AFVALVERWERKING 2014 HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN Hanzehogeschool Groningen maart 2015 Versie 0.1 1
Inhoud 2
Inleiding De Hanzehogeschool beschikt over ca. twintig locaties, waarvan het merendeel is gevestigd in de stad Groningen. Daarnaast kent de HG nog vestigingen in Amsterdam, Assen en Leeuwarden. Op al deze locaties wordt afval geproduceerd en afgevoerd. Het streven van de HG is afval zoveel mogelijk aan de bron te scheiden en de afvalstromen gescheiden aan te leveren voor verwerking. Dit laatste is van belang om de milieubelasting te verminderen en om hoogwaardiger recycling van afvalstromen mogelijk te maken. Zo wordt papier hergebruikt en kan metaal in de verwerking vaak worden gescheiden en gerecycled. Het restafval wordt doorgaans verbrand, waarbij de vrijkomende warmte gebruikt wordt voor verwarming of stroomproductie. Het verkrijgen van inzicht in de hoeveelheid geproduceerd afval is van belang, niet alleen om daar waar mogelijk te sturen, maar ook omdat in het kader van milieubeleid inzicht in de afvalstromen en afvalhoeveelheden wordt gevraagd. Dit document geeft een beschrijving van de in 2014 geproduceerde afvalstromen van de HG. Het is een vervolg op de metingen van de in 2012 en 2013 geproduceerde afvalstromen. Daar waar van belang zullen de gegevens van beide metingen met elkaar worden vergeleken. In 2014 is afvalverwerking aanbesteed. Doelstellingen bij de aanbesteding waren terugdringen van de afvalstromen en verbetering van de afvalscheiding. Op beide punten wordt actieve medewerking van de leverancier gevraagd. Daar waar mogelijk wordt afval meer aan de bron gescheiden en daarnaast wordt het aangeleverde restafval in een afvalscheidingsfabriek nagescheiden. Ook worden leveranciers van de HG gewezen op hun contractuele verplichting verpakkingsmateriaal retour te nemen. Hierdoor hoopt de HG niet alleen haar afvalstromen te verminderen maar ook haar leveranciers bewust te maken van de door hen geproduceerde afvalstromen en hierop maatregelen te nemen. Achtereenvolgens worden in deze notitie de volgende onderwerpen behandeld: Afvalverwerkers en afvalstromen Verzamelen van gegevens Hoeveelheden afval per locatie Relatie tussen hoeveelheden gebruikers en hoeveelheden afval per locatie Kosten afvalverwerking per locatie Conclusies en aanbevelingen 3
Afvalverwerkers en afvalstromen De HG maakt gebruik van de diensten van meerdere afvalverwerkers. Na de aanbesteding van afvalverwerking in 2014 wordt bijna alle afval ingezameld en verwijderd door de Milieudienst van de gemeente Groningen. Uitzonderingen zijn: de afvalstromen van de vestigingen in Leeuwarden en Assen: afvalverwijdering van HIT in Assen geschiedt door Van Gansewinkel, afvalverwijdering van de Academie voor Popcultuur is in handen van Omrin. Enkele huurpanden waar afvalverwijdering in de servicekosten is inbegrepen. Het gaat hier om de panden Zernikepark 4, Laan Corpus den Hoorn 300 en Akkerstraat 97. Vertrouwelijk papier. De inzameling van vertrouwelijk papier is bij de aanbesteding gegund aan Van Gansewinkel. Ten opzichte van de meting over 2012 zijn de volgende wijzigingen opgetreden: Tonercartridges worden na de aanbesteding van decentrale printapparatuur niet of nauwelijks meer geproduceerd en worden afgevoerd door Canon. Op alle locaties worden de volgende afvalstromen apart ingezameld en verwerkt: Papier en karton KWD afval (kantoren-, winkels en dienstenafval) ook wel restafval TL buizen: worden op de meeste locaties afgevoerd door Wecycle. Van de afgevoerde hoeveelheden zijn geen gegevens bekend. Klein chemisch kantoorafval Vertrouwelijk papier Daarnaast is er een aantal afvalstromen afhankelijk van de aard van het gebouw en/of de aard van de opleiding: Verfresten en aanverwant afval (Academie Minerva) Ziekenhuisafval (Wiebengacomplex) Laboratoriumafval (Zernikeplein 11) Keukenafval/swill (Zernikeplein 11) Electronica (WBC en Zernikeplein 11) Glas (meerdere locaties) Bouw- en sloopafval (Zernikeplein 7 en 11) Piepschuim en plastic, metaal en hout (Zernikeplein 11) In het voorliggende onderzoek zijn uitsluitend die locaties verwerkt waarvan de HG in redelijke mate inzicht heeft in de hoeveelheden afgevoerd afval. Niet meegenomen zijn de panden Zernikepark 4, 4
Akkerstraat 97, Laan Corpus den Hoorn 300 (huurpanden waarvan afvalverwerking wordt verzorgd door de verhuurder) en Dansacademie Lucia Marthas Amsterdam (geen gegevens bekend). Verzamelen van gegevens In het kader van deze nulmeting zijn gegevens ontvangen van de Milieudienst Groningen, Van Gansewinkel en van Sita (gedurende den deel van 2014 nog de partij die een deel van het afval verwijderde). Als gevolg van de aanbesteding is niet van alle voormalige leveranciers voldoende managementinformatie ontvangen. In die gevallen waar de informatie niet is verstrekt, is een zo nauwkeurig mogelijke inschatting gemaakt van de hoeveelheden afgevoerd afval. De ondergrondse containers die door de Milieudienst zijn geplaatst beschikken voor het merendeel over een automatisch volmeldsysteem. Indien de containers bijna vol zijn gaat er via GSM een signaal naar de Milieudienst, waarop de lediging wordt ingepland. Gedurende een maand zijn de volle containers gewogen. Uit de resultaten van deze wegingen kunnen kengetallen worden afgeleid. Samen met het aantal wegingen per jaar wordt een redelijk betrouwbare schatting van de hoeveelheid afgevoerd afval op jaarbasis verkregen. Alle ondergrondse containers op het Zernikecomplex beschikken over een dergelijk volmeldsysteem, de ondergrondse container voor restafval bij het WBC mist een dergelijke toepassing. Die container wordt volgens een vast schema geleegd. Bij het WBC is dan ook gebruik gemaakt van een geschat gewicht van de restafvalcontainer. Door de Milieudienst, Sita en door Van Gansewinkel (vertrouwelijk papier) worden alle te ledigen containers standaard gewogen. Op basis hiervan kan behoorlijk nauwkeurige informatie worden verstrekt over de hoeveelheden afval per locatie. Van Omrin en Van Gansewinkel (papier en afval HIT) is geen informatie ontvangen. Voor de locaties in Leeuwarden en Assen is dan ook een (redelijk nauwkeurige) inschatting gemaakt op basis van de kengetallen van de Milieudienst. Hoeveelheden afval per locatie Hieronder volgt een overzicht van de hoeveelheden afgevoerd afval in de belangrijkste afvalstromen van de verschillende locaties in 2014. Gewichten in ton 5
KWD afval Papier/karton Bouw/sloopafval Elektronica Kunststof ZP7 36,18 38,38 13,78 ZP11 31,33 13,52 25,99 1,21 0,25 ZP17 9,07 4,87 ZP23 15,73 12,06 WBC 18,87 5,94 3,52 Ged. Zuiderdiep 15,09 2,56 Praedinius 3,01 7,30 Radesingel 0,59 0,90 Ulgersmaweg 1,14 1,97 Veemarktstraat 5,22 4,05 Industrieweg 2,85 0,91 Achter de Hoven 2,25 1,95 Zernikelaan 17 2,83 1,54 Zuiderkuipen Via Minerva 0,47 Totaal 144,36 94,88 43,29 1,21 0,25 Gehele HG KWD afval Papier/karton Bouw/sloopafval Electronica Kunststof 2012 245,92 92,27 41,32 2,03 4,88 2013 203,71 124,55 39,16 3,64 0,24 2014 144,36 94,88 43,29 1,21 0,25 De belangrijkste ontwikkelingen ten opzichte van 2013 zijn: Met name de hoeveelheid KWD afval is fors gedaald, met 29% De hoeveelheid papier/karton zit, na een uitschieter in 2013 weer op het niveau van 2012 De hoeveelheid ingezameld kunststof is vrijwel tot nul gereduceerd Voor andere kleine afvalstromen zoals glas en gevaarlijk afval zijn geen gegevens bekend De hoeveelheid keukenafval (niet in het overzicht opgenomen), die in 2013 sterk was gestegen, is gedaald met 40% Hoeveelheden afval per gebruiker Voor de belangrijkste afvalstromen per locatie, papier/karton en restafval, is een vergelijking gemaakt tussen de hoeveelheden afval en het aantal gebruikers van de gebouwen. Dit is gedaan omdat er een relatie te verwachten is tussen deze twee parameters. 6
Hoeveelheid restafval per gebruiker in kg Hoeveelheid papier per gebruiker in kg ZP7 3,74 3,97 ZP11 9,13 3,94 ZP17 6,17 3,31 ZP23 3,55 2,68 WBC 4,73 1,49 Gedempte Zuiderdiep 26,34 4,47 Praedinius 26,17 63,48 Radesingel 11,8 18,00 Ulgersmaweg 25,33 43,78 Veemarktstraat 9,65 7,49 Industrieweg, Assen 6,06 1,94 Achter de Hoven, L warden 7,58 6,57 Zuiderkuipen 10,82 12,7 Evenals vorige jaren wordt bij de kleinere panden, vooral bij de panden van de Kunstvakopleidingen, veel meer restafval en veel meer papier/karton afgevoerd. Bij Praedinius met relatief weinig gebruikers, kan dit te maken hebben met de eindexamenexpositie waarbij veel afval wordt geproduceerd, voor bijvoorbeeld het PCC zijn de hoeveelheden veel minder verklaarbaar. Wellicht wordt in de containers door buurtbewoners nog wel eens afval gedeponeerd. Gemiddelde hoeveelheid restafval per gebruiker Gemiddelde hoeveelheid papier/karton per gebruiker Grote locaties 4,83 3,24 Kleine locaties 14,35 9,45 Hieronder zijn voor restafval en voor papier/karton de ontwikkelingen van de laatste 3 jaar weergegeven. Gemiddelde hoeveelheid restafval per gebruiker 2012 2013 2014 ZP7 5,83 4,16 3,74 ZP11 8,73 9,54 9,13 ZP17 11,69 7,43 6,17 ZP23 5,59 4,65 3,55 WBC 5,40 5,11 4,73 Gedempte Zuiderdiep 57,34 64,27 26,34 Praedinius 54,69 73,75 26,17 Radesingel 55,45 38,30 11,8 Ulgersmaweg - - 25,33 Veemarktstraat 20,83 21,40 9,65 Industrieweg, Assen 54,63 30,96 6,06 Achter de Hoven, L warden 11,90 9,71 7,58 Zuiderkuipen - - 10,82 7
Over de gehele linie is, met uitzondering van ZP11, een duidelijke afname zichtbaar in de hoeveelheid afgevoerd restafval. Het beeld voor Industrieweg 34 in Assen is vertekend omdat in 2014 voor het eerst de studenten van het Noorderpoort zijn meegenomen in de telling. Dit laatste is gerechtvaardigd omdat die groep het overgrote deel uitmaakt van de gebruikers. Zernikelaan 17 (Entrance) is uit het overzicht weggelaten omdat het gebouw zich nog steeds in de bouwfase verkeert waardoor het beeld te vertekend is (relatief veel bouwpersoneel en relatief weinig gebruikers). Gemiddelde hoeveelheid papier/karton per gebruiker 2012 2013 2014 ZP7 2,19 4,16 3,97 ZP11 6,20 6,95 3,94 ZP17 2,47 3,13 3,31 ZP23 1,31 2,14 2,68 WBC 4,82 5,03 1,49 Gedempte Zuiderdiep 2,15 12,66 4,47 Praedinius 13,66 20,05 63,48 Radesingel 3,27 1,70 18,00 Ulgersmaweg - - 43,78 Veemarktstraat 5,14 5,52 7,49 Industrieweg, Assen 14,63 8,08 1,94 Achter de Hoven, L warden 7,32 6,06 6,57 Zuiderkuipen - 6,18 12,70 Bij papier/kartonafval is het beeld veel minder duidelijk ten opzichte van het beeld bij restafval. Met name bij Praedinius maar ook bij de Radesingel wordt het beeld vertekend door het geringe aantal gebruikers. Kosten afvalverwerking per locatie Kosten afvalverwerking in euro ZP7 45.077 ZP11 15.250 ZP17 15.543 ZP23 3.159 WBC 22.934 Gedempte Zuiderdiep 8.960 Praedinius 3.192 Radesingel 816 Ulgersmaweg 730 Veemarktstraat 2.807 Industrieweg, Assen 2.800 Achter de Hoven, L warden 2.100 Zuiderkuipen 850 Totaal 124.218 8
De kosten van afvalverwerking zijn ten opzichte van vorig jaar flink gestegen: van 104.000 naar 124.000. En dat terwijl er minder afval is geproduceerd en de aanbesteding in 2014 tot lagere kosten heeft geleid. Het verschil is grotendeels verklaarbaar doordat vorig jaar gebruik gemaakt is van de uitputtingsoverzichten van FEZ terwijl dit jaar gebruik gemaakt is van gegevens van de leveranciers. Vorig jaar werd al opgemerkt dat het bedrag van ZP17 (toen 3.000) niet kon kloppen, te laag. Kosten afvalverwerking Per gebruiker in euro ZP7 4,66 ZP11 4,44 ZP17 10,57 ZP23 0,70 WBC 5,75 Gedempte Zuiderdiep 15,64 Praedinius 27,76 Radesingel 16,32 Ulgersmaweg 16,22 Veemarktstraat 5,19 Industrieweg, Assen 5,96 Achter de Hoven, L warden 7,07 Zuiderkuipen 22,97 Afvalopslag in ondergrondse containers (ZP7, ZP17, WBC) is een relatief dure oplossing die vooral veroorzaakt wordt door de vele en daardoor dure transportbewegingen. Toch zijn de kosten per gebruiker hoger op de kleine locaties met rolcontainers (Praedinius, Radesingel, Ulgersmaweg). Dit laatste is niet helemaal verklaarbaar. Nu is het wel zo dat bij locaties met erg weinig gebruikers afwijkingen juist daardoor worden versterkt. Het bedrag per gebruiker op ZP23 wordt vertekend doordat de perscontainer daar in eigendom is en er dus geen huurkosten zijn. Conclusies en aanbevelingen De kans bestaat dat op locaties met rolcontainers omwonenden hierin afval deponeren. De oplossing kan bestaan in het aanbrengen van sloten hierop. Voor grote locaties zijn perscontainers de meest economische oplossing: de huurkosten wegen niet op tegen de transportkosten van ondergrondse containers. 9