Webinar Relaties en seksualiteit bij pubers Bart Degryse Vormingsmedewerker Sensoa Freelance trainer VCOK vzw
Webinar: Relaties & seksualiteit bij pubers? INHOUD Kennismaking Kinderen, jongeren & seksualiteit? Seksuele ontwikkeling Praten over seks Reageren op gedrag Tips Vragen - online!
VCOK Vormingscentrum gespecialiseerd in opvoeding, kinderopvang en bemiddeling. EXPOO Expertisecentrum opvoedingsondersteuning. SENSOA Vlaams expertisecentrum seksuele gezondheid.
Bart Degryse Vormingsmedewerker en materiaalontwikkeling @ Sensoa Freelance trainer @ VCOK Freelance begeleider seksuele vorming @bartd_flow
Webinar: Relaties & seksualiteit bij pubers Who s who? Ik volg deze Webinar als (groot)ouder (groot)ouder en professional (leerkracht, opvoeder, ) leerkracht andere professional: opvoeder, begeleider, andere
Kinderen, jongeren & seksualiteit Waarom moeilijk om te praten over seks? Privé -versus- belangrijk levensdomein Volwassen seksualiteit (& eigen beleving) Breed onderwerp: a, b, c, Taal: vlotte of platte babbel Link met grensoverschrijdend gedrag Vooral kennis en gedrag, weinig vaardigheden en emoties
Kinderen, jongeren & seksualiteit Waarom moeilijk om te praten over seks? Privé -versus- belangrijk levensdomein /omgaan met privacy/ Volwassen seksualiteit (& eigen beleving) /pauzeknop/ Breed onderwerp: a, b, c, /volg je kind/ Taal: vlotte of platte babbel /stel taalnorm in/ Link met grensoverschrijdend gedrag /bevraag grens/ Vooral kennis en gedrag, weinig vaardigheden en emoties /inleven leefwereld/
Kinderen, jongeren & seksualiteit Waarom nodig om te praten over seks? Seks is alomtegenwoordig, een antwoord voor kinderen is nodig. + normen en waarden vormen, maakt deel uit van opvoeding. Maakt kinderen & jongeren weerbaarder. Kinderen & jongeren stellen zelf risicogedrag. Bewuster omgaan met eigen seksualiteit. Verlaagt de drempel tot zoeken van hulp.
Kinderen, jongeren & seksualiteit Wie is betrokken? Verschillende informatiebronnen jongeren: media ouders school leeftijdsgenoten welke volgorde? tot 12j op 14j 1. 2. 3. 4.
Kinderen, jongeren & seksualiteit Wie is betrokken? Verschillende informatiebronnen jongeren: media ouders school leeftijdsgenoten welke volgorde? Wie is meest belangrijk op 14 jaar? media ouders school leeftijdsgenoten
Kinderen, jongeren & seksualiteit Wie is betrokken? Verschillende informatiebronnen jongeren: media ouders school leeftijdsgenoten welke volgorde? tot 12 j aar op 14 jaar 1. Ouders Leeftijdsgenoten 2. School Media 3. Media School 4. Leeftijdsgenoten Ouders
Kinderen, jongeren & seksualiteit Seksuele opvoeding Geen momentopname, maar een proces waarin: = seksuele ontwikkeling wordt begeleid = seksuele waarden en normen worden gestimuleerd = veilige & gezonde seksualiteit wordt nagestreefd Open sfeer (vragen & antwoorden) Verbaal & non-verbaal
Seksuele ontwikkeling
Seksuele ontwikkeling Vanaf wanneer? Verliefdheid 6 jaar 12 jaar 16 jaar Zelfstimulatie / masturbatie 1 jaar 6 jaar 11 jaar Tongzoenen 10 jaar 12 jaar 14 jaar
Seksuele ontwikkeling Seksuele ontwikkeling = alle stappen die kinderen en jongeren zetten op weg naar volwassen seksualiteit; kent meerdere dimensies & domeinen: lichamelijke, emotionele, cognitieve ontwikkeling; is contextgebonden; is individueel zeer verschillend.
Seksuele ontwikkeling Puberteit in 1 min
Seksuele ontwikkeling Pubers?? Niet enkel de lichamelijke evolutie Seksuele verlangens Ander lichaam = andere beleving Emotionele & sociale veranderingen Pubertijd = lichamelijke, psychische, emotionele en sociale rollercoaster! Zeer individuele evolutie...
Seksuele ontwikkeling Kinderen 10 tot 12 Eerste lichamelijke verschijnselen van puberteit met grote individuele verschillen - meisjes starten vroeger Interesse in volwassen seksualiteit, fantaseren over seks Ontwikkeling seksuele opwinding / voorkeur Verliefdheid & zoenen
Seksuele ontwikkeling Tieners 12 tot 15 SEX & BODY Versnelling in groei: -lengte, gewicht, skelet, spieren, - Niet in zelfde tempo Natuurlijke rondingen, spierontwikkeling Seksueel rijpingsproces: Borstontwikkeling Ontwikkeling genitaliën Maandstonden Belangrijke gevolgen: Discrepantie lichamelijke ontwikkeling & psychische status Zeer bewust van eigen uiterlijke kenmerken
Seksuele ontwikkeling Tieners 12 tot 15 What s on man s mind? Vorming volwassen brein: Abstract denken, hypothetisch-deductief denken Foutjes in het brein van tieners o Naïef idealisme o Wit-zwart redeneringen o Geen onderscheid maken tussen ik en zij o Persoonlijke fabel o Au serieux nemen! o Grens tussen normale en abnormale o Grenzen zichzelf en anderen
Seksuele ontwikkeling Tieners 12 tot 15 Girls just wanna have fun? Invloed van de ouders daalt o Toenemende zelfstandigheid o Autonoom beslissende jongere o Belangrijke bijdrage aan gezinsbeslissingen Invloed van leefdtijdsgenoten stijgt o Veel tijd met leeftijdsgenoten o Informeel ontmoetingskader o Contact met jongeren van het andere geslacht neemt toe o Jongerencultuur
Seksuele ontwikkeling Tieners 12 tot 15 Groepsnorm = heteroseksualiteit Aantrekkelijk gevonden willen worden Tongzoenen, strelen onder de kleren, fantasieën, masturbatie ervaring met seks? Op welke leeftijd hebben de meeste jongeren ervaring met seks? 14 jaar 15 jaar 17 jaar 19 jaar 21 jaar
Seksuele ontwikkeling Jongeren 15 tot 18 Lichaam ontwikkelt verder - denken, emoties haalt lichaam in Seksuele verlangens omzetten in daden: helft 17-18 jarigen heeft ervaring met geslachtsgemeenschap Relatievorming: trouw, respect & communicatie Toenemende zelfstandigheid
Seksuele ontwikkeling Verhaal leefwereld jongeren / Sex & the city? Ik wacht op mijn prins op het witte paard... Eigenlijk weet ik niet hoe het moet als ik mijn prins ontmoet, maar bon... We zullen wel zien... Ja, ik denk dat ik hem ontmoet heb... Het is de jongen van mijn leven... toch voor de afgelopen vijf weken. Ondertussen heb ik reeds vier prinsen ontmoet... Allen op een wit paard! Met de eerste heb ik gekust, de tweede heeft mijn hand vastgehouden, met de tweede heb ik ook getongzoend... Ja, je weet wel, en de vijfde, daar heb ik het mee gedaan. Ik heb ze allen graag gezien. Het was echt serieus... Ik wacht nog steeds op mijn prins op het witte paard
Seksuele ontwikkeling Online wereld? Is de wereld anno 2015 anders? Is opgroeien anders? Zijn de vele media (internet, tv, ) een positieve evolutie voor jongeren? Ja Nee
Seksuele ontwikkeling Online wereld? Opgroeien met internet? (1) Seksualisering o Toegankelijkheid seks: iets meer dan de helft van de jongeren belandt op sites met naaktbeelden / porno, 30% bewust. o Media & stereotiepen: vrouwen vaker naakt & als lustobject, mannen dominant en vrouwen provoceren. Seksueel genot voorop, veilig vrijen onbekend. o Invloed & effect onduidelijk, minder erg dan perceptie Porno, dat is toch fictie, hé
Seksuele ontwikkeling Online wereld? Opgroeien met internet? (2) Grote (aan)winst! o Informatie over vanalles, zeker over relaties & seksualiteit (½ meisjes en ¾ jongens halen info online); o Communicatiemiddel: positieve invloed op zelfvertrouwen, welzijn, identiteitsontwikkeling en vriendschappen; o Productie van eigen niet-stereotype beeldvorming. Mobiele sites zijn tof - je kan ze ook op de achterbank van de auto bekijken, zonder dat mama meekijkt
Cyberpesten?
Seksuele ontwikkeling Online wereld? Opgroeien met internet? (3) Cyberpesten: o Meer onzichtbaar voor ouders en school o Lijkt anoniem te zijn wel door bekenden o Snel verregaande gevolgen continu o Aanleiding: probleem, revanche, jaloezie, soms verveling, zich laten gelden. Probleem? o Meer slachtoffers (1 op 3) o Slachtoffers zoeken moeilijk hulp o Lagere drempel tot daderschap
Cyberlove? Cyberseks?
Seksuele ontwikkeling Online wereld? Opgroeien met internet (4) Relationele context: o Puzzelen met zelfpresentatie en feedback van peers o Vrienden gemaakt via het net is tof o Verliefd worden via internet is moeilijker o Virtueel uitgaan! (Sex)Ervaringen van jongeren: o 8 op 10 heeft al online geflirt o 1 op 2 praten online over seks o 1 op 4 krijgt seksueel getinte vragen Ik communiceer, dus ik ben Sms en is praten
Reageren op gedrag
Reageren op gedrag: 1. Seksueel gedrag van kinderen en jongeren correct inschatten Objectiviteit en neutraliteit te bevorderen Criteria en argumenten aan te bieden 2. Gesprek te stimuleren Nuancering en normalisering Gemeenschappelijke taal 3. Pedagogisch reageren Instrumenten en methodieken aan te bieden
Magda? Tijdens het vadertje en moedertje spelen zoent een meisje van 4 haar broertje van 5 op de mond.
Magda? Twee meisjes van 13 zitten in de slaapkamer op bed. Ze strelen elkaar tussen en over de bovenbenen en vinden het fijn.
Magda? Een jongen van 15 laat zijn penis zien op de webcam Ja Nee
Magda? Grensoverschrijdend of niet? Verschillen in beoordeling: o Naargelang persoonlijke aanvoelen en visie o Naargelang de persoon over wie het gaat o Naargelang de context
Reageren op gedrag: 6 beoordelingscriteria: Toestemming (wederzijds) Vrijwilligheid Gelijkwaardigheid Leeftijds- of ontwikkelingsadequaat Contextadequaat Zelfrespecterend
Reageren op gedrag: Beoordelen van seksueel gedrag: Groene vlag: aanvaardbaar en positief seksueel gedrag Gele vlag: occasioneel licht grensoverschrijdend gedrag Rode vlag: zorgwekkend grensoverschrijdend gedrag Zwarte vlag: zwaar seksueel grensoverschrijdend gedrag
Reageren op gedrag: Groen OK voor alle criteria Groen OK voor alle criteria Geel of Rood Toestemming? Vrijwilligheid? Gelijkwaardigheid? Zelfrespecterend niet OK
Reageren op gedrag: Hoe (pedagogisch) reageren? Groen: accepteren en eventueel uitleggen Geel: begrenzen en alternatieven bieden, uitleggen Rood: verbieden, uitleggen en controleren, eventueel straf of interventie aankondigen Zwart: verbieden, uitleggen, tussenkomen met straf of/en begeleiding
TIPS OUDERS (1) PRATEN! - belangstelling tonen, vertellen en luisteren Juiste plaats, juist moment Elke vraag heeft recht op een antwoord Bied zelf info aan Kritische geest stimuleren Leer van je kind Check-up time? beveiligen of afspraken maken, privacy respecteren
TIPS OUDERS (2) Signalen benoemen, verduidelijken Bied opvang - neem je kind serieus maak niet bang Het goede voorbeeld geven Duidelijk consequent - transparant Leefwereld snappen Zelf online zijn
TIPS PROFESSIONALS (1) PRATEN! - belangstelling tonen, vertellen en luisteren Elke vraag heeft recht op een antwoord Info aanbieden + weg naar info tonen Aanleren van + kritische geest stimuleren Uitwisseling tussen jongeren stimuleren Afspraken maken + gevolgen tonen/benoemen
TIPS PROFESSIONALS (2) Signalen benoemen, verduidelijken Bied opvang serieus nemen Het goede voorbeeld geven + goede voorbeelden tonen Duidelijk consequent transparant Leefwereld snappen Zelf online zijn
TIPS JONGEREN PRATEN! - Over eigen vragen, verlangens, belevenissen met vrienden, leerkrachten, ouders, enz Je informeren mag - keuzes maken ook Leren omgaan met privégegevens, veiligheid en eigen gedrag/verlangens Zoeken naar wat juist gedrag is
Zelf op zoek op het net? www.vcok.be www.expoo.be www.sensoa.be www.allesoverseks.be www.seksualiteit.be www.seksuelevorming.be www.groeimee.be www.clicksafe.be www.veiligonline.be
Vragen? BEDANKT voor uw aandacht! bart@flow-interior.be @bartd_flow
Wij maakten een selectie van de meest gestelde vragen en de spreker zal ze nu beantwoorden. Sommige vragen zijn zeer persoonlijk en behoeven een specifiek antwoord. Met dergelijke vragen kan je terecht bij de opvoedingslijn: 078 /15 00 10 - opvoedingslijn@groeimee.be Nog meer weten over dit onderwerp? Surf naar www.groeimee.be.
Bedankt voor je deelname. Wist je dat er nog één Webinar plaatsvindt in maart 2015? Surf naar www.groeimee.be/webinar2015 voor meer informatie en inschrijvingen. Graag tot een volgende Webinar!