Jaarverslag 2006 Natuur- en Milieucommunicatie/ educatie Drechtsteden Dordrecht, aug. 2007 Maria Epema 1
Inhoudsopgave blz 1. Inleiding 3 2. Programma Energie 3 3. Programma Water 4-5 4. Programma Natuur in de Stad 5 5. Programma Afval 5 6. Focus op Bèta 6 7. Bezoekersaantallen 6-7 8. Organisatie 7 2
Jaarverslag 2006 Natuur- en Milieueducatie Drechtsteden 1. Inleiding In 2006 zijn de programma s van de gekozen thema s Energie, Water, Natuur in de stad en Afval samen met betrokken partijen verder ontwikkeld. Natuur- en milieueducatie in de Drechtsteden probeert zoveel mogelijk aan te sluiten bij het Drechtstedenbeleid en het beleid van de individuele gemeenten. Dit betekent dat per gemeente soms verschillende accenten worden gelegd. De werkwijze is dat zoveel mogelijk wordt aangesloten bij de programma s die in Weizigt NMC worden ontwikkeld en uitgevoerd, zodat de producten zo efficiënt mogelijk worden ingezet. De educatieve producten voor het basisonderwijs van zeven natuuren milieuorganisaties worden in een boekwerk jaarlijks aan de scholen aangeboden, zodat de leerkrachten een goed overzicht hebben en zelf een keuze kunnen maken. Voor de opzet en de uitvoering van de programma s is samenwerking met de verschillende beleidsterreinen van de gemeenten, maatschappelijke organisaties en bedrijven van groot belang. Veel tijd wordt dan ook besteed aan overleg en het opzetten van netwerken. In dit jaarverslag wordt de inhoud en de resultaten van de programma s voor de verschillende doelgroepen beschreven. De bezoekersaantallen en de uitleen van materialen vindt u in hoofdstuk 7. 2. Programma Energie Kies de Toekomst Jongeren voelen raadleden aan de tand is het motto van het project Kies de Toekomst. Centraal hierbij staat het thema Klimaatverandering. Drie scholen VO, Da Vinci College (een klas), Insula College ( 2 klassen) en het Wartburg college ( 3 klassen) hebben het project uitgevoerd. Leerlingen hebben gediscussieerd met de raadsleden over de bijdrage van de gemeente om de CO2 uitstoot te reduceren. Energiebesparing, duurzame energie zijn aan de order geweest. Op 2 maart werd in de aula van Hogeschool INHOLLAND een groot slotdebat georganiseerd met aansluitend het lijsttrekkersdebat. Aan de hand van stellingen werden de raadsleden en het publiek uit de zaal uitgedaagd om over dit onderwerp met elkaar in discussie te gaan. Het project is ontwikkeld door de Nationale Jeugdraad, Jongeren Milieu Actief en COS Nederland. Weizigt NMC en COS ZHZ hadden de coördinatie en begeleiding over de locale uitvoering. Aantal Deelnemers: 3 scholen voortgezet onderwijs met 180 leerlingen. Bestuurders en politici. Check it Out Met de energiecoördinator van de gemeente Dordrecht en het COS zijn overleggen geweest om dit project over energie besparing op scholen te starten. De bedoeling is om een energiescan in de schoolgebouwen te laten uitvoeren en in aansluiting een lesprogramma voor de leerlingen te ontwikkelen. Van de scholen wordt een bijdrage gevraagd van 1000,- voor het lesprogramma dat zij door de energiebesparing weer terug kunnen verdienen. Dit jaar is het helaas niet gelukt om hierover goede afspraken te maken. Het programma zal in overleg met de verschillende partijen worden aangepast en volgend jaar weer worden aangeboden. 3
3. Programma Water Waterlessen- en projecten voor het basis- en voortgezet onderwijs In en rond het Aquarama zijn waterlessen over integraal waterbeheer ontwikkeld en georganiseerd voor het onderwijs. Daarnaast worden projecten in de omgeving van de school opgezet in samenwerking met de leerkrachten. Dit jaar zijn de interactieve tentoonstellingen Zicht op Water en Het Riool leeft van RIONED een onderdeel van het programma geweest. Tentoonstelling Zicht op water Deze interactieve tentoonstelling stond in de periode september 2005 tot juli 2006 opgesteld in Koetshuis Weizigt. Tentoonstelling RIONED In oktober stond de tentoonstelling van Rioned opgesteld. Een interactieve tentoonstelling over het rioolsysteem. Met een filmpje is te zien hoe het riool er van binnen uitziet en dat het riool bij te veel afvoer van regenwater overstort. Met een computerspel kunnen de bezoekers de problemen zelf oplossen door het rioolsysteem van een wijk te verbeteren. De stadsbeheer van de gemeente Dordrecht heeft deze tentoonstelling gefinancierd. Aantal deelnemers Basisonderwijs BO Sloot en plas Voortgezet onderwijs 850 leerlingen 312 leerlingen 1260 leerlingen Waterconferentie: Doelstelling: De producten van Waterzigt op Weizigt efficiënter met andere partijen in de Drechtsteden en het werkgebied van de partners in te zetten en verder te verspreiden. Hiervoor is samenwerking met natuur- en milieuorganisaties en de gemeenten in de regio van belang. Om alle partijen te informeren en ideeën uit te wisselen is een waterconferentie georganiseerd. De opkomst met 40 mensen van 10 organisaties was goed. Deelnemende organisaties: IVN consulentschap, IVN Dordrecht, KNNV, St. Landschap, Zwijndrechtsewaard. SLO Stichting Leerplan Ontwikkeling. Waterschap Hollandse Delta en Evides, Rijkswaterstaat. Waterschap Delfland. Na een inleiding over het project Waterzigt op Weizigt, het watchproject door consulentschap IVN en het digitale waterproject van Codename Future is er in twee groepen een discussie gevoerd over de volgende vragen. Vragen: Wat staat er te gebeuren in jouw regio waarbij je kunt aansluiten. Noem ten minste 3 organisaties in je regio waarmee je zou kunnen samenwerken of waarvan je ondersteuning zou kunnen krijgen. Netwerkbijeenkomsten watereducatie: Zou je hieraan deel willen nemen? Wat verwacht je van die bijeenkomsten. Zie je nut en noodzaak van samenwerken op gebied van watereducatie? Waarom wel/ waarom niet? 4
Samenvatting en conclusie: Netwerkbijeenkomsten zijn zinvol als er een van tevoren vastgesteld thema centraal staat. Het slechts uitwisselen van ideeën en producten vindt men te vrijblijvend. Afgesproken is om binnen de Europese Kaderrichtlijn Water een speerpunt vast te stellen waarvoor een educatief programma voor de verschillende doelgroepen wordt ontwikkeld. Waterschap Hollandse Delta, IVN consulentschap en Weizigt NMC maken hiervoor een voorstel. Watersponsorloop Op 21 maart wordt de jaarlijkse watersponsorloop gehouden. Dit jaar is gekozen (gezien de beperkte budgetten) om het kleinschaliger op te pakken. Ter voorbereiding kregen de leerlingen in het Koetshuis een presentatie van een medewerker van St. Bamenda (hoofdstad Kameroen en zusterstad van Dordrecht) en kregen ze opdrachten in de tentoonstelling Zicht op Water waar ook watergebruik hier en water in de derde wereld een belangrijk onderdeel vormt..de start van de waterloop is gegeven door wethouder Govert Veldhuijzen in Dordrecht en wethouder Dost van Zwijndrecht In het Koetshuis Weizigt zijn de waterlopers onthaald door trommelaars. Bestuurders van het waterschap Hollandse Delta en wethouder Veldhuijzen hebben het bij elkaar gelopen bedrag in ontvangst genomen. Vervolgens hebben zij hieraan een bedrag toegevoegd, zodat er totaal ca. 4000,- is opgehaald. De Wilde Ganzen hebben dit bedrag weer verdubbeld, zodat er een bedrag van 8000,- besteed kan worden aan een waterproject in Bamenda. Tot slot is een prijs uitgereikt aan het beste spandoek. In het spandoek moest tot uiting komen dat zorg voor goede kwaliteit daar maar ook hier van belang is. Evides, waterbedrijf heeft aan alle deelnemers bidons uitgereikt. Aantal deelnemerd In Dordrecht namen 3 scholen met 7 klassen deel aan het programma. In Zwijndrecht één school met 2 klassen. Totaal 150 leerlingen 4. Programma Natuur in de stad Vlinderproject De doelstelling van het meerjarige vlinderproject is om mensen bewust te maken van de natuur in hun directe leefomgeving en hen te betrekken bij de inrichting daarvan. Ook het belang van de ecologische verbindingen in de regio wordt inzichtelijk gemaakt. Dit jaar is het project groots aangepakt met een tentoonstelling Vlinders in mijn struik en een kleurwedstrijd voor leerlingen van de basisschool. De Vlinder staat hierbij als symbool. Vanuit Weizigt NMC zijn in samenwerking met natuur en milieuorganisaties verschillen activiteiten opgezet. De tentoonstelling Vlinders in mijn struik is zowel door jongeren als volwassenen bezocht. Aantal deelnemers: Tentoonstelling Vlinders in mijn struik 200 Kleur- en tekenwedstrijd 1398 5
Natuurpad Park Huis te Kinderdijk De gemeente Alblasserdam heeft aan NME Drechtsteden de opdracht gegeven om een natuurpad in het park Huis te Kinderdijk te beschrijven en hiervoor een educatiefprogramma voor leerlingen van het basisonderwijs te ontwikkelen. Het park is ingericht met cultuurhistorische landschapselementen van de Alblasserwaard met het doel de natuur- en cultuurwaarden van het park te behouden als een onderdeel van de ecologische verbinding van de Alblasserwaard met de Crezeepolder in H-I-Ambacht. In 2006 zijn de voorbereidingen gestart. In 2007 zal het resultaat: een aantrekkelijke folder en enkele informatiepanelen in het park, moeten worden gerealiseerd. 5. Programma Afval Afvalproject Met de collega s van Zwijdrecht en H-I-Ambacht is overleg geweest over de aanpak van het afvalproject de BIJ: een programma over afvalscheiding en zwerfafval. Zij willen het pakket graag onder de noemer Drechtsteden aan de scholen aanbieden. Het programma moet op maat worden aangepast. Intern is gekeken naar mogelijkheden voor extra financiering. Door het gezamenlijk als Drechtsteden aan te bieden, krijgt het project meer impact en is de kans voor financiering groter. In 2006 is het nog niet gelukt de financiën hiervoor beschikbaar te krijgen. 6. Focus op Beta Op 26 januari is de kick off gehouden voor het project Focus op Bèta, techniek en duurzaamheid om de bètavakken in het voortgezet onderwijs aantrekkelijker te maken. Vier scholen: Johan de Wittgymnasium, Insula College, Stedelijk Daltonlyceum en Develstein college (Zwijndrecht) hebben samen met TU- Delft en Weizigt NMC een intentieverklaring ondertekend in aanwezigheid van de wethouders Veldhuijzen van Dordrecht en wethouder Westerman van Zwijndrecht om gezamenlijk dit project op te pakken. De titel in de krant luidde: Scholen slaan een Bètabrug naar TU Delft. Dit project biedt een mooie kans om leren voor Duurzame ontwikkeling te integreren in het onderwijs. De thema s water, Energie bieden hierbij een goede kapstok. Ook het leggen van verbindingen met de dagelijkse praktijk in het bedrijfsleven is essentieel. Weizigt NMC en NME Drechtsteden gaan in het project een belangrijke rol spelen. Een projectvoorstel met subsidieaanvraag is bij de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht ingediend. De gemeente Dordrecht heeft de subsidie beschikbaar gesteld. 7. Bezoekersaantallen Weizigt NMC Terrein 33.738 Koetshuis 4.580 Leerlingen Basisonderwijs 6.396 Leerlingen VO 1.260 TOTAAL 45.974 6
Eind 2005 is gestart met de herinrichting van de tuin, waardoor onderdelen niet meer voor activiteiten konden worden ingezet. Door bodemverontreiniging is de uitvoering vertraagd en is het terrein gedurende 2006 slechts zeer beperkt inzetbaar geweest. Halverwege 2007 is de herinrichting afgerond. Uitleen aan het basisonderwijs van leskisten en lesmaterialen voor een periode van 14 dagen. Iedere leskist en het lesmateriaal wordt voor meerdere klassen in die periode ingezet. Dit betekent dat één leskist voor een programma voor minimaal 60 leerlingen wordt gebruikt. Dordrecht 120 Alblasserdam 10 Papendrecht 15 H.I.Ambacht 37 Zwijndrecht 35 8. Organisatie Het centrale aanspreekpunt en de coördinatie liggen bij Weizigt NMC in de persoon van de coördinator NME Drechtsteden. De besluitvorming over het meerjarenbeleidsplan en uitvoeringsprogramma zijn gekoppeld aan de cyclus van het Drechtstedenbestuur. Een werkgroep waarin de verschillende gemeenten en natuur- en milieuorganisaties zijn vertegenwoordigd heeft het het meerjarenplan en jaarlijks uitvoeringsprogramma opgesteld.. Daarna is het concept voorgelegd aan het ambtelijke overleg Groen Water en Milieu (AOGWM). Vervolgens is het ter goedkeuring aangeboden aan Portefeuillehoudersoverleg Ruimte Groen, Milieu (PFO RGM) en ter vaststelling aan het Drechtstedenbestuur. De werkgroep is dit jaar 4 keer bijeen geweest om het programma en de voortgang daarvan te bespreken. Samenstelling Werkgroep mevr. M.Epema, regio coördinator Drechtsteden dhr. H. Klein, Weizigt NMC, Dordrecht, voorzitter dhr. N. Termote, H.I-Ambacht mevr.j.kamermans Zwijndrecht mevr. B. Bouman, Alblasserdam dhr. N. Cools Papendrecht dhr. R.van Stam, Educatief streekcentrum Alblasserbos dhr.j.w. Turkenburg St. Natuur- en Landschap Zwijndrechtse Waard. 7
8