Signaleringskaart Jonge mantelzorgers 4 12 jaar

Transcriptie

1 Signaleringskaart Jonge mantelzorgers 4 12 jaar Herken signalen die kunnen duiden op Jonge mantelzorgers 4-6, 6-9, 9-12, Risicogroepen Jonge mantelzorger in beeld. Wat nu? Heeft u vragen rondom jonge mantelzorg?

2 Signaleringskaart Herkennen en signaleren van jonge mantelzorgers De signaleringskaart jonge mantelzorgers is een hulpmiddel bij het signaleren van problemen, om risico s vroegtijdig in beeld te krijgen en het inschatten van de benodigde zorg of hulp. De signalen zijn ingedeeld in leeftijdscategorieën. Deze moeten uiteraard flexibel geïnterpreteerd worden: - Kleuterleeftijd (hier hoeft nog geen sprake te zijn van het zorgen voor, maar deze kinderen kunnen eerder zorg te kort komen door de zorgsituatie. Het kan ook zijn dat de kinderen er niet over praten of het er niet over willen hebben. Vanaf de kleuterleeftijd kunnen de signalen duidelijker naar voren komen, maar we adviseren om ook in de leeftijd van 0-4 jaar hier alert op te zijn). - Basisschoolleeftijd (6-10 en jaar) Waarom deze signaleringskaart? Deze kaart bevat een specifieke signalenlijst voor het herkennen van jonge mantelzorgers. In Rotterdam zijn er kinderen en jongeren die opgroeien in een gezin met een ouder, broer of zus die chronisch ziek of gehandicapt is of psychische, psychiatrische en/of verslavingsproblematiek. Zijn nemen de zorgtaken over van hun ouders. Zij verlenen mantelzorg zonder veelal te beseffen dat zij mantelzorger zijn. Dit leidt vaak op latere leeftijd tot problemen, zoals problematiek op korte en lange termijn: opgroei en opvoedproblemen, lichamelijke en emotionele klachten en op latere leeftijd psychische klachten (depressiviteit) met als gevolg relatie of carrièreproblemen. En waarvoor een beroep op de zorg gedaan moet worden. Daarom is het van belang dat deze problemen vroegtijdig gesignaleerd worden. Sommige kinderen zijn in beeld, bijvoorbeeld wanneer een van de ouders een zorgindicatie heeft. Het is moeilijk om deze kinderen/jongeren de juiste ondersteuning te bieden. Bijvoorbeeld omdat lang niet elke ouder hiervoor toestemming geeft.

3 Wanneer een zorgindicatie ontbreekt bij een van de ouders zijn deze kinderen meestal niet in beeld en krijgen zij dus niet de nodige ondersteuning die zij nodig hebben om zich te kunnen ontwikkelen tot gezonde volwassenen. Elk kind in Rotterdam heeft recht op adequate ondersteuning in zijn ontwikkeling tot volwassene is deze signaleringskaart. Voor wie is de signaleringskaart? Professionals in het onderwijs die in aanraking komen met kinderen (van 4-12 jaar) en gezinnen. De rol van de professional U als professional komt vaak in aanraking met de kinderen en het gezin. Vanwege uw deskundigheid kunt u de eerste signalen opmerken. Soms zijn ouders zich niet bewust van de invloed van het opgroeien met een ziek of beperkt gezinslid op het gezin. En vaak vragen kinderen niet om hulp, de situatie is er gewoon. Echter, ontlasting en steun uit de directe omgeving van het kind, kan bescherming bieden. Evenals het inzicht in en erkenning van wat er aan de hand is met het gezinslid en welke ondersteuningsmogelijkheden er zijn. Daarom zijn kinderen erbij gebaat als professionals om hen heen weten welke risico s kinderen kunnen lopen als ze opgroeien in een gezin waar sprake is van zorg.

4 Signalen van Jonge mantelzorgers Wanneer u één of meerdere van de hierna genoemde signalen opmerkt, bedenk dan dat er sprake zou kunnen zijn van een jonge mantelzorger. Kleuterleeftijd 4-6 jaar 1.Geen of weinig contact met leeftijdsgenoten; verstoring van sociale contacten of gebrek aan sociale contacten, bijvoorbeeld vriendjes of vriendinnetjes niet (meer) mee naar huis nemen 2. Negatief gedrag 3. Teruggetrokken gedrag of aandacht eisend gedrag problemen op school, zoals concentratieproblemen, negatief gedrag en ruzies met andere kinderen, smoezen verzinnen, niet naar school willen 4. Psychosomatische klachten: -Lichamelijke klachten, zoals vermoeidheid, buikpijn, misselijkheid, hoofdpijn en lusteloosheid, stoelgang inhouden -Slaapproblemen, waaronder nachtmerries en slaapwandelen -Eetproblemen, zoals te veel of te weinig eten 5. Terugval in eerder ontwikkelingsstadium, zoals weer gaan duimzuigen of bedplassen. 6. Angstig zijn (gevoel van onveiligheid) 7. Geen brood mee naar school hebben 8. Geen gymkleding bij zich hebben 9. Vies ruikende kleding 10. Kleding aan hebben niet passend bij het weer.

5 Basisschoolleeftijd 6-10 jaar (onderbouw) 1.Geen of weinig contact met leeftijdsgenoten; verstoring van sociale contacten of gebrek aan sociale contacten, bijvoorbeeld vriendjes of vriendinnetjes niet (meer) mee naar huis nemen 2. Negatief gedrag, zoals ruzies met andere kinderen (op school) 3. Teruggetrokken gedrag of aandacht eisend gedrag problemen op school, zoals concentratieproblemen, stil, druk, negatief gedrag en ruzies met andere kinderen, smoezen verzinnen, niet naar school willen en spijbelen 4. Psychosomatische klachten: -Lichamelijke klachten, zoals buikpijn, hoofdpijn, lusteloosheid en vermoeidheid -Slaapproblemen, waaronder nachtmerries en slaapwandelen -Eetproblemen, zoals te veel of te weinig eten 5. Terugval in eerder ontwikkelingsstadium, zoals weer gaan duimzuigen of bedplassen. 6. Angstig zijn (gevoel van onveiligheid) 7. Beginnend besef van verantwoordelijkheidsgevoel (niet passend bij de leeftijd) 8. Concentratieproblemen 9. Leert niet voor zichzelf op te komen 10. Geen tijd voor sport, hobby of vaak te laat of afwezig. 11. Kind maakt handtekening ouder na of vergeet handtekening aan ouder te vragen 12. Ouder heeft rapport niet ondertekend

6 Basisschoolleeftijd jaar (bovenbouw) 1. Vermoeidheid en concentratiegebrek 2. Geen tijd voor sport, hobby of vaak te laat of afwezig 3. Besef dat de situatie thuis anders is dan bij anderen 4. Toenemend verantwoordelijkheidsgevoel (niet passend bij de leeftijd), vroeg volwassen 5. Smoezen verzinnen, niet naar school willen en spijbelen 6. Meisjes teruggetrokken gedrag en vertonen een groot verantwoordelijkheidsbesef (naar binnen gekeerd gedrag) en jongens - opvallend gedrag (naar buiten gekeerd gedrag). 7. Verzorgend naar broer en/of zus 8. Tolken voor ouders 9. Verjaardag niet vieren 10. Weinig tot spelen komt vanwege afspraken van ouders. 11. Geen tijd voor sport, hobby of vaak te laat of afwezig. 12. Kind maakt handtekening ouder na of vergeet handtekening aan ouder te vragen 13. Ouder heeft rapport niet ondertekend

7 Risicogroepen Ervaring leert dat onderstaande groepen tot de risicogroepen zouden kunnen behoren: Kinderen van ouders met psychische, psychiatrische of verslavingsproblematiek Kinderen die tussen de tien en zestien jaar oud zijn (in deze leeftijdsfase ontstaat het besef van verantwoordelijkheidsgevoel en onderscheid van anderen) Kinderen die opgroeien met één ouder Kinderen die te maken hebben met een laag of sterk dalend gezinsinkomen Kinderen die een dochter of zoon van een zieke ouder zijn, moeder in het bijzonder Kinderen van migranten met taalproblemen Kinderen die in een gezin leven waar religieuze en/of culturele bezwaren bestaan tegen het gebruik van voorzieningen. Deze groepen krijgen vaak weinig of geen hulp krijgen van anderen, binnen of buiten het gezin.

8 Jonge mantelzorger in beeld. Wat nu? Wat kunt u doen? Niet alle kinderen die zorgen praten hier gemakkelijk over. Maak het thema daarom op een laagdrempelige manier bespreekbaar. Vraag hoe het met de jonge mantelzorger zelf gaat. Welke vragen kan ik stellen? - Hoe ziet jouw gezin eruit? - Help je thuis weleens? En wat doe je dan zoal? - Maak je je weleens zorgen om je vader, moeder, broer of zus? - Zorg je zelf ook voor een van hen? - Heb je nog tijd voor andere dingen, zoals huiswerk en vrienden? - Wat zou je graag willen doen, wat nu niet kan? Erken hun situatie. Blijf in gesprek. Geef positieve aandacht. Toon oprechte belangstelling en waardering. Neem hen serieus. Vraag hoe ze geholpen willen worden. Stimuleer om de dagelijkse routine zoveel mogelijk door te laten gaan. Bespreek signalen met de ouders (na toestemming van de jongere). Leg contact met een deskundige op het gebied van mantelzorg. Zoek samen een vertrouwenspersoon. Zorg dat school rekening met hen houdt. Verwijs, indien nodig, adequaat door. Ontwikkel mantelzorgbeleid binnen uw school.

9 Heeft u als professional vragen rondom jonge mantelzorg? Behalve de gemeente Rotterdam zijn er nog andere organisaties en vormen van hulp die u kunnen helpen. Hieronder vindt u een overzicht: Het eigen sociaal netwerk. Het welzijn bij u in de buurt zet zich ook in om mantelzorgers te ontlasten. Bijvoorbeeld door lotgenotencontact. Mezzo is de landelijke organisatie die de belangen van de mantelzorgers en de mantelzorgorganisaties behartigt. MEE Rotterdam ondersteunt mantelzorgers van mensen met een lichamelijke en/ of verstandelijke handicap. GGZ-organisaties als Parnassia Groep helpen mantelzorgers van mensen met verslavingen of psychische problemen. Empowerment app. Deze app is speciaal ontwikkeld door Parnassia voor jongeren van 10 tot 20 jaar die een lichamelijk of psychisch chronisch zieke ouder hebben. Jongeren kunnen deze app gebruiken als hulpmiddel en om een zelftest te doen of de jongere door de thuissituatie meer risico loopt op problemen in de toekomst. (jongeren) /empowerment-app-voor-jonge-mantelzorgers De Mantelzorg Schijf van Vijf geeft inzicht in de verschillende behoeften van mantelzorgers, met bijbehorende mogelijkheden die er zijn aan ondersteuning, van praktische hulp tot het delen van ervaringen. Kindertelefoon , vanaf 8 jaar. Zorgverzekeraars bieden ook vaak mantelzorgondersteuning. Kijk in uw polis om te zien wat uw zorgverzekeraar u kan bieden.

10 Als kinderen om hulp of advies vragen, of u denkt dat ze daar behoefte aan hebben, verwijs ze dan door naar het (school)maatschappelijk werk of zoek contact met Mezzo. Dit landelijke mantelzorgexpertisecentrum biedt ondersteuning, advies, informatie en vervangende mantelzorg. In sommige gevallen is het goed als u flexibel met regels omgaat voor een jonge mantelzorger. Op die manier kunt u de zorgen van een jonge mantelzorger enigszins verlichten als dat nodig is. Bron: Mezzo, Ginkgo Zorgprojecten, Dona Daria, InMovement en Avant sanare Voor meer informatie: Avant sanare Directiekade JA Rotterdam T E secretariaat@avantsanare.nl Of Nadia Anemaat , n.anemaat@avantsanare.nl