Voortgangsrapportage over de 3 Decentralisaties in Purmerend in het maatschappelijk domein april 2014 Afdeling Stadsontwikkeling April 2014
Voortgang 3 Decentralisaties in Purmerend in het maatschappelijk domein april 2014 Inleiding Dit is de eerste voortgangsrapportage van het jaar 2014. Er volgen er nog 3 over 2014, ieder kwartaal wordt er gerapporteerd. 2014 is een spannend jaar, omdat na vele jaren van anticiperen op de decentralisaties het nu toch echt per 1 januari 2015 zover is. Nu moet het echt gaan gebeuren! Belangrijkste vraag is nu: zijn we er op tijd klaar voor? In deze rapportage rapporteren wij over de inspanningen die worden verricht om ook echt op 1 januari 2015 klaar te zijn. Als eerste vindt u een korte overkoepelende beschouwing, daarna vindt u per thema een overzicht van de inspanningen die worden gedaan. Tenslotte is er een overzicht gegeven van wat er de komende tijd aan de gemeenteraad wordt voorgelegd. Voorgesteld wordt om de voortgangsrapportage te bespreken in de klankbordgroep van de raad. Kaders, zorggarantie en continuiteitsafspraken Eind 2013 en in het eerste kwartaal van 2014 zijn de belangrijkste kaderstellende uitspraken van de gemeenteraad vastgelegd in een overkoepelende notitie en zijn voor de nieuwe WMO en Jeugdwet beleidsplannen vastgesteld. Daarmee kan het College aan de slag om de nieuwe taken verder vorm te geven. De beleidsplannen geven een goede houvast bij het uitwerken van alle onderdelen. Er zijn zoveel keuzes te maken, dat het goed is om richtinggevende uitspraken van de raad te hebben om op terug te kunnen grijpen. Het beleidsplan participatie volgt later, op dit terrein is de urgentie minder groot, omdat de gemeente al een goed functionerend aanbod heeft op dit terrein. Wat ook houvast geeft zijn de zorggarantie toezeggingen aan huidige cliënten in de jeugdwet en de nieuwe WMO: zij zullen het eerste jaar de ondersteuning die zij nu ontvangen ook blijven ontvangen. Vanaf 2016 kan er een ander ondersteuningsaanbod gedaan worden. En daarnaast hebben we voor de jeugdzorg instellingen een budget garantie afgegeven voor de eerste 2 jaar: dit is vastgelegd in een regionaal Transitie Arrangement in de regio Zaanstreek/Waterland, en heeft als doel instellingen die jeugdzorg aanbieden enige zekerheid te bieden over hun budget voor de komende jaren zodat de zorglevering gegarandeerd blijft. Al deze uitspraken, afspraken en toezeggingen helpen om een zachte landing van de nieuwe taken onder de verantwoordelijkheid van de gemeente te realiseren. Want dat is in eerste instantie het belangrijkste: de mensen die onze ondersteuning nodig hebben mogen niet tussen wal en schip terechtkomen. Wat moet er gebeuren voor 2015? Om te voorkomen dat mensen tussen wal en schip vallen moeten de volgende zaken op orde zijn: Benodigde zorg en ondersteuning (deels regionaal) ingekocht en ingericht. Bevoegdheden, capaciteit en expertise voor toegang tot benodigde zorg en ondersteuning geregeld. samenwerkingsafspraken gemaakt met zorgverzekeraars en huisartsen Ingang voor bewoners georganiseerd en helder gecommuniceerd: (waar kunnen mensen zich melden en hoe werkt het? Ook in relatie tot sociale wijkteams) Huidige cliënten geïnformeerd over hun zorg en ondersteuning Interne processen gemeente functioneren, facturatieprocessen e.d. met instellingen ingericht Monitoring en registratie georganiseerd Grip op de budgetten en benodigde bezuinigingsmaatregelen Zicht op aantallen cliënten De eerste prioriteit is om deze zaken op orde te hebben. Bezuinigingsopgave en benodigde omslag op langere termijn Op de langere termijn willen we de ondersteuning in het maatschappelijk domein anders vorm gaan geven: veel integraler (voor mensen die op meerdere terreinen problemen ervaren), dichterbij, veel meer op maat gemaakt, met mensen zelf zoveel mogelijk aan het roer. Daarmee willen we de ondersteuning beter maar ook goedkoper maken, want de bezuinigingsopgave is ook fors. 1
Eigenlijk is deze omslag al gaande. Sinds bekend werd dat de taken met een flinke bezuinigingsopgave naar de gemeente zouden komen is er veel beweging gaande in het veld. Instellingen zoeken naar mogelijkheden om andere en goedkopere manieren van ondersteuning te bieden, om meer samen te werken. Er wordt al minder snel doorverwezen naar dure zorg, minder mensen worden toegelaten in een verblijfsvoorziening. Mensen blijven al langer thuiswonen. De kloof tussen welzijn en zorg wordt ook kleiner nu partijen elkaar opzoeken in wijkgerichte samenwerkingsverbanden. Huisartsen en gemeenten komen met elkaar in contact om afspraken te maken. Jeugdzorg en onderwijs zoekt elkaar meer op vanwege de ontwikkelingen in het passend onderwijs. De omslag zal meer tijd vergen en zal niet per 1 januari 2015 gereed zijn. Daar werken we samen met de partners in het veld verder aan. Budgetten, aantallen clienten en risico-analyse Het is onzeker hoe wij de eerste paar jaar uitkomen met de budgetten. Ook in de landelijke politiek is hier nog volop onduidelijkheid over. Er zijn nog zeer veel onzekerheden ten aanzien van de cijfers over het aantal Purmerenders dat zorg ontvangt, de budgetten die we krijgen en hoe de behoefte aan dure ondersteuning zich ontwikkelt de komende jaren. Ten aanzien van dit laatste punt speelt ook de transformatie een belangrijke rol. De komende maanden werken we verder aan duidelijkheid over de budgetten, de aantallen en de mogelijke risico s. U wordt hier nader over geïnformeerd. Hieronder vindt u puntsgewijs samengevat een rapportage van de belangrijkste inspanningen die de afgelopen maanden op de diverse thema s zijn gedaan. 1.0 Stand van zaken Overkoepelend Stand van zaken landelijke wetgeving: Jeugdwet aangenomen: 1 januari 2015 (Inwerktredingsdatum) Wet nieuwe WMO aangenomen door de Tweede Kamer (streefdatum inwerktreding is 01 januari 2015) Participatiewet aangenomen door de Tweede Kamer (streefdatum inwerktreding is 01 januari 2015) Wet Passend Onderwijs: inwerkingtreding per augustus 2014 Financiën Invoeringsbudget vanuit Gemeentefonds is niet voldoende voor de benodigde voorbereidingsactiviteiten in 2014. Er wordt een voorstel gedaan aan het College en aan de gemeenteraad. Uitvoeringsbudgetten voor 2015 worden in de meicirculaire nader ingevuld. Presentatie aan de raad in juni. Communicatie Communicatieplan voor de 3D s is half februari 2014 opgesteld Ambtelijke overkoepelende werkgroep communicatie is medio maart 2014 opgestart. Projectpagina maatschappelijk domein staat op de gemeentelijke website met de meest recente info over de 3 D s en hoe Purmerend deze transities vorm geeft. Communicatiekalender voor 2014 wordt opgesteld Maatschappelijke instellingen Kaderstellende keuzes in kaderstellende notitie en de beleidskeuzes in de beleidsplannen zijn in het najaar van 2013 tot stand gebracht in samenwerking met maatschappelijke partners en clientenvertegenwoordigers Beleidsplannen zowel jeugd als AWBZ zijn eind januari 2014 gedeeld met de penvoerders van de maatschappelijke instellingen en de regiogemeenten. Vanuit de gemeente (zowel ambtelijk als ambtelijk/bestuurlijk) worden er op zeer regelmatige basis gesprekken gevoerd met lokale en regionale (zorg) instellingen. 2
Toelichting: In januari jl. is een grote regionale bijeenkomst georganiseerd met betrekking tot de inkoop van zorg. De zorginstellingen staan on hold wachtend op de volgende stap in het bestuurlijk aanbesteden. Raad en bestuur De raad heeft een klankbordgroep in het leven geroepen, hier wisselen ambtenaren en raadsleden informatie uit over de diverse thema s rondom de 3D s. Bestuur wordt naar behoefte bijgepraat over specifieke thema s rondom de decentralisaties. Inwoners,cliënten(vertegenwoordigers) Met cliëntenraden zijn de beleidsplannen AWBZ en jeugdzorg besproken. Zij hebben het college geadviseerd over deze plannen. Cliëntenraden zijn betrokken bij het regionale inkoopadvies en adviseren daarover aan regiogemeenten. Voor de inwoners van Purmerend is er de mogelijkheid om via de gemeentelijke website vragen te stellen over de 3D s. Informatievoorziening (IV) en informatie- en communicatietechnologie (ICT) Kernpunt is het realiseren van een IV en ICT die uitgaat van het principe één gezin, één plan, één regisseur. We proberen zoveel mogelijk te organiseren in regionaal samenwerkingsverband (Z/W). Landelijk volgen we met belangstelling de veranderingen die verschillende gemeenten doorvoeren op deelterreinen waar ze uit de praktijk lering trekken in zogenaamde Living Labs. Een van die Livings Labs is gemeente Zaanstad. T.a.v. de IV en ICT zijn voor de 3 D s de volgende conclusies getrokken: We brengen een knip aan tussen de zaken die op korte termijn op orde moeten zijn en de zaken die niet meteen geregeld moeten zijn. Oplossingen voor de korte termijn doen we met inzet en zo nodig aanpassing van aanwezige middelen. Zoveel mogelijk samen optrekken en samenwerking met andere gemeenten. We streven naar optimale uitwisselbaarheid met ketenpartners. Het zijn veelal regionaal werkende instellingen, dus het is ook in hun belang dat er zoveel mogelijk regionaal afspraken worden gemaakt. Informatiebeveiliging en privacybescherming zijn onderwerpen van permanente aandacht. Beleids- en managementinformatie wordt gerealiseerd door gegevens uit de werkprocessen te ontsluiten. Regionale samenwerking Op 8 november 2013 was er een regionale bestuurlijke conferentie om bestuurlijk tot overeenstemming te komen over de juridische (concept)vorm van samenwerking. 30 januari jl. heeft de gemeenteraad in Purmerend toestemming gegeven aan het college om de Regeling Zonder Meer aan te gaan. Om de gezamenlijke regionale inkoop van de benodigde bovenlokale zorg op het terrein van Awbz, jeugdzorg en participatie verder juridisch te organiseren hangt onder de regeling zonder meer de Dienstverlenings- en samenwerkings-overeenkomst regionale inkoop sociale domein (DVO). Op 6 maart 2014 hebben de wethouders in de regio Zaanstreek-Waterland de Dienstverlenings- en samenwerkingsovereenkomst 'regionale inkoop sociaal domein' ondertekend. Bij het opstellen van de inkoopdocumenten wordt uitgegaan van een aantal regionaal opgestelde uitgangspunten. Deze uitgangspunten zijn samengevat in de regionale Uitgangspuntennotitie inkoop Jeugdzorg en Wmo/AWBZ. Hierover bent u begin februari per brief geïnformeerd. Contacten met andere spelers en maatschappelijke instellingen Een deel van de zorg loopt straks via de zorgverzekeraars (medische zorg), een deel via het rijk (langdurige zorg) en een deel via de gemeente (ondersteuning bij zelfstandig wonen). Samenwerkingsafsprak zijn dus nodig. Achmea/Zilveren Kruis is de grootste zorgverzekeraar in onze regio. Op grond daarvan zijn zij aanspreekpunt en is bij hen de zorgkantoorfunctie neergelegd (inkoop). 16 januari jl heeft de zorgverzekeraar een presentatie gegeven op bestuurlijk niveau. Daarna is op 3
ambtelijk niveau een mogelijke samenwerkingsagenda besproken conform onze gemeentelijke beleidsplannen. Voor wat betreft de wijkverpleging ziet de zorgverzekeraar (met ons) deze als schakel tussen de 1e lijn en de wijkteams. Een regionaal gemeentelijk advies over onze wensen is 1 april bij hen ingediend. Bij de bovenregionale inkoop wordt gebruikt gemaakt van de toegewezen 40 uur ondersteuning door de zorgverzekeraar Huisartsen mogen doorverwijzen voor jeugdzorg en zijn een belangrijke partner van de gemeente in de zorg voor mensen met een beperking. Samenwerkingsafspraken zijn dus nodig. In de regio ZW is een huisartsencorporatie actief. Op regionaal niveau vindt begin april een gesprek plaats met de raad van bestuur. Verder worden er voor de huisartsen factsheets gemaakt over de verschillende decentralisatie onderwerpen in een regionaal format met lokale informatie. Samen met de huisartsencorporatie, de zorgverzekeraar en 2 grote zorginstellingen loopt op dit moment een project om de keten rondom ouderenzorg te verbeteren met de inzet van zorg dichtbij de mensen zelf (AWBZ). 1.1 Stand van zaken AWBZ De gemeenteraad is op regelmatige basis geïnformeerd over de stand van zaken van de transitie AWBZ In regionaal verband is er gewerkt aan het gezamenlijke inkooptraject tweede lijns AWBZ/Wmo zorg. Dit inkoopdocument lag op 11 maart jl.ter besluitvorming voor bij het college. Lokale inkoopwerkgroep is opgestart. Uitwerking van de bezuinigingsopgave op hulp bij de huishouding vindt plaats Relatie tussen de AWBZ en de transities Jeugdzorg en Participatiewet worden verder onderzocht. Met instellingen wordt gesproken over de verplichtingen die de (concept)wet Wmo 2015 de gemeente oplegt. Inrichting WMO loket voor nieuwe taken wordt opgestart. De toegang tot voorzieningen wordt belegd bij het WMO loket. De formatie en expertise moet op orde worden gebracht, de bekendheid met de nieuwe doelgroep moet georganiseerd worden en afspraken over de ingang (bijvoorbeeld via de sociale wijkteams) moet georganiseerd worden, zodat voor alle betrokkenen duidelijk is waar mensen met een beperking zich kunnen melden. 1.2 Stand van zaken jeugdzorg De pilot decentrale toegang tot de jeugdzorg is voor het eerste jaar (2013) geëvalueerd en de pilot loopt in 2014 door. De evaluatie-rapportage is besproken in de raad. De komende periode wordt de pilot verbonden met de ontwikkeling van de wijkteams. In het beleidsplan jeugdzorg staat de rode draad rondom de transitie en transformatie van de jeugdzorg beschreven. Dit beleidsplan is op 6 maart 2014 in de raad behandeld. Het beleidsplan is ook voorgelegd aan de partners binnen maatschappelijke opgave 2a en de Wmo-cliëntenraad. In het vervolg wordt gewerkt aan de organisatie van de ingang voor nieuwe cliënten (waar kunnen ze zich melden) en wie pakt het vervolgens op. Ook moet de toegang tot de specialistische zorg en ondersteuning worden georganiseerd. In oktober 2013 is een Regionaal Transitiearrangement (RTA) opgesteld voor de regio Zaanstreek-Waterland. Hierin zijn afspraken gemaakt tussen gemeenten en instellingen over o.a. de zorgcontinuïteit na 1 januari 2015 en de frictiekosten. Er is een regionale inkooporganisatie opgezet waarin de specialistische jeugdzorg wordt ingekocht De Programma s Van Eisen (PVE s) voor specialistische jeugdzorg zijn in april gereed. Naast de regionale inkoop van zorg, wordt ook lokaal zaken ingekocht: ambulante jeugdzorg, toegangsmedewerkers en de bezetting van de wijkteams. In 2014 is het virtueel opdrachtgeverschap van de gemeente Purmerend (en de andere gemeenten in de regio) aan Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam (BJAA) en de ambulante zorg vanuit Spirit en Altra voortgezet. Hiervoor worden de komende tijd samenwerkingsafspraken met BJAA gemaakt om toe te werken naar daadwerkelijk opdrachtgeverschap per 1 januari 2015. Met BJAA worden afspraken gemaakt over de inzet van medewerkers van BJAA in de sociale wijkteams. 4
Ten aanzien van de (eerstelijns) ambulante jeugd-ggz worden er contacten gelegd met de huisartsen (i.v.m. het doorverwijzen naar GGZ-zorg) en de instellingen die jeugd-ggz leveren. Op regionaal niveau wordt de (tweedelijns) niet-ambulante jeugd-ggz ingekocht. Samen met de collega s van de afdeling B&I wordt dieper ingegaan op de tot nu toe beschikbare cijfers rondom de zorg voor jeugd. Er is nog zeer verschil in de cijfers die instellingen aanleveren en waar het rijk de budgetverdeling op baseert. Er worden afspraken gemaakt over de verbanden die te leggen zijn tussen jeugdzorg en passend onderwijs. De ambitie is om de School Maatschappelijk Werker (SMW) op te plussen naar SMWplus. 1.3 Stand van zaken Participatie 2 interne thema-bijeenkomsten in januari georganiseerd en 2 bouwsessies in februari ter voorbereiding op het maken van een beleidsplan participatie. Het ging over de thema s : werkbedrijf en beschut werk, wajong en tegenprestatie. Verdere uitwerking richting een beleidsplan vindt plaats in april en mei. In juni een presentatie aan de raad, na de zomer besluitvorming Er is gewerkt aan verdere gegevensverzameling over de nieuwe doelgroepen. 1.4 Stand van zaken sociale wijkteams 3 wijkteams opgericht in 2013 (Overwhere/Wheermolen, Purmer Noord/Zuid en Centrum/de Gors) wijkteam Weidevenne opgestart in januari 2014 Bij elk wijkteam is een vertegenwoordiger van de gemeente betrokken in een voorwaarde scheppende regisseursrol. De coördinatie ligt bij partners uit het veld. De wijkteams ontwikkelen zich in de praktij met inzet van bestaande samenwerkingspartners. Er wordt veelvuldig gecommuniceerd aan betrokken partijen over de wijze waarop de sociale wijkteams zich ontwikkelen. Uitgangspunt is dat de wijkteams niet te zware verantwoordelijkheden krijgen t.b.v. de decentralisaties (budgetverantwoordelijkheid/toegang). Dit wordt eerst nog anders georganiseerd om de teams voldoende ruimte te geven om zich te kunnen ontwikkelen. Op langere termijn kunnen er wel meer verantwoordelijkheden worden belegd. 1.5 Stand van zaken passend onderwijs De onderwijssamenwerkingsverbanden in de regio Waterland hebben een ondersteuningsplan opgesteld. In een Op Overeenstemming Gericht Overleg op 14 maart (OOGO, overleg tussen schoolbesturen en samenwerkende gemeenten) is er overleg over dit ondersteuningsplan geweest tussen gemeente en de onderwijssamenwerkingsverbanden. Naar aanleiding van dit OOGO is een werkagenda opgesteld met thema s die nog nader uitgewerkt gaan worden Half april sturen de onderwijsverbanden Waterland het ondersteuningsplan incl. de werkagenda op aan het ministerie van OCW. 2. Wat komt er nog naar de raad in 2014: Doorlopend 4 x per jaar een voortgangsrapportage aan college, gemeenteraad, wmo cliëntenraden April/mei Voorstel aanvullende keuzes voorbereiding decentralisaties (middelen beschikbaar stellen voor pilots, kennismaking nieuwe doelgroepen, onderzoek naar werkleerbedrijf en trainingen), ter vaststelling, mei in de raad Voorstel inrichting toegang tot voorzieningen jeugdzorg, ter kennisname in de raad, mei 2014 Communicatieplan ter bespreking in klankbordgroep Presentatie Passend onderwijs in klankbordgroep 5
Juni-september Regionale presentatie over regionale samenwerking Z/W op het gebied van de decentralisaties en over omgaan met risicomanagement Presentatie van financieel overzicht inclusief risico-analyse en risicobeheersing,juni 2014 in de raad Invulling bezuiniging op hulp bij de huishouding, ter besluitvorming, datum nog onbekend Beleidsplan participatie na de zomer in de raad Oktober-december Verordeningen AWBZ, Jeugdzorg en Participatie, Oktober in de raad 6