Beleving mannelijke teamsport door niet-heteroseksuele mannen

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.1 <Kernwoord onderzoek + naam klant> / 24-2-2012 / P.1 Beleving mannelijke teamsport door niet-heteroseksuele mannen Onderzoeksrapportage Amsterdam 1 juli 2011 Projectnummer M6815 Auteurs Tessa van Groenestein Corien van der Linden <Plaats hier het logo van de klant>

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.2 Op verzoek van NOC*NSF en de Alliantie Gelijkspelen, in naam van Lieke Vloet, heeft Motivaction International B.V. een onderzoek uitgevoerd onder niet-uitsluitend heteroseksuele mannen naar de beleving van en beeldvorming over mannelijke teamsporten. In 2008 is op initiatief van de ministeries VWS en OCW de Alliantie Gelijkspelen gestart. Dit initiatief richt zich specifiek op het verbeteren van de situatie in de sport van mensen met een homo- of biseksuele oriëntatie. In navolging hiervan hebben de Alliantie Gelijkspelen en NOC*NSF in samenwerking met de drie grote sportbonden KNVB, KNHB en NeVoBo het initiatief opgevat om nader onderzoek te laten doen naar hoe niet-uitsluitend heteroseksuele mannen teamsporten, specifiek voetbal, hockey en volleybal beleven. De van het onderzoek is het bieden van inzicht in de beleving van en de beeldvorming over teamsport in het algemeen - en voetbal, hockey en volleybal in het bijzonder - van niet-uitsluitend heteroseksuele mannen, teneinde input te leveren voor de toekomstige beleidsvoering van de verschillende bonden voor deze doelgroep. Motivaction heeft een kwalitatief vooronderzoek uitgevoerd door middel van singleinterviews met 12 niet-uitsluitend heteroseksuele mannen. De kwalitatieve inzichten zijn gebruikt voor het opstellen van de kwantitatieve vragenlijst. Dit rapport bevat de geïntegreerde resultaten van beide onderzoeksfasen. Voor een uitgebreidere beschrijving van de kwalitatieve gegevens verwijzen we naar het rapport van 8 februari 2011. Voor de onderzoeksvragen, de methode en de opzet zie bijlage.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.3 Conclusies (1/2) Geconcludeerd kan worden dat een substantieel deel (zeven op de tien) van de niet-uitsluitend heteroseksuele mannen interesse heeft in teamsport. Men beoefent actief een teamsport of heeft een teamsport beoefend, heeft het overwogen of overweegt een teamsport. Van degenen die geïnteresseerd zijn in teamsport beoefent één op de vijf momenteel zelf een teamsport. Voetbal is de meest beoefende sport (met bijna één op de tien). Volleybal, maar vooral hockey worden veel minder beoefend. Terugblikkend op de sportcarrière is voetbal in het verleden ook het meest beoefend: bijna één op de drie) Binnen deze groep geïnteresseerden heeft volleybal het grootste aantal overwegers: ruim één op de drie heeft volleybal ooit overwogen of lijkt het een leuke sport. Voor hockey is het net iets minder dan één op de drie en voor voetbal (zaal of veld) bijna een kwart. Voetbal heeft de meeste directe potentie: 6% geeft aan gestopt te zijn met voetbal vanwege de seksuele oriëntatie. Voor volleybal is dat 3% en voor hockey 2%. Als de bonden zich willen richten op deze potentiële sporters moeten ze zich realiseren dat er overlap bestaat tussen de drie potentiële sportersgroepen. Met name tussen volleybal en hockey.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.4 Conclusies (2/2) De potentiële sporters zijn niet zomaar te enthousiasmeren. Een aantal drempels die te maken hebben met hun seksuele oriëntatie, belemmeren hun deelname aan teamsport. Dit zijn vooral gepercipieerde drempels. Het blijkt dat huidige sporters deze drempels in veel mindere mate daadwerkelijk ervaren. Geconcludeerd kan worden dat de (negatieve) verwachtingen van potentiële sporters niet stroken met de ervaringen van huidige sporters. Naast deze deels onterechte angst spelen ook reguliere redenen zoals tijd, afstand en verplichtingen een rol. Wat naar alle waarschijnlijkheid geldt voor de gemiddelde teamsportgeïnteresseerde geldt ook voor de niet-uitsluitend heteroseksuele teamsportgeïnteresseerde. Belangrijkste triggers zijn: lichaamsbeweging/gezondheid en gezelligheid met elkaar/sociale contacten. Juist op het terrein van sociale contacten lijkt de grootste onterechte angst te bestaan, namelijk homo-onvriendelijke opmerkingen of de vrees buitengesloten te worden. Om niet in dergelijke situaties te komen vermijdt een deel van de doelgroep deze door niet te kiezen voor een teamsport. Als het gaat om het beeld dat de doelgroep heeft van voetbal, hockey en volleybal valt zowel binnen het kwalitatieve als de kwantitatieve fase op dat de voetbalcultuur getypeerd wordt als homo-onvriendelijk en sterk heterogericht. Terwijl voor hockey geldt dat het beeld sterker gerelateerd is aan het soort mensen dat de sport aantrekt; hockey wordt gezien als een elitaire sport met een hoge groepsnorm. Volleybal lijkt de meest toegankelijke sport voor deze doelgroep. Echter, een veel gehoorde reden om niet te gaan volleyballen is het overdreven uitbundige sportklimaat (bij het aanmoedigen en het vieren van punten).

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.5 Denkrichtingen (1/2) Onderstaande waren een eerste aanzet om over verder te discussiëren tijdens de rapportbespreking: Eerste stap is het bespreekbaar maken van het onderwerp. De verwachting is dat dit het meeste effect heeft als het op topsportniveau gebeurt. Dit niveau krijgt veel media-aandacht en kan daarmee veel mensen bereiken. Maar ook het bespreekbaar maken van het onderwerp op verenigingsniveau en bondsniveau, alsmede het instrueren van trainers en coaches kan teamsporten toegankelijker maken. Daarnaast is het inzetten van ambassadeurs volgens respondenten effectief: spelers die uit de kast komen of spelers/trainers/coaches die zich solidair verklaren (zoals in het laatste nummer van L HOMO, zie volgende sheet). De bonden zouden kunnen overwegen om potentiële sporters te stimuleren hun sport uit te proberen om de gap tussen perceptie en ervaring te verkleinen. Het aanbrengen van nieuwe leden (wat ook voor andere sporters geldt) en het organiseren van op de doelgroepgerichte open dagen kan gestimuleerd worden. Van belang hierbij is uiteraard het inzetten van de juiste kanalen (bijvoorbeeld gay-sites). Belangrijk is dat de doelgroep niet aangesproken wordt op hun seksuele oriëntatie (dat mag immers geen rol spelen), maar op hun sportinteresse. Als laatste geven wij ter overweging om dit onderzoek in een artikel te verwerken en te publiceren. Op die manier kan er veel media-aandacht gegenereerd worden. Dit artikel kan aanzet geven tot publieke discussie. Het mooiste zou zijn als het lukt om discussieprogramma s op radio of televisie in het onderwerp te interesseren.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.6 Denkrichtingen (2/2) Aansluitend op de eerder genoemde gaf Jan-Willem Landré van de KNVB in de rapportbespreking aan dat hij drie niveaus ziet in de te nemen actiepunten: 1. Inzetten van rolmodellen/ambassadeurs om de algemene beeldvorming onder een groot publiek bij te sturen 2. Opnemen/aandacht geven in het plan Veilig klimaat in de sport 3. De doelgroep tools aanreiken voor empowerment

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.7 Denkrichtingen

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.8 Motivatie & drempels Profiel

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.9 Samenvatting profiel Motivatie & drempels Bijna driekwart van de niet-uitsluitend heteroseksuele mannen in de leeftijd van 18-50 jaar heeft ervaring met of interesse in* ten minste één van de twaalf voorgelegde teamsporten. Deze groep laat zich typeren door: Zijn vaak jonger dan de niet in teamsport geïnteresseerden. Zijn vaak hoger opgeleid dan de niet in teamsport geïnteresseerden. Beoefenen al vaker een teamsport, al dan niet in clubverband De niet in teamsport geïnteresseerde mannen beoefenen vaker helemaal geen sport, of een individuele sport. Er is nagenoeg geen verschil in seksuele oriëntatie (bi of homo) tussen degenen die wel geïnteresseerd zijn in teamsport en degenen die niet geïnteresseerd zijn. De kenmerken jonger en hoger opgeleid lijken sterk overeen te komen met het profiel van teamsporters Nederland breed. De meerderheid van de geïnteresseerden in teamsport geeft zelf aan stevig in zijn schoenen te staan en goed om te kunnen gaan met hun seksuele oriëntatie in verschillende situaties/omgevingen. * De groep geïnteresseerden laat zich omschrijven als: beoefent minimaal één van de twaalf teamsporten, heeft het ooit beoefend, heeft het ooit overwogen of kan het overwegen/lijkt het een leuke sport.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.10 Twaalf sporten American Football Basketball Handbal Hockey Honkbal IJshockey Korfbal Rugby Veldvoetbal Zaalvoetbal Volleybal Waterpolo Profiel van de respondenten De respondenten in dit onderzoek zijn in de periode van 29 maart tot en met 4 mei 2011 op twee manieren geworven: Via het internetpanel van Motivaction (StemPunt.nu) Via verschillende websites (zie voor een lijst bijlage) De respondenten zijn geselecteerd op basis van de volgende criteria: Man 18-50 jaar Homo- of biseksueel Geïnteresseerd (beoefent nu, heeft beoefend, overweegt of heeft overwogen) in minstens 1 van de 12 voorgelegde teamsporten (zie kantlijn). De precieze selectievragen kunnen worden opgevraagd. Op basis van het laatste selectiecriteria kan gesteld worden dat een ruime meerderheid (70%) van de niet-heteroseksuele mannen tussen de 18-50 jaar interesse heeft in teamsport. Wel interesse in 1 van de 12 teamsporten dfgdfgsdfgtdfgdfgdfgdfgdfgdfggf 70% sdgfdgdf 70% Geen interesse in 1 van de 12 teamsporten 30% * Deze cijfers zijn gebaseerd op uitsluitend de StemPunt-deelnemers (n=512). Voor de deelnemers via de websites geldt dat er sprake is van zelfselectie door de tekst in de uitnodiging.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.11 Profiel van de respondenten Motivatie & drempels Om na te gaan in hoeverre de twee groepen van elkaar verschillen, is op de volgende sheets het profiel van de niet-uitsluitend heteroseksuele mannen van 18-50 jaar die wel interesse hebben in 1 van de 12 teamsporten afgezet tegen het profiel van de mannen die geen interesse hebben in tenminste 1 van de 12 voorgelegde teamsporten. In de daaropvolgende hoofdstukken worden de resultaten alleen weergegeven voor de niet-uitsluitend heteroseksuele mannen die interesse hebben in minimaal 1 van de 12 teamsporten (n=563).

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.12 Geïnteresseerden in teamsport: jonger en (iets) hoger opgeleid Vooral op leeftijd onderscheiden de twee groepen zich: niet-geïnteresseerden zijn veelal ouder (35 t/m 50 jaar). De twee groepen komen redelijk overeen wat betreft regio (iets meer niet-geïnteresseerden zijn woonachtig in de regio zuid). Leeftijd gecategoriseerd. (Basis: Alle niet-uitsluitend heteroseksuele mannen) 18 t/m 24 24 t/m 34 35 t/m 50 7% 26% 23% 16% 51% 78% Opleiding gecategoriseerd. (Basis: Alle niet-uitsluitend heteroseksuele mannen) Hoog (WO/HBO) Midden (HAVO/VWO/MBO/MAVO) Laag (LBO/Basisonderwijs/Geen Opleiding) 10% 17% 35% 32% 55% 50% Nielsen regio. (Basis: Alle niet-uitsluitend heteroseksuele mannen) 17% 3 grote gemeenten: Amsterdam, Rotterdam, Den Haag 19% West (Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland excl. 3 grote gem) Noord (Groningen, Friesland, Drenthe) Oost (Overijssel, Gelderland, Flevoland) Zuid (Zeeland, Noord-Brabant, Limburg) Randgemeenten Onbekend 3% 3% 5% 12% 8% 20% 16% 18% 24% 27% 25% Interesse in teamsport (n=563) Geen interesse in teamsport (n=153)

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.13 Seksuele oriëntatie komt sterk overeen Motivatie & drempels Wat is uw seksuele oriëntatie? (Basis: Alle niet-uitsluitend heteroseksuele mannen) Ik voel mij zowel aangetrokken tot vrouwen als mannen Ik voel mij voornamelijk aangetrokken tot mannen 14% 21% 30% 33% Interesse in teamsport (n=563) Geen interesse in teamsport (n=153) Ik voel mij uitsluitend aangetrokken tot mannen 49% 53%

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.14 Geïnteresseerden: beoefenen vaker een sport Motivatie & drempels Kunt u voor onderstaande zaken aangeven of die op dit moment op u van toepassing zijn of niet? (Basis: Alle niet-uitsluitend heteroseksuele mannen) Ik beoefen zelf een sport in clubverband (bij een vereniging) Ik beoefen zelf een sport niet in clubverband Ik ben leider, trainer of coach van een team of van een sporter 13% 10% 2% 31% 36% 51% Ik ben scheidsrechter/jurylid of treed wel eens op als scheidsrechter/ jurylid Ik doe andere vrijwilligerstaken bij een vereniging Interesse in teamsport (n=563) 11% 1% 29% 19% Geen interesse in teamsport (n=153)

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.15 Als niet-geïnteresseerden een sport beoefenen, dan individueel Motivatie & drempels Beoefent u momenteel een individuele sport of een teamsport? (Basis: Alle niet-uitsluitend heteroseksuele mannen die zelf een sport beoefenen) Een individuele sport 57% 83% Een teamsport 3% 19% 24% Beide 14% Interesse in teamsport (n=403) Geen interesse in teamsport (n=58)

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.16 Geïnteresseerden: in verleden vaak ook teamsport beoefend Motivatie & drempels Heeft u in het verleden een individuele sport of een teamsport beoefend waar u mee gestopt bent? Basis: Alle niet-uitsluitend heteroseksuele mannen Ja, een individuele sport Ja, een teamsport Ja, beide Nee, geen van beide 6% 7% 21% 20% 28% 28% 31% Interesse in teamsport (n=563) Geen interesse in teamsport (n=153) 59%

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.17 Empowerment teamsportgeïnteresseerden De meerderheid van de geïnteresseerden in teamsport geeft zelf aan stevig in hun schoenen te staan: Ze weten goed om te gaan met homo-onvriendelijke situaties De eigen seksuele oriëntatie is voor henzelf en/of hun persoonlijke omgeving geen punt (meer) Maar bijna de helft (44%) vermijdt wel bewust situaties die voor hen onprettig zouden kunnen zijn vanwege hun seksuele oriëntatie. Niet-actieve teamsporters geven in vergelijking met de teamsportbeoefenaars vaker aan dat zij: Liever in een homo- of biseksueel team sporten dan in een heteroteam Vrezen dat matige sportprestaties worden toegeschreven aan hun seksuele oriëntatie Kunt u voor de volgende uitspraken aangeven in hoeverre u het hiermee eens of oneens bent? (Basis: nietuitsluitend heteroseksueel die in teamsport geïnteresseerd zijn, n=563) Ik vrees dat eventuele matige sportprestaties van mij toegeschreven worden 2,3 29% 30% 22% aan mijn seksuele oriëntatie Ik laat graag zien dat ik homo ben 2,5 22% 28% 35% 14% 10% 4% 2% 4% 1% Ik sport liever in een homo- of biseksueel team dan in een hetero team 2,5 23% 28% 25% 15% 7% 3% Ik vermijd situaties waarvan ik denk dat ze voor mij onprettig zijn vanwege mijn seksuele oriëntatie 3,1 9% 26% 20% 35% 9% 2% Ik maak grapjes over mijn eigen seksuele oriëntatie om anderen voor te zijn 3,1 7% 23% 27% 32% 9% 2% In geval van homo-onvriendelijke opmerkingen, dien ik geregeld de betreffende persoon van een weerwoord Ik denk dat openheid over mijn seksuele oriëntatie mijn sportprestaties ten goede komt 3,4 3,4 3% 4% 17% 11% 26% 32% 34% 29% 15% 15% 5% 9% Ik weet goed om te gaan met homo-onvriendelijke situaties 3,6 2% 12% 23% 43% 17% 3% Ik denk dat in individuele sporten je seksuele oriëntatie minder een rol speelt dan in teamsporten 3,8 3% 11% 14% 43% 28% 2% Voor mij is mijn seksuele oriëntatie geen punt (meer) 4,1 2% 10% 14% 27% 46% 1% Voor mijn persoonlijke omgeving is mijn seksuele oriëntatie geen punt (meer) 4,1 4% 6% 13% 31% 43% 3% Zeer oneens Oneens Niet eens, niet oneens Eens Zeer eens Weet niet

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.18 Motivatie & drempels Potentieel

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.19 Samenvatting potentieel Motivatie & drempels Ruim een derde van de in teamsport geïnteresseerde niet-uitsluitend heteroseksuele mannen geeft aan volleybal wel eens overwogen te hebben of te kunnen overwegen. Volleybal heeft daarmee de meeste potentie onder deze doelgroep. Van de drie sporten staat na volleybal hockey met een krappe een derde op de tweede plaats. Met bijna een kwart volgt voetbal op de derde plaats. Opvallend daarbij is dat de potentie voor zaalvoetbal hoger is dan voor veldvoetbal (respectievelijk twee van de tien en één van de tien). Indien gekeken wordt naar de twaalf sporten blijkt dat voetbal niet op de derde plek staat, maar pas op de zevende plaats (zaalvoetbal). De huidige animo voor veldvoetbal is het laagst, ondanks het gegeven dat veldvoetbal met een kwart de meest in het verleden beoefende sport is, gevolgd door één op de tien die hebben gezaalvoetbald en/of gevolleybald.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.20 20% beoefent momenteel een teamsport Van alle niet-uitsluitend heteroseksuelen die geïnteresseerd zijn in teamsport beoefent 20% momenteel één van de twaalf teamsporten. Veldvoetbal in het verleden veruit het meest beoefend. Ook zaalvoetbal en volleybal zijn in het verleden relatief vaak beoefend. Voor volleybal, hockey en honkbal is veel interesse. Kunt u voor de volgende sporten aangeven wat voor u van toepassing is? Basis: alle niet-uitsluitend heteroseksuele mannen die minimaal interesse heeft in 1 van de 12 teamsporten, n=563 Heb ik in het verleden beoefend in clubverband Heb ik in het verleden zelf beoefend (niet in clubverband) Beoefen ik momenteel in clubverband Beoefen ik momenteel zelf (niet in clubverband) Heb ik wel eens overwogen in het Zou ik kunnen overwegen/ lijkt me een leuke sport om te beoefenen American Football 1% 1% 4% 8% 87% Basketbal 6% 2% 10% 14% 67% Handbal 2% 1% 1% 8% 15% 73% Hockey 7% 2% 2% 13% 17% 61% Honkbal 2% 2% 9% 18% 68% IJshockey 1% 5% 8% 86% Korfbal 5% 2% 2% 4% 10% 77% Rugby 1% 6% 10% 82% Veldvoetbal 23% 4% 5% 2% 6% 6% 56% Zaalvoetbal 12% 6% 3% 2% 8% 11% 59% Volleybal 11% 6% 4% 1% 15% 20% 43% W aterpolo 4% 1% 2% 9% 16% 68% Zou ik nooit overwegen dfgdfgdfgd

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.21 Over de 12 sporten bezien: veldvoetbal minste overwegers Motivatie & drempels Indien gekeken wordt naar de twaalf sporten staan volleybal en hockey bovenaan, staat zaalvoetbal op de zevende plek en is veldvoetbal, samen met American Football, hekkensluiter. Kunt u voor de volgende sporten aangeven wat voor u van toepassing is? Basis: alle nietuitsluitend heteroseksuele mannen die minimaal interesse heeft in 1 van de 12 teamsporten, n=563 Overwegers Beoefent nu actief (heeft overwogen/lijkt het een leuke Volleybal 35% 5% Hockey 29% 2% Honkbal 27% 0% W aterpolo 25% 2% Basketbal 24% 0% Handbal 23% 1% Zaalvoetbal 19% 5% Rugby 16% 0% Korfbal 14% 2% IJshockey 13% 0% American Football 12% 0% Veldvoetbal 12% 7%

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.22 Volleybal meeste overwegers, voetbal meeste stoppers vanwege de seksuele oriëntatie Om een indicatie te geven om hoeveel mensen het gaat, zijn de percentages overwegers in onderstaande tabel doorgerekend naar werkelijke aantallen. Bij de interpretatie van deze aantallen moet rekening gehouden worden met de mogelijkheid dat de ondervraagden in deze steekproef niet een representatieve afspiegeling zijn van de totale populatie (van niet uitsluitend heteroseksuelen) omdat er geen gegevens zijn over de verdeling van de kernvariabelen binnen de populatie (referentiegegevens). In onderstaande tabel staan de nauwkeurigheidsmarges aangegeven. Deze laten zien wat de bandbreedte is ten aanzien van de absolute aantallen. Bijvoorbeeld voor volleybal geldt dat 35% plus of min 3,9% de sport overweegt of heeft overwogen (31,1% - 38,9%). Kunt u voor de volgende sporten aangeven wat voor u van toepassing is? Basis: alle niet-uitsluitend heteroseksuele mannen die minimaal interesse heeft in 1 van de 12 teamsporten, n=563 Potentie sporten Aantallen Nauwkeurig heidsmarge 18-24 % 25-50 % 18-24 aantal 25-50 aantal Aantal mannen van 18-50 jaar in NL* 3.803.040 9% van de mannen in Nederland is niet-uitsluitend heteroseksueel** 342.274 0,8% 70% is geïnteresseerd in minimaal 1 van de 12 voorgelegde teamsporten 239.592 4,0% 35% heeft volleybal overwogen/ zou kunnen overwegen 83.857 3,9% 42% 23% 23.480 60.377 30% heeft hockey overwogen/ zou kunnen overwegen 71.877 3,8% 37% 34% 28.032 43.845 23% heeft voetbal overwogen/ zou kunnen overwegen*** 55.106 3,5% 32% 19% 20.940 34.166 3% is gestopt met volleybal vanwege de seksuele oriëntatie 7.188 1,4% 1% 3% 934 6.253 2% is gestopt met hockey vanwege de seksuele oriëntatie 4.792 1,0% 2% 1% 1.821 2.971 6% is gestopt met voetbal vanwege de seksuele oriëntatie 14.375 1,9% 7% 5% 4.600 9.775 * Bron: CBS mei 2011 ** Op basis van de resultaten in dit onderzoek *** 11% in veldvoetbal en 19% zaalvoetbal

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.23 Grootste overlap tussen volleybal en hockey Motivatie & drempels Bijna één op de tien heeft interesse in zowel volleybal als hockey. 5% (n=28) heeft interesse in zowel voetbal, volleybal als hockey. Overlap drie sporten. Basis: alle niet-uitsluitend heteroseksuelen, n=563 Voetbal 8% Geen van drieën 4% 41% 6% 5% 9% Volleybal 15% Hockey 11%

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.24 Motivatie/drempels Motivatie en drempels

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.25 Samenvatting motivatie en drempels (1/3) Motivatie/drempels Lichaamsbeweging/gezondheid is de meest genoemde reden om een teamsport te beoefenen of die te overwegen, op de voet gevolgd door gezelligheid met elkaar/sociale contacten een kenmerk dat juist een teamsport kan bieden. Ook de ondervraagden in de kwalitatieve voorfase geven deze redenen om aan teamsport te doen (satisfiers), het fysiek bezig zijn maar ook het sociale aspect is van belang: het samen presteren en het samen bezig zijn. Van alle voorgelegde mogelijke drempels die gerelateerd zijn aan de seksuele oriëntatie zegt de grootste groep huidige teamsporters dat deze hen niet tegenhouden om hun teamsport te blijven beoefenen. Voor degenen die niet zelf een teamsport beoefenen, maar dat wel overwegen, blijken de drempels een grotere rol te spelen. Met name de volgende zaken worden gepercipieerd als drempels: Bang om buiten gesloten te worden/er niet bij te horen Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen of pesterijen (kleedkamer, veld, publiek, teamgenoten, kantine) Het moeten verzwijgen van de seksuele oriëntatie Blikken of ontwijkend gedrag van teamleden of anderen Jongeren (18-24 jaar) ervaren meer aspecten als een drempel dan de 25 tot 50-jarigen. De inzichten uit de kwalitatieve interviews zijn hiermee in lijn. Daaruit bleek dat voor het beoefenen van een teamsport een flink portie zelfvertrouwen is vereist en dat jongeren dat vaak nog moeten opbouwen.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.26 Samenvatting motivatie en drempels (2/3) Motivatie/drempels Uit de kwalitatieve voorfase blijkt dat bij voetbal de meeste drempels worden ervaren. Uitgesproken heteromannen zijn in de omgang met de buitenwereld doorgaans de moeilijkste groep om mee om te gaan voor de homo- en biseksuele mannen. Voetbal en de voetbalcultuur is een bolwerk van heteromannen en dat maakt deze sport homo-onvriendelijk. Bij dit homoonvriendelijke, sterk heterogerichte beeld wordt niet alleen aan de spelers gedacht maar met name ook aan het publiek en de algemene opinie. Hierdoor wordt voetbal vaak niet eens overwogen. In de hockeywereld zijn vrouwen meer (zichtbaar) actief dan bij voetbal, volgens de ondervraagden zijn er meer vrouwen die hockeyen dan voetballen. Dit maakt hockey aantrekkelijker voor homo- en biseksuele mannen. Hockey heeft echter ook een sterke associatie met een elitaire sport met een sterke groepsnorm. Dit beeld heeft een negatieve invloed op de gepercipieerde mate van tolerantie. Volleybal is volgens de ondervraagden de meest toegankelijke van de drie teamsporten vanwege zowel de gelijke mix van aanwezigheid van mannen en vrouwen alsmede het mindere fysieke contact met de tegenstander in vergelijking met andere teamsporten. De in de kwalitatieve interviews genoemde ervaren drempels van nietuitsluitend heteroseksuele mannen om een teamsport te beoefenen, betreffen voornamelijk het sociale en emotionele niveau. Praktische drempels (zoals gezamenlijk douchen) spelen wel een rol maar in mindere mate. Uit de kwantitatieve resultaten blijkt ook dat bijvoorbeeld samen douchen in geringe mate als drempel wordt ervaren om een teamsport te beoefenen.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.27 Samenvatting motivatie en drempels (3/3) Motivatie/drempels Voor bijna een derde van de niet uitsluitend heteroseksuele mannen met interesse in teamsport is hun seksuele oriëntatie, nu of in het verleden van invloed (geweest) op hun sportgedrag. Voor de meesten in negatieve zin en voor een aantal in positieve zin (juist een teamsport gaan doen of gekozen voor een teamsport met voornamelijk homo- of biseksuele mannen). Door de mannen die aan teamsport doen wordt het moeten verzwijgen van de seksuele oriëntatie het meest als onprettig of onveilig ervaren (twee van de vijf). Daarna volgen grove of seksueel getinte opmerkingen over vrouwen en homoonvriendelijke grappen of opmerkingen. Fysiek contact tijdens trainingen of wedstrijden wordt heel weinig als onprettig ervaren. Ook beeldvorming (het imago van de sport) wordt in geringe mate als onprettig of onveilig ervaren. Van alle voorgelegde maatregelen hebben volgens de respondenten de volgende het grootste effect op het toegankelijk maken van teamsport voor nietuitsluitend heteroseksuele mannen: Het onderwerp bespreekbaar maken op topsportniveau Ambassadeurs: als topsporters uit de kast komen Het invoeren van een gedragcode zou het minste effect hebben. Opvallend is dat in de kwalitatieve gesprekken juist gezegd werd dat het wegnemen van de drempels bij de sportverenigingen zelf ligt al dan niet ondersteund door de bonden. Binnen de verenigingen zijn het de coaches en trainers die de boodschap van gelijkheid zouden moeten uitdragen. Instructies en voorlichting van bijvoorbeeld de bonden, zouden hen hierin kunnen ondersteunen. Ook een algemene publiekscampagne kan een bijdrage leveren aan het wegnemen van de drempels.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.28 Motivatie: lichaamsbeweging maar ook sociale contacten Motivatie/drempels Welke van de onderstaande redenen spelen voor u een rol om een teamsport te beoefenen of te overwegen? (Basis: alle niet-uitsluitend heteroseksuele mannen, n=563) Lichaamsbeweging/gezondheid Gezelligheid met elkaar/sociale contacten Leuke activiteit/plezier hebben Opbouwen conditie, kracht en/of lenigheid Lekker bewegen/energie kwijtraken Uitlaatklep dagelijks leven/ontspanning Me lekker in mijn vel voelen Prestatie/mijzelf verbeteren Als team presteren Lekker buiten zijn Afslanken Competitie/meten met anderen Leren nieuwe vaardigheden Om mijn zelfvertrouwen te versterken Om mentaal sterker te worden Goede voorzieningen/accommodatie Weinig/geen reistijd nodig Niet duur Advies opvolgen van arts/fysiotherapeut Mijn mannelijkheid tonen Het verkrijgen van aanzien/status Zakelijke contacten opdoen Om beter met mijn homoseksualiteit om te kunnen gaan Geen van deze 11% 10% 10% 6% 5% 3% 3% 2% 2% 21% 20% 20% 28% 27% 32% 32% 38% 53% 51% 61% 61% 65% 69% 74% Voor de drie sporten geldt dat de motieven om een teamsport te beoefenen vrijwel overeenkomen.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.29 Teamsporters: mogelijke drempels spelen geringe rol in blijven beoefenen teamsport Aan zowel de teamsporters als de niet-teamsporters is gevraagd welke drempels zij ervaren bij het blijven/gaan beoefenen van teamsport. Voor alle voorgelegde drempels geldt dat deze door meer dan de helft van de teamsporters niet ervaren worden. In hoeverre ervaart u de volgende zaken als drempels om uw teamsport te blijven beoefenen? (Basis: alle nietuitsluitend homoseksuele mannen die aan teamsport doen, n=112) Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen binnen mijn team of anderen Het gevoel buitengesloten te worden/ er niet bij te horen 2,3 2,2 51% 54% 13% 12% 7% 8% 14% 15% Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen of pesterijen in de kleedkamer 2,2 Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen of pesterijen in de kantine Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen of pesterijen van publiek Het moeten verzwijgen van mijn seksuele oriëntatie Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen of pesterijen in of op het veld Blikken of ontwijkend gedrag van teamleden of anderen Zinspelingen/grappen naar mij persoonlijk over mijn seksuele oriëntatie De manier waarop men in het algemeen met elkaar omgaat in deze sport Het verzwijgen van het thema homoseksualiteit door mijn teamleden Verzwijgen van het thema homoseksualiteit door leiding/ trainers/ coaches Het soort mensen dat zich aangetrokken voelt tot deze sport Grove of seksueel getinte opmerkingen over vrouwen Samen douchen/omkleden De manier waarop in het algemeen over deze sport wordt gesproken De manier waarop in de media over deze sport wordt gesproken Het beeld dat men heeft van deze sport Fysiek contact tijdens trainingen/wedstrijden 2,2 2,2 2,1 2,1 2,1 2,0 2,0 2,0 1,9 1,9 1,9 1,8 1,7 1,7 1,7 1,5 54% 50% 50% 53% 54% 56% 57% 58% 57% 59% 59% 58% 64% 66% 62% 67% 71% 11% 15% 16% 14% 15% 12% 11% 12% 8% 10% 16% 8% 11% 16% 10% 10% 8% 8% 11% 15% 10% 17% 11% 10% 12% 19% 15% 19% 16% 9% 16% 17% 15% 15% 18% 15% 8% 9% 15% 8% 8% 14% 14% 18% 2% 12% 4% 13% 3% 9% 12% 9% 8% 7% 7% 8% 6% 7% 5% 3% 5% 8% 5% 9% 2% 6% 4% 7% 4% 2% Zeker niet (0-20) 21-40 41-60 61-80 Zeker wel (81-100)

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.30 Niet-teamsporters: verwachte drempels spelen grotere rol in het niet gaan beoefenen De niet-teamsporters daarentegen ervaren (percipiëren) homo-onvriendelijke situaties en/of het gevoel buitengesloten te worden vaker als drempel. Jongeren (18-24 jaar) ervaren meer drempels dan ouderen. Dit geldt voor alle voorgelegde drempels met uitzondering van de drempels die te maken hebben met de beeldvorming van de sport (manier waarop erover gesproken wordt in de media/algemeen, het beeld dat men heeft, het soort mensen dat zich aangetrokken voelt tot de sport) In hoeverre ervaart u de volgende zaken als drempels om een teamsport te beoefenen? (Basis: alle nietuitsluitend homoseksuele mannen die NIET aan teamsport doen, n=451) Het gevoel buitengesloten te worden/ er niet bij te horen Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen of pesterijen in de kleedkamer Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen of pesterijen in of op het veld 2,9 2,8 2,8 31% 32% 33% 14% 15% 16% 11% 12% 9% 20% 21% 22% Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen binnen mijn team of anderen 2,8 Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen of pesterijen van publiek Het moeten verzwijgen van mijn seksuele oriëntatie Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen of pesterijen in de kantine Blikken of ontwijkend gedrag van teamleden of anderen Verzwijgen van het thema homoseksualiteit door leiding/ trainers/ coaches Zinspelingen/grappen naar mij persoonlijk over mijn seksuele oriëntatie Het soort mensen dat zich aangetrokken voelt tot teamsport Grove of seksueel getinte opmerkingen over vrouwen Het verzwijgen van het thema homoseksualiteit door teamleden De manier waarop men in het algemeen met elkaar omgaat in teamsporten Samen douchen/omkleden De manier waarop in het algemeen over teamsport wordt gesproken De manier waarop in de media over teamsport wordt gesproken Het beeld dat men heeft van teamsport Fysiek contact tijdens trainingen/wedstrijden 2,8 2,7 2,7 2,7 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,4 2,3 2,0 2,0 1,9 1,8 33% 34% 37% 35% 35% 37% 39% 38% 42% 39% 39% 47% 47% 52% 50% 56% 15% 14% 15% 15% 16% 19% 17% 17% 14% 20% 18% 14% 14% 10% 12% 14% 16% 13% 11% 17% 12% 12% 15% 24% 20% 24% 9% 23% 19% 19% 16% 18% 20% 17% 20% 19% 20% 15% 19% 14% 16% 13% 13% 10% 23% 20% 19% 19% 19% 22% 19% 16% 9% 9% 14% 13% 10% 12% 14% 10% 14% 5% 6% 10% 3% 7% 5% Zeker niet (0-20) 21-40 41-60 61-80 Zeker wel (81-100)

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.31 Seksuele oriëntatie leidt vooral tot vermijden van bepaald type sporten Motivatie/drempels Voor bijna een derde van de niet-uitsluitend heteroseksuele mannen met interesse in teamsport is hun seksuele oriëntatie nu of in het verleden van invloed op hun sportgedrag (in negatieve of positieve zin). Zo blijkt dat ruim één op de tien vanwege de seksuele oriëntatie een bepaald type sport vermijdt of bewust niet heeft gekozen voor teamsporten. Ook bij stoppen met een teamsport speelt seksuele oriëntatie voor een deel een rol. Uw seksuele oriëntatie en de door u eventueel verwachte reactie daarop kunnen nu of in het verleden van invloed zijn op uw sportgedrag. Welke van de volgende uitspraken gelden voor u? Basis: alle niet-uitsluitend heteroseksuele mannen Totaal, Overwegers voetbal, n=126 Overwegers volleybal, n=196 Overwegers hockey, n=160 n=563 Ik heb bepaalde type sporten bewust vermeden 13% 14% 15% 13% Ik heb bewust niet gekozen voor teamsporten vanwege de reacties die ik verwachtte op mijn seksuele oriëntatie 8% 13% 8% 10% Ik ben vanwege mijn seksuele oriëntatie gestopt met een 7% 13% 7% 5% Ik teamsport heb bewust niet gekozen voor contactsporten 7% 10% 8% 10% Ik heb er bewust voor gekozen mij niet bij een vereniging aan te sluiten 7% 12% 7% 9% Ik heb bewust niet gekozen voor teamsporten omdat ik dacht dat het vanwege mijn seksuele oriëntatie niks voor 6% 6% 11% 7% Ik ben vanwege mijn seksuele oriëntatie gestopt bij een bepaalde vereniging 5% 8% 3% 4% Ik heb gekozen voor een sportteam/sportvereniging met (voornamelijk) homo/biseksuele mannen 4% 4% 3% 4% Ik ben vanwege mijn seksuele oriëntatie juist een teamsport gaan doen 3% 3% 3% 5% Geen van deze 69% 63% 66% 64%

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.32 Belangrijkste veroorzaker onprettig/onveilig gevoel: moeten verzwijgen van de seksuele oriëntatie 43% van de huidige teamsporters ervaart het moeten verzwijgen van de seksuele oriëntatie af en toe of vaker als onprettig/onveilig. Fysiek contact wordt door de grootste groep (78%) (bijna) nooit als onprettig/onveilig ervaren. Voetballers geven voor alle onderstaande aspecten vaker aan deze als onprettig/onveilig te ervaren. In hoeverre heeft u bij uw sport de volgende zaken wel eens als onprettig of onveilig ervaren? (Basis: alle nietuitsluitend homoseksuele mannen die aan teamsport doen, n=112) Het moeten verzwijgen van mijn seksuele oriëntatie Grove of seksueel getinte opmerkingen over vrouwen Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen of pesterijen in de kleedkamer Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen binnen mijn team of anderen Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen of pesterijen in of op het veld Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen of pesterijen in de kantine Homo-onvriendelijke grappen, opmerkingen of pesterijen van publiek Het verzwijgen van het thema homoseksualiteit door mijn teamleden Zinspelingen/grappen naar mij persoonlijk over mijn seksuele oriëntatie Het gevoel buitengesloten te worden/ er niet bij te horen Samen douchen/omkleden Verzwijgen van het thema homoseksualiteit door leiding/trainers/coaches Blikken of ontwijkend gedrag van teamleden of anderen Fysiek contact tijdens trainingen/wedstrijden 1,9 1,7 1,7 1,7 1,7 1,7 1,8 1,7 1,6 1,6 1,43% 1,6 1,5 1,2 7% Heb ik niet meegemaakt/niet van toepassing (Bijna) nooit als onprettig/onveilig ervaren Af en toe als onprettig/onveilig ervaren Regelmatig als onprettig/onveilig ervaren (Bijna) altijd als onprettig/onveilig ervaren 15% 24% 21% 17% 26% 27% 27% 30% 25% 30% 36% 33% 44% 33% 41% 44% 71% 36% 36% 39% 39% 45% 78% 43% 40% 44% 24% 25% 24% 24% 24% 23% 18% 20% 18% 17% 15% 13% 13% 14% 8% 7% 8% 10% 3% 9% 11% 6% 7% 7% 6% 4% 5% 6% 5% 8% 3% 7% 4% 8% 3% 5% 6% 4% 4% 10% 3% 2%

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.33 Beeld van de sport door deel als onprettig/onveilig ervaren Motivatie/drempels Vier op de tien huidige teamsporters ervaart het beeld van de sport wel eens als onprettig en/of de manier waarop over deze sport wordt gesproken. Voor krap een derde geldt dat (ook) voor de omgang met elkaar bij de betreffende sport, het soort mensen dat deze sport aantrekt en/of de manier waarop in de media over deze sport wordt gesproken. Uit een extra analyse blijkt dat aspecten die te maken hebben met de beeldvorming vooral door voetballers als onprettig of onveilig worden ervaren. Voor volleyballers en hockeyers spelen deze aspecten minder een rol. In hoeverre heeft u bij uw sport de volgende zaken wel eens als onprettig of onveilig ervaren? (Basis: n=112) Het beeld dat men heeft van deze sport De manier waarop in het algemeen over deze sport wordt gesproken De manier waarop men in het algemeen met elkaar omgaat in deze sport Het soort mensen dat zich aangetrokken voelt tot deze sport De manier waarop in de media over deze sport wordt gesproken (Bijna) nooit als onprettig/onveilig ervaren Regelmatig als onprettig/onveilig ervaren 1,5 1,5 1,4 1,4 1,4 60% 62% 72% 70% 70% 30% 31% 21% 23% 23% Af en toe als onprettig/onveilig ervaren (Bijna) altijd als onprettig/onveilig ervaren 11% 7% 6% 6% 6%

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.34 Er worden weinig aanvullende drempels genoemd Op de vraag of er naast de voorgelegde zaken nog andere zaken als onprettig of onveilig worden ervaren worden slechts enkele antwoorden gegeven. Zijn er nog meer zaken die u bij uw teamsport wel eens als onprettig of onveilig heeft ervaren? OPEN VRAAG Basis: alle niet-uitsluitend heteroseksuelen die aan een teamsport doen, n=112 Motivatie/drempels Eén keer was een scheidsrechter bij een uitwedstrijd, die weigerde eerst te fluiten omdat ik homo ben. Hij wou niet voor een homo fluiten. Uiteindelijk deed hij het toch, omdat hij niet mocht discrimineren van zijn clubleiding. Schijnt zelfs dat hij ontslagen zou worden als hij weigerde de wedstrijd te fluiten. Leuk in je gezicht, gelul achter je rug. Het verzwijgen van mijn geaardheid geeft me constant het gevoel de anderen te bedriegen.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.35 Over een gedragscode lopen de meningen uiteen Over een gedragscode lopen de meningen meer uiteen. Eén op de vijf ziet daar zeker niet iets in, terwijl een andere één op de 5 daar zeker wél iets in ziet. Men verwacht het meest van het bespreekbaar maken van het onderwerp op topsportniveau en van het uit de kast komen van topsporters. Welke van de onderstaande acties zouden wat u betreft teamsporten toegankelijker maken voor homo- of biseksuele mannen? (n=563) Het onderwerp bespreekbaar maken op topsportniveau 4,3 3% 6% 9% 27% 55% Ambassadeurs: als topsporters uit de kast komen 4,2 4% 4% 11% 25% 55% Het onderwerp bespreekbaar maken op verenigingsniveau 4,0 4% 6% 14% 35% 41% Goede voorbeelden/ rolmodellen naar voren schuiven 4,0 4% 10% 12% 27% 46% Het onderwerp bespreekbaar maken op (sport)bondsniveau 4,0 5% 6% 14% 32% 43% Trainers en coaches instrueren: bewust maken van het onderwerp en de manier waarop ze daar mee om moeten gaan 3,9 5% 9% 14% 36% 36% Ambassadeurs inzetten: spelers/trainers/coaches verklaren zich solidair 3,9 6% 9% 15% 34% 36% Invoeren van een zero-tolerance beleid: indien de gedragscode geschonden wordt dan volgen directe consequenties Vertrouwenspersoon aanstellen bij verenigingen: die het onderwerp bespreekbaar maakt en anderen kan aanspreken Invoeren van een gedragscode over hoe om te gaan met elkaar (homoseksualiteit expliciet noemen) 3,6 3,5 3,1 12% 11% 20% 12% 14% 13% 17% 16% 16% 31% 31% 27% Zeker niet (0-20) 21-40 41-60 61-80 Zeker wel (81-100) 32% 27% 20%

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.36 Bloemlezing open antwoorden: voetbal U heeft aangegeven dat u (veld- en/of zaal) voetbal niet beoefent. Kunt u aangeven wat u tegenhield/tegenhoudt om te gaan voetballen? Basis: heeft nooit gevoetbald, n=416 Veel reacties zijn niet gerelateerd aan de seksuele oriëntatie: tijdgebrek, geen leuke sport, fysieke beperking/geen conditie, geen balgevoel, ik beoefen al een andere sport. Onderstaand een bloemlezing uit de reacties die wel gerelateerd zijn aan de seksuele oriëntatie. Zowel mijn lichamelijke Ik hou niet van voetballen. Het is beperking; zwakke enkel teveel een macho- en mannensport. door ongeval als de Hierdoor zou ik me er niet op mijn mannelijke en gemak voelen. agressievere sfeer rondom de sport, houden mij tegen. De sfeer van 'mannen onder elkaar' staat me tegen, het machogedrag. Ik ben bang dat ik al gauw ontdek dat ik me er niet op mijn gemak zal voelen. Heb ook geen zin mijn seksuele oriëntatie onderwerp van een beetje sporten te laten zijn. Maar zal het niet onder stoelen of banken steken. Kom om te sporten, niet om mezelf te verdedigen tegenover een hoop dommigheid. Mijn conditie en mijn geaardheid houden mij tegen om te gaan voetballen. Leuke sport om naar te kijken maar zo'n veld op en neer rennen achter een balletje is niks voor mij. Wel zou nu de homofobie binnen de voetbalsport me nu weerhouden. Is in het verleden geen reden geweest Voetbal is een te macho sport waarin homoseksualiteit (naar mijn ervaring) nog steeds niet goed wordt geaccepteerd. Ik hou niet van voetballen. De sport vind ik niet interessant of leuk om te doen danwel te zien. Daarnaast is het ook wel een erg testosteronhoge sport en verwacht ik daar mannen die meer moeite met homoseksualiteit hebben. Machocultuur. sterk groepsgedrag van heteromannen onder elkaar.. De intolerante cultuur van voetbal houdt me tegen. Voetbal is te macho voor mij. Omdat je je als homo jongen moeilijk kunt mengen tussen allemaal hetero jongens. De macho en anti homo cultuur jouden mij tegen.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.37 Bloemlezing open antwoorden: volleybal U heeft aangegeven dat u volleybal niet beoefent. Kunt u aangeven wat u tegenhield/tegenhoudt om te gaan volleyballen? Basis: heeft nooit gevolleybald, n=440 De respondenten geven opvallend minder antwoorden die gerelateerd zijn aan de seksuele oriëntatie dan bij de vraag waarom de sport voetbal niet wordt beoefend. Veel antwoorden betreffen geen volleybalvereniging in de buurt, ik sport liever buiten, tijdgebrek, geen financiële middelen, fysieke beperking/ik ben te klein, ik beoefen al een andere sport, saai. Onderstaand een bloemlezing uit de enkele reacties die gerelateerd zijn aan de seksuele oriëntatie. Vanwege mijn geaardheid verwacht ik dat ik gepest en uitgescholden zal worden. Zowel door leden van het team als men er achter komt, als door het publiek. In dit geval zoek ik nog een teamgenoot die net als ik bi of homo is. Om ons samen op te geven bij een team. De anti homo mentaliteit bij de machosport volleybal. Het volleybalteam had een te hoog macho gehalte, daarom heb ik het niet gedaan. Kleedkamer gedoe, dat houdt me tegen. Ik vind volleybal wel een leuke sport. Toen ik nog niet uit de kast was, heb ik deze sport wel eens bewust gemeden vanwege mijn geaardheid. Op dit moment zou dat me niet meer weerhouden. Ik vind het een vrouwensport

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.38 Bloemlezing open antwoorden: hockey U heeft aangegeven dat u hockey niet beoefent. Kunt u aangeven wat u tegenhield/tegenhoudt om te gaan hockeyen? Basis: heeft nooit gehockeyd, n=503 Net als bij volleybal geven ook ten aanzien van hockey de respondenten minder antwoorden die gerelateerd zijn aan de seksuele oriëntatie dan bij de vraag waarom de sport voetbal niet wordt beoefend. Ook hier betreffen veel antwoorden geen vereniging in de buurt, tijdgebrek, geen financiële middelen, ik beoefen al een andere sport, saai. Enkelen geven aan hockey een elitaire sport te vinden ( kaksport ), liever binnen te sporten vanwege de kou of de sport te ruw te vinden. Onderstaand een bloemlezing uit de enkele reacties die gerelateerd zijn aan de seksuele oriëntatie. Ik vind hockey niet leuk om te doen. Daarnaast lijkt de cultuur me niet zo leuk. Weet niet of dat met homoseksualiteit te maken heeft, misschien wel. Ik zou me niet op me gemak voelen bij contact op het veld of het samen douchen. Dat samen douchen... Wel zin in sporten, maar geen zin in gedoe (al dan niet achter mijn rug) vanwege mijn seksuele voorkeuren. Het beoefenen van hockey is/was niet in de buurt. Het is een dure sport. Het is ook een mannensport, waarbij ik me minder goed op mijn gemak zou voelen. Ik heb geen financiële mogelijkheden, ook houdt mijn seksualiteit me tegen. Ik was bang om niet geaccepteerd te worden. Hockey is toch geen sport voor een homo. De anti homo mentaliteit bij de machosport hockey. Hockey is een veel te ruwe sport met macho's.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.39 Motivatie/drempels Ervaringen

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.40 Samenvatting ervaringen Motivatie/drempels Het merendeel van de teamsporters is binnen de directe sportomgeving open over zijn seksuele oriëntatie. Maar lang niet iedereen is uit de kast. Het blijkt dat vooral voetballers het voor zichzelf houden. Eenmaal uit de kast worden met name positieve gevolgen ervaren. Zo kan men bijvoorbeeld meer zichzelf zijn. Een enkeling ervaart blikken of vermijdgedrag van anderen. Dit is in lijn met de kwalitatieve resultaten. Terugblikkend op de sportcarrière blijkt dat de leeftijd om te stoppen voor volleybal iets hoger ligt dan voor voetbal en hockey. Maar met volleybal begint men ook vaak pas op latere leeftijd. Het gemiddeld aantal seizoenen ligt voor volleybal dan weer het laagst (vijf seizoenen). Voor de drie sporten geldt dat de belangrijkste reden om te stoppen tijdgebrek is. Dat zal in lijn liggen met de belangrijkste reden om te stoppen met sport Nederland breed. De seksuele oriëntatie speelde voor een geringe groep een rol. De grootste groep teamsporters speelt in een officiële competitie. Verreweg de meeste teamsporters trainen minimaal één keer in de week.

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.41 Teamsporters: merendeel is open over seksuele oriëntatie Motivatie/drempels Over het algemeen zijn de sporters open over hun seksuele oriëntatie. Over de drie sporten bezien zijn de voetballers het minst open. 10% zou het willen vertellen, maar durft het (nog) niet. Hoe open bent u in uw directe sportomgeving over uw seksuele oriëntatie? Welke van de volgende uitspraken is het meest op u van toepassing? Basis: alle huidige teamsportbeoefenaars Totaal, Voetballers, Volleyballers, Hockey-ers, n=112 n=50 n=27 n=13 Ik ben er open over, vrijwel iedereen weet het 49% 36% 56% 58% Ik ben er open over, een enkeling weet het 9% 6% 10% 6% Ik spreek er niet echt over maar vrijwel iedereen weet het 7% 8% 5% 0% Ik spreek er niet echt over maar een enkeling weet het 14% 18% 14% 7% Ik hou het liever voor mijzelf 14% 20% 7% 23% Ik zou het willen vertellen maar durf het (nog) niet 7% 10% 3% 6% Ik zou het willen vertellen maar heb geen mogelijkheid gehad 1% 2% 4% 0% In hoeverre is (de rest van) uw omgeving op de hoogte van uw seksuele oriëntatie? (Basis: alle niet-uitsluitend heteroseksuele mannen, n=563) Mijn privé-omgeving: familie 64% 14% 19% 3% Mijn privé-omgeving: vrienden 66% 18% 13% 3% Mijn werk- of studie-omgeving 45% 23% 26% 6% Vrijwel iedereen is op de hoogte Vrijwel niemand is op de hoogte Enkelen zijn op de hoogte Niet van toepassing

Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen/ 24-2-2012 / P.42 Reacties op bekendmaking seksuele oriëntatie positief Motivatie/drempels Uit de kwalitatieve voorfase blijkt dat het inlichten van teamgenoten op de sportverenging een geleidelijk proces is waarbij in de juiste situatie op het juiste moment duidelijk wordt dat men homo- of biseksueel is. Juist door er geen aankondiging van te maken maar het als een vanzelfsprekendheid kenbaar te maken, wordt het geen issue. De ondervraagden die uit de kast zijn gekomen op hun sportclub geven aan dat met het homo-zijn, de relatie met de teamgenoten weliswaar anders is maar niet slechter. Anders in de zin van opener en eerlijker, zonder geheimen voor elkaar. Welke gevolgen heeft u binnen uw sportomgeving ondervonden nadat uw seksuele oriëntatie bekend werd? (Basis: sportomgeving is op de hoogte van de seksuele oriëntatie, n=88) Positieve reacties gehad Ik kan meer mijzelf zijn Meer zelfacceptatie Er zijn nieuwe/hechtere vriendschappen ontstaan Ben al lang uit de kast, maar ben recent bij een nieuwe vereniging gegaan, daar heb ik het bewust niet verteld, vanwege het gemak en het uit de weg gaan van conflicten. De sfeer is beter Betere sportprestaties van mijzelf Blikken van anderen Vermijdgedrag van anderen Homo-onvriendelijk gedrag/opmerkingen Anders, namelijk: Geen, alles bleef hetzelfde 6% 13% 12% 9% 22% 20% 28% 26% 24% 50% 53% Ik sport op het moment met vrienden (die allemaal heteroseksueel zijn), en mijn seksualiteit is nooit een probleem geweest (want we zijn vrienden). Ongetwijfeld wordt er achter je rug om toch over gesproken. Ongemak bij mensen die niet weten hoe ze het thema aan kunnen snijden, kun je voorkomen door er zelf grapjes over te maken.