De sleutel tot moeiteloos succesvol creëren Wat is creëren? Wij zijn allemaal creatief. Niet dat we per sé goed kunnen kleien of schilderen, maar zijn als mensen creatieve wezens. We creëren continu. We realiseren zaken in de werkelijkheid. Dit kan zijn van een rapport, een website, een huis, een massage en een bedrijf. Maar ook een mooi gesprek, een liefdevol moment en genieten van de natuur zijn het gevolg van je creatiekracht. Daar waar je nu bent, is per definitie het gevolg van jouw gedachten, woorden en acties in het verleden. Jij hebt dit gecreëerd. In dit document wil ik drie vormen van creëren met je bespreken die je kunt gebruiken om actiever te creëren en je eigen verantwoordelijkheid en regie te pakken in dit mooie proces. Doelenhiërarchie Het is bij het creëren belangrijk om helder te hebben wat je echte doel is. Wat wil je echt bereiken. Wat wij als doel definiëren, is vaak een middel voor een hoger doel dat we willen bereiken. Ook dat doel kan weer een middel zijn voor nog een hoger doel, enz. Het is bij het creatieproces belangrijk om je te realiseren wat je achterliggende doel is. Zo kun je je aandacht namelijk richten op dat wat je echt wilt bereiken. Zeker bij creëren 2.0 is dit van belang. 1 Om te achterhalen wat je eigenlijke doel is, kun je jezelf vragen Waarom wil ik doel x bereiken. Wat levert dit doel je op? Zo kom je bij een doel dat hoger ligt en vaak ook iets abstracter is. Je kunt deze vraag vervolgens nog één of twee keer stellen. Uiteindelijk kom je bij het doel om gelukkig te zijn. Dat is, heb ik gemerkt, het hoogste doel van bijna iedereen. Dan is het zaak om een iets lager doel op te zoeken door je af te vragen wat maakt mij gelukkig? Hoe zorg ik ervoor dat ik gelukkig wordt? Door namelijk een iets concreter doel te kiezen, kun je het makkelijker omzetten in daden. Je kunt hier ook mee spelen en experimenteren. Soms neem je gewoon een heel concreet en praktisch doel. Bijvoorbeeld dat het verkoopgesprek dat je straks hebt, succesvol is afgesloten. Een andere keer kies je een hoger doel. Bijvoorbeeld dat je met plezier de dingen doet waar je goed in bent en vrijheid ervaart in je leven.
Creëren 1.0 Creëren 1.0 is ontstaan aan het eind van de 19 e eeuw! Dat is meer dan 100 jaar geleden. Het doel was om meer structuur te brengen in de steeds complexer wordende wereld. Bijvoorbeeld bij de aanleg van de transcontinentale spoorlijn in Amerika was het echt noodzakelijk om gestructureerder met tijd en middelen om te gaan om de doelstellingen te bereiken. Bij deze variant van creëren, ga je heel duidelijk definiëren wat je doel is, wat de uitkomst moet zijn. Je maakt dit SMART: - Specifiek - Meetbaar - Acceptabel - Realistisch - Tijdgebonden Hierdoor krijg je heel helder wat je wilt bereiken en weet je ook wanneer het bereikt is. Vervolgens ga je de deelstappen definiëren om hier te komen. Je kunt hierbij denken aan maandelijkse omzettargets, bepaalde opleveringen van een softwarepakket, verschillende fases in een bouwproces of op kleinere schaal de stappen die je zet in een verkoopgesprek. Je koppelt deze fases aan de tijd door deadlines te definiëren wanneer een fase af moet zijn. Dit zijn de zogenaamde mijlpalen. Tenslotte ga je meten of je nog op schema zit. Vaak worden hier Key Performance Indicators (KPI) voor gebruikt. Die geven je inzicht hoe het er met het project, je bedrijf, het plan dat je aan het uitvoeren bent, voorstaat. Door deze in getallen uit te drukken kun je ook een dashboard maken waarin je in één overzicht ziet hoe het ervoor staat. In de afgelopen 100 jaar is de wereld echter nog complexer geworden en is de inzet van tijd en middelen om doelen te bereiken niet meer zo gemakkelijk te managen omdat de factor mens steeds groter is geworden. Bij het aanleggen van een spoorlijn waar arbeiders lopende band werk moeten doen kun je op deze manier het creatieproces sturen. Als het gaat om werk waarbij je de creativiteit, expertise en professionaliteit van mensen wilt gebruiken, kan dit echter niet meer. Zodra je met professionals te maken krijgt en de talenten en kwaliteiten van mensen wilt benutten, zul je op een andere manier moeten creëren. Mijn ervaring is echter dat deze manier van creëren nog steeds wordt toegepast in organisaties en ook bij ondernemers en ZZP-ers. We denken dat we op deze manier zekerheid en controle hebben. Niets is echter minder waar. Het is schijnzekerheid en control. Zelf heb ik vele projecten gemanaged o.a. eentje van 4 miljoen euro. Hierbij merkte ik dat management en buitenstaanders graag willen dat je het zo aanpakt, zodat ze een gevoel van controle en beheersing hebben. Dit is echter allemaal schijn. Je hebt het vaak toch niet in de hand. Ik zeg niet dat je dit helemaal los moet laten! Vooral iets van indicatoren hoe het ervoor staat zijn wel belangrijk en een idee van wanneer je je doel hebt gehaald. 2
Kenmerken van creëren 1.0 - Werkt goed bij mechanisch werk - Controle - Gericht op SMART doel - Hard werken (soms lijkt het wel op vechten) - Versmalde blik over hoe het gerealiseerd moet worden. Kan star worden. - Efficiënt en soms ook effectief 3
Creëren 2.0 Bij deze manier van creëren laat je de intuïtie meer spreken en gebruik je synchroniciteit, oftewel betekenisvol toeval. Je laat meer los en staat open voor wat er op je pad komt. Je laat de weg zich ontvouwen in plaats van dat je hem helemaal uitstippelt. Hierbij maak je een duidelijk beeld van wat je wilt bereiken. Je stemt je helemaal af op de situatie nadat je je doel al bereikt hebt. Je denkt niet na over de weg, de beren en de addertjes. Je maakt echt contact met dat wat je wilt bereiken. Hoe zit het eruit als je het hebt bereikt? Wat zeg je? Wat zeggen anderen? Welke geluiden zijn er nog meer? Hoe voel je je? Maak het plaatje zo compleet mogelijk met al je zintuigen. Vervolgens laat je dit beeld ook weer los. Je vertrouwt er gewoon op dat het zich vanzelf ontvouwt. Je bent er innerlijk van overtuigd dat het al gerealiseerd is. Dit is ook een techniek die sporters gebruiken voor een wedstrijd. Ze hebben van tevoren in hun verbeelding de hele wedstrijd al gereden of gelopen. Ze hebben gezien hoe ze iedere succesvolle beweging hebben gemaakt die leidde naar de winst. Als ondernemer kun je deze kracht van verbeelding ook gebruiken door je helemaal af te stemmen op dat wat je wilt bereiken. Vervolgens ga je intuïtief bepalen wat je volgende stap is. Je hebt geen mijlpalen en deadlines. Je bepaalt iedere keer weer intuïtief wat de volgende stap is en creëert zo stap voor stap. Je zult merken dat je toevallig bepaalde mensen, zaken, gebeurtenissen op je pad krijgt die je verder helpen in de richting van je doel. 4 Het zal niet altijd precies zijn zoals jij had verwacht of bedacht. Soms zijn er wegen naar je doel die je van tevoren nog helemaal niet had bedacht, maar die net zo goed of misschien wel beter zijn. Zo had ik op een gegeven moment bedacht dat ik workshops voor grotere groepen wilde gaan geven. Ik had me helemaal voorgesteld hoe dat zou zijn en dat weer losgelaten. Ik ging al op zoek naar grotere locaties waar ik met dit soort groepen kon werken. Ik ging ook al nadenken over de marketing en hoe ik dan die grote groepen ging bereiken. Tot mijn verbazing werd ik een paar keer achter elkaar benaderd door partijen die wilde dat ik voor hen of voor hun klanten een workshop zou verzorgen. Dit bleken de grote groepen te zijn waar ik me op had gericht. De weg die ontstond ging dus niet via het zelf werven van deze groepen, maar het door anderen ingehuurd worden. Dat had ik van tevoren niet bedacht, maar werkte veel beter. Acquisitie heb ik daar nooit voor gedaan. Dit ging gewoon vanzelf. Je kunt het vergelijken met een rivier die altijd naar de zee stroomt. Als je maar definieert waar jouw zee is, dan stroomt het water er als vanzelf naartoe. Jij hoeft alleen maar mee te stromen met de rivier. Het is ook vaak zo dat als je dat doet, je een staat van flow bereikt. Hierin verdwijnt de tijd, gaan dingen als vanzelf, ontstaan er toevalligheden die je verder helpen en gaat het allemaal moeiteloos.
Kenmerken van creëren 2.0 - Gericht op een doel - Loslaten, vertrouwen, overgave - Flow, plezier, gemak - Werkt goed voor processen waar mensen bij zijn betrokken en waar je de talenten en professionaliteit van iedereen optimaal wil benutten - Gestuurd door je wil of ego 5
Creëren 3.0 Als je nog verder wilt gaan in het loslaten, overgave en go with the flow, kun je creëren 3.0 gaan toepassen. Hierbij stel je jezelf geen doel meer. Je maakt alleen nog maar contact met je intuïtie, je innerlijke wijsheid, het rustpunt in jezelf. Vanuit daar vraag je jezelf Wat wil er door mij vorm krijgen? Je geeft je als het ware over aan de stroom van het leven. Je stapt in de stroom van jouw levensmissie, jouw doel hier op aarde. Dit is in het begin erg lastig, omdat er van alles door je hoofd gaat, je van alles wilt en vindt. Het kan ook allerlei emoties opwekken zoals angst of misschien wel verdriet. Dit is ook helemaal prima. Laat die gedachtes, emoties en andere zaken er gewoon zijn. Kijk of je daar doorheen contact kunt maken met dat wat er door jou vorm wil krijgen. Wat vraagt het leven op dit moment van jou? Wat is de volgende stap voor jou in dit leven? Dit kan heel abstract en zweverig zijn, maar ik heb gemerkt dat het ook heel concreet en aards is. Je gaat namelijk ook echt aan de slag met zaken. Je neemt daadwerkelijk acties en creëert iets met je voeten in de klei. Je laat je alleen leiden door contact met je diepere wijsheid in plaats van je ego of wil. Er kan hierbij spanning ontstaan tussen wat je diep van binnen voelt dat je moet doen en wat je durft of denkt dat je kunt. Het is dan zaak om die angsten, onzekerheid en spanning los te laten, te transformeren of om te draaien in iets positiefs. Verder werkt het net als creëren 2.0. Je stippelt het pad ook niet helemaal uit, maar creëert van knooppunt tot knooppunt. Ieder moment sta je open voor wat je intuïtie je wil vertellen over de richting en de volgende stap. Je volgt deze volgende stap zonder dat je precies weet hoe je daarmee bij je doel gaat komen. 6 Kenmerken van creëren 3.0: - Gestuurd door je hogere zelf of diepere wijsheid - Go with the flow - Acceptatie van alles wat er is - Vrijheid - Niet controleerbaar - Onduidelijk wat de stappen zijn naar het doel
De weg is het doel Ter afsluiting van dit document over doelen wil ik het volgende nog met je delen. We zijn in deze tijd vaak gericht op het bereiken van doelen. De vraag is echter waarom we daar zo op gericht zijn. Doelen halen is niet het doel in je leven. Vaak is het bewandelen van de weg naar het doel net zo interessant of misschien wel interessanter. Je bent er in ieder geval meer tijd van je leven mee bezig. De boodschap is dus om je wel te richten op een doel en tegelijkertijd te genieten van de weg ernaar toe. En of je dan bij het doel komt, is eigenlijk niet zo van belang. Samenvatting Creëren 1.0 2.0 3.0 Doel SMART Visualiseren en verbinden Geen Aansturing Controle, mijlpalen, Overgave, flow, Overgave, flow, deadlines, KPI synchroniciteit synchroniciteit De stappen Van tevoren duidelijk Ontstaat gaandeweg Ontstaat gaandeweg Geschikt voor Mechanische doelen en Werk met professionals Het leven projecten 7 Nadelen Kost veel energie Schijncontrole Geen controle Niet duidelijk wanneer Onduidelijk wanneer er wat wordt bereikt Versmalde blik het klaar is Vraagt continue Vraagt continue afstemming afstemming Voordelen Goed beheersbaar Gemakkelijke Kost weinig energie Veel ruimte voor Je bereikt dat wat je echt wil bereiken communicatie creativiteit Kost weinig energie Helder waar je staat Werkplezier is hoog Bevrediging is hoog