Monument: s-hertogenbosch, Sint Janslyceum REGISTER Monumentnummer Identificatienummer 079100000245266 Basisregistratie Provincie Noord-Brabant Gemeente s-hertogenbosch Plaats s-hertogenbosch Straat/huisnummer Sweelinckplein 3, Homeruslaan 5, Platostraat 6 Postcode 5216 CV Kadastrale aanduiding s-hertogenbosch N 987 Datum inschrijving in register beschermde monumenten Datum, deel en nummer van inschrijving in openbare registers Aanduiding of korte Schoolgebouw met twee dienstwoningen omschrijving Complexonderdeel van complex [naam of complexnummer]
KENNIS: WAARDERING I Cultuurhistorische waarde: belang van het object/complex 1. als bijzondere uitdrukking van (een) culturele, sociaaleconomische en/of bestuurlijke/beleidsma tige en/of geestelijke ontwikkeling(en); 2. als bijzondere uitdrukking van (een) geografische, landschappelijke en/of historisch-ruimtelijke ontwikkeling; 3. als bijzondere uitdrukking van (een) technische en/of typologische ontwikkeling(en); 4. wegens innovatieve waarde of pionierskarakter; 5. wegens bijzondere herinneringswaarde. Het lyceum heeft cultuurhistorische waarde als markant voorbeeld van naoorlogse scholenbouw in Nederland. In opzet volgens het corridortype en met bijbehorende onderdelen als een kapel, een aula, gymzalen en dienstwoningen weerspiegelt het complex op heldere wijze de contemporaine ideeën over rooms-katholieke scholenbouw, waarbij de school een cultureel middelpunt is van de gemeenschap. II Architectuur- en kunsthistorische waarde: (bijzonder) belang van het object/complex 1. voor de geschiedenis van de architectuur en/of bouwtechniek; 2. voor het oeuvre van een bouwmeester, architect, ingenieur of kunstenaar; 3. wegens de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp; 4. wegens het bijzondere materiaalgebruik, de ornamentiek en/of monumentale kunst; 5. wegens de bijzondere Het schoolcomplex heeft architectuurhistorische waarde als een zowel in- als uitwendig goed en vrij gaaf bewaard gebleven voorbeeld van scholenbouw in de Bossche Schoolstijl. Het complex is een belangrijk voorbeeld uit het oeuvre van de vooraanstaande architect Nico van der Laan, die hier heeft samengewerkt met M.J. Granpré-Molière. Binnen het oeuvre van Van der Laan neemt de school een sleutelpositie in. De school kwam tot stand in dezelfde periode dat Van der Laan zijn werk over een nieuw maatstelsel, gebaseerd op menselijke waarneming, had uitgegeven onder de titel Le Nombre Plastique (1960). Van bijzondere waarde zijn het mozaïek / betonreliëf en de glas-in-lood ramen van Marius de Leeuw in de hal.
samenhang tussen exterieur en interieur(onderdelen). III Situationele en ensemblewaarde 1. betekenis van het object als essentieel (cultuurhistorisch, functioneel en/of architectuurhistorisch en visueel) onderdeel van een complex; 2. a. bijzondere, beeldbepalende betekenis van het object voor het aanzien van zijn omgeving; b. bijzondere betekenis van het complex voor het aanzien van zijn omgeving, wijk, stad of streek; 3. a. bijzondere betekenis van het complex wegens de hoogwaardige kwaliteit van de bebouwing in relatie tot de onderlinge historisch-ruimtelijke context en in relatie tot de daarbij behorende groenvoorzieningen, wegen, wateren, bodemgesteldheid en/of archeologie; b. bijzondere betekenis van het object wegens de wijze van verkaveling/ inrichting/ voorzieningen. Het ruim opgezette schoolcomplex heeft stedenbouwkundige waarde vanwege de samenhang met de historische gebouwde omgeving. Het markant aan het Sweelinckplein gelegen complex vormt een belangrijk stedenbouwkundig accent dat een wezenlijk onderdeel vormt van de vanaf de vroege jaren 1950 tot stand gekomen uitbreidingswijk. Het Sweelinckplein markeert de knik in het tracé van de Pettelaarseweg, de hoofdverbinding in de wijk. In overeenstemming met de stedenbouwkundige uitgangspunten fungeert het Sint Janslyceum als een bijzonder focuspunt. Tezamen met de bijbehorende dienstwoningen vormt het schoolcomplex een waardevol ensemble dat de zuidelijke stadsrand markeert en vanuit diverse gezichtspunten in het oog valt. De winkel en hoogbouw aan het plein zijn van negatieve invloed op de oorspronkelijke beslotenheid van het Sweelinckplein. IV Gaafheid en herkenbaarheid: belang van het object/complex
1. wegens de architectonische gaafheid en/of herkenbaarheid van ex- en/of interieur; 2. wegens de materiële, technische en/of constructieve gaafheid; 3. als nog goed herkenbare uitdrukking van de oorspronkelijke of een belangrijke historische functie; 4. wegens de waardevolle accumulatie van belangwekkende historische bouwen/of gebruiksfasen; 5. (van specifiek het complex) wegens de gaafheid en herkenbaarheid van het gehele ensemble van samenstellende onderdelen (hoofd- en bijgebouwen, hekwerken, tuinaanleg e.d.); 6. in relatie tot de structurele en/of visuele gaafheid van de stedelijke, dorpse of landschappelijke omgeving. V Zeldzaamheid 1. belang van het object/complex wegens absolute zeldzaamheid in architectuurhistorisch, bouwtechnisch, typologisch of functioneel opzicht; 2. uitzonderlijk belang van het object/complex wegens relatieve zeldzaamheid in relatie tot één of meer van de onder I t/m III genoemde kwaliteiten. Afgezien van de later bijgebouwde technische lokalen en het noodgebouw zijn zowel het exterieur als het interieur gaaf bewaard gebleven en stemmen zij in hoge mate overeen met het oorspronkelijk ontwerp van Van der Laan. Afgezien van de aluminium ramen die de oorspronkelijke stalen ramen hebben vervangen is de materiële gaafheid van exterieur en interieur groot. Het complex vervult nog steeds zijn oorspronkelijke functie en draagt daar nog altijd het stempel van. De samenstellende onderdelen van het complex zijn alle nog volledig als zodanig herkenbaar. De stedelijke context, met name de relatie met de Pettelaar, is nog aanwezig, zij het dat de relatie verzwakt is door de bouw van een winkel en een hoogbouwflat aan het Sweelinckplein. Van bijzondere betekenis is de dubbelwandige kapel die als architectuurtype een hoge zeldzaamheidswaarde vertegenwoordigt.
Roerende objecten van belang voor het gebouw en zijn waarde Onderdelen zonder monumentale waarde: Geen Technische lokalen in de westelijke binnenplaats. Noodlokalen op de noordwest hoek van het complex. Receptiegeschiedenis, prijzen e.d. Overige KENNIS: FEITEN Oorspronkelijke functie Typologie Huidige functie (met jaartal) Onderwijs en wetenschap; Lyceum Onderwijs en wetenschap; Lyceum (2012) Naam object Bossche School Bouwtijd (ook de planfase) 1961-1963 Architect(en)/ontwerper(s) Nico van der Laan, W.A.J. Hansen en H. van Hal. In samenwerking met M.J. Granpré-Molière. Uitvoerder (aannemer onbekend e.d.) Opdrachtgever Stichting Ons Middelbaar Onderwijs, Tilburg (nog steeds eigenaar). Exterieur Bakstenen gebouw bestaande uit meerdere vleugels rond twee binnenplaatsen: de oostelijke, met een in de hoek uitgebouwde kapel, geheel gesloten, de westelijke aan drie zijden gesloten met aan de zuidzijde een hek. Uitgebouwde entree aan de noordzijde van de school. De vleugels rond de oostelijke binnenplaats zijn drie bouwlagen hoog. De vleugel die het westelijk carré aan de noordzijde afsluit, heeft twee bouwlagen. Op de noordoost hoek van het complex is een aula uitgebouwd. Alle bouwvolumes hebben platte daken. De gevels worden bekroond door een lijst van halve gresbuizen die als paters en nonnen zijn ingemetseld. Op het terrein twee dienstwoningen, één op de zuidoost hoek, één op de noordwest hoek (resp. Homeruslaan 5 en Platostraat 6). Tegen de oostgevel van de westelijke binnenplaats zijn twee technieklokalen gebouwd die niet tot het oorspronkelijk ontwerp behoren. De westzijde van deze
Gebouw, constructietechniek Interieur (indeling) Interieur, techniek en materialen binnenplaats wordt begrensd door gymnastieklokalen. De zuidzijde wordt afgesloten door een hek bestaande uit ijzeren spijlen tussen gemetselde penanten. Gewapend betonconstructie die aan het exterieur niet zichtbaar is. Lichte bakstenen gevels in wild verband en platvol gevoegd. Entreehal over de volle hoogte van het gebouw aan de noordzijde van de oostelijke binnenplaats. In elk van de vleugels een kantine, aan de achterzijde technische ruimtes. Op de eerste en tweede verdieping omlopende gangen met aan de buitenzijde van de vleugels leslokalen. De noordvleugel van het westelijke carré heeft één verdieping met een middengang met aan beide zijden leslokalen. Het interieur heeft nog de oorspronkelijke houten puien en deuren, de leistenen vloeren van hal en trappenhuizen en de ijzeren balustrades en borstweringen met leuningen in mipolam. Kunstwerken/orgels/ gedenktekens/meubels die onderdeel zijn van het monument nr. 1 Beeld van natuursteen Voorgevel aula Kunstenaar? Sedes Sapientiae nr. 2 Wandmozaïek/sgrafitto Entreehal Kunstenaar Marius de Leeuw Gestileerde figuren nr. 3 keramische tegels Fries boven hoofdingang Kunstenaar? Gestileerde dieren
nr. 4 Natuurstenen beeldhouwwerken Boven vensters trappenhuizen aan zuidgevel Kunstenaar? Vier evangelistensymbolen, in tweetallen gerangschikt nr. 5 Glas-in-lood Boven vensters aan noordzijde hal Kunstenaar Marius de Leeuw Gestileerde figuren Groen erfgoed: aanleg Stedenbouwkundige ligging Archeologische relevantie Geschiedenis Relevante wijzigingen Bezocht Overige De school ligt tussen de Wederopbouwwijk De Pettelaar en de Zuiderplas, op de overgang van de stad naar het buitengebied waar zich met restanten van de oude omwalling bevinden. volgt De school kwam tot stand in een periode van een explosieve groei van het aantal scholen in Nederland. Tussen 1950 en 1960 steeg alleen het aantal lycea al van 102 naar 162. De school kwam tot stand na de fusie van het in 1918 opgerichte St. Jans jongenslyceum en het Marialyceum voor meisjes. Het tegeltableau in de oostgevel van de huidige school is van de oude locatie afkomstig. De bouw van twee technische lokalen in het westelijke carré. Op de noordwest hoek van het complex staat een gebouw met noodlokalen. De bouw van een tussenverdieping met vide in de voormalige kapel. Alle stalen ramen zijn door zorgvuldig gedetailleerde aluminiumexemplaren vervangen. Woensdag 24 oktober 2012. In aanwezigheid van de rector, dhr. Veuger en de gemeente Den Bosch. Een plan voor de bouw van een nieuwe vleugel op de plek van het hek aan de zuidzijde van het westelijke carré is door de gemeente goedgekeurd.
KENNIS: BRONNEN Primaire bronnen, kaarten, literatuur, documentatie, websites Nr. 1 Nr.2 Naoorlogse Scholenbouw, Categoriaal onderzoek Wederopbouw, p. 19-31. Gemeente s-hertogenbosch, redengevende omschrijving Homeruslaan 5/Sweelinckplein 3/Platostraast 1 en 6. Afdeling BAM, 20 mei 2009. Interviews bewoners, gebruikers