerste VDL Citea Electric in de concessie Brabant Oost. Daarna sluiten andere Brabantse OV-gebieden aan op VIBe-Bus dat bovendien deel uitmaakt van een landelijk initiatief, vanuit stichting Zero Emissie Busvervoer, met als doel: versneld naar betaalbaar, schoon en stil OV in Nederland. Geloof De openbaar vervoer markt is een lastige, geeft Van Meijl aan. Vraag je vervoerders naar de ideale elektrisch vervoer grote voordelen. De ervaring is dan belangrijk om de angst voor het onbekende te overwinnen. Het helpt dat concessieverleners van nature genegen zijn om de ambitie van de overheid over te nemen. Maar een project als VIBe-Bus is nodig om de OV-wereld te overtuigen. En evengoed trouwens onszelf. We verdienen ons brood nog steeds met de verkoop en productie van dieselbussen. Ook dat zal in de toekomst veranderen. Spaghetti Om er vervolgens een marktrijpe bus van te kunnen maken, inclusief de bijbehorende infrastructuur voor laadenergie, wordt een breed innovatieplatform opgezet dat testresultaten verzamelt en technisch doorvertaalt. Het OV is een bord spaghetti. Een complex geheel met chauffeurs, passagiers, opdrachtgevers, vervoerders, verkeerscentrales en onderhoudswerkplaatsen. Alles en iedereen heeft raakvlakken met elkaar en zit ergens aan elkaar vast. De ervaringen van al deze partijen zijn van belang. Kortom, VIBe-Bus pakt door om van elektrisch busvervoer een succes te maken. 16 17 elektrische bus, dan beschrijven ze een dieselbus. Bij de ontwikkeling van de twaalf meter lange Citea Behalve milieuwinst wacht er een economische Ze worden per kilometer afgerekend en lopen niet snel warm voor een innovatie die duurder Electric zijn tal van innovatieve MKB-bedrijven betrokken. VIB-e past hun oplossingen toe. De spin-off en groei van werkgelegenheid. Alle reden om te accelereren! is in aanschaf, een kleinere actieradius heeft of BOM hielp met de consortiumvorming en een bijvoorbeeld minder passagiers mag vervoeren. investeringsvoorstel is in de maak. De bus is een Blij is hij daarom met de aanjagende rol - vanuit geïntegreerd systeem, van de elektromotor tot het een bedrijfsmatige houding en een sterke vorm kachelsysteem. Daarom werken we als OEM er van geloof - van de provincie. Uiteindelijk biedt samen met kleinere, specialistische spelers. ACCELEREREN NAAR EEN ECONOMISCHE SPIN-OFF
CASE 4 PHOTON DELTA CASE 4 PHOTON DELTA PHOTON DELTA HIGH TECH SYSTEMS Photon Delta is de werknaam van een aan de TU/e verbonden, tot wereldwijd toonaangevend uit te bouwen ecosysteem op het gebied van fotonica. Strategisch kader Fotonische chips zullen de komende decennia in steeds meer toepassingen gebruikt gaan worden zoals in de hightech machines en slimme systemen maar ook bijvoorbeeld in de medische wereld, agrifood, energie, mobiliteit en telecom sector. RICHARD VISSER Waar zich 40 jaar geleden de halfgeleiderindustrie bevond, daar staat fotonica nu: aan het begin van een revolutie, verwacht Richard Visser. In samenwerking met TU/e startte hij twee jaar geleden het bedrijf Smart Photonics, dat optische chips ontwikkelt en produceert: chips die werken met licht in plaats van elektronica, en daarmee nieuwe of verbeterde functionaliteiten bieden. Een sleutelrol vervult het Nanolab@TU/e, één van s werelds best uitgeruste cleanrooms op het gebied van fotonica. We lopen hier echt voorop, zowel qua kennis als faciliteiten. Dat willen we uitbouwen, en internationaal hét instituut voor fotonica worden. De BOM is daarbij een belangrijke strategische partner. 18 19 Maatschappelijk rendement Fotonische componenten maken het mogelijk om sensor-, meet-, communicatie- en controlesystemen te maken die meer functionaliteit hebben, nauwkeuriger, kleiner, minder gevoelig, lichter, energiezuiniger en vaak ook nog goedkoper zijn. Economisch rendement Fotonica is een belangrijke, sterk opkomende key enabling technology, als zodanig ook in Europees verband erkend, die gaat bijdragen aan economische groei in vele sectoren. Partners Smart Photonics, TU/e, SRE, Brainport Development, BOM. CEO SMART PHOTONICS Rol BOM Business development ondersteuning van het ecosysteem, signaleren en betrekken van marktpartijen wereldwijd en applicatiegerichte projecten helpen opzetten met ketenspelers in en buiten Brabant. WE LOPEN ECHT VOOROP
CASE 4 PHOTON DELTA CASE 4 PHOTON DELTA Fotonica staat synoniem voor snelheid en nauwkeurigheid. De grote waarde van werken met licht, is dat je veel meer data kunt versturen in dezelfde tijdspanne dan met elektronica. Interessant voor tele- en datacommunicatie. Ook kun je met optische chiptechnologie uiterst nauwkeurig een afstand of doorbuiging meten, lage concentraties gassen in de lucht opsporen, of allerlei medische analyses doen aan bijvoorbeeld de huid. De eerste tijd ziet Visser fotonica nog als aanvullend op elektronica. Maar de deur staat open naar allerlei nieuwe Servicegericht Met ASML binnen de gelederen geniet Noord- Brabant vooral bekendheid als leverancier van machines voor chipproductie. Smart Photonics maakt daadwerkelijk chips. Wij zijn heuse chip bakkers, die in opdracht van derden fotonische componenten integreren in hun technologie. We werken heel servicegericht. Klanten hoeven bij ons niet bang te zijn dat ze hun kennis kwijtraken. Daarmee laat Smart Photonics - overigens geringe - buitenlandse concurrentie achter zich. Visser, oorspronkelijk werkzaam bij Philips Research - later Philips Innovation Services -, is blij met de ondernemende instelling van de TU/e. Het betekent een short-cut van innovatie naar markt. De TU/e is grondlegger van, en leidend in, optische chiptechnologie. Uitstraling Het unieke Nanolab@TU/e staat ter beschikking van Smart Photonics en een groeiend aantal andere op het gebied van fotonica pionierende hightech bedrijven in de regio. Het zou een met de naam Photon Delta. En daar komt de BOM in beeld, geeft Visser aan. De BOM gaat een strategische alliantie aan met TU/e en helpt om de vooruitstrevende technologie die we hier hebben tot ver over de grenzen in beeld te brengen. De BOM kan ons met haar netwerk en andere partners helpen om marktpartijen, die de fotonische bouwstenen en kennis voor hun applicaties kunnen gebruiken, concreet te betrekken, om zo het vliegwiel verder op gang te brengen. Wat mij betreft een geoorloofde technologie push. Slaat fotonica echt aan, dan 20 21 toepassingen. En wie weet wat voor vlucht gemiste kans zijn om zo n fantastische, dure heeft de hele regio daar profijt van. Daarnaast dat neemt. Ik kocht mijn eerste computer in 1980 niemand had toen een besef van de mogelijkheden als resultaat van de uitvinding van de elektronische chip: de wereld onder handbereik op je smartphone. infrastructuur alleen voor de universiteit zelf te gebruiken. Nu versnelt het lab de adaptatie van de technologie door het bedrijfsleven. Zo kunnen we een fotonica hotspot worden die bovendien nieuwe bedrijvigheid aantrekt. We spelen al is het wachten op een klapper. Stel, ASML ziet kans om machines te bouwen voor een nieuwe generatie chips, met dank aan fotonische meettechniek. Zoiets heeft uitstraling - over licht gesproken! EEN GEOORLOOFDE TECHNOLOGIE PUSH
CASE 5 UNIT040 CASE 5 UNIT040 UNIT040 HIGH TECH SYSTEMS Unit040 maakt virtuele prototypes van hightech machines, bruikbaar in alle levensfasen van idee, ontwerp en productie tot verkoop, onderhoud en services. Strategisch kader Unit040 is een relatief jong, innovatief bedrijf op het snijvlak van hightech Hardware en visualisatie/3d gerelateerde Software met belangrijke O.E.M. bedrijven als klant in een aantal markten. GUIDO VAN GAGELDONK Wij maken de IKEA keukenplanner voor hightech producten, zo omschrijft Guido van Gageldonk de business van Unit040. Unit040 legt technologie uit, door er simulaties van te maken met behulp van onder andere virtual reality. Te gebruiken voor ontwikkelverkoop- en trainingsdoeleinden. Een gat in de markt, bleek toen vijf bevriende industrial design studenten acht jaar geleden direct uit de collegebanken het bedrijfsleven instapten. Tot de klantenkring behoren grote hightech spelers als Philips, GEA, Nike en Imtech. En Unit040 groeit door. De BOM is van begin af aan bij ons betrokken en een waardevolle coach. 22 23 Maatschappelijk rendement De oplossingen van Unit040 leiden tot minder verspilling in alle levensfasen van een product. Door bijvoorbeeld trainingen voor operators en/of servicetechnici decentraal te organiseren met behulp van Augmented Reality, hoeft een bedrijf dat wereldwijd werkt zijn technisch personeel niet meer in te vliegen naar een centrale trainingslocatie. Economisch rendement Virtual reality visualisatie van High Tech producten, helpt om die efficiënter te ontwikkelen, te verkopen, te gebruiken en te onderhouden in de praktijk. Daarmee draagt Unit040 bij aan een sterkere concurrentiepositie van de hightech industrie. CO-FOUNDER UNIT040 Partners Unit040, BOM. Rol BOM Mede vorm geven aan groeistrategie en partnering. DE IKEA KEUKENPLANNER VOOR HIGHTECH
CASE 5 UNIT040 CASE 5 UNIT040 De naam Unit040 was snel bedacht. Op de TU/e werkten we al in units aan praktijkopdrachten. Als startende ondernemers bestond hun bagage voornamelijk uit 3D-animaties. Maar inmiddels gaan we veel verder. We innoveren voortdurend en passen we de modernste technieken toe, zoals virtual reality en augmented reality. Avatar De technische creatievelingen van Unit040 werken in teams aan opdrachten. Soms met een 3D-bril op onze neus, en meestal achter de computer, zijn we dan met z n allen virtueel aan het bouwen. Ieder vanuit zijn eigen specialisme, zoals software, elektronica, visualisatie enzovoort. Het resultaat zijn compleet werkende, virtuele prototypes. Chirurgen kunnen bijvoorbeeld veilig, in een virtuele operatie met nieuwe medische apparatuur oefenen. Zonder controllers. Door je eigen armen te bewegen, stuur je de armen aan van je avatar in het model. Of denk aan een levensecht gevisualiseerde voedselverwerkingmachine, waar op een transportband vlees in gaat en aan de andere kant de kipnuggets uitrollen. Kan een verkoopmedewerker dat zo aan potentiële klanten laten zien, dan verkoopt dat simpelweg makkelijker. Behalve voor onderwijs, training en sales, bewijzen de keukenplanners van Unit040 vooral ook hun waarde bij de R&D van hightech producten. Zeker als er multidisciplinair wordt ontwikkeld. Onze virtuele modellen tillen dan de samenwerking naar een hoger niveau. Serieus Unit040 speelt een unieke, steeds grotere rol in de High Tech industrie. Het klantenbestand breidt zich geleidelijk uit. Onze claim is dat hightech bedrijven met onze hulp hun concurrentiepositie kunnen versterken. Dat is niet te veel gezegd, denken we. Tegelijkertijd verkent Unit040 met spin-off vrshowroom.nl de consumentenmarkt. We hebben daar leuke ideeën voor. Ik verwijs graag naar de website. Je kunt er bijvoorbeeld een app downloaden om virtual reality te beleven via je telefoon. Die krijgt dan een virtueel brilletje op. Unit040 zit regelmatig met BOM Business Development om tafel. Daar nemen ze ons heel serieus. De BOM snapt echt hoe het er in de praktijk op de markt aan toe gaat. Daarom is het goed sparren. Bovendien weet de BOM geschikte partners aan te dragen. 24 25 DE BOM SNAPT HOE DE MARKT WERKT
CASE 6 DAIRY LINK CASE 6 DAIRY LINK DAIRY LINK AGROFOOD In het project Dairy Link ontwikkelen VMEngineering en de firma Lely een hightech oplossing voor op de boerderij geproduceerde consumentenmelk. Strategisch kader Het Innovatieprogramma Agrofood Brabant, thema duurzame technologie, systeemverandering naar een duurzamere landbouw. BOB VAN DE MEERENDONK Soms houdt schaalvergroting een keer op en is het tijd voor een andere denkrichting, vertelt Bob van de Meerendonk van VMEngineering. Laat dat nu net schaalverkleining zijn. Samen met businesspartner Lely is VMEngineering de witte motor achter een concept om melk, direct van de koe, op de boerderij te verwerken tot een marktklaar product. Zonder tussenkomst van een grote zuivelproducent. We geven de melk weer terug aan de boer. Nieuwe techniek stelt de melkveehouder in staat om kostenefficiënt volume te draaien en daar een leuke boterham mee te verdienen. En de consument geniet van een streekproduct. De BOM hielp ons bij het verder uitwerken van het businessmodel. 26 27 Maatschappelijk rendement Energiebesparing en minder CO2-uitstoot doordat minder transport nodig is. Economisch rendement Economische kansen met een local, duurzaam businessmodel. Partners VMEngineering, Lely, Udenhoutse boeren. Rol BOM Aanscherpen van het businessmodel en ondersteuning bij het verkrijgen van REAP subsidie. SENIOR CONSULTANT VMENGINEERING MELK AAN DE BOER TERUGGEVEN
CASE 6 DAIRY LINK CASE 6 DAIRY LINK Van de Meerendonk zag in de praktijk ruimte Smaak ontstaan voor alternatieven voor het industrieel De bij Lely werkzame melkveehouder Guus van Roessel produceren van consumentenmelk. Plannen startte als pilot boer met een eigen productielijn op zijn voor een tweede megafabriek bij Londen boerderij in Udenhout. Melkrobots nemen hem veel werk haalden het niet. De rondweg om Londen, uit handen. Hetzelfde geldt voor de machine die de melk één lange file, schrok af. Het grootste nadeel pasteuriseert, homogeniseert en verpakt. van centralisatie zijn logistieke vertragingen en hoge kosten van aan- en afvoer. Ook in Noord-Nederland bijvoorbeeld legt melk dure kilometers af om bij een grote fabriek te komen. Reden voor VMEngineering om een melkfabriek op maat te ontwikkelen voor de De koeien gaan zelf naar de robot toe, en Bootcamp het verdere verwerkingsproces verloopt De bedoeling is om klein produceren flink op volautomatisch. Op die manier is productie op te schalen. Dat vraagt van melkveehouders om boerderijniveau kostentechnisch interessant weer meer ondernemer te worden en van ons en dat schept mogelijkheden. In plaats van om hen ervan te overtuigen dat zij hun melk pakken anonieme melk, uit één grote tank, daadwerkelijk kwijt kunnen. Hoe de techniek uit komen er streekproducten in het schap met een te rollen naar de markt, was de centrale vraag karakteristieke smaak. Je proeft het verschil tussen tijdens een bootcamp van Vlerick Business School melk van zilte grond in Zeeland of heidegrond in waar we via BOM Business Development aan Brabant. De consument betaalt daar graag wat deelnamen. Die leverde waardevolle ideeën op. extra voor. Waar marges op consumentenmelk Zo gaan we boeren verenigen in een community eigenlijk te mager zijn voor de zuivelindustrie, voor het organiseren van de afzet. Winkels die 28 29 individuele boer. De firma Lely, bekend als producent van de melkrobot, toonde veel interesse in het concept. Lely omarmde onze technologie en de samenwerking was geboren om lokale productie en verkoop van melk van de grond te krijgen. kunnen lokale producenten voldoende winst melk van lokale boeren willen verkopen, kunnen maken. Van de Meerendonk ziet de local trend dan via die community makkelijk leveranciers zich bovendien doorzetten. Zowel de charme van vinden. Ook met dank aan de BOM verkregen we local als het duurzaamheidaspect vinden steeds een REAP subisidie, voor het opzetten van het meer mensen belangrijk. Boer Guus speelt netwerk. Vervolgens is het wachten op de eerste daar op in door zijn bedrijf open te stellen en een grote supermarktketen die melkproducten van educatieve functie te vervullen. Dairy Link wil betrekken! MELK IS NIET MEER ANONIEM
CASE 7 IPC ROND PIVOT PARK CASE 7 IPC ROND PIVOT PARK IPC ROND PIVOT PARK LIFE SCIENCES PHARMACYTICS BV / LIFETEC GROUP BV / AVIVIA BV BOM Business Development zette het IPC subsidieprogramma van het RVO (Rijksdienst voor ondernemend Nederland) in om clustervorming te bevorderen met een link naar Pivot Park. Pivot Park doet zijn naam eer aan door als spil te fungeren in de keten van medicijnontwikkeling. Alles draait er om R&D en nieuwe business. Nadrukkelijk staat de deur open voor bedrijven van buiten: om faciliteiten te huren, zoals het screeningcentrum of een lab, en om samen te werken met Pivot Park bewoners en bij de campus betrokken farmaceuten, onderzoeksinstellingen en academische ziekenhuizen. BOM Business Development faciliteert clustervorming, onder andere met de inzet van het IPC (Innovatie Prestatie Contracten): een subsidieprogramma van het Rijk, bedoeld als motor voor nieuwe samenwerkingsprojecten. Niet alleen in de regio, maar ook grensoverschrijdend stimuleert de BOM samenwerking. Zoals bijvoorbeeld via het voormalige programma In2lifesciences: een Interreg programma in Noord-West Europa waarbij bedrijven vouchers konden ontvangen voor samenwerking met kennisinstellingen of ondernemingen in andere Europese regio s. 30 31 Strategisch kader De sectoren Life Sciences en Medische Technologie bieden veel mogelijkheden voor innovatie. Eén van de R&D hotspots in Brabant is open innovatie community Pivot Park. De BOM stimuleert samenwerking met partijen buiten de community. Maatschappelijk rendement Nieuwe medicijnen en medische technologie. Economisch rendement Pivot Park is een broedplaats van nieuwe bedrijven, onder andere op het gebied van medicijnontwikkeling. Partners Bij de IPC Pharmacotherapeutics waren 11 bedrijven betrokken waarvan 7 gevestigd op Pivot Park. Daarnaast heeft de BOM samen met het Platform Medische Technologie en de Kamer van Koophandel bijgedragen aan de intensivering van de samenwerkingen. Rol BOM Samenwerking aanjagen en faciliteren. PharmaCytics B.V. (uit Schaijk), LifeTec Group B.V. (uit Eindhoven) en Avivia B.V. (uit Schijndel) vertellen over hun ervaringen met het IPC en andere ondersteuning vanuit de BOM.
CASE 7 IPC ROND PIVOT PARK CASE 7 IPC ROND PIVOT PARK Drijvende krachten achter PharmaCytics zijn Han van t Klooster en Gerrit Veeneman. Van t Klooster: Het was de BOM die ons samenbracht. Als zelfstandig consultant zocht ik een business partner. BOM Business Development introduceerde wetenschapper en ex-organon werknemer Gerrit. Hij was met iets interessants bezig. Medicijnen worden vaak moeizaam opgenomen in het lichaam, terwijl dit bij voedingsstoffen juist heel gemakkelijk gaat. Door een medicijn op een bepaalde voedingsstof te laten lijken, laten specifieke poortjes in de darmwand het medicijn door. De betere opname zorgt voor een betere werking en minder kans op bijwerkingen omdat doseringen omlaag kunnen. Sommige zeer effectieve medicijnen die nu op de plank staan, omdat ze niet voldoende worden opgenomen, kunnen nu wel verder ontwikkeld worden. In het verlengde hiervan ligt onze diep gekoesterde wens om uiteindelijk ook van betekenis te zijn voor de oncologie. Winst Als vanzelfsprekend wilde PharmaCytics meedoen met een door BOM Business Development geïnitieerd, aan Pivot Park verbonden IPC. Pivot Park is goud waard: er loopt veel kennis rond! Gerrit heeft er een groot netwerk vanuit zijn Organon tijd. Er waren minimaal tien deelnemers nodig. Uiteindelijk is een cluster gevormd met bedrijven die zijn ontstaan uit- of raakvlakken hadden met Organon/MSD. Samen met Okklo, Avivia, TropIQ en InnatOss dienden we het onderzoeksvoorstel Drugs against Bugs in, gericht op infectieziekten, en dat werd gehonoreerd met een subsidie. In opdracht van het Platform Medische Technologie was BOM Business Development penvoerder. De BOM regelde alle administratieve zaken waardoor wij ons helemaal op het uitvoeren van het onderzoek konden richten. Het project is in september 2014 succesvol afgesloten. De grote winst van IPC was dat we in contact kwamen met verschillende bedrijven, zoals Avivia en Chardon Pharma, waarmee we inmiddels weer andere projecten zijn gestart. 32 33 HAN VAN T KLOOSTER PHARMACYTICS DE BOM BRACHT ONS SAMEN
CASE 7 IPC ROND PIVOT PARK CASE 7 IPC ROND PIVOT PARK < JURGEN DE HART CEO LIFETEC GROUP breidt die uit naar nieren, levers en longen. Ook met een tweede doel: het langer functioneel in leven kunnen houden van organen voor transplantatie. Partners BOM Business Development selecteerde LifeTec Group voor het Europese In2LifeSciences programma. Dat De ingenieurs van LifeTec Group opereren in leverde ons een gesubsidieerde insight incentive een bijzondere medisch-technologische niche. op, waarmee we een beroep deden op het Deens 34 35 Jurgen de Hart: Wij kunnen een hart of bloedvat, patentbureau Inspicos. We lieten technologie screenen van een varken bijvoorbeeld, buiten het lichaam op de mate van internationale bescherming en verkregen nog enige tijd in leven houden door bloed te laten scherp inzicht in de commerciële haalbaarheid van circuleren en zuurstof en voedingstoffen toe vermarkting. De Denen bleken prima partners die we te dienen. Vervolgens kun je daar levensechte inmiddels vaker in de arm nemen. Het IPC programma R&D op uitvoeren. Denk aan het testen van een voerde LifeTec Group naar Pivot Park. We waren blij dotterbehandeling of medicijn. Wij helpen klanten met de uitnodiging vanuit de BOM om een IPC cluster te hun ontwikkeltraject te versnellen en zijn een versterken, want we wilden de mogelijkheid niet onbenut accelerator voor het verkrijgen van certificering. laten om Pivot Park nader te leren kennen. Door de IPC LifeTec Group investeert voortdurend in het samenwerking is ons netwerk gegroeid en versterken onze verbeteren van de onderzoeksopstellingen en onderzoeksopstellingen nu innovatie op Pivot Park. WIJ VERSNELLEN R&D
CASE 7 IPC ROND PIVOT PARK CASE 7 IPC ROND PIVOT PARK < HANS PLATTEEUW DIRECTEUR AVIVIA Hans Platteeuw richt zich met Avivia op farmaceutische formuleringen van bijvoorbeeld pillen en injecties. Eén van de lopende projecten is het herformuleren van een middel tegen botpijn bij prostaatkanker, dat goed werkt maar trombose als bijwerking heeft. Uit proeven bleek een herformulering én een verbeterde effectiviteit mogelijk. Aanleiding voor vervolgonderzoek. We gingen op jacht naar supportive evidence. BOM Business Development reikte een voucher aan in het kader van het Europese In2LifeSciences programma. Avivia verzilverde die bij Pharmainformatic in Duitsland, dat over een uitgebreid expertsysteem beschikt. We kregen er de bevestiging dat onze formulering het metabolisme in de lever omzeilt en zo minder trombose veroorzaakt. Er ligt nu een mooi pakket resultaten waarmee we venture capital kunnen aantrekken. Brainstormen Avivia nam als ervaren onderneming deel aan een IPC cluster met verder vooral start-ups. We brachten graag onze expertise in. Een aantal ondernemers kenden we van gezicht. We werkten intensief aan gezamenlijke onderwerpen en dan krijg je snel een verstandhouding. Toen het project was afgelopen, bleef het contact. Met PharmaCytics bijvoorbeeld, stelden we een onderzoeksvoorstel op voor het anders formuleren van een actieve stof die in tabletvorm te snel afbreekt. Ook dankzij IPC kwam Platteeuw LifeTec Group tegen. De LifeTec mannen zaten in een ander cluster, maar op Pivot Park liepen we elkaar tegen het lijf. Hun levermodel kan voor ons heel waardevol zijn. Daar hebben we samen al over zitten brainstormen. 34 36 37 ER WAS SNEL EEN VERSTANDHOUDING
CASE 8 INNOVATIE ZUID / BKL ENGINEERING CASE 8 INNOVATIE ZUID / BKL ENGINEERING INNOVATIE ZUID / BKL ENGINEERING MAINTENANCE BKL Engineering deed inspiratie op voor potentiële service-businessmodellen door deelname aan een innovatietraject binnen de roadmap servicebusiness van het programma Innovatie Zuid. MARTIJN BIONDA Een leerzame uitwisseling, die ons prikkelde om nieuwe wegen te verkennen. Zo blikt Technisch Inspectie Manager Martijn Bionda terug op de deelname van BKL Engineering aan een reeks mede door BOM Business Development georganiseerde sessies rond servicebusiness. Een belangrijke activiteit van BKL Engineering is het ontwikkelen, produceren en onderhouden van equipment op maat voor onderhoud aan complexe machines. Onze specialistische focus is onze kracht. Maar we lopen serviceomzet mis omdat we niet ook algemener opereren. Daarvan zijn we ons door deelname aan het Servitization traject extra bewust geworden. We houden onze ogen en oren open om kansen die voorbij komen te grijpen. 38 39 Strategisch kader Samenwerking in het programma Innovatie Zuid tussen de zuidelijke ontwikkelingsmaatschappijen en de Kamer van Koophandel om de innovatiekracht te versterken van MKB-bedrijven, onder andere met onderhoud- en serviceactiviteiten. Maatschappelijk rendement Servicebusiness verlengt de life-cycle van producten en draagt zo bij aan duurzaamheid. Economisch rendement Servicebusiness is de opmaat voor nieuwe, duurzame bedrijfsmodellen zoals remanufacturing. Servicebusiness is gebaseerd op langer lopende onderhoudscontracten, wat bedrijven minder gevoelig maakt voor conjunctuurschommelingen. Partners Innovatie Zuid: BOM, Impuls Zeeland, Liof, Kamer van Koophandel. Deelnemers innovatietraject: BKL Engineering, SPGprints, Bosch Rexroth, Alfa Laval Aalborg. Rol BOM Smeden van samenwerking, innovatie aanjagen, netwerk openstellen. TECHNISCH INSPECTIE MANAGER BKL ENGINEERING B.V. OGEN EN OREN OPEN