SIGNAALLIJST KINDERARMOEDE 1
Inleiding Als hulpverlener kom je regelmatig situaties tegen waarin je signalen opneemt die erop kunnen wijzen dat een kind in een maatschappelijke kwetsbare positie verkeert. Om te vermijden dat deze signalen over het hoofd gezien worden, willen we met de signaallijst kinderarmoede de aandacht vasthouden. De signaallijst is ontwikkeld als een hulpmiddel om kinderarmoede te (h)erkennen en is zeker niet limitatief. We trachten kinderen in een maatschappelijk zwakkere positie sneller te herkennen. Hoe meer signalen je dient aan te duiden rond een kind/gezin, hoe groter de kans op kansarmoede. Kansarmoede is geen exacte wetenschap. We kunnen niet aangeven dat je bij bvb 6 aangeduide signalen per definitie kansarm bent. Het ene gezin scoort maar 1 signaal en is kansarm terwijl een ander gezin 10 keer scoort en zich niet in de kansarmoede bevindt. Hoewel vele kenmerken van kansarmoede verband houden met elkaar, mag men een gezinssituatie niet meteen veralgemenen. De signaallijst is opgebouwd uit levensdomeinen, waaronder kenmerken staan die de kans op kansarmoede kunnen vergroten. De lijst in niet limitatief zoals eerder vermeld! Bespreek met je cliënten de signalen die je opvallen, creëer openheid om erover te praten. Wij als hulpverleners moeten de signalen erkennen en ze bespreekbaar maken. Doen alsof de signalen er niet zijn en ze negeren zou onprofessioneel zijn. 2
SIGNAALLIJST KINDERARMOEDE 1. Achtergrond gezin 1.1. Samenstelling 0 Eenoudergezinnen 0 echtscheiding 0 Nieuw Samengestelde gezinnen 0 geplaatste kinderen 0 Pleeggezin 0 andere inwonende personen 0 Tienerzwangerschap / - gezin 1.2. Afkomst 0 vreemde nationaliteit 0 anderstalige nieuwkomers 0 vluchtelingen 0 migranten 1.3. Verleden van ouders 0 instellingsverleden 0 problematische jeugd 0 opgegroeid in (kans)armoede 0 afkomstig uit ander land 1.4. Opleiding ouders 0 ongeschoold 0 laaggeschoold 0 analfabetisme 0 buitengewoon onderwijs 1.5. Werksituatie 0 regelmatig of langdurig werkloos 0 leer-werkplaats 0 onregelmatige uren 1.6. Taal gezin 0 moedertaal is Nederlands 0 moedertaal is enige taal thuis 0 tweetalige opvoeding 2. De school 2.1. afwezigheid 0 Veelvuldig afwezig 0 vaak te laat 0 Neemt niet deel aan betalende activiteiten 0 frequente schoolwissel 2.2. sociale integratie 0 plagen/pesten 0 weinig vrienden 0 onzeker 0 angstig 0 moeilijk in groep spelen 0 moeilijk samenwerken 3
2.3. leerhouding 0 storend 0 onzeker 0 weinig zelfstandig 0 afgeleid 0 concentratieproblemen 0 onverschillig 2.4. bereikbaarheid ouders 0 ouders mijden contact met school/ 0 komen niet naar leerkracht oudercontact 3. Financiële draagkracht 3.1. aard van de inkomsten 0 te laag inkomen 0 een leefloon 0 werkloosheidsuitkering 0 ziekte-uitkering 0 tegemoetkoming gehandicapten 3.2. OCMW-cliënt 0 Budgetbeheer 0 schuldbemiddeling 0 tewerkstelling Art 60 7 0 budgetbegeleiding 3.3. Woonsituatie 0 bouwvallige woning 0 te kleine woning 0 ongezonde woning 0 woonwagen 0 instabiele woonsituatie 4. De samenleving 4.1. Netwerk 0 Beperkt netwerk 0 geïsoleerd leven 0 familieruzies 0 wantrouwen hulpverlening 4.2. culturele participatie 0 geen mogelijkheden hebben om deel te nemen aan culturele activiteiten 0 geen mogelijkheden hebben om lid te zijn van een jeugd- of sportvereniging 0 geen hobby's uitoefenen 4.3. levensstructuur 0 onregelmatige dagindeling 0 gebrek aan structuur 0 rondhangende kinderen 0 geen bezigheid hebben 4.4. omgaan met problemen 0 moeite met grenzen te aanvaarden 0 verdraagt geen kritiek 0 haakt vlug af 4
5. Gezondheid en verzorging 5.1. lichamelijke klachten 0 vaak ziek 0 bleek 0 vaak hoofdpijn 0 altijd moe 0 verslaving 5.2. psychische/psychiatrische klachten 0 gevolgen van verslaving 0 depressie 0 stress 0 zelfmoordpogingen 0 waanideeën / hallucinaties 5.3. kledij, schoenen 0 vuile kleding/schoenen 0 te kleine/te grote kleding 0 past niet bij het seizoen 0 kleding wisselt zelden 5.4. hygiëne 0 onverzorgd voorkomen 0 ruikt niet fris 0 geen tandhygiëne 5.5. voeding 0 lege boterhammendoos 0 weinig warme maaltijden 0 veel fastfood 0 weinig fruit 5.6. Ontwikkeling kinderen 0 lichamelijke kenmerken 0 emotionele problemen 0 gedragsproblemen 0 ontwikkelingsachterstand 6. Netwerk 6.1. familie 0 familieruzies 0 gebroken met familieleden 0 geen steunfiguren 6.2. vrienden 0 geen sociale contacten 0 geen sociale activiteiten 0 geen steunfiguren 6.3. hulpverlening 0 hulpverlening aanwezig in het gezin 0 vertrouwensfiguur voor gezin 0 hulp noodzakelijk maar wordt geweigerd 5