E n k e l e k e n g e t a l l e n m. b. t. h e t t o e r i s m e i n ( Z u i d - ) L i m b u r g M e i 2 0 0 6 Copyright Anya Niewierra 1
Marktpositie toerisme in Zuid-Limburg Vakanties Nederlanders buitenlanders Vakantieduur Nederlanders Limburg Accommodatie keuze van en in Bron: CVO en CBS 2005 Onderwerp Zuid-Limburg N & M Limburg Totaal Limburg Aantal vakanties 867.000 1.154.000 2.020.000 (11,7% van alle Nederlanders naar regio Nederlandse vakanties) Aantal vakanties 653.000 (6,5% van alle buitenlanders naar regio buitenlandse vakanties in NL) Aantal overnachtingen Nederlanders naar regio 4.164.000 (waarvan 548.700 in 6.309.000 10.473.000 (10,9% van alle overnachtingen in NL) Aantal overnachtingen buitenlanders naar regio Gem. vakantieduur buitenlanders naar regio Maastricht) 187.500 in Maastricht en ca. 650.000 in overig Zuid-Limburg 1.941.000 (7,7% van alle overnachtingen van buitenlanders in NL) 3 nachten in overig Limburg en 1,5 nacht in Maastricht Belangrijk: overnachtingen op vaste standplaatsen op campings en vaste plaatsen op jachthavens zijn niet in deze cijfers meegenomen. De toeristische buitenlandse gasten in overig Zuid-Limburg (dus buiten Maastricht) zijn voornamelijk Duitsers en Belgen én in groepsverband reizende Britten die grotendeels in Valkenburg verblijven. Het verblijf van een groot deel van de overige buitenlandse verblijfsgasten is zakelijk gerelateerd. Bron: CVO/CBS Aantal dagen Zuid-Limburg N&M Limburg Nederland gemiddeld 2-4 dagen 55% 40% 51% 5-8 dagen 32% 46% 33% 9 15 dagen 10% 10% 10% + 16 dagen 3% 4% 6% Gemiddeld 5,8 dagen 6,5 dagen 6,5 dagen Belangrijk: de gemiddelde verblijfsduur van de ca. 177.000 Nederlandse gasten die overnachten in de stad Maastricht is 3,1 nachten (dus in totaal 548.700 overnachtingen door Nederlanders in Maastricht). De gemiddelde verblijfsduur van de 125.000 buitenlandse gasten die in Maastricht verblijven is1,5 nachten (dus 187.500 overnachtingen in 2005). De gemiddelde vakantieduur in overig Zuid-Limburg ligt dus hoger dan de 5,8 nachten daar het overig Zuid-Limburg-beeld iets naar beneden wordt gehaald door Maastricht. Daarnaast is een belangrijk deel van de overnachtingen in Maastricht MECC-gerelateerd of zakelijk Bron: CVO Accommodatiekeuze Zuid-Limburg N & M Limburg Nederland gemiddeld Hotels/pensions 39% 7% 11% Toeristisch kamperen 17% 21% 11% Vast kamperen 1% 5% 16% Vakantiewoningen 40% 65% 40% Overig 9% 2% 10% Conclusie: De gasten van Zuid-Limburg verblijven, vergeleken met het landelijke gemiddelde, opvallend veel in de vele (kleine) hotels/pensions die deze regio rijk is. Daarnaast zijn vakantiewoningen van belang. Daar er in Zuid-Limburg echter slechts enkele iets grotere bungalowparken zijn, betekent dit dat al deze gasten verblijven binnen kleinschalig uitgebate vakantiewoningen. De gasten in Noord- en Midden Limburg verblijven opvallend veel in de paar grootschalige bungalowparken én grootschalige supercampings in die regio en laten een relatief lange verblijfsduur zien. Copyright Anya Niewierra 2
Vakantiespreiding Bron: CVO Vakantiespreiding Zuid-Limburg N & M Limburg Nederland gemiddeld 1 e kwartaal 16% (*) 21% 14% januari/februari/maart 2 e kwartaal 26% 20% 31% april/mei/juni 3 e kwartaal 31% 39% 37% juli/augustus/september 4 e kwartaal 27% 20% 18% oktober/november/december (*) Het cijfer voor het 1 e kwartaal in Zuid-Limburg wordt naar beneden gehaald door de traditionele vakantiesluitingen van de vele kleine hotelbedrijven in Zuid-Limburg in de maand januari. Conclusie: Zuid-Limburg heeft het héle jaar door (weekend)toerisme. Noord- en Midden Limburg trekt vooral gasten voor de korte en lange (school)vakanties. Herhalingsbezoek Herhalingsbezoek Zuid-Limburg N&M Limburg Nederland gemiddeld Eerste vakantie 46% 58% 50% Afgelopen 5 jaar nog 40% 29% 40% Langer dan 5 jaar geleden 14% 13% 10% Directe toeristische bestedingen in 2002 in Zuid-Limburg Ontwikkeling hotelcapaciteit Zuid-Limburg Conclusie: vooral gezien het feit dat het Nederlandse gemiddelde voor herhalingsbezoek (40%) positief vertekend wordt door het hoge aantal vaste standplaatsen en 2 e woningen in de rest van Nederland (welke in Zuid-Limburg vrijwel volledig ontbreken), kent Zuid-Limburg vergeleken met de rest van Nederland en vergeleken met Noord- en Midden Limburg een relatief hoog herhalingspercentage. Dit betekent dat gasten die eenmaal bereikt zijn en positieve ervaringen hebben gehad, wellicht nóg een keer terug komen óf via mond-tot-mond reclame erover vertellen. Bron: ZKA 2002 & LISA (werkgelegenheid) 2003 Regio Verblijfstoerisme in Miljoen euro Dagtoerisme in Miljoen euro Aantal medewerkers in toerisme en recreatie (bron LISA) Totaal bestedingen in Miljoen euro Heuvelland 177,81 109,96 4.885 287,77 Parkstad Limburg 44,57 111,74 4.149 156,31 Westelijke Mijnstreek 22,48 41,96 3.302 64,44 Maastricht 4.591 116 (*) Totaal 244,86 263,67 12.927 624.53 (*) Voor de regio s Heuvelland, Parkstad Limburg en Westelijke Mijnstreek was VVV Zuid-Limburg in 2003 verantwoordelijk voor opdrachtverstrekking en het aanleveren van data. Voor de regio Maastricht was Provincie Limburg verantwoordelijk voor opdrachtverstrekking en was VVV Maastricht verantwoordelijk voor aanlevering van data. De cijfers van Maastricht zijn, gezien de verschillen in aanlevering, wellicht dus niet 100% vergelijkbaar met de overige regio s. Bron: BHC 2003 Regio 1993 * -*** 2002 l * - *** 1998 ****(*) 2002 ****(*) 1993 totaal 2002 totaal Afwijking in % 1993 2002 % van het totaal bedden ZL Heuvelland 3.181 2.699 589 845 3.770 3.544-6% 50,4% Parkstad 441 577 254 384 695 961 + 38% 13,7% Limburg Westelijke 317 377 293 224 610 601-1% 8,5% Mijnstreek Maastricht 318 585 608 1.344 926 1.929 + 108% 27,4% Totaal 4.257 4.238 1.744 2.797 6.001 7.035 + 60,5% 100% Conclusie: Het zwaartepunt van de hotelcapaciteit in Zuid-Limburg ligt in het heuvelland, ofschoon het aantal hotelbedden aldaar de laatste jaren fors achteruit is gegaan (daling is inmiddels gestabiliseerd). Gecombineerd met het gegeven dat ca 90% van de vakantiewoningen en de campings in het heuvelland gelokaliseerd zijn, blijft het heuvelland de grote overnachtingschuur van Zuid-Limburg. De aanwezige hotelcapaciteit wordt bovendien, in tegenstelling tot de hotelcapaciteit in de omliggende steden, voornamelijk toeristisch gebruikt (dus weinig zakelijk gerelateerd bezoek). Copyright Anya Niewierra 3
Campings Bron ZKA 2003 o.b.v. gegevens campings & gemeenten Type campingvorm Plaatsen 1999 Plaatsen 2002 Afwijking Campings vast 2.036 1.556 480 = - 24% Camping toeristisch 6.932 6.058 874 = - 13% Totaal 8.968 7.614 1.354 = - 15% Conclusie: de capaciteit op de campings is de afgelopen jaren fors gedaald. Wat evenwel niet uit de cijfers blijkt, is het gegeven dat de kwaliteit, dus de omvang van de plaatsen én de kwaliteit van het op de campings gebodene, sterk is gestegen. De daling van het aantal plaatsen hangt namelijk nauw samen met de verruiming van de kampeerplaatsen zodat grotere kampeermiddelen (van beter bestedende gasten) ontvangen kunnen worden. Daarnaast stond de verruiming van de plaatsen in relatie tot nieuwe wetgeving rond brandveiligheid. Binnen deze cijfers zitten overigens niet de vele kleinschalige boerencampings (ofwel Kamperen bij de Boer ), die het afgelopen decennium enorm in aantal zijn gestegen en naar schatting ook goed zijn voor ca. 2.500 plaatsen. Copyright Anya Niewierra 4
Een korte analyse van het toerisme in de grensregio s (Aken, Belgisch Limburg, Luik) Bron: VVV s in Grensregio, cijfers 2004 of 2005 Onderwerp Aken (stad) Belgisch Limburg (provincie) Luik (stad) Overnachtingen Doel bezoek/ Overnachtingen Doelgebied/ markt Belangrijkste productkenmer ken (die geprofileerd worden) 775.000 (vrijwel allemaal in hotels, pensions en Kurkliniken) Ca. 75% zakelijk gerelateerd (o.a. gekoppeld aan RWTH en Congrescentrum) + Duitse dag- en verblijfstoerist + MCI markt internationaal + Dom, Raadhuis en historische binnenstad Aken + Historie, cultuur, Culinair en shoppen allemaal dicht bij elkaar in een compact centrum + Congresfaciliteiten, RWTH onderzoek e.a. + Carolus Thermen + Evenementen w.o. met name ook CHIO en Kerstmarkt + Jonge stad (40.000 studenten) + Breed vrijetijd aanbod: Musea, Casino + Leuk ommeland + Groene omgeving (Eifel, Ardennen) 972.530 waarvan 254.817 in Hotels 70.754 op campings, 465.479 in vakantiewoningen en 181.480 bij logiesvormen voor doelgroepen 54% Toeristisch 46% Zakelijk + Vlaanderen dag- en verblijfsgasten + Holland : verblijfsgasten + NL en NL Brabant: dagtoeristen + Haspengouw: glooiende cultuurlandschap met boomgaarden, kastelen en hoeves + Voerstreek: glooiende cultuurlandschap met vooral veel wandelmogelijkheden en blik op Euregio + Maasland: watersport en natuurbeleving langs maasoever + Kempen: fiets- en ruitertoerisme, bossen, heide, grote Center Parcs + Mijnstreek: industrieel erfgoed, mediterrane sfeer, vele leisure mogelijkheden en outlet center + Hasselt: stedelijk vrijetijdstoerisme, vooral op leisure gericht (dus niet kunst of cultuur) Ca. 800.000, voornamelijk in hotels, pensions en B&B Ca. 90% zakelijk (grotendeels gekoppeld aan congrescentrum) + MCI markt internationaal De grote dragers zijn: + cultuur, kunst, vele musea, bisschoppelijk paleis, stadhuis, het perron, het Curtius Paleis, het Aquarium, de Opéra, Geroges Simenon (route met beelden e.a.), Grétry, het Park van Boverie, de Kruidentuin, het Park van Avroy en de Cour Saint-Antoine + de typisch Franse sfeer + Het nieuwe TGV station wordt gezien als architectonisch paradepaardje en nieuwe aanvoerader voor gasten. Dat geld ook voor de vernieuwde luchthaven van Luik. Copyright Anya Niewierra 5
Wie zijn nu de verblijfsgasten van (Zuid-)Limburg? De Nederlandse verblijfsgasten Er zijn geen specifieke cijfers beschikbaar over buitenlandse gasten. Via een recentelijk door VVV Zuid-Limburg geïntroduceerd continue klantmetingonderzoek gaan deze gegevens binnenkort wel beschikbaar komen. (Bron: CVO en CBS, 2005) Nationaliteit overnachters in Zuid-Limburg: - 89% Nederlanders, waarvan uit: + Zuid-Holland: 23% + Noord-Holland: 20% + Brabant: 13% + Gelderland: 12% + Utrecht: 8% + Overige provincies: 24% - 11% buitenlanders (grotendeels in groepsverband reizende Britten en individueel zakelijk bezoek) Gezinssamenstelling: Conclusie: daar waar het gaat om het benaderen van de in (Zuid)-Limburg aanwezige verblijfsgast, dient de focus gericht te zijn op Hollanders. Er ligt daarnaast een kans in het bewerken van de Britse markt. Daar touroperators hun activiteiten programma vóóraf maken (dus niet als ze eenmaal in Zuid-Limburg zijn), kan het extra attenderen van de touroperators op de mogelijkheden in Zuid-Limburg bezoekeffect hebben. - ca. 30% van de gasten in Zuid-Limburg zijn gezinnen met (kleine) kinderen welke voornamelijk verblijven op de campings en in de vakantiewoningen - ca. 60% van de gasten in Zuid-Limburg zijn stellen/tweepersoonshuishoudens (zonder kinderen de DINKI s =double income no kids=-) of waarvan de kinderen al het huis uit zijn (empty nesters). Zij verblijven voornamelijk in hotels en pensions. Noord- en Midden Limburg laat overigens juist een tegenovergesteld beeld zien. Gezinnen met kinderen zijn aldaar oververtegenwoordigd en overnachten met name op de grote bungalowparken en de grote campings Reisgezelschap Gem. aantal personen Zuid-Limburg N&M Limburg Nederland gemiddeld 1 persoon 6% 3% 5% 2 personen 47% 19% 39% 3-4 personen 26% 38% 27% 5-7 personen 12% 23% 16% 8 + personen 9% 15% 13% Conclusie: Zuid-Limburg is opvallend in trek bij (actieve) stellen. Noord- en Midden Limburg daarentegen is een échte (grote) gezinnen bestemming (hangt nauw samen met de accommodatievormen die in de regio s worden aangeboden, zie ook elders in deze analyse). Leeftijdsklasse Leeftijd Zuid-Limburg N & M Limburg Nederland gemiddeld 0 12 jaar 10% 25% 19% 13 17 jaar 1% 7% 6% 18-24 jaar 12% 8% 6% 25 34 jaar 16% 16% 12% 35 44 jaar 17% 15% 15% 45 54 jaar 16% 11% 15% 55 64 jaar 13% 10% 15% 65+ 15% 8% 12% Conclusie: Zuid-Limburg scoort erg hoog bij de (goed bestedende zie elders-) medioren en senioren die voornamelijk als stellen deze streek voor een aantal dagen bezoeken. Noord- en Midden Limburg scoort daarentegen bovenmatig goed bij gezinnen met kinderen (uit midden en lagere sociale klassen zie elders-) Copyright Anya Niewierra 6
Sociale klasse Sociale klasse Zuid-Limburg N & M Limburg Nederland gemiddeld A 20% 11% 17% Bb 36% 33% 35% Bo 17% 18% 18% CD 27% 37% 30% Belangrijkste bezoekmotieven Activiteiten tijdens vakantie Gemiddelde besteding per vakantie en dag Boekgedrag Conclusie: Zuid-Limburg trekt, vooral in vergelijk met andere bestemmingen in Nederland, relatief veel welgestelden. 56% van alle gasten is hoger opgeleid met een boven gemiddeld inkomen, tegen 44% in Noorden Midden Limburg en 52% landelijk. Daarnaast trekt Zuid-Limburg, vooral in vergelijk met Noord- en Midden Limburg, relatief weinig gasten uit de lagere sociale klassen van Nederland. In Noord- en Midden Limburg is deze groep juist met 37% van alle gasten zwaar oververtegenwoordigd. In Zuid-Limburg zitten dus gasten die potentieel de financiële middelen hebben om goed te besteden bij toeristische bedrijven. - ontspanning, rust, relaxen, niets doen (met name camping, bungalow en hotelgasten in het zomerseizoen) - natuur, cultuur, sportief, actief en steden (met name kort verblijf in voor- en naseizoen) % vakantiegangers dat Zuid-Limburg N & M Limburg Nederland bepaalde activiteiten onderneemt tijdens vakantie Uit eten gaan 70% 67% 61% Wandelen 68% 65% 62% Tochtje met auto 59% 58% 54% Bezoek bezienswaardig gebouw 42% 19% 21% Funshopping 42% 49% 37% Bezoek natuurgebied 28% 21% 30% Zwemmen 22% 71% 42% Uitgaan (café, disco) 18% 15% 12% Bezoek museum 14% 5% 11% Fietsen 12% 26% 31% Bezoek pretpark 5% 12% 11% Bezoek tuinen 4% 6% 2% Bezoek dierenpark 2% 6% 10% Conclusie: De Zuid-Limburgse verblijfsgasten, genieten zeer nadrukkelijk van het Bourgondische profiel van Zuid-Limburg (uit eten en uitgaan), wandelen veel en zijn zwaar cultureel geïnteresseerd, gezien de extreem hoge score m.b.t. bezoek bezienswaardige gebouwen en musea. Noord- en Midden Limburg laat een totaal ander beeld zien. Los van de hoge score op zwemmen die in directe relatie staat tot de zwemparadijzen op de parken waar ze grotendeels verblijven, is de gast in Noord- en Midden Limburg wat meer gericht op funshopping en het bezoeken van attracties voor kinderen (pretparken en dierenparken). Besteding in euro s Zuid-Limburg N&M Limburg Nederland gemiddeld Per vakantie 210 168 143 Per dag 35 26 22 Conclusie: de gasten die in Zuid-Limburg verblijven laten een voor Nederland extreem hoog bestedingsvolume zien (staat in directe relatie met sociale klasse, gezinssamenstelling e.d.) en zijn in die zin ook te interesseren voor betalende bezoeken aan tal van activiteiten. De gasten in Noord- en Midden Limburg besteden nadrukkelijk minder tijdens een vakantie. 91% van de huidige bezoekers aan Limburg boekt alleen vooraf het verblijf, zonder bijbehorende activiteiten ( vermaak ) Conclusie: (ook i.c.m. met eerder cijfers) landelijk werven met individuele attracties of subregio s heeft in relatie tot de kosten- vooralsnog weinig zin. Zeker ook gezien het sterke merk dat Zuid-Limburg vertegenwoordigt Copyright Anya Niewierra 7