Gedrag en leren van kinderen met psychiatrische problemen en/of gedragsstoornissen. Jan Bijstra (RENN4) Henderien Steenbeek (RUG)
|
|
- Dennis Wouter Lambrechts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Gedrag en leren van kinderen met psychiatrische problemen en/of gedragsstoornissen Jan Bijstra (RENN4) Henderien Steenbeek (RUG)
2
3 Cluster 1: visueel gehandicapt REGIONALE Cluster 3: lichamelijk en verstandelijk (meervoudig) gehandicapt EXPERTISECENTRA (REC S) Cluster 2: auditief gehandicapt Cluster 4: gedrags- en psychiatrische problematiek
4 LZK ZMOK Cluster 4: gedrags- en psychiatrische PI problematiek
5 Diagnose volgens DSM-IV of ICD-10; bij aanwezigheid van ernstige psychische problematiek, maar ontbreken van diagnose: hulpverlening heeft het afgelopen jaar geen effect gehad Structurele beperking in de onderwijsparticipatie: achterblijvende leerprestaties / ontbrekende leervoorwaarden of gevaar voor zichzelf of medeleerlingen Integrale problematiek met betrokkenheid van een hulpverleningsinstantie: problemen spelen op school en thuis of tijdens de vrijetijdsbesteding Zorg vanuit het regulier onderwijs heeft onvoldoende effect gesorteerd
6 Twee keuzemogelijkheden Kind wordt geplaatst op een school van het REC Kind blijft in het regulier onderwijs en krijgt ambulante begeleiding vanuit het REC
7 Wij beslissen!
8 gedrag op school: externaliserend (berekenend) leergedrag vraagt veel aandacht vrij veel vaders zonder werk thuis: laag sociaal milieu en kans op instabiliteit ouders (h)erkennen problematiek vaak niet dus: veel zonder psychiatrische diagnose indien wel: gedragsstoornis relatief weinig hulp in gezin indien wel: opgelegd
9 ADHD externaliserend gedrag op school (onmacht) leergedrag vraagt veel aandacht thuis: gemiddeld sociaal milieu ouders ervaren problematiek als zwaar veel hulp in gezin
10 gedrag op school: externaliserend daarnaast ook internaliserende problematiek leergedrag vraagt veel aandacht thuis: gemiddeld sociaal milieu, maar wel problemen opvoeding als zeer belastend ervaren psychiatrische diagnoses: allerlei heel veel hulp in gezin
11 gedrag op school: internaliserend leergedrag beschermende factor relatief hoog IQ thuis: hoog sociaal milieu vaders goede banen psychiatrische diagnose: ASS (Asperger) ouders vinden opvoeding te doen indien hulp nodig: aanwezig
12 gedrag op school: vooral internaliserend maar ook: externaliserend (bescheiden) leergedrag beschermende factor thuis: gemiddeld sociaal milieu psychiatrische diagnose: ASS (PDD-nos) ouders vinden opvoeding redelijk zwaar indien hulp nodig: aanwezig
13 Boefjes : 33% AB en 67% school ADHD groep: 61% AB en 39% school Gemengd: 45% AB en 55% school ASS / Asperger: 88% AB en 12% school ASS / PDD-nos: 57% AB en 43% school.
14 Op welke wijze kan invulling worden gegeven aan de taak om leerlingen met gedrags- en / of psychiatrische problematiek toch een zo optimaal mogelijk leerproces te laten doormaken?
15 impulscontroletekort: is druk / praat veel vertoont dwanghandelingen is angstig is opgewonden is onrustig toont zelfverwondend gedrag vertoont ongecontroleerde bewegingen heeft moeite met het op zijn beurt wachten maakt taken niet af, doet van alles wat, maar doet dit half geeft al antwoord voordat een vraag gesteld wordt interrumpeert bezigheden van anderen onderneemt gevaarlijke activiteiten vergeet waarschuwingen en afspraken aandachttekort / hyperactiviteit heeft grote concentratieproblemen is impulsief in denken en doen friemelt / speelt met spullen heeft duidelijk moeite met het onderdrukken van prikkels gaat slordiger werken naarmate de taak langer duurt heeft zichzelf niet onder controle is overbeweeglijk is onhandig vertoont motorische onrust snel afgeleid reageert niet of nauwelijks bij algemene instructies en toespreken
16 Kenmerk Handelingslijnen / elementen regelgeving regels moeten begrijpelijk zijn leerkracht kiest met de leerlingen de belangrijkste regels regels zijn er om steun te bieden, niet om te straffen / verbieden leerkracht moet zelf regels ook onderschrijven regels worden voor iedereen zichtbaar opgehangen leerkracht gebruikt zo weinig mogelijk corrigerende taal leerkracht herhaalt kort dezelfde gedragsregels leerkracht gebruikt zoveel mogelijk non-verbale signalen structurering Een strak duidelijk school- en klassenrooster leerlingen worden voorbereid op afwijkingen van het rooster rustige en overzichtelijke materiële omgeving directe opvang van de leerlingen bij binnenkomst leerkracht bouwt (individuele) rustkwartiertjes in bij het dagritme basisleerklimaat zo weinig mogelijk prikkels vasthouden aan basale eisen werkmomenten afwisselen met ontspanning korte overzichtelijke taken leermiddelen moeten er attractief uitzien sociale en materiele beloningen zorg voor snel resultaat
17 Aanpak Wat moet je doen structureer voor deel een opdracht in kleine deeltaakjes in bereid voor op vrije situaties ondersteun door middel van schema s en picto s de dag geef korte en enkelvoudige instructie in stapjes geef maar één opdracht tegelijk geef het kind een rustige plaats (looproutes in de klas) afwisseling bouw motorische activiteiten in en geef aan wanneer motorische onrust niet is toegestaan besteed veel aandacht aan motivatie houdt zelf geen lang betoog feedback geef veelvuldig en directe feedback bij positief gedrag wees duidelijk in je uitleg wat er mis is gegaan tracht niet boos te worden, maar leg uit welk gedrag er voor het foutieve gedrag in de plaats moet komen wees kort en duidelijk in je reacties beloning bij dit type kind moet een beloning vaak krachtiger zijn dan bij andere kinderen wil het effect hebben als je ongewenst gedrag wilt veranderen bepaal eerst welk positief gedrag je daarvoor in de plaats wilt zien
18 in hoeverre het leerstofaanbod leerlingen voorbereidt op vervolgonderwijs. in hoeverre leerlingen voldoende tijd krijgen om zich het leerstofaanbod eigen te maken. in hoeverre de leerresultaten aan het eind van de schoolperiode op het niveau ligt dat mag worden verwacht. in hoeverre het didactisch handelen van docenten het leren van de leerlingen ondersteunt.
19 SPECIALE SCHOLEN MOETEN WEER SCHOLEN WORDEN!!
20 het formuleren van leerdoelen; het werken volgens landelijke geformuleerde kerndoelen (wat moet je als leerlingen op welk moment beheersen) het hanteren van leerlijnen (de weg waarlangs je tot de kerndoelen komt); het introduceren van methoden en materialen; het systematisch toetsen van vorderingen.
Handelingssuggesties 1. Pedagogische veiligheid
1. Pedagogische veiligheid Wees een voorbeeld en blijf rustig in stem, toon, intonatie en houding. Ga na of je het gedrag van de leerling (mimiek en houding) goed interpreteert. Wees alert en verwoord
Nadere informatieRichtlijnen Commissie Leerling Ondersteuning (CLO) Samenwerkingsverband De Liemers po
Richtlijnen Commissie Leerling Ondersteuning (CLO) Samenwerkingsverband De Liemers po Minimaal noodzakelijk bij aanmelding voor alle leerlingen: Ondertekend aanmeldingsformulier Handelingsgericht Zorgformulier
Nadere informatieProfiel 1, VSO Belevingsgerichte dagbesteding 1. Algemeen
1. Algemeen Mytylschool Prins Johan Friso te Haren Onderwijscentrum De Springplank te Emmen Leerlingen worden, onder andere, in Profiel 1 geplaatst vanwege hun verstandelijke beperking. Cognitief niveau:
Nadere informatieBEPERKING ONDERWIJSPARTICIPATIE
BEPERKING ONDERWIJSPARTICIPATIE GOOD PRACTICES De onderbouwing van de beperking van de onderwijsparticipatie blijkt uit het VO Aanmeldformulier Amsterdam 2009-2010, niet ouder dan een half jaar, plus diagnostische
Nadere informatieEEN NIEUW BEGIN OP EEN SPECIALE SCHOOL
speciaal onderwijs speciaal onderwijs EEN NIEUW BEGIN OP EEN SPECIALE SCHOOL Speciaal Onderwijs Entréa Een nieuw begin op een speciale school De meeste kinderen beginnen hun schoolcarrière op de basisschool.
Nadere informatieOmgaan met verschillen, passend onderwijzen!
Omgaan met verschillen, passend onderwijzen! Gedrag in de klas Labelen ASS en ADHD, waar denk je aan? Geef me de Vijf (Colette de Bruin) De methode heeft als uitgangspunt dat mensen met een autistische
Nadere informatieTOELAATBAARHEIDSCRITERIA VOOR HET VOORTGEZET SPECIAAL ONDERWIJS
TOELAATBAARHEIDSCRITERIA VOOR HET VOORTGEZET SPECIAAL ONDERWIJS Inleiding Passend Onderwijs wil de omslag maken van diagnosegericht naar handelingsgericht: niet het probleem van de leerling staat centraal,
Nadere informatieSpeciaal onderwijs Informatie voor ouders
Speciaal onderwijs Informatie voor ouders Passend Speciaal Entrea onderwijs is er voor kinderen die (tijdelijk) het meest gebaat zijn bij speciaal onderwijs. Speciaal onderwijs op maat, omdat zij binnen
Nadere informatie1. Beeldbeschrijving 2. 2. Observatieformulier Het drukke kind 3 Uitleg bij het observatieformulier 4. 3. De benaderingen 5
Het drukke kind Handleiding Het drukke kind Inhoudsopgave 1. Beeldbeschrijving 2 2. Observatieformulier Het drukke kind 3 Uitleg bij het observatieformulier 4 3. De benaderingen 5 4. Actieplan voor het
Nadere informatiezorgmakelaar. AB wordt geboden door Dienstencentrum. Dienstencentrum legt contact met de school. Arrangementen AB medischlichamelijk
WERKWIJZE AANVRAGEN ARRANGEMENT ALGEMENE INFORMATIE In onderstaand overzicht wordt aangegeven op welke gebieden er een arrangement kan worden aangevraagd, welke rol het Loket heeft en hoe de communicatie
Nadere informatieWie zei nou dat het moeilijk was?
1 Wie zei nou dat het moeilijk was? Onderzoek naar gedrag en leren van kinderen met gedragsproblematiek Henderien Steenbeek In samenwerking met: Louise Jansen & Paul van Geert Groningen, 11 februari 2009
Nadere informatieBijlage 9: Leerling gebonden financiering (rugzakleerlingen).
Bijlage 9: Leerling gebonden financiering (rugzakleerlingen). WSNS SWV Meppel e.o. 407 Postbus 220, 7940 AE Meppel. j.slagter@wsnsmeppel.nl info@wsnsmeppel.nl 0522 278129 06 12643810 Industrieweg 1B1 7944
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informatieInformatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET ADHD IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS
Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET ADHD IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de twaalf deelnemers op een ROC heeft
Nadere informatieSimeacongres 12 december. Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO
Simeacongres 12 december Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO Programma Welkom en toelichting: interactie!!!! Inventarisatie
Nadere informatieOnderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H.
Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Leloux-Opmeer Voorwoord Inhoudsopgave Een tijd geleden hebben Stichting Horizon
Nadere informatieKennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking. Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016
Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016 Esther Glas Sandra Segers OUDERSCHAP Stelling 1 Mensen met een verstandelijke
Nadere informatieRegeling indicatoren voor toelaatbaarheid VSO Cluster 3: Zeer moeilijk lerend (ZML)
Zeer moeilijk lerend (ZML) Het toekennen van een TLV VSO cluster 3 ZML gebeurt op basis van de combinatie van vastgestelde kindkenmerken en de ondersteuningsbehoeften. De leerling heeft ondersteuningsbehoeften
Nadere informatieResultaten en ervaringen polikliniek. 12 juni 2012 sms symposium, presentatie sms poli
SMs-poli Resultaten en ervaringen polikliniek 1 hoe werkt de SMs-poli, wat kunnen wij betekenen? uitkomsten uit onderzoek tot nu toe: - ouders - leerkracht/begeleider bevindingen poli: - ouders - orthopedagogen
Nadere informatieToelaatbaarheidscriteria voor het Speciaal Voortgezet Onderwijs
Toelaatbaarheidscriteria voor het Speciaal Voortgezet Onderwijs 1. Toelichting Passend Onderwijs wil de omslag maken van diagnosegericht naar handelingsgericht. Niet de diagnose staat centraal, maar de
Nadere informatieRegeling indicatiecriteria en aanmeldingsformulier leerlinggebonden financiering
Regeling indicatiecriteria aanmeldingsformulier leerlinggebond financiering van 15 Juli 2005 De criteria schematisch weergegev. Schema s criteria per juli 2005 (versie 15 juli) 1 DOV Indicatiecriteria
Nadere informatieInformatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET ADHD IN DE WERKSITUATIE
Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET ADHD IN DE WERKSITUATIE Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de twaalf deelnemers op een ROC heeft
Nadere informatieBijlage 2 bij Schoolondersteuningsprofiel: De huidige leerling populatie Werkproces 1. Kwaliteitszorg.
Bijlage 2 bij Schoolondersteuningsprofiel: De huidige leerling populatie Werkproces 1. Kwaliteitszorg. Kwaliteitsaspect : De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingpopulatie en
Nadere informatieSpeciaal Onderwijs locatie Mulock t Gooi Handelingsgerichte uitwerking van het Schoolondersteuningsprofiel
Speciaal Onderwijs locatie Mulock t Gooi Handelingsgerichte uitwerking van het Schoolondersteuningsprofiel (korte) Doelgroep beschrijving 1. Leerlingen met een toelaatbaarheidsverklaring. 2. Leerlingen
Nadere informatieStappenplan en zorgvisie De Vuurvlinder
Stappenplan en zorgvisie De Vuurvlinder Zorgprofiel en stappenplan tot plaatsing van zorgleerling van kbs de Vuurvlinder, Veenendaal. Zorgprofiel van de school: Onze school heeft de oprechte intentie in
Nadere informatieOverleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang.
Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang. Aandacht stoornissen ADD Attention Deficit Disorder (letterlijk: aandacht tekort stoornis) - Een vorm van ADHD
Nadere informatieOntwikkelingsperspectief Opgesteld door: (naam en functie)
Ontwikkelingsperspectief Opgesteld door: (naam en functie) Datum: 1. Algemene gegevens Naam leerling Geboortedatum BSN leerling Adres Postcode en plaats Telefoonnummer E-mailadres Niveau Leerjaar/ klas
Nadere informatieJaargang 1, Nummer 2, juni 2010. Drukke kinderen
Jaargang 1, Nummer 2, juni 2010 Drukke kinderen Jaargang 1, Nummer 2, juni 2010 Drukke kinderen Inhoud: Wat is druk gedrag? Oorzaken Positieve benadering Structuur Regels Omgaan met anderen Luisteren Steun
Nadere informatie2
2 Inhoud 3 o o o 4 o o 5 6 7 1 8 a. 9 b. 10 11 12 a. b. 13 14 15 Soort informatie IQgegevens (IQ < 70) Eventueel: naam van document waarin de gevraagde informatie te vinden is Ontwikkelingsperspectief
Nadere informatieDidactiek. Didactiek. Algemeen gedeelte Initiator. Inleiding: Bouwstenen van het didactisch proces
Didactiek Algemeen gedeelte Initiator 1 Overzicht van de presentatie Didactiek Inleiding: Bouwstenen van het didactisch proces Bouwsteen 1: De context Bouwsteen 2: De sportbeoefenaars Bouwsteen 3: Doelen
Nadere informatieLEREN LEREN: WERKHOUDING EN AANPAK GEDRAG
LEREN LEREN: WERKHOUDING EN AANPAK GEDRAG Kerndoel 1: Aanpak gedrag: De leerlingen leren uiteenlopende strategieën en vaardigheden gebruiken voor het opnemen, verwerken en hanteren van informatie 1.1.
Nadere informatiezorgmakelaar. AB wordt geboden door Dienstencentrum. Dienstencentrum legt contact met de school. Arrangementen AB medischlichamelijk
WERKWIJZE AANVRAGEN ARRANGEMENT ALGEMENE INFORMATIE In onderstaand overzicht wordt aangegeven op welke gebieden er een arrangement kan worden aangevraagd, welke rol het Loket heeft en hoe de communicatie
Nadere informatieDIFFERENTIATIE op Leesontwikkeling Vaardigheden van de leerkracht
DIFFERENTIATIE op Leesontwikkeling Vaardigheden van de leerkracht Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl.
Nadere informatieAlgemene voorschriften voor het vaststellen van stoornis en beperking. onderzoek is uitgevoerd door een daartoe bevoegde deskundige
CHECKLIST TOELAATBAARHEIDSCRITERIA & NOODZAKELIJKE RAPPORTAGE m.b.t. INDICATIESTELLING VOOR HET ONDERWIJS AAN KINDEREN/DEELNEMERS MET EEN VERSTANDELIJKE HANDICAP (ZMLK) Toelichting: deze checklist is gebaseerd
Nadere informatieRichtlijn Toelaatbaarheid tot het Voortgezet Speciaal Onderwijs
Richtlijn Toelaatbaarheid tot het Voortgezet Speciaal Onderwijs 1. Toelichting Passend Onderwijs wil de omslag maken van diagnosegericht naar handelingsgericht. Niet de diagnose staat centraal, maar de
Nadere informatieDeze lessen gaan over een onderwerp dat leerlingen eerder al is aangeboden.
Verhoudingstabellen Algemeen Leerjaar: Aantal lessen: Toelichting: 1 vmbo-tl 2 x 50 minuten Deze lessen gaan over een onderwerp dat leerlingen eerder al is aangeboden. Leerdoelen Leerlingen kunnen bepalen
Nadere informatiePassend Onderwijs. Regio 30-08
Passend Onderwijs Regio 30-08 SYSTEEM VAN DOORVERWIJZEN 4 16 jaar WSNS en LGF De aanleiding Nadelige effecten? Nog steeds vallen leerlingen tussen wal en schip Nog steeds moeten ouders zoeken naar een
Nadere informatieInhoud. Uitstroom naar het vo. Onderwijstypen vo Praktijkonderwijs Vmbo Havo en vwo Overig aanbod vo. bo sbo so. PrO vmbo havo vwo (lwoo)
Onderwijstypen vo 7 december 2016 Inhoud Praktijkonderwijs Vmbo Havo en vwo Overig aanbod vo 2 Uitstroom naar het vo PO bo sbo so VO PrO vmbo havo vwo (lwoo) Kopklas EOA VSO 3 1 Uitstroom naar het vo 6
Nadere informatiezorgmakelaar. AB wordt geboden door Dienstencentrum. Dienstencentrum legt contact met de school. Arrangementen AB medischlichamelijk
WERKWIJZE AANVRAGEN ARRANGEMENT ALGEMENE INFORMATIE In onderstaand overzicht wordt aangegeven op welke gebieden er een arrangement kan worden aangevraagd, welke rol het Loket heeft en hoe de communicatie
Nadere informatieOnderwijstypen vo 7 december 2016
Onderwijstypen vo 7 december 2016 Inhoud Praktijkonderwijs Vmbo Havo en vwo Overig aanbod vo 2 Uitstroom naar het vo PO bo sbo so VO PrO vmbo havo vwo (lwoo) Kopklas EOA VSO 3 Uitstroom naar het vo 6 jaar
Nadere informatieLeerjaar 4, 8 jaar. Leerjaar 5, 9 Jaar
ARRANGEMENTKAART SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING / SOCIAAL GEDRAG SO- AFDELING Standaarden Rafael Leeftijd 5 6 7 8 9 10 11 12 Gevorderd 25% 5 5 6 6 7 7 8 9 Voldoende 75% 3 3 4 4 5 5 6 6 Minimum 90% 1 2
Nadere informatieHoofdstuk 3 Speciaal onderwijs en positionering van de school van onderzoek
27 Hoofdstuk 3 Speciaal onderwijs en positionering van de school van onderzoek 3.1 Inleiding De afgelopen jaren is in Nederland een aantal wezenlijke wettelijke wijzingen doorgevoerd op het gebied van
Nadere informatie5. Toelaatbaarheidscriteria Voortgezet Speciaal onderwijs
5. Toelaatbaarheidscriteria Voortgezet Speciaal onderwijs Inleiding De vier samenwerkingsverbanden voor Voortgezet Onderwijs, Den Haag e.o, Zoetermeer, Delft en Westland hanteren voor de indicatiestelling
Nadere informatieLeerlijn Omgaan met ongewenst gedrag. Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens oa Gordonmethode
Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens o.a. Gordonmethode 28 januari 2015 13.30 16.00 uur Berber Klein Liesbeth van Well Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag
Nadere informatieAD(H)D bespreken. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014
AD(H)D bespreken N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer u zich
Nadere informatieWanneer school een lijdensweg wordt.
Wanneer school een lijdensweg wordt. Dr. D. Neves Ramos Kinder- & Jeugdpsychiater ZNA UKJA Tegenwoordig heeft iedere leerling wel iets! Leerlingen met een psychiatrische stoornis horen niet in een klas
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven
Nadere informatieOmgaan met gedrag op Basisschool De Bareel
1. Uitgangspunten gedrag Omgaan met gedrag op Basisschool De Bareel Schooljaar 2013 Inhoud 2. Preventief handelen om te komen tot gewenst gedrag 3. Interventies om te komen tot gewenst gedrag 4. Stappenplan
Nadere informatieLeerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 2: Systematisch kijken & aanpakken volgens PBS
Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 2: Systematisch kijken & aanpakken volgens PBS 25 november 2015 14.45 17.00 uur Madeleine Vreeburg Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag in de klas 7 oktober
Nadere informatieOverzicht. Wat heeft hij/zij? Wat is zijn diagnose? Omgaan met psychische aandoeningen voor docenten. Inleiding. 1. Inleiding
Omgaan met psychische aandoeningen voor docenten Success@School Urecht, 29 november 2018 1. Inleiding Overzicht 2. Signaleren psychische problemen 3. Invloed psychische aandoening op het studeren dr. Lies
Nadere informatieWAT IS ADHD kort gezegd
A D H D e n gedr ag HET DOEL van deze brochure WAT IS ADHD kort gezegd WAT ZIJN gedragsproblemen 07 08 11 OORZAKEN van gedragsproblemen als je ADHD hebt 12 ADHD en gedragsstoornissen 14 PEDAGOGISCHE ONDERSTEUNING
Nadere informatie3. Een psychodiagnostisch onderzoek gericht op de onderwijsbelemmeringen als gevolg van de
Richtlijnen voor de dossiervorming van aanvragen voor extra ondersteuning en plaatsing in speciaal (basis)onderwijs van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften Zeer moeilijk leren Syndroom van Down
Nadere informatieNatuur als leerschool. Sophie Sliepen
Natuur als leerschool Sophie Sliepen 1 Visie: Natuur is een onontbeerlijk middel in passend onderwijs om te komen tot een gezonde en evenwichtige ontwikkeling op cognitief en sociaal-emotioneel vlak voor
Nadere informatie3/12/2013. ADHD is een ontwikkelingsstoornis. ADHD groeit mee. ADHD is een ontwikkelingsstoornis. Stelling 1 Huilbaby s ontwikkelen later ADHD
ADHD groeit mee Babypeuter Lagere school Puberadolescent Babypeuter Stelling 1 Huilbaby s ontwikkelen later ADHD Geboorte zuigeling - peuter Al hyperactief van in de buik Moeilijke baby : Verhoogd activiteitsniveau
Nadere informatieOok ná Portalis de juiste onderwijszorg. Uitleg over de automatische indicatie cluster 4
Ook ná Portalis de juiste onderwijszorg Uitleg over de automatische indicatie cluster 4 Deze folder is in eerste instantie geschreven voor ouders/verzorgers en voogden van leerlingen die onderwijs volgen
Nadere informatieOnderzoeksaanvraag school
Onderzoeksaanvraag school Algemeen Naam leerling: Geboortedatum: Groepsverloop: Datum aanvraag: School: Ingevuld door: Functie: Korte situatiebeschrijving en vragen Wat is er al ondernomen en met welk
Nadere informatieIndicatiestelling en criteria
Indicatiestelling en criteria voor het speciaal onderwijs of een rugzak Brochure voor ouders Regeling van juli 2005 Indicatiestelling en criteria voor het speciaal onderwijs of een rugzak 1 1 Brochure
Nadere informatieStap 2 Leeractiviteiten ontwerpen
Stap 2 Leeractiviteiten ontwerpen Bij het ontwerpen van een leeractiviteit is het belangrijk dat je vertrekt vanuit het doel dat je ermee hebt. Het overzicht leeractiviteit organiseren geeft een aantal
Nadere informatieSchoolondersteuningsprofiel SWV Friesland 2018
Schoolondersteuningsprofiel SWV Friesland 2018 1. Schoolselectie Schoolgegevens Schoolnaam : IKC Middelstein Plaatsnaam : Midlum Brinnummer : 12EV 1. Soort onderwijs Basisonderwijs 2. Wat is uw e-mailadres?
Nadere informatieOverzichten voor een sterk basisaanbod op klassenmanagement, didactisch en pedagogisch handelen. omgaan met plannen.
Overzichten voor een sterk basisaanbod op klassenmanagement, didactisch en pedagogisch handelen 1. Klassenmanagement Maak een overzichtelijke indeling van het lokaal. Hang een klok duidelijk zichtbaar
Nadere informatieMytylschool Prins Johan Friso te Haren Onderwijscentrum De Springplank te Emmen
Mytylschool Prins Johan Friso te Haren Onderwijscentrum De Springplank te Emmen De Mytylschool PJF en Onderwijscentrum De Springplank zijn scholen voor leerlingen van vier tot achttien jaar, met een mogelijke
Nadere informatieRichtlijn Toelaatbaarheid tot het Voortgezet Speciaal Onderwijs
Richtlijn Toelaatbaarheid tot het Voortgezet Speciaal Onderwijs 1. Toelichting Passend Onderwijs wil de omslag maken van diagnosegericht naar handelingsgericht. Niet de diagnose staat centraal, maar de
Nadere informatieAD(H)D. een meetbare hersenfunctiestoornis. A.Haagen, kinderartskinderneuroloog 1
AD(H)D een meetbare hersenfunctiestoornis 1 Inleiding Wanneer spreken we van ADHD? Hoe stellen we de diagnose? Wat gebeurt er in de hersenen? 2 BEGRIPPEN Attention Deficit Hyperactivity Disorder = Aandachtsstoornis
Nadere informatieEen jeugd van tegenwoordig
Een jeugd van tegenwoordig Vrijdag 1 maart 2013 Damessociëteit Bodegraven-Reeuwijk Speciale onderwijstrajecten voor jongere die dreigen uit te vallen uit het reguliere middelbare onderwijs Progamma Wie
Nadere informatieOpbrengstgericht werken en Groen Proeven: Hoe realiseer ik dat? Juliette Vermaas
Opbrengstgericht werken en Groen Proeven: Hoe realiseer ik dat? Juliette Vermaas Opbrengsten gebruiken om: Reflectie op gang te brengen over onze manier van werken Verstandige beslissingen te nemen op
Nadere informatieKinderen met ADHD. Inhoudsopgave. Wat is de oorzaak van ADHD? Wat zijn de verschijnselen van ADHD?
Kinderen met ADHD Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is de oorzaak van ADHD? 1 Wat zijn de verschijnselen van ADHD? 1 Hoe wordt de diagnose ADHD gesteld? 2 Behandeling van ADHD
Nadere informatie3/12/2013. Mijn broer heeft ADHD. Mijn broer heeft ADHD. Mijn grote broer heeft ADHD. Het zal je broer maar wezen. Ouders opgepast
Mijn broer heeft ADHD Mijn broer heeft ADHD Ouders hebben twee of meer kinderen Waarvan één (soms ook meerdere) stoorzender(s) Hoe houden we dit gezin in evenwicht? Waar moeten we op letten? Het zal je
Nadere informatieLEREN LEREN: WERKHOUDING EN AANPAKGEDRAG
LEREN LEREN: WERKHOUDING EN AANPAKGEDRAG Kerndoel 1: Aanpak gedrag: De leerlingen leren uiteenlopende strategieën en vaardigheden gebruiken voor het opnemen, verwerken en hanteren van informatie 1.1. Taakaanpak
Nadere informatieSamenwerkingsverband Passend Onderwijs Drechtsteden. Arrangementen extra ondersteuning SWV Passend Onderwijs Drechtsteden
Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Arrangementen extra ondersteuning SWV Passend Onderwijs Speciaal basisonderwijs In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat leerlingen in aanmerking kunnen komen
Nadere informatieGroepsplan VSO AGL Naam school: Drechtster College
Groepsplan VSO AGL Naam school: Drechtster College Yulius onderwijslocatie Drechtster College Leerroute Uitstroom arbeid Groep/klas AGL fase 1, leerjaar 1 Mentor(en) Dorien Borsje- de Deugd Schooljaar
Nadere informatieObservatielijst Zelfregulatie in het Onderwijs
Observatielijst Zelfregulatie in het Onderwijs naam leerling: leeftijd (jaar) geslacht groep: datum: jongen meisje ingevuld door: Taakgericht gedrag 1 Afleidbaarheid: externe prikkels De leerling blijft
Nadere informatieHelpende gedachten. (Deel 2)
Helpende gedachten. (Deel 2) Executieve functies Helpende gedachten zijn probleem overstijgende gedachten. Een kind in de klas met leer- of gedragsproblemen? Zwakke executieve functies zijn hier vaak een
Nadere informatieLeerlijn/ontwikkelingslijn Leren leren cluster 4
Leerlijn/ontwikkelingslijn Leren leren cluster 4 Kerndoel 4: De leerlingen leren belangstelling hebben voor de wereld om hen heen, ze leren deze gemotiveerd onderzoeken en daarin taken uitvoeren, waarbij
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatieStappenplan schoolverlaters (welke kinderen komen in aanmerking voor de NIO?) afname laatste week september, eerste week oktober 2012
Stappenplan schoolverlaters (welke kinderen komen in aanmerking voor de NIO?) afname laatste week september, eerste week oktober 2012 Voor de leerkrachten van groep 7 en 8 moet duidelijk zijn aan welke
Nadere informatieDe toegevoegde waarde van taakspel binnen BAG.
De toegevoegde waarde van taakspel binnen BAG. Taakgericht met Taakspel Taakspel is een hulpmiddel (spel) bij het invoeren van klassenregels. Zomaar wat uitspraken Kinderen worden steeds moeilijker, psychosociale
Nadere informatie03/07/15' ADHD, ODD, CD? Wat moet ik weten en wat kan ik ermee? Programma. Begripsbepaling: Agressie. Begripsbepaling: ODD, CD en ADHD
ADHD, ODD, CD? Wat moet ik weten en wat kan ik ermee? Woensdag 29 oktober P. Deschamps Begripsbepaling: ODD, CD en ADHD Begripsbepaling: Agressie Disruptive Behavior Disorders (DBD), Disruptieve Gedragsstoornissen
Nadere informatieVERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Atlas, locatie Assen
VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK De Atlas, locatie Assen Plaats : Assen BRIN nummer : 00ZF OKE 01 VSO Onderzoeksnummer : 278482 Datum onderzoek : 23 oktober 2014 Datum vaststelling : 8 december 2014 Pagina
Nadere informatieGedragsproblemen- en gedragsstoornissen bladzijde 1
Op de voetbalvereniging Reader voor voetbaltrainers met betrekking tot gedragsproblemen- en gedragsstoornissen in en rond het voetbalveld. Janieck Spithoff, 2014 Gedragsproblemen- en gedragsstoornissen
Nadere informatieBrochure voor ouders/verzorgers en begeleiders van kinderen met het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS).
Brochure voor ouders/verzorgers en begeleiders van kinderen met het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS). Deze brochure richt zich op kinderen met FAS tussen de 4 en 14 jaar. Hierin worden vooral de begeleidingsbehoeften
Nadere informatieFormat Schoolondersteuningsprofiel Primair Onderwijs Almere. 1. Gegevens van de school. Naam de school Obs De Ontdekking
Format Schoolondersteuningsprofiel Primair Onderwijs Almere 1. Gegevens van de school Naam de school Obs De Ontdekking Directie Bestuur dhr. H van Kooten & dhr. H.Vrind ASG Almere 2. Visie: geef in kernwoorden
Nadere informatieKinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin
Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin Opzet van de lezing Welkom Inleiding Theorie, tips en adviezen over opvoeden
Nadere informatieRAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL ALBERT SCHWEITZER
RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL ALBERT SCHWEITZER School : basisschool Albert Schweitzer Plaats : Emmeloord BRIN-nummer : 08JS Onderzoeksnummer : 94651 Datum schoolbezoek : 4 juni 2007 Datum
Nadere informatieSpoorboekje. Als je het mij vraagt. Onderwijs Vanuit autisme bekeken
Spoorboekje Als je het mij vraagt Onderwijs Vanuit autisme bekeken 1 Start Wat vinden kinderen en jongeren met autisme eigenlijk van het onderwijs? Vanuit autisme bekeken vroeg hen wat zij willen vertellen
Nadere informatieOuderavond. Uitstroom
Ouderavond 2011-2012 Pervasieve Stoornissen en Uitstroom Inhoud Algemene inleiding Algemene aandachtspunten Wat is de extra bagage? Wat verdient de aandacht? Kinderen met NLD, AD(H)D, autisme Rol van ASC
Nadere informatiePas op voor gevaar en doe voorzichtig met elkaar.
Pas op voor gevaar en doe voorzichtig met elkaar. We zullen goed voor onze spullen zorgen, dan zijn ze weer te gebruiken voor morgen. Voor groot en klein zullen we aardig zijn. 1. Afspraken in en om de
Nadere informatieMEE Utrecht Ondersteuning bij leven met een beperking. Zeer moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een zeer moeilijk lerend kind
MEE Utrecht Ondersteuning bij leven met een beperking Zeer moeilijk lerend Uitleg over het leven van een zeer moeilijk lerend kind Zeer moeilijk lerend Uitleg over het leven van een zeer moeilijk lerend
Nadere informatiePeuters: lief maar ook wel eens lastig
Peuters: lief maar ook wel eens lastig Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en
Nadere informatieRICHTLIJNEN TOELAATBAARHEIDSVERKLARING ALMERE
Voorwoord Met de invoering van passend onderwijs wordt het proces van indiceren naar arrangeren werkelijkheid. Passend Onderwijs Almere heeft afgesproken dat de onderwijsbehoefte van kinderen centraal
Nadere informatieBeleid leerlinggebonden financiering
Beleid leerlinggebonden financiering 1. Schoolvisie De uitgangspunten van onze school staan beschreven in ons Schoolplan en zijn in verkorte vorm opgenomen in onze Schoolgids. De daarin opgenomen punten
Nadere informatieBijlage. Handreiking voor docenten
Bijlage Handreiking voor docenten 1. Samen normen bepalen Bij het maken van de gepersonaliseerde leerreis voor de kinderen is het allereerst belangrijk dat bij jullie op het kindcentrum duidelijk is of
Nadere informatieAlgemene voorschriften voor het vaststellen van stoornis en beperking
CHECKLIST INDICATIESTELLING ONDERWIJSSOORTEN CLUSTER 3: onderwijssoorten: lichamelijk gehandicapte kinderen (LG) en langdurig zieke kinderen (LZK) m.i.v. 01-08-2008 Toelichting: deze checklist is gebaseerd
Nadere informatiePsychiatrie: ADHD. Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis.
DC 13 Psychiatrie: ADHD 1 Inleiding Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis. Beroepscontext: als onderwijsassistent kun je ingezet worden in het werken met leerlingen
Nadere informatieOktober Toelichting
Richtlijn Toelaatbaarheid tot het Voortgezet Speciaal Onderwijs Oktober 2018 1. Toelichting De twee Samenwerkingsverbanden voor V(S)O Leiden en Duin- en Bollenstreek hebben in samenwerking deze richtlijn
Nadere informatieHandtekening leraar: Handtekening intern begeleider: Handtekening ouders: Groepsverloop (bijvoorbeeld: of ):.. Toelichting:..
Deel 1. Informatie over de leerling en de school Graag aankruisen wat van toepassing is. Indien een vraag niet van toepassing is, kunt u n.v.t. opschrijven. Wanneer u het antwoorden niet weet, kunt u er
Nadere informatieZorgen voor een veilig pedagogisch klimaat
Zorgen voor een veilig pedagogisch klimaat Esther van Efferen - Wiersma Inhoudsopgave Inleiding... 5 1. Een veilige basis... 7 1.1 Pedagogisch handelen... 8 1.2 Klassenmanagement... 10 1.3 Didactisch handelen...
Nadere informatieGenoemde IQ-getallen en leerlingprofielen zijn met name denkrichtingen die als ondersteuning bij de juiste schoolkeuze kunnen dienen
Leerlingprofielen Bart Fokkema Zorgcoördinator De Lingeborgh (Geldermalsen) Disclaimer: Genoemde IQ-getallen en leerlingprofielen zijn met name denkrichtingen die als ondersteuning bij de juiste schoolkeuze
Nadere informatieOmgaan met afleiding. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014
Omgaan met afleiding N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer
Nadere informatieUtrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Zeer moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een zeer moeilijk lerend kind
Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Zeer moeilijk lerend Uitleg over het leven van een zeer moeilijk lerend kind Inhoudsopgave Wat betekent het dat uw kind zeer moeilijk lerend
Nadere informatieADHD. Behandelingsstrategieën DSM IV. Diagnostiek. Vragenlijst voor gedragsproblemen bij kinderen (VvGK) ( Attention deficit hyperactivity disorder )
ADHD ( Attention deficit hyperactivity disorder ) Behandelingsstrategieën Evelien Dirks Een ontwikkelingsstoornis Problemen met de concentratieperiode Problemen met de impulsbeheersing Problemen met de
Nadere informatie