Kansarme moeders en de eerste voedingskeuze voor hun kind. Rudy De Cock, Hannie Serlet en Sofie Mestdagh

Transcriptie

1 Kansarme moeders en de eerste voedingskeuze voor hun kind Rudy De Cock, Hannie Serlet en Sofie Mestdagh

2 Opbouw workshop Schets van het project Aanleiding Doelgroep Doelstellingen Fasen Fase 1: vooronderzoek Drempels en succesfactoren Besluit vooronderzoek Fase 2: testfase Prenataal aanbod Postnataal aanbod Fase 3: evaluatie onderzoeksvragen Methodologie Bereik Limieten van het onderzoek Resultaten Conclusies en aanbevelingen

3 Aanleiding Borstvoeding: voordelen voor baby én moeder Aanbeveling WHO, UNICEF: uitsluitend borstvoeding gedurende minimum 6 maanden Borstvoedingspercentages op dag 6 (Kind en Gezin, Kind in Vlaanderen, 2009): Vlaanderen: 66,7% Belgisch niet-kansarm gezin: 63,9% Belgisch kansarm gezin: 39,1% Niet-Belgisch niet-kansarm gezin: 79,5% Niet-Belgisch kansarm gezin: 79,1% Borstvoeding bij Belgische kansarme gezinnen wordt vlug stopgezet (vaak binnen de maand) Van borstvoedingsproject naar project voedingskeuze

4 Doelgroep: kansarme Belgische (aanstaande) ouders Autochtoon (cf. percentages) Kansarmoede binnen Kind en Gezin: Kluwen van sociale uitsluiting en achterstelling op verschillende levensdomeinen, Negatief scoren op 3 van volgende criteria: Maandinkomen van het gezin Opleiding van de ouders Ontwikkeling van de kinderen in het gezin Arbeidssituatie van de ouders Huisvesting Duurzame toestand, met weinig perspectief op positieve verandering, met hypotheek op ontwikkeling van het kind

5 Doelstellingen 1 Vanuit het perspectief van Belgische kansarme aanstaande en jonge ouders in kaart brengen wat voor hen belangrijk en bepalend is met betrekking tot de voedingskeuze voor hun kind binnen het gehele proces van zwangerschap en ouderschap; 2 Uitwerken van een benadering waardoor Belgische kansarme aanstaande en jonge ouders op een voor hen zinvolle manier ondersteund worden in de voedingskeuze voor hun kind en het geven van borstvoeding/flesvoeding binnen het gehele proces van zwangerschap en ouderschap; 3 Nagaan van het effect van dit ondersteuningsaanbod op de voedingskeuze van Belgische kansarme aanstaande en jonge ouders voor hun kind.

6 Vooronderzoek: drempels en succesfactoren 33 gesprekken met moeders 35 gesprekken met hulpverleners Literatuurstudie Identificatie van drempels en succesfactoren in : Persoon Situatie Omgeving Samenleving Hulpverlening

7 Besluit vooronderzoek : drempels Persoonsgebonden drempels: Medische overwegingen Moeite met voeden in het openbaar Moeite met het emotionele aspect en persoonlijke redenen Omgevingsgebonden drempels: Tegen de stroom in Ontbreken ondersteunende partner en netwerk Gebrekkige informatie Negatieve beeldvorming

8 Besluit vooronderzoek : drempels Hulpverleningsgebonden drempels Gebrek aan bereik en aanspreekbaarheid Niet overtuigd dat borstvoeding de beste keuze is Gebrek aan ondersteuning Maatschappij gebonden drempels Gebrek aan borstvoedingscultuur Invloed van de media Situatiegebonden drempels Multiproblematiek en stressvolle levenssituatie Gebondenheid en mobiliteit Werkverplichtingen Moeilijke organisatie in het dagelijks leven

9 Besluit vooronderzoek : succesfactoren Persoonsgebonden succesfactoren Motivatieredenen Intentie en vroegtijdige beslissing Vroegere voedingservaringen Omgevingsgebonden succesfactoren Motiverende omgeving Voorbeelden en succesverhalen in de omgeving Vroegtijdige, voldoende en juiste informatie

10 Besluit vooronderzoek : succesfactoren Hulpverleningsgebonden succesfactoren Bereik en aanspreekbaarheid Financiële tegemoetkoming kunstvoeding Situatiegebonden succesfactoren Tijd

11 Besluit vooronderzoek : krijtlijnen aanbod Geïntegreerd ondersteuningsaanbod m.b.t. voedingskeuze als aspect van zwangerschap en ouderschap Informatie en ondersteuning Vertrekken vanuit de succesfactoren en krachten van ouders Afstemming en samenwerking tussen lokale actoren Pre- en postnataal aanbod Combinatie van groepsgerichte en individuele ondersteuning Combinatie van professionele en peer ondersteuning Betrekken van omgeving in het ondersteuningsaanbod Vaste vertrouwensfiguur doorheen het ondersteuningsaanbod

12 Testfase Uitwerken van ondersteuningsaanbod Uittesten benadering in 4 pilootregio s : Gent, Ronse, Oostende, Menen gedurende 8 maanden Samenwerking tussen verschillende partners: K&G, inloopteams, vroedvrouwen, materniteiten, expertisecentra kraamzorg, Ondersteund door stuurgroep: vertegenwoordiging deelnemende inloopteams, KBS, De Bakermat, basiseducatie, Universiteit Gent (Sociale Agogiek, Maatschappelijke Gezondheidkunde), K&G (PGO, lactatiekundige, Diversiteit en Kinderrechten) Streefdoel 40 personen controlegroep, 40 personen interventiegroep (zelfselectie).

13 Prenataal aanbod Toeleidingsgesprek Individuele ondersteuning door steunfiguur Telefonische beschikbaarheid en ondersteuning Groepssessie of individueel gesprek over voedingskeuze Mogelijkheid tot extra contacten, sessies zwangerschap, doorverwijzing,

14 Postnataal aanbod Standaard individuele contacten K&G Individuele ondersteuning door steunfiguur Telefonische beschikbaarheid en ondersteuning Open ontmoetingsgroepen Mogelijkheid tot extra contacten, oudergroepen, doorverwijzing, vervolgtraject,

15 Evaluatie: onderzoeksvragen Welke percepties hebben Vlaamse kansarme zwangere vrouwen omtrent borst- en flesvoeding voor de bevalling? Welke overwegingen spelen mee in de voedingskeuze bij Vlaamse kansarme zwangere vrouwen? Voelen Vlaamse kansarme moeders zich bij de voedingskeuze ondersteund door de pre- en postnatale professionele begeleiding? Hoe ervaren Vlaamse kansarme jonge moeders het geven van borst- of flesvoeding? Welke steun wordt door de moeders als belangrijk ervaren bij het geven van de voeding?

16 Evaluatie: methodologie Semigestructureerde individuele interviews met moeders 11 prenataal 13 postnataal 8 zowel pre- als postnataal Groepsgesprek en individuele interviews met uitvoerders

17 Kwantitatieve evaluatie : bereik Laag bereik : 23 moeders in interventiegroep geen controlegroep Gent 6 zwangeren 7 kinderen Ronse 6 zwangeren 7 kinderen Menen 7 zwangeren - 7 kinderen Oostende 4 zwangeren 4 kinderen Weinig toeleiding vanuit materniteiten en gynaecologen, wel via prenatale steunpunten of werking Beperkte groep maakt dat geen cijfermatige uitspraken mogelijk zijn over effect

18 Kwalitatieve evaluatie: limieten van het onderzoek Moeilijke bereikbaarheid Participanten niet vertrouwd met interviewer Korte duur en onduidelijke profilering toeleiding gynaecoloog

19 Resultaten (1) Intentie borstvoeding Gezondheidsvoordelen Band tussen moeder en kind Keuze tot flesvoeding Praktische overwegingen

20 Resultaten (2) Barrières Borstvoeding: aanlegproblemen, onvoldoende productie, kloven, tegenstrijdige adviezen stop borstvoeding verslagen gevoel Flesvoeding: melkkeuze, kostprijs Hulpmiddelen Externe variabelen (premie, achtergrond) Beschikbare kennis (voordelen, werkingsmechanismen) Sociale steun (groepswerking, individuele steun) Eigen effectiviteit

21 Conclusies en aanbevelingen Holistische benadering Vaste professionele steunfiguur Positieve benadering en kennis van leven in armoede en uitsluiting Gedegen samenwerking en toeleiding : steunend netwerk Mix van ondersteuningsvormen : individueel/groep Voldoende contactmogelijkheden (beschikbaarheid)

22 Conclusies en aanbevelingen Ondersteuningsprotocol aangepast aan de lokale noden en mogelijkheden geen Vlaams ondersteuningsprotocol maar kracht- of krijtlijnen Toeleiding door gynaecologen zeer laag : te selectief - nood aan vorm van universele laagdrempelige ondersteuning? Uit het project blijkt dat het mogelijk is om met huidige actoren op het terrein een netwerk op te zetten dat door zwangeren en ouders in armoede als steunend wordt ervaren.

23 Vragen? Bedankt voor uw aandacht!