Vierjaarlijkse beoordeling representativiteit van het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel

Transcriptie

1 Toezichtkamer Vierjaarlijkse beoordeling representativiteit van het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel 1. Inleiding In het kader van de advisering van de Bestuurskamer over de instelling en wijziging van de werkingssfeer van bedrijfslichamen heeft de Toezichtkamer tot taak onderzoek te doen naar het organisatorisch draagvlak van bedrijfslichamen en daarover te rapporteren aan de Bestuurskamer en de betrokken ministers. Het onderzoek vindt plaats aan de hand van het Besluit advisering representativiteit bedrijfslichamen waarin nadere regels zijn gesteld. Artikel 5 van het Besluit advisering representativiteit bedrijfslichamen geeft aan dat de beoordeling van de representativiteit van het organisatorische draagvlak van een bedrijfslichaam in elk geval geschiedt, voorafgaand aan de instelling en vervolgens telkens na het verstrijken van een periode van vier jaar. Na de instelling van het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel (het hoofdbedrijfschap ) per 1 januari 2003 zijn inmiddels circa acht jaar verstreken, zodat uiterlijk op 1 januari 2011 een hernieuwde beoordeling van het organisatorisch draagvlak dient plaats te vinden. Deze notitie is daarvan een uitwerking. De vorige volledige beoordeling vond plaats in februari 2007, terwijl in februari 2010 laatstelijk het organisatorisch draagvlak van de Commissie voor bloemkwekerijproducten is beoordeeld in het kader van een advies aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de werkingssfeer van het hoofdbedrijfschap. Leeswijzer In paragraaf twee wordt een korte schets gegeven van het hoofdbedrijfschap, de samenstelling en de dragende (benoemingsgerechtigde) organisaties. Paragraaf drie bevat een nadere uitwerking van het beoordelingskader. In paragraaf vier wordt een beschrijving gegeven van de procedure en de waarborgen, waaraan onderzoeken naar het organisatorisch draagvlak moeten voldoen. Het feitelijke onderzoek naar de representativiteit van de dragende organisaties in het hoofdbedrijfschap is beschreven in paragraaf vijf. De laatste paragraaf bevat ten slotte de conclusie ten aanzien van het organisatorisch draagvlak bij het hoofdbedrijfschap. 2. Korte schets van het schap Organisatie Het hoofdbedrijfschap is ingesteld voor waarin wordt uitgeoefend: - de groothandel, behoudens de doorvoer- en driehoekshandel, of het bedrijf van tussenpersonen in aardappelen, al dan niet tezamen met het bedrijf van het sorteren, het wassen of het stomen van aardappelen; - de binnenlandse groothandel of het bedrijf van commissionair, of van tussenpersoon in bloemkwekerijproducten, of het bedrijf van handelskweker, of het bedrijf van het exporteren van bloemkwekerijproducten wordt uitgeoefend; - de groothandel, behoudens de doorvoer- en driehoekshandel, of het bedrijf van tussenpersoon in verse groenten en vers fruit, al dan niet tezamen met: 1. de groothandel of het bedrijf van tussenpersoon in binnenlands verduurzaamde groenten, binnenlands verduurzaamd fruit, vijgen of dadels; of 2. het bedrijf van het sorteren, bewerken en verpakken van verse groenten en vers fruit; Onder de definitie van bloemkwekerijproducten, zoals deze ten aanzien van de hierboven staande werkingssfeer in het Instellingsbesluit Hoofdbedrijfschap Agrarische

2 2 Groothandel is opgenomen, valt thans nog het uitgangsmateriaal voor die producten. Bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is echter een wijziging van het instellingsbesluit in voorbereiding, waarbij het uitgangsmateriaal voor bloemkwekerijproducten uit de werkingssfeer van het hoofdbedrijfschap wordt geschrapt. Navraag bij het ministerie heeft geleerd dat deze wijziging in het eerste kwartaal van 2011 valt te verwachten. Om die reden zijn ten behoeve van het onderhavige onderzoek, die zich bezig houden met de handel in uitgangsmateriaal buiten beschouwing gelaten. Daarbij is bovendien van belang dat het hoofdbedrijfschap, vooruitlopend op de aanstaande wijziging van het instellingsbesluit, inmiddels al geen activiteiten meer verricht ten behoeve van de betreffende sector. Het hoofdbedrijfschap kent vier commissies ex artikel 88a Wet op de bedrijfsorganisatie (Wet bo), namelijk voor aangelegenheden verband houdend met: - consumptie-, fabrieks- en voeraardappelen; - pootaardappelen; - bloemkwekerijproducten; - groenten en fruit. De volgende organisaties aan ondernemerszijde hebben benoemingsrechten voor het schap: Frugi Venta Vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijproducten Nederlandse Aardappel Organisatie Centrale Vereniging voor de Coöperatieve handel Plantum NL Aan werknemerszijde betreft het de volgende organisaties: CNV Dienstenbond De Unie FNV Bondgenoten 3. Beoordelingskader Aan ondernemerszijde gelden de volgende kwantitatieve criteria. Voor de bepaling van de sociaal-economische grootte komen volgens artikel 9 van de Verordening representativiteit organisaties als maatstaf in aanmerking: het aantal ondernemers; de omzet van de ; het totale aantal personen werkzaam in deze ; zo nodig kunnen voorts als maatstaf in aanmerking worden genomen: het aantal zelfstandige of vestigingspunten; de betaalde lonen; of de verwerkte hoeveelheid grondstof. Als voldoende representatieve organisatorische vertegenwoordiging aan ondernemerszijde wordt ingevolge artikel 3 van het Besluit advisering representativiteit bedrijfslichamen aangemerkt: een of meer ondernemersorganisaties die ten minste 55 procent vertegenwoordigen van alle ondernemers binnen de werkingssfeer van het bedrijfslichaam, berekend aan de hand van één van de bovengenoemde maatstaven; een of meer ondernemersorganisaties die meer dan 50 procent vertegenwoordigen van alle ondernemers binnen de werkingssfeer van het bedrijfslichaam, berekend aan de hand van twee van de bovengenoemde maatstaven. Als voldoende representatieve organisatorische vertegenwoordiging aan werknemerszijde wordt aangemerkt één of meer werknemersorganisaties, die ingevolge de Verordening representativiteit organisaties als (kwalitatief) representatief zijn te beschouwen. Indien een of meer andere als representatief te beschouwen werknemersorganisaties bezwaar maken, worden de hierboven bedoelde werknemersorganisaties slechts als

3 3 voldoende representatieve vertegenwoordiging aangemerkt als zij gezamenlijk meer leden binnen de werkingssfeer van dat bedrijfslichaam hebben dan die andere organisaties gezamenlijk. Bij de totstandkoming van het Instellingsbesluit Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel is vastgesteld dat de in de paragrafen 2 genoemde dragende organisaties aan werknemerszijde als (kwalitatief) representatief zijn te beschouwen. Daarin heeft zich geen wijziging voorgedaan. Voorts zijn ook geen bezwaren bekend van andere werknemersorganisaties. Om die reden is het niet noodzakelijk nader onderzoek te doen naar de representativiteit aan werknemerszijde. In het vervolg van deze notitie wordt dan ook volstaan met een oordeel over de representativiteit aan ondernemerszijde. 4. Procedurebeschrijving en waarborgen Het onderzoek naar het organisatorisch draagvlak is op 3 maart 2010 van start gegaan met een gesprek tussen de secretariaten van de Toezichtkamer en het hoofdbedrijfschap. Tijdens dat gesprek zijn, overeenkomstig de procedure zoals beschreven in het Onderzoeks- en beoordelingsprotocol representativiteit bedrijfslichamen, afspraken gemaakt over de wijze waarop het onderzoek dient plaats te vinden en is een planning afgesproken. De gemaakte afspraken zijn bij brief van 4 maart 2010 aan het hoofdbedrijfschap bevestigd. Het proces van gegevensverzameling is uitgevoerd door het secretariaat van het hoofdbedrijfschap. Daarbij is gebruik gemaakt van gegevens die zijn aangeleverd door de organisaties die beschikken over benoemingsrechten voor het bestuur van het hoofdbedrijfschap. De door de organisaties overgelegde gegevens zijn gecontroleerd door een externe accountant en akkoord bevonden. Als peiljaar voor de aangeleverde stukken is ten aanzien van de commissies voor bloemkwekerijproducten en groenten en fruit het jaar 2008 gebruikt. Over dat jaar zijn de meest recente omzetgegevens van de leden van de betreffende organisaties beschikbaar. Ten aanzien van de commissies voor consumptie-, fabrieks- en voeraardappelen en pootaardappelen is als peiljaar het oogstjaar 2009/2010 gebruikt, dat loopt van juli 2009 tot en met juni Voor deze commissies is als criterium gebruik gemaakt van de hoeveelheid verwerkte grondstof. Naast gegevens van en over de organisaties die beschikken over benoemingsrechten, dienen ook gegevens te worden overgelegd over bijvoorbeeld de totale omzet van alle die vallen onder de werkingssfeer van het schap. Hiertoe kan ook een opdracht gegeven worden voor het in kaart brengen van de gehele markt of kan uit objectieve, statistische bronnen geput worden. Met gebruikmaking van de door de organisaties overgelegde gegevens is per commissie ex artikel 88a Wet op de bedrijfsorganisatie een rapportage over het organisatorisch draagvlak van de dragende organisaties binnen die commissie opgesteld. De beide commissies op het gebied van aardappelen zijn gezamenlijk in het onderzoek betrokken. Daarbij is van belang dat deze commissies binnen het hoofdbedrijfschap ook organisatorisch als één commissie functioneren. Deze rapportages zijn samengevoegd tot een algehele rapportage over het organisatorisch draagvlak van de dragende organisaties van het hoofdbedrijfschap. Ook de rapportages per commissie en de eindrapportage zijn door externe accountants gecontroleerd en akkoord bevonden. Na ontvangst van de door het hoofdbedrijfschap opgestelde rapportage is deze beoordeeld door het secretariaat van de Toezichtkamer. Naar aanleiding van de overgelegde conceptrapportage zijn nog nadere vragen gesteld ter verduidelijking. 5. Representativiteitsgegevens Het hoofdbedrijfschap kent een viertal sectoren, waaronder alle ondernemers zijn gebracht die vallen onder de werkingssfeer van het hoofdbedrijfschap. Deze vier

4 4 sectoren zijn verdeeld over de vier commissies ex artikel 88a Wet op de bedrijfsorganisatie. In dit onderzoek is het organisatorisch draagvlak van het hoofdbedrijfschap onderzocht per commissie, waarbij de beide commissies op het gebied van aardappelen gezamenlijk in het onderzoek zijn betrokken. Commissie voor bloemkwekerijproducten De representativiteit van de dragende organisatie, de Vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijproducten (VGB), is ten behoeve van deze commissie berekend op basis van het criterium behaalde omzet. Omzet is een geschikt criterium omdat VGB de omzet van zijn leden registreert ten behoeve van de contributie, die door de vereniging wordt opgelegd. Als bronnen voor de gebruikte gegevens is naast de ledenadministratie van VGB tevens gebruik gemaakt van de interne registratiegegevens van het hoofdbedrijfschap, van een publicatie van het Bloemenbureau Holland en van publicaties van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel. Toepassing van het criterium levert het volgende beeld op: Tabel 1: Commissie voor bloemkwekerijproducten Maatstaf : Behaalde omzet in 2008 Aantal leden Totaal aantal Omzet in Totale omzet in Representativiteit in Commissie voor groenten en fruit Ook ten aanzien van deze commissie is de representativiteit van de dragende organisatie, Frugi Venta, berekend op basis van het criterium behaalde omzet. De omzetgegevens over de sector en de leden zijn beschikbaar omdat deze worden gebruikt voor de heffing van het hoofdbedrijfschap. Als bron voor de gebruikte gegevens is gebruik gemaakt van de interne registratiegegevens van het hoofdbedrijfschap. Toepassing van het criterium levert het volgende beeld op: Tabel 2: Commissie voor groenten en fruit Maatstaf : Behaalde omzet in 2008 Aantal leden Totaal aantal Omzet in Totale omzet in Representativiteit in Commissie voor consumptie-, fabrieks- en voeraardappelen én Commissie voor pootaardappelen Ten aanzien van de aardappelcommissies is de representativiteit van de dragende organisaties, de Nederlandse Aardappel Organisatie (NAO) en de Centrale Vereniging voor de Coöperatieve handel, berekend op grond van het criterium hoeveelheid verwerkte grondstof, in casu de hoeveelheid geëxporteerde aardappelen in tonnen product. Bij het productschap en de dragende organisaties zijn op ondernemersniveau uitsluitend gegevens met betrekking tot de geëxporteerde hoeveelheid aardappelen beschikbaar. De hoeveelheden aardappelen voor de binnenlandse handel worden niet afzonderlijk geregistreerd. Omdat uit statistieken blijkt dat de geëxporteerde hoeveelheid aardappelen echter ruim 70 procent van de totale hoeveelheid verhandelde aardappelen uitmaakt, kan deze als voldoende representatief voor de gehele sector worden beschouwd. Daarom kan net als in voorgaande onderzoeken naar het organisatorisch draagvlak worden volstaan met het berekenen van het organisatorisch draagvlak op basis van de geëxporteerde hoeveelheid aardappelen. De gegevens zijn afkomstig uit de registratiegegevens van het hoofdbedrijfschap. Omdat de leden van de Centrale Vereniging voor de Coöperatieve handel ook allemaal lid zijn van de NAO is voor de berekening van de lidmaatschapsgegevens uitsluitend gebruik gemaakt van een opgave van de NAO.

5 5 Tabel 3: Commissie voor consumptie-, fabrieks- en voeraardappelen én Commissie voor pootaardappelen Maatstaf : Hoeveelheid verwerkte grondstof in oogstjaar 2009/2010 Aantal leden Totaal aantal Verwerkte grondstof in tonnen Totale omzet in Representativiteit in Oordeel De Toezichtkamer stelt vast dat het organisatorische draagvlak van het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel, zoals verenigd in de dragende organisaties, voldoet aan de criteria, zoals opgenomen in de Verordening representativiteit en het Besluit advisering representativiteit bedrijfslichamen. 15 december 2010