LEDERWARENZAKEN BRANCHES IN DETAIL

LEDERWARENZAKEN BRANCHES IN DETAIL 2005

INHOUD BIJLAGEHEADER PB 1 1 Inleiding 3 2 Bestedingen en marktaandelen en marktaandelen 4 3 Ondernemingen en vestigingen en vestigingen 6 4 Samenwerking en ketens en ketens 8 5 Omzet en exploitatie 9 6 Arbeidsmarkt 11 7 ICT-toepassingen 12 8 Organisaties en media en media 14 2 lederwarenzaken branches in detail 2005

INLEIDING In 2004 is in Nederland 333 miljoen (incl. BTW) aan lederwaren, waaronder tassen, koffers en portemonnees, uitgegeven. Ruim eenderde hiervan is besteed bij de lederwarenspeciaalzaken en schoenenwinkels (deze kanalen kunnen op basis van de beschikbare gegevens niet afzonderlijk worden onderscheiden). Er zijn ruim 250 ondernemingen in deze branche die samen 352 winkels exploiteren. Het aantal ambulante handelaren is met 270 relatief groot. Ruim 40% van de lederwarenzaken is aangesloten bij een inkooporganisatie; formulesamenwerking komt weinig voor in de branche. Vier van de vijf winkels zijn gevestigd in een hoofdwinkelcentrum. De gemiddelde oppervlakte bedraagt 91 m 2. BRANCHEAFBAKENING De lederwarenzaken staan bij het CBS geregistreerd onder de SBI-code 52432. Hieronder vallen winkels in: - lederwaren en reisartikelen, ook van ledervervangende stoffen, waaronder portefeuilles, etuis, portemonnees, tassen, koffers en dergelijke; - zadelmakersartikelen. De winkels in ruitersportartikelen (5248.7) worden hier niet toe gerekend. WIJZIGINGEN TEN OPZICHTE VAN DE VORIGE EDITIE (2004) De voorliggende Branches in Detail (BID) heeft op drie punten veranderingen ondergaan ten opzichte van de vorige editie. Het CBS heeft afgelopen jaar een forse revisie van de Nationale Rekeningen doorgevoerd. Dit heeft consequenties voor al haar statistieken, waaronder ook het aantal vestigingen, de omzetten en het aantal werkzame personen. De cijfers in deze BID zijn daardoor niet te vergelijken met die uit voorgaande edities. De basisinformatie is uitgebreid met het aantal verkooppunten per provincie en naar gemeentegrootte (hoofdstuk 3). Hoewel de bron die hiervoor gebruikt wordt (Locatus) soms iets afwijkt van het CBS, denken we toch dat dit een nuttige toevoeging is aan de al bestaande informatie. Ten slotte zijn niet langer 'krantenknipsels' opgenomen. Uit reacties is gebleken dat de Branches in Detail vooral wordt gebruikt als middel om cijfers over een branche te verkrijgen. Een selectie van nieuwsberichten is daarin minder op zijn plaats; slechts incidenteel is een kort bericht ter aanvulling op de cijfers geplaatst. branches in detail 2005 lederwarenzaken 3

2 BESTEDINGEN EN MARKTAANDELEN In 2004 is er aan lederwaren 333 miljoen (incl. BTW) besteed. Deze producten, waaronder tassen, portemonnees, koffers e.d., worden via diverse kanalen aangekocht. Ruim eenderde wordt gekocht in de lederwarenspeciaalzaak (of schoenenwinkels; het is niet mogelijk de bestedingen via deze kanalen afzonderlijk te onderscheiden). Daarnaast zijn de warenhuizen met een marktaandeel van 19% een belangrijk aankoopkanaal. WAARDE, PRIJS EN VOLUME In de navolgende afbeeldingen wordt onderscheid gemaakt in de ontwikkeling in waarde, prijs en volume. De ontwikkeling in waarde geeft aan hoeveel er in totaal meer of minder aan het desbetreffende product is besteed. Dus als er in 2000 100 miljoen werd besteed en in 2001 110 miljoen, dan is de waardeontwikkeling 10%. Als de desbetreffende producten in 2001 6% duurder waren dan in 2000, dan was de prijsontwikkeling 6%. Het verschil tussen de waardeontwikkeling en de prijsontwikkeling, in dit geval 4%, is de volumeontwikkeling; er zijn in 2001 4% producten méér over de toonbank gegaan dan in 2000. 4 lederwarenzaken branches in detail 2005

LEDERWAREN Bron: HBD Bestedingen & Marktaandelen Bestedingen, 2004 (incl. BTW) BESTEDINGEN PER HUISHOUDEN 333 mln 47 PER HOOFD 20 Marktaandelen 5% ambulante handel, postorder 6% sportzaken 10% niet-detailhandel 34% lederwarenzaken, schoenenwinkels 19% warenhuizen 26% overige winkels Ontwikkeling waarde, prijs en volume (2000=100) 150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 '00 '01 '02 '03 '04 '00 '01 '02 '03 '04 '00 '01 '02 '03 '04 waarde prijs volume branches in detail 2005 lederwarenzaken 5

3 ONDERNEMINGEN EN VESTIGINGEN Volgens het CBS telde de lederwarenbranche in 2004 ruim 250 ondernemingen die samen ruim 350 winkels exploiteerden. Daarnaast zijn er circa 270 ambulante handelaren actief in deze branche. Het aantal ondernemingen en winkels in de lederwarenbranche is de afgelopen jaren stabiel. Aantal ondernemingen en vestigingen Bron: CBS ('01 en '02), raming EIM ('03 en '04) 2001 2002 2003 2004 aantal ondernemingen 250 241 250 257 aantal winkels 363 340 341 352 Acht op de tien lederwarenzaken bevinden zich in de hoofdwinkelcentra. Slechts een tiental winkels is niet gevestigd in een hoofd- of ondersteunend winkelcentrum. De winkels hebben een gemiddelde winkelvloeroppervlakte (wvo) van 91 m 2. Verdeling van het aantal winkels en gemiddelde wvo naar type winkellocatie, 2004 Bron: Locatus verspreide bewinkeling grootschalige concentratie ondersteunende winkelcentra hoofdwinkelcentra totaal aantal winkels 5 % 1 % 14 % 80 % 100 % totale detailhandel 26 % 2 % 21 % 51 % 100 % gemiddelde wvo lederwarenzaken lederwarenzaken 90 m 2 86 m 2 78 m 2 93 m 2 91 m 2 totale detailhandel 292 m 2 1.288 m 2 159 m 2 174 m 2 225 m 2 ETNICITEIT VAN ONDERNEMERS Het aantal niet-westerse allochtone (etnische) ondernemers in de detailhandel neemt toe, terwijl het aantal autochtone ondernemers ongeveer stabiel blijft. Bovendien vergrijst de autochtone ondernemersgroep. Gezien de groei van het aantal allochtone ondernemers, thans een kleine 2.000 starters per jaar, en de verwachte uittreding van oudere autochtone 6 lederwarenzaken branches in detail 2005

ondernemers, neemt het aandeel allochtonen in de totale ondernemerspopulatie fors toe. Natuurlijk verschillen deze cijfers per branche. In het rapport 'Demografie etnisch ondernemerschap in de detailhandel' dat in opdracht van het HBD is uitgevoerd door het ITS uit Nijmegen, vindt u deze cijfers over allochtone en autochtone ondernemers in de verschillende branches. Het rapport 'Demografie etnisch ondernemerschap in de detailhandel' kunt u (gratis) downloaden op http://www.hbd.nl Aantal zelfstandige ondernemers in de branche naar etniciteit, 2004 Bron: Demografie etnisch ondernemerschap in de detailhandel autochtoon niet-westers allochtoon westers allochtoon totaal 290 (83%) 30 (8%) 30 (9%) 350 branches in detail 2005 lederwarenzaken 7

4 SAMENWERKING EN KETENS De lederwarenbranche kenmerkt zich niet door een groot aantal filialen of franchisenemers. Slechts 3% van de winkels maakt deel uit van een keten (van minimaal zeven vestigingen). Wel is ruim vier op de tien winkels aangesloten bij een inkooporganisatie. Ruim de helft van de winkels behoort tot de zogenoemde ongebonden zelfstandigen. Percentage van de winkels naar samenwerkingsvorm, 2004 Bron: Locatus 41% in- en/of verkoopsamenwerking 56% geen samenwerking 3% filiaal- en/of franchisebedrijven Winkelketens, 2004 Bron: Locatus MINDER DAN 20 VERKOOPPUNTEN DUIFHUIZEN VAN OS LEDERWAREN Inkoopsamenwerking, 2004 Bron: Locatus MEER DAN 50 VERKOOPPUNTEN GOLDKRONE MINDER DAN 50 VERKOOPPUNTEN LEATHERSTYLE LECOMBI 8 lederwarenzaken branches in detail 2005

5 OMZET EN EXPLOITATIE De lederwarenzaken realiseerden in 2004 een gezamenlijke omzet van 102 miljoen (excl. BTW). Dat is 3,9% minder dan in 2003. De prijzen bleven nagenoeg gelijk, dus de omzetdaling werd volledig veroorzaakt door een teruggang in volume. In de afgelopen jaren is de omzet in de branche redelijk gelijk op gegaan met de omzet in de andere nonfoodbranches en de sector als geheel. Voor actuele omzetcijfers, zie de HBD/CBS-uitgave Kwartaalbericht Detailhandel Omzetontwikkeling lederwarenbranche t.o.v. totale detailhandel (2000=100) Bron: CBS, raming EIM 140 130 120 110 100 90 80 70 2000 2001 2002 2003 2004 Detailhandel totaal Levensmiddelenzaken Non-food zaken Lederwarenzaken Het verschil tussen het kleinbedrijf en het midden-/grootbedrijf is in onderstaande tabellen gebaseerd op het aantal werkzame personen. Ondernemingen met minder dan tien werkzame personen worden tot het kleinbedrijf gerekend. branches in detail 2005 lederwarenzaken 9

Exploitatiebeeld, 2004 (in % van de netto-omzet, excl. BTW) Bron: raming EIM, o.b.v. CBS-gegevens kleinbedrijf midden-grootbedrijf gehele branche netto-omzet 100 100 100 inkoopwaarde 57 52 56 brutowinst 43 48 44 kosten: 33 44 36 - personeelskosten 12 23 15 - huisvestingskosten 11 10 11 - overige kosten 10 11 10 bedrijfsresultaat 10 4 8 De personeels- en huisvestingskosten verschillen per bedrijf sterk. De personeelskosten worden o.a. beïnvloed door de rechtsvorm: een BV of NV rekent het ondernemersloon tot de personeelskosten, terwijl bij een eenmanszaak het ondernemersloon onderdeel is van het bedrijfsresultaat. De huisvestingskosten zijn afhankelijk van de eigendomsverhouding: een eigen pand heeft veelal andere kosten dan een gehuurd pand. Kengetallen per winkel, 2004 (excl. BTW) Bron: raming EIM, o.b.v. CBS-gegevens kleinbedrijf netto-omzet 247.600 midden-grootbedrijf 505.800 gehele branche 288.700 omzet per m 2 wvo 2.170 2.720 2.300 omzet per fte* n.b. n.b. n.b. omzetsnelheid 2,8 2,8 2,8 * het CBS registreert niet langer het aantal ondernemers en meewerkende gezinsleden; het betreft hier de omzet per FTE op de loonlijst. 10 lederwarenzaken branches in detail 2005

6 ARBEIDSMARKT Het CBS heeft voor deze branche geen actuele arbeidsmarktgegevens gepubliceerd. CAO VOOR DE DETAILHANDEL IN LEDERWAREN EN REISARTIKELEN De werknemers in de lederwarenzaken vallen onder de CAO voor de detailhandel in lederwaren en reisartikelen. Contractpartijen - Werkgeverszijde Mitex - Werknemerszijde FNV Bondgenoten CNV Dienstenbond Werkingssfeer Ondernemingen waarin overwegend lederwaren en reisartikelen aangevuld met aanverwante artikelen zoals paraplu's, handschoenen en modeaccessoires worden verkocht aan particulieren. branches in detail 2005 lederwarenzaken 11

7 ICT-TOEPASSINGEN De afgelopen jaren hebben het HBD, het HBA en de brancheorganisaties ondernemers in de desbetreffende branches ondersteund bij het verder professionaliseren van hun bedrijfsvoering en het vergroten van hun concurrentiekracht door meer en beter gebruik te maken van ICT-toepassingen. Dit project heeft de naam 'Over de digitale drempel' (O3D) gekregen en liep van 2000 tot 2004. Om een beeld te schetsen van de stand van zaken op ICT-gebied in de branche worden hier drie elementen uit de eindrapportage gelicht: het gebruik van ICT-apparatuur, de mate van automatisering van de bedrijfsprocessen en de aanwezigheid op internet. Voor de uitvoerige rapportages over deze en andere branches, zie www.optimaaldigitaal.nl Gebruik van ICT-apparatuur Bron: eindrapport O3D computer betaalautomaat pinnen/chippen barcodescanner intelligente kassa/weegschaal pda of handheld mobiele telefoon gebruikt geen van deze apparaten 20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% overige detailhandel lederwaren- en reisartikelenbranche INTERNET Bedrijven in de lederwaren- en reisartikelenbranche hebben in vergelijking met de overige detailhandel iets minder vaak de beschikking over internet (56% versus 59%). Binnen de branche heeft 37% van de bedrijven een eigen website, tegen 28% in de sector. In 1998 had 30% van de ondernemingen in de branche een website. 12 lederwarenzaken branches in detail 2005

Mate van automatisering van bedrijfsprocessen Bron: eindrapport O3D bedrijfsprocessen kantoorautomatisering financiële administratie personeelszaken inkoop-, assortiments- en voorraadbeheer reclame en promotie verkoop en klantenservice lederwaren- en reisartikelenbranche (%) 54 54 18 48 24 7 overige detailhandel (%) 59 61 24 37 22 17 branches in detail 2005 lederwarenzaken 13

8 ORGANISATIES EN MEDIA ONDERNEMERSORGANISATIES MITEX (lederwaren) Driebergsestraatweg 9 Postbus 162, 3940 AD DOORN T 0343 47 32 70 F 0343 47 32 71 E mitex@mitex.nl I www.mitex.nl WERKNEMERSORGANISATIES FNV Bondgenoten (detailhandel) Varrolaan 100 Postbus 9208, 3506 GE UTRECHT T 030 273 82 22 F 030 273 82 25 E info@bg.fnv.nl I www.bondgenoten.fnv.nl CNV Dienstenbond Polarisavenue 175 Postbus 3135, 2130 KC HOOFDDORP T 023 565 10 52 F 023 565 01 50 E cnvdienstenbond@cnvdibo.nl I www.cnvdienstenbond.nl VAKBLADEN Accessory World R.P.E. Noordervliet Publicity B.V., Zeist Trend Boutique Blauw Media Uitgeverij B.V., Maarssenbroek 14 lederwarenzaken branches in detail 2005

C COLOFON ISBN 90-6946-652-X Deze Branches in Detail lederwarenzaken is een uitgave van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD). Als sectorinstituut ondersteunt het HBD de gehele detailhandel. Het HBD vervult een functie als kenniscentrum; maakt maatschappelijke ontwikkelingen en overheidsbeleid helder en hanteerbaar en stimuleert de professionaliteit in de sector. In het HBD werken samen: MKB-Nederland, Raad Nederlandse Detailhandel (RND), Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel (CVAH), FNV Bondgenoten en CNV Dienstenbond. Het HBD brengt onder de titel Branches in Detail beschrijvingen uit van 34 branches. Deze uitgaven en een groot aantal andere HBD-publicaties kunt u gratis downloaden van www.hbd.nl. Wilt u meer informatie over het HBD of onze publicaties dan kunt u ook bellen met onze infodesk: 070-338 56 66. Copyright 2005 Hoofdbedrijfschap Detailhandel Het HBD hecht veel belang aan de verspreiding van kennis over de detailhandel. U mag dan ook gedeelten uit deze publicatie overnemen, mits met bronvermelding. Het integraal reproduceren van de inhoud van deze publicatie is echter alleen toegestaan met schriftelijke toestemming van het HBD. branches in detail 2005 lederwarenzaken 15

Hoofdbedrijfschap Detailhandel Postbus 90703 2509 LS Den Haag T 070 338 56 66 F 070 338 57 11 E info@hbd.nl I www.hbd.nl Uitgave: september 2005