De normale seksuele ontwikkeling en zijn grenzen. Dr. Hanneke de Graaf

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De normale seksuele ontwikkeling en zijn grenzen. Dr. Hanneke de Graaf"

Transcriptie

1

2 De normale seksuele ontwikkeling en zijn grenzen Dr. Hanneke de Graaf

3 Inhoud Seksueel gedrag van jongeren anno 2012 Trends Risicogroepen Wanneer over de grens?

4 Bron: Seks onder je 25 e (2012) Online vragenlijst onderzoek Werving via scholen en gemeenten; 3926 meisjes en 3915 jongens; jaar (gemiddeld 18,4); Representatief (door weging).

5 Hoe verloopt de seksuele ontwikkeling normaal gesproken?

6 Seksualiteit is multidimensioneel Lichaamsbeeld Seksuele risico s Gender Opvattingen en gevoelens Seksuele ontwikkeling Verliefdheid en relaties Seksueel gedrag Seksuele oriëntatie

7 Mediane leeftijden eerste ervaringen

8 Mediane leeftijden van en

9 Verschil j/m in masturberen (%) jaar jaar jaar jaar jongens meisjes

10 Verschil j/m in pornogebruik (%) jaar jaar jaar jaar jongens meisjes

11 Ervaring met geslachtsgemeenschap (%) Verschil naar opleidingsniveau (%)

12 Ervaring met geslachtsgemeenschap Verschil bij jarigen op praktijkonderwijs en vmbo PRO VMBO jongens meisjes

13 Ervaring met geslachtsgemeenschap (%) Verschil naar religie bij jarigen

14 Goedkeuren seks voor het huwelijk (%) Verschil naar religie

15 Jongeren met een beperking? Aantal specifieke belemmeringen: Minder toegang tot informatie Minder autonomie en privacy Minder mobiel en kleiner sociaal netwerk Onzekerheid over anders zijn Communicatieproblemen Minder en later ervaring met verkering en seks Grotere kans op misbruik. Bron: Literatuuronderzoek Van Kwetsbaar naar Weerbaar, 2013

16 Jongeren met een ontwikkelingsstoornis? Autisme: Beperkt vermogen om snel in te schatten wat anderen wel en niet willen, hebben zeer expliciete informatie nodig Grotere kans op ongepast en grensoverschrijdend gedrag. ADHD: Minder sociaal vaardig, meer externaliserend probleemgedrag, impulsiviteit Eerder seks, meer wisselende partners, vaker onbeschermd

17 Wanneer wordt de grens bereikt?

18 Statistisch: hoe vaak komt iets voor? Psychologisch: heeft iemand er last van? Juridisch: mag het volgens de wet?

19 Hoe jong is te jong?

20 Artikel 245 Wetboek van strafrecht Hij die met iemand, die de leeftijd van twaalf jaren maar nog niet die van zestien jaren heeft bereikt, buiten echt, ontuchtige handelingen pleegt die bestaan uit of mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste acht jaren of geldboete van de vijfde categorie. Geen klachtvereiste, wel hoorplicht.

21 Ervaring met geslachtsgemeenschap jongens meisjes

22 Eerste keer vervelend (%) jongens meisjes jaar of jonger jaar jaar 18 jaar of ouder

23 Overhalen of dwang eerste keer (%) jongens meisjes jaar of jonger jaar jaar 18 jaar of ouder

24 Geen anticonceptie eerste keer (%) jongens meisjes jaar of jonger jaar jaar 18 jaar of ouder

25 Kun je ook te oud zijn? Hangt af van de reden; Jongens wel meer sociaal teruggetrokken, minder populair, meer internaliserende problematiek; Drempel wordt hoger. Bron: Boislard, P. M. A. (2013, December). Adult virgins: Lack of peer popularity and sexual opportunities? Conference Youth, Sex and Romance, Utrecht, The Netherlands.

26 Wanneer is iets een seksueel probleem?

27 Seksuele problemen (%) Heb je de afgelopen 6 maanden wel eens last gehad van de volgende dingen?

28 Seksuele problemen bij jongens Bron: Seksuele gezondheid in Nederland 2012 minstens één probleem dyspareunie voortijdig orgasme orgasmeproblemen erectieproblemen opwindingsproblemen seksuele aversie verminderd seksueel verlangen overmatig seksueel verlangen wel eens regelmatig of vaker ook last

29 Seksuele problemen bij meisjes Bron: Seksuele gezondheid in Nederland 2011 minstens één probleem dyspareunie vaginisme voortijdig orgasme orgasmeproblemen erectieproblemen opwindingsproblemen seksuele aversie verminderd seksueel verlangen overmatig seksueel verlangen wel eens regelmatig of vaker ook last

30 Is sexting over de grens?

31 Artikel 240b Wetboek van strafrecht Met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vijfde categorie wordt gestraft degene die een afbeelding - of een gegevensdrager, bevattende een afbeelding - van een seksuele gedraging, waarbij iemand die kennelijk de leeftijd van achttien jaar nog niet heeft bereikt, is betrokken of schijnbaar is betrokken, verspreidt, aanbiedt, openlijk tentoonstelt, vervaardigt, invoert, doorvoert, uitvoert, verwerft, in bezit heeft of zich door middel van een geautomatiseerd werk of met gebruikmaking van een communicatiedienst de toegang daartoe verschaft.

32 Sexting (%) = het maken en versturen van seksueel getinte foto s/filmpjes Meestal leuk, binnen een relatie en met wederzijdse toestemming. 6 4 jongens meisjes jaar jaar jaar jaar

33 Leidraad van het Landelijk Expertisecentrum Kinderporno Sexting alleen vervolgen als: er sprake is van druk of dwang; degene van wie de beelden zijn gemaakt dit niet wist; de betrokkenen ongelijkwaardig zijn, bijvoorbeeld bij een groot leeftijdsverschil; de beelden zijn gemaakt om er geld mee te verdienen; de beelden zijn gebruikt voor pesten of chantage; de beelden verspreid zijn.

34 Wanneer is seksueel gedrag grensoverschrijdend?

35 Ervaring met grensoverschrijding (%) Statistisch criterium helpt hier niet echt

36 Ervaringen met seksueel geweld Bron: Seksuele Gezondheid in Nederland 2012

37 Juridische benadering In de wet wordt beschreven welk gedrag van plegers strafbaar is; Ook niet-strafbaar gedrag kan grensoverschrijdend zijn; Psychologische benadering gaat uit van de beleving van het slachtoffer.

38 Een psychologische benadering: Het vlaggensysteem Zes belangrijke criteria: 1. Toestemming: vinden ze het allebei leuk of prettig? 2. Vrijwilligheid: doen ze het alleen omdat ze het zelf willen? 3. Gelijkwaardigheid: zijn ze ongeveer even oud, slim etc. 4. Leeftijdsadequaat: past het gedrag bij de ontwikkelingsfase? 5. Context: past het gedrag bij de situatie of omstandigheden? 6. Zelfrespect: kan het gedrag beschadigend zijn?

39 In ieder geval over de grens Elke vorm van seksueel gedrag dat door de persoon die het ondergaat als ongewenst of gedwongen wordt ervaren. Dwang kan variëren van verbale druk of chantage tot fysiek geweld of misbruik van dronkenschap Niet alleen geslachtsgemeenschap, maar ook andere vormen van seks Dwang = niet het gevoel hebben te kunnen weigeren of zich aan de situatie te kunnen onttrekken

40 Nog vragen? English:

Wetboek van Strafrecht

Wetboek van Strafrecht Wetboek van Strafrecht Titel XIV. Misdrijven tegen de zeden Artikel 239 Met gevangenisstraf van ten hoogste drie maanden of geldboete van de tweede categorie wordt gestraft schennis van de eerbaarheid:

Nadere informatie

JONGEREN EN INTERNETVEILIGHEID

JONGEREN EN INTERNETVEILIGHEID JONGEREN EN INTERNETVEILIGHEID Joyce Kerstens 5 maart 2015 JONGEREN - INTERNET - MEDIA Meisje uit Pijnacker pleegt zelfmoord 'om bangalijst' De Oude Klapwijkseweg in Pijnacker. FOTO STREETVIEW. UPDATE

Nadere informatie

#Sex 3.0_update.2017

#Sex 3.0_update.2017 4/23/17 #Sex 3.0_update.2017 Autisme en Dr. Cyril Boonmann seksualiteit Dr. Jeroen Dewinter Seksueel gedrag Seks onder je 25ste II (De Graaf et al. 2012) http://www.rutgers.nl/feiten-en-cijfers/seksuele-gezondheid-en-gedrag/seks-onder-je-25e

Nadere informatie

Presentatie: Over de grens

Presentatie: Over de grens Presentatie: Over de grens Doel en focus WE CAN YOUNG-campagne Vergroten van seksuele en relationele weerbaarheid van jongeren. Respect hebben voor grenzen van jezelf en die van anderen Vormen van seksueel

Nadere informatie

Seksuele gezondheid in Nederland 2017

Seksuele gezondheid in Nederland 2017 Seksuele gezondheid in Nederland 2017 Samenvatting Seksuele gezondheid in Nederland 2017 is een grootschalig representatief onderzoek naar de seksuele gezondheid van volwassenen van 18 tot 80 jaar in Nederland.

Nadere informatie

Seksueel grensoverschrijdend gedrag signaleren. Firma LoS. Beknopte versie ppt. 1 juni 2018 j.l.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag signaleren. Firma LoS. Beknopte versie ppt. 1 juni 2018 j.l. Seksueel grensoverschrijdend gedrag signaleren Firma LoS Beknopte versie ppt 1 juni 2018 j.l. Seksueel grensoverschrijdend gedrag Firma LoS Firma LoS ontwikkelt en verzorgt interactieve, op maat gemaakte

Nadere informatie

Pubers in beeld OM-beleid bij door jongeren geproduceerde seksuele afbeeldingen van minderjarigen

Pubers in beeld OM-beleid bij door jongeren geproduceerde seksuele afbeeldingen van minderjarigen Landelijk Expertisecentrum Kinderporno en Kindersekstoerisme Pubers in beeld OM-beleid bij door jongeren geproduceerde seksuele afbeeldingen van minderjarigen De laatste jaren krijgen politie en Openbaar

Nadere informatie

Workshop Cultureel sensitief werken met het Vlaggensysteem

Workshop Cultureel sensitief werken met het Vlaggensysteem Slotcongres Vlaggensysteem RJ Workshop Cultureel sensitief werken met het Vlaggensysteem 6 april 2017 Aanleiding Buiten de lijnen Buiten de Lijnen: Verdieping, onderbouwing en aanvulling van het Vlaggensysteem

Nadere informatie

Seksuele vorming in (V)SO

Seksuele vorming in (V)SO Welkom Van kwetsbaar naar weerbaar: Seksuele vorming in (V)SO Presentatie door Esther van Efferen Wiersma & Tim Micklinghoff Inhoud Het project Van kwetsbaar naar weerbaar Bijzondere doelgroepen Leerlijn

Nadere informatie

Handreiking Seksualiteit

Handreiking Seksualiteit Handreiking Seksualiteit Mannelijke seksualiteit speelt een centrale rol in belangrijke maatschappelijke vraagstukken rondom seksualisering, pornoficatie, en grensoverschrijdend gedrag. Emancipatiebeleid

Nadere informatie

SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG in en om de school. Oka Storms Ben Serkei

SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG in en om de school. Oka Storms Ben Serkei SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG in en om de school Oka Storms Ben Serkei Wat gaan we doen? * Achtergronden seksualiteit * Invloed beeldcultuur en gevolgen * Oefening Wat is grensoverschrijdend? * Seksueel

Nadere informatie

Seksueel grensoverschrijdend gedrag: wat is normaal?

Seksueel grensoverschrijdend gedrag: wat is normaal? Seksueel grensoverschrijdend gedrag: wat is normaal? Congres Seks over de grens 26 januari 2009 Lou Repetur en Kristin Janssens (MOVISIE) Inhoud 1. Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag? Opvattingen

Nadere informatie

Feiten en cijfers Fryslân

Feiten en cijfers Fryslân Feiten en cijfers Fryslân 2017 De eerste keer Leeftijd waarop de helft van de jongeren geslachtsgemeenschap heeft gehad 17,8 18,1 17,2 17,3 Fryslân Landelijk Fryslân Landelijk Friese jongeren lijken iets

Nadere informatie

H A N N A H W I T T O N

H A N N A H W I T T O N HANNAH WITTON Twitter mee: #Doehet NUR 255 /JD071801 2018 Nederlandse editie: Blossom Books 2017 Hannah Witton Originally published by Wren & Rook, an imprint of Hachette Children s Group. Oorspronkelijke

Nadere informatie

Factsheet. Wetgeving kinderporno, opsporing en vervolging Laatste update: april 2019 Expertisebureau Online Kindermisbruik. Auteur: mr. S.R.

Factsheet. Wetgeving kinderporno, opsporing en vervolging Laatste update: april 2019 Expertisebureau Online Kindermisbruik. Auteur: mr. S.R. Factsheet Wetgeving kinderporno, opsporing en vervolging Laatste update: april 2019 Expertisebureau Online Kindermisbruik Auteur: mr. S.R. de Gruijl Internationale verdragen Op 20 november 1989 werd door

Nadere informatie

DE SEKSUELE LEVENSLOOP

DE SEKSUELE LEVENSLOOP DE SEKSEE EVENSOOP Aart Beekman Polikliniek Psychosomatische gynaecologie en Seksuologie Keuzevak seksuologie 2008-2009 Psycho-seksuele anamnese Invloed van de persoonlijke geschiedenis op seksuele betekenisgeving

Nadere informatie

Syllabus Zedelijkheidswetgeving

Syllabus Zedelijkheidswetgeving Syllabus Zedelijkheidswetgeving Een uitgave van de Politieacademie School voor Recherche Versie 1 augustus 2014 Syllabus Zedelijkheidswetgeving Inhoud: Artikelen 239 t/m 251 en 254, 254a Wetboek van Strafrecht,

Nadere informatie

Seksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen. Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland)

Seksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen. Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland) Seksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland) Programma 1. Seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren 2. Criteria om normaal

Nadere informatie

Relaties en seksualiteit

Relaties en seksualiteit Seksualiteit ontwikkelt zich vanaf de geboorte en is een wezenlijk onderdeel van het mens-zijn gedurende het hele leven. Seksualiteit wordt geuit en ervaren in gevoelens, gedachten, opvattingen, rollen

Nadere informatie

Titel richtlijn Auteurs Publicatiedatum

Titel richtlijn Auteurs Publicatiedatum Titel richtlijn Auteurs Publicatiedatum Opbouw presentatie 1. Aanleiding en ontwikkeling richtlijn 2. Definities en begripsafbakening 3. Seksuele ontwikkeling kinderen 4. Seksuele ontwikkeling jongeren

Nadere informatie

Een ontdekkingstocht. symposium interventies in het onderwijs, Lennie Staats

Een ontdekkingstocht. symposium interventies in het onderwijs, Lennie Staats Een ontdekkingstocht symposium interventies in het onderwijs, Een goede begeleiding, kennisoverdracht en het leren van vaardigheden op school kan er toe bijdragen dat kinderen een posi6ef zel9eeld en adequate

Nadere informatie

Seksualiteit en seksuele ontwikkeling

Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Platform Smith Magenis syndroom 15 november 2014 - Leusden Yvonne Stoots Vanmiddag Seksualiteit Seksuele ontwikkeling Begeleiding bij seksuele ontwikkeling Seksualiteit

Nadere informatie

Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Seksueel grensoverschrijdend gedrag Kriebels in je buik Seksueel grensoverschrijdend gedrag 1 Seksueel grensoverschrijdend gedrag Groep 8 90 min Begrippen Seksuele grensoverschrijding, seksueel misbruik, vertrouwenspersoon, veilig thuis

Nadere informatie

MUZIEKVERENIGING SOLI IN VEILIGE HANDEN. Brochure ouders/begeleiders Werkgroep Sociale veiligheid

MUZIEKVERENIGING SOLI IN VEILIGE HANDEN. Brochure ouders/begeleiders Werkgroep Sociale veiligheid MUZIEKVERENIGING SOLI IN VEILIGE HANDEN Brochure ouders/begeleiders Werkgroep Sociale veiligheid Inleiding Als ouder weet je als geen ander wat de vereniging voor je kind(eren) kan betekenen. Vaak is Muziekvereniging

Nadere informatie

De eerste keer. Leeftijd waarop de helft van de jongeren geslachtsgemeenschap heeft gehad 18,3 18,1 17,2 17,3

De eerste keer. Leeftijd waarop de helft van de jongeren geslachtsgemeenschap heeft gehad 18,3 18,1 17,2 17,3 Feiten en cijfers Veenkoloniën (Groningen/Drenthe) 2017 De eerste keer Leeftijd waarop de helft van de jongeren geslachtsgemeenschap heeft gehad 18,3 18,1 17,2 17,3 Veenkoloniën Landelijk Veenkoloniën

Nadere informatie

Begrippen en definities: seksueel grensoverschrijdend gedrag, seksueel misbruik, seksueel geweld en seksuele weerbaarheid Kristin Janssens, 26-10-2012

Begrippen en definities: seksueel grensoverschrijdend gedrag, seksueel misbruik, seksueel geweld en seksuele weerbaarheid Kristin Janssens, 26-10-2012 Begrippen en definities: seksueel grensoverschrijdend gedrag, seksueel misbruik, seksueel geweld en seksuele weerbaarheid Kristin Janssens, 26-10-2012 Definitie van seksueel grensoverschrijdend gedrag

Nadere informatie

Veiligheid van kinderen preventie seksueel misbruik

Veiligheid van kinderen preventie seksueel misbruik Veiligheid van kinderen preventie seksueel misbruik Even voorstellen Marijke Lammers, MOVISIE Adviseur, trainer en auteur bejegeningsvraagstukken en preventie & aanpak seksueel en huiselijk geweld. Veel

Nadere informatie

Wat is feitelijk aan de hand?

Wat is feitelijk aan de hand? Loverboys en Vlaggensysteem LOU REPETUR Snr PROJECTLEIDER Expertisepunt t Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag Wat is feitelijk aan de hand? * Geseksualiseerde samenleving * 4 miljoen jongeren onder 20

Nadere informatie

VLAGGENSYSTEEM, WAAR LIGT DE GRENS?

VLAGGENSYSTEEM, WAAR LIGT DE GRENS? VLAGGENSYSTEEM, WAAR LIGT DE GRENS? Expertisepunt Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag Welmoed Visser-Korevaar Orthopedagoog/seksuoloog NVVS i.o. Het vlaggensysteem. Praten met kinderen en jongeren over

Nadere informatie

Stappenplan Veilig Jeugdwerk. Een veilig klimaat binnen de gemeente

Stappenplan Veilig Jeugdwerk. Een veilig klimaat binnen de gemeente Een veilig klimaat binnen de gemeente Als ouder weet je als geen ander wat [het jeugdwerk/de club] voor je kind(eren) kan betekenen. Vaak is [het jeugdwerk/naam vereniging] niet alleen de plek waar zij

Nadere informatie

Problemen met het seksueel functioneren

Problemen met het seksueel functioneren Factsheet 2007-4 Problemen met het seksueel functioneren Seksuele gezondheid in Nederland De Rutgers Nisso Groep heeft in 2006 een grootschalige bevolkingsstudie uitgevoerd naar seksuele gezondheid in

Nadere informatie

Interventies seksualiteit en weerbaarheid (online/offline) voor kwetsbare kinderen en jongeren Sanna Maris & Marianne Jonker

Interventies seksualiteit en weerbaarheid (online/offline) voor kwetsbare kinderen en jongeren Sanna Maris & Marianne Jonker Interventies seksualiteit en weerbaarheid (online/offline) voor kwetsbare kinderen en jongeren Sanna Maris & Marianne Jonker Info: s.maris@rutgers.nl m.jonker@rutgers.nl Een proeverij van interventies!

Nadere informatie

Voorbeeld meldprotocol. Preventie Seksueel Misbruik Vrijwillig Jeugdwerk

Voorbeeld meldprotocol. Preventie Seksueel Misbruik Vrijwillig Jeugdwerk Voorbeeld meldprotocol Preventie Seksueel Misbruik Vrijwillig Jeugdwerk Voorbeeld Meldprotocol Dit protocol beschrijft hoe je moet handelen bij situaties waarin sprake is van (vermoedens van) seksueel

Nadere informatie

De omgangsregels worden niet ondertekend, maar gelden als algemene huisregels van de organisatie voor zowel gasten, vrijwilligers als medewerkers.

De omgangsregels worden niet ondertekend, maar gelden als algemene huisregels van de organisatie voor zowel gasten, vrijwilligers als medewerkers. Huishoudelijk reglement Resto VanHarte In het huishoudelijk reglement staan de omgangsregels, de gedragscode en het meldprotocol voor alle Resto VanHarte locaties. De omgangsregels worden niet ondertekend,

Nadere informatie

Seks onder je 25 e. Onderzoek naar de seksuele gezondheid van jarigen in Gelderland-Zuid

Seks onder je 25 e. Onderzoek naar de seksuele gezondheid van jarigen in Gelderland-Zuid Seks onder je 25 e Onderzoek naar de seksuele gezondheid van 17-25 jarigen in Gelderland-Zuid Onderzoek naar relaties en seks Seks onder je 25e is een onderzoek van Rutgers en Soa Aids Nederland. In 2016

Nadere informatie

Aanmeldformulier vrijwilligers

Aanmeldformulier vrijwilligers Pasfoto Aanmeldformulier vrijwilligers Datum aanmelding: -------------------------------------------------------------------------- Persoonsgegevens: Naam: Voornaam: Roepnaam: Adres: Postcode + Woonplaats:

Nadere informatie

Beleid ASVB Ongewenst gedrag

Beleid ASVB Ongewenst gedrag Beleid ASVB Ongewenst gedrag 1-10-2016 Inhoudsopgave 1. Beleid bij ASVB... 2 1. Inleiding... 2 2. Wat is grensoverschrijdend gedrag... 2 3. Beleidspeerpunten... 3 4. De gedragscode... 3 5. Het aanstellingsbeleid...

Nadere informatie

(Seksueel & Lichamelijk) Grensoverschrijdend Gedrag Hoe inschatten & Reageren

(Seksueel & Lichamelijk) Grensoverschrijdend Gedrag Hoe inschatten & Reageren (Seksueel & Lichamelijk) Grensoverschrijdend Gedrag Hoe inschatten & Reageren Sam Geuens Klinisch Seksuoloog VVS Ethicus Oplossingsgericht Psychotherapeut (io) Vlaamse Vereniging voor Seksuologie SGG?

Nadere informatie

Ouderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels

Ouderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding op school en thuis Christel van Helvoirt medewerker Gezondheidsbevordering GGD Hart voor Brabant Bovenbouw:

Nadere informatie

IN VEILIGE HANDEN. IVN-afdeling Vecht en Plassengebied

IN VEILIGE HANDEN. IVN-afdeling Vecht en Plassengebied IN VEILIGE HANDEN Beleid ter voorkoming van seksueel misbruik en ander ongewenst gedrag IVN-afdeling Vecht en Plassengebied Inleiding IVN-afdeling Vecht en Plassengebied wil de vrijwilligers en de deelnemers

Nadere informatie

Informatiefolder voor ouders CGK Noordeloos

Informatiefolder voor ouders CGK Noordeloos Een veilig klimaat binnen de gemeente Informatiefolder voor ouders CGK Noordeloos Als ouder weet je als geen ander wat het jeugdwerk van de kerk voor je kind(eren) kan betekenen. Vaak is dit niet alleen

Nadere informatie

Week van de Lentekriebels

Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding, op school en thuis Anja Sijbranda GGD Hart voor Brabant Programma Waarom relationele en seksuele vorming? Wat doet school?

Nadere informatie

Slotcongres. Vlaggensysteem RJ

Slotcongres. Vlaggensysteem RJ Slotcongres Vlaggensysteem RJ Workshop Buiten de Lijnen s-hertogenbosch, Avans Hogeschool, 6 april 2017 Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door gelden van Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek

Nadere informatie

Iva Bicanic Landelijk Psychotraumacentrum UMC Utrecht

Iva Bicanic Landelijk Psychotraumacentrum UMC Utrecht Normale seksuele ontwikkeling van kinderen & jongeren Iva Bicanic Landelijk Psychotraumacentrum UMC Utrecht Kinderseksualiteit Intimiteit Lichamelijkheid Seksuele identiteit 0-2 jaar Ontdekken van wereld

Nadere informatie

Meldprotocol voor vrijwilligers van Dorpsraad Wijbosch

Meldprotocol voor vrijwilligers van Dorpsraad Wijbosch Meldprotocol voor vrijwilligers van Dorpsraad Wijbosch Dit protocol beschrijft hoe je moet handelen bij situaties waarin sprake is van (vermoedens van) seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag en

Nadere informatie

VLAGGENSYSTEEM. Praten met kinderen en jongeren over seks en seksueel grensoverschrijdend gedrag. symposium pleegzorg; vlaggensysteem

VLAGGENSYSTEEM. Praten met kinderen en jongeren over seks en seksueel grensoverschrijdend gedrag. symposium pleegzorg; vlaggensysteem VLAGGENSYSTEEM Praten met kinderen en jongeren over seks en seksueel grensoverschrijdend gedrag Even voorstellen Welmoed Visser- Korevaar Orthopedagoog NVO en Seksuoloog NVVS SH Wat doen jongeren op welke

Nadere informatie

SEXPERT II. Holebi-studie

SEXPERT II. Holebi-studie SEXPERT II Holebi-studie Waarom? Kleine aantallen Kwetsbare groep Blinde vlekken Introductie holebi-studie Hoe? Online survey Klik eens uit bed Aangepaste versie van Sexpert I-vragenlijst Niet-representatieve

Nadere informatie

Lessen en leerdoelen Kriebels in je buik

Lessen en leerdoelen Kriebels in je buik Lessen en leerdoelen Kriebels in je buik Groep 1 Les 1: Wie ben ik De leerlingen kennen hun eigen lichaam De leerlingen krijgen inzicht in de overeenkomsten en verschillen in lichaamskenmerken De leerlingen

Nadere informatie

Datum 19 december 2014 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over het strafbaar stellen van wraakporno

Datum 19 december 2014 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over het strafbaar stellen van wraakporno 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj

Nadere informatie

Omgangsvormen en omgangsregels

Omgangsvormen en omgangsregels Inleiding Als ouder weet je als geen ander wat de vereniging voor je kind(eren) kan betekenen. Vaak is Muziekvereniging Soli niet alleen de plek waar zij een activiteit doen. Ze komen ook voor de gezelligheid,

Nadere informatie

Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit

Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit Het is belangrijk dat de begeleiding rond omgangsvormen, weerbaarheid en seksualiteit

Nadere informatie

Een Aanpak Seksueel Geweld voor elke regio!

Een Aanpak Seksueel Geweld voor elke regio! Een Aanpak Seksueel Geweld voor elke regio! Door Suzanne Kok (Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen), Amy Mante-Adu (Rutgers) en Maaike van de Graaf (Gemeente Rotterdam) Dag

Nadere informatie

Jeugdige daders van zedendelicten Inzichten uit de Respect Limits-trainingen

Jeugdige daders van zedendelicten Inzichten uit de Respect Limits-trainingen Jeugdige daders van zedendelicten Respect Limits Gedragstraining; 10-20 wekelijkse individuele trainingsbijeenkomsten van 1,5 uur Gedragsverandering: Beïnvloeding denkfouten en opvattingen Verbeteren vaardigheidstekorten

Nadere informatie

VEILIG SEKSUEEL OPGROEIEN

VEILIG SEKSUEEL OPGROEIEN "Ik vind het fijn dat ik altijd alles met mijn hulpverlener kan bespreken en alles kan vragen, zonder dat zij daar een oordeel over heeft." (Sophie, 17 jaar) "Dankzij Qpido is mijn zoon sterker geworden

Nadere informatie

Seksueel geweld en seksuele grensoverschrijding

Seksueel geweld en seksuele grensoverschrijding Hoofdstuk 7 Willy van Berlo & Denise Twisk Seksueel geweld en seksuele grensoverschrijding We spreken van seksueel geweld als iemand wordt gedwongen iets seksueels te doen wat die persoon niet wilde, of

Nadere informatie

Sport met grenzen! Seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport. Dag van de Trainer. 15 december 2018

Sport met grenzen! Seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport. Dag van de Trainer. 15 december 2018 Sport met grenzen! Seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport Dag van de Trainer 15 december 2018 ICES = Centrum Ethiek in de Sport Erkend door Vlaamse overheid als centrum voor beleidsondersteuning

Nadere informatie

Datum 1 maart 2017 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over jongeren die in een psychiatrische kliniek belanden na sexting

Datum 1 maart 2017 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over jongeren die in een psychiatrische kliniek belanden na sexting 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Onderwerp Antwoorden Kamervragen over jongeren die in een psychiatrische

Nadere informatie

Les 3. Misbruik L O V E D

Les 3. Misbruik L O V E D Les 3. Misbruik B E L O V E D Be-Loved 2017 3.1 Inleiding - Respect Als je met elkaar OVER JEZELF, RELATIES en s e k sua l i t e i t praat, IS HET BELANGRIJK DAT iedereen zichprettig k a n v o e l e n.

Nadere informatie

Relatievorming en Seksualiteit bij jongeren met cerebrale parese

Relatievorming en Seksualiteit bij jongeren met cerebrale parese Relatievorming en Seksualiteit bij jongeren met cerebrale parese drs. Diana Wiegerink psycholoog / onderzoeker bij Erasmus MC / Rijndam revalidatiecentrum, Rotterdam Presentatie voor TransitieNet maart

Nadere informatie

Welke rol heeft de school bij een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen?

Welke rol heeft de school bij een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen? Welke rol heeft de school bij een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen? Kiki op den Camp, MSc Junior onderzoeker - unit Seksuele Gezondheid GGD Zuid Limburg Taak van de school Scholen zijn verplicht

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Seksualiteit, intimiteit en hulpverlening Mathieu Heemelaar 5e druk VOORWOORD INLEIDING 1 BELEVING VAN SEKSUALITEIT EN INTIMITEIT

Inhoudsopgave. Seksualiteit, intimiteit en hulpverlening Mathieu Heemelaar 5e druk VOORWOORD INLEIDING 1 BELEVING VAN SEKSUALITEIT EN INTIMITEIT Inhoudsopgave Seksualiteit, intimiteit en hulpverlening Mathieu Heemelaar 5e druk VOORWOORD INLEIDING Plaatsbepaling ten opzichte van andere vakliteratuur Visie op hulpverlening Doelgroep Themataken Gebruik

Nadere informatie

Het vlaggensysteem. In gesprek over seksueel gedrag van kinderen en jongeren

Het vlaggensysteem. In gesprek over seksueel gedrag van kinderen en jongeren Het vlaggensysteem In gesprek over seksueel gedrag van kinderen en jongeren Die ochtend in het zwembad + Een jongen van 12 wordt in het zwembad betrapt met een erectie Hoe reageren omstaanders? + Beoordeling

Nadere informatie

5 juni 2012 ONDERZOEK BEPERKT WEERBAAR

5 juni 2012 ONDERZOEK BEPERKT WEERBAAR 5 juni 2012 ONDERZOEK BEPERKT WEERBAAR HET ONDERZOEK In opdracht van het ministerie van volksgezondheid, welzijn en sport Uitgevoerd door onderzoekers van Rutgers WPF en Movisie Hoofdvragen Hoe vaak komt

Nadere informatie

Tabel 1a. Ervaring met verschillende vormen van seksueel gedrag naar leeftijd leeftijd eerste 12 tot 15 (%) 18 tot 21 (%) 15 tot 18 (%)

Tabel 1a. Ervaring met verschillende vormen van seksueel gedrag naar leeftijd leeftijd eerste 12 tot 15 (%) 18 tot 21 (%) 15 tot 18 (%) Factsheet Seks onder je 25 e In 4901 jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 25 jaar hebben deelgenomen aan het onderzoek Seks onder je 25 e. Overal waar in dit factsheet een vergelijking wordt gemaakt

Nadere informatie

Veilig Jeugdwerk 25 november Geranda Arina Toon Frank Linda

Veilig Jeugdwerk 25 november Geranda Arina Toon Frank Linda Veilig Jeugdwerk 25 november 2015 Geranda Arina Toon Frank Linda Welkom & kennismaking Het VJ Team: Geranda Broskij, Arina Zijlmans, Frank Gjaltema, Toon van Veelen (JO) en Linda van Dongen (JO) Het onderwerp:

Nadere informatie

Seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling

Seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling eigenaar : Manager Kinderopvang Pagina 1 van 8 Meldcode 3 Seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling Seksualiteit is een wezenlijk onderdeel van de ontwikkeling van jeugdigen naar volwassenheid.

Nadere informatie

Hoe reageer je als leerlingbegeleider en zorgcoördinator op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag? Nico van Oosten Senior adviseur

Hoe reageer je als leerlingbegeleider en zorgcoördinator op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag? Nico van Oosten Senior adviseur Hoe reageer je als leerlingbegeleider en zorgcoördinator op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag? Nico van Oosten Senior adviseur Programma 1. Quiz 2. Wat komt er bij ons voor? 3. Wat doet het met medewerkers?

Nadere informatie

De jeugd van tegenwoordig. Resultaten uit Gezondheidsonderzoek Jeugd 2016 Bestuurscommissie 6 juli 2017

De jeugd van tegenwoordig. Resultaten uit Gezondheidsonderzoek Jeugd 2016 Bestuurscommissie 6 juli 2017 De jeugd van tegenwoordig Resultaten uit Gezondheidsonderzoek Jeugd 2016 Bestuurscommissie 6 juli 2017 1 Inhoud Waartoe, hoe en wat? Wat kenmerkt de jeugd van tegenwoordig? Patronen voor preventie En verder

Nadere informatie

SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG Bij holebi s in Vlaanderen. Alexis Dewaele, Sabine Hellemans & Ann Buysse - UGent

SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG Bij holebi s in Vlaanderen. Alexis Dewaele, Sabine Hellemans & Ann Buysse - UGent SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG Bij holebi s in Vlaanderen OVERZICHT De studie van SGG Sexpert-resultaten Prevalentie Meest ingrijpende gebeurtenis Komt het vaker voor bij holebi s? Wat verklaart SGG

Nadere informatie

Meldprotocol seksueel misbruik/ongewenst gedrag

Meldprotocol seksueel misbruik/ongewenst gedrag Meldprotocol seksueel misbruik/ongewenst gedrag Status: Definitief 2016 Datum: 31 maart 2016 Laatste wijziging: 31 maart 2016 Auteur: Jeffrey den Boer 1 2 Inleiding Dit protocol beschrijft hoe je moet

Nadere informatie

Voorwoord 11 1 Wat is een seksueel probleem en welke verschillende seksuele problemen zijn er? 13

Voorwoord 11 1 Wat is een seksueel probleem en welke verschillende seksuele problemen zijn er? 13 Omgaan met een sexprobleem.qxd 20-03-07 11:54 Pagina 5 Inhoud Voorwoord 11 1 Wat is een seksueel probleem en welke verschillende seksuele problemen zijn er? 13 Waar hebben seksuele problemen mee te maken?

Nadere informatie

Instrument Risicotaxatie Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Instrument Risicotaxatie Seksueel grensoverschrijdend gedrag Instrument Risicotaxatie Seksueel grensoverschrijdend gedrag Naam jeugdige: Geboortedatum: Sekse jeugdige: Man Vrouw Datum van invullen: Ingevuld door: Over dit instrument Dit instrument is een hulpmiddel

Nadere informatie

MELDPROTOCOL SEKSUEEL MISBRUIK/ONGEWENST GEDRAG

MELDPROTOCOL SEKSUEEL MISBRUIK/ONGEWENST GEDRAG MELDPROTOCOL SEKSUEEL MISBRUIK/ONGEWENST GEDRAG Inhoudsopgave 1. Wat is seksueel misbruik?... 2 Wat zegt de wet?... 2 Definitie... 2 Om welke gedragingen gaat het?... 3 2. Signaleringstaak trainers/coaches,

Nadere informatie

Seksueel geweld binnen en buiten Nederland

Seksueel geweld binnen en buiten Nederland Seksueel geweld binnen en buiten Nederland Wat weten we over prevalentie en preventie? Willy van Berlo 29 november 2013 Onderzoek seksuele gezondheid in NL 2012 On-line vragenlijst Representatieve steekproef

Nadere informatie

Fouten durven maken is jezelf toestaan om te leren Lou Repetur, expert SGG MOVISIE

Fouten durven maken is jezelf toestaan om te leren Lou Repetur, expert SGG MOVISIE Fouten durven maken is jezelf toestaan om te leren Lou Repetur, expert SGG MOVISIE 5/15/2013 Oh Oh Cherso, houdini, rodeo, plork Pijpwedstrijd op jongerenparty in Zaandam Profiel op homo chatsite Seksualisering,

Nadere informatie

Welke (Zuid) Limburgse cijfers zijn bekend?

Welke (Zuid) Limburgse cijfers zijn bekend? Welke (Zuid) Limburgse cijfers zijn bekend? Mieke Steenbakkers Unithoofd Centrum Seksuele Gezondheid Limburg GGD Zuid Limburg 21 juni 2018 refereeravond AW Voorkomen van ongewenste (tiener)zwangerschappen

Nadere informatie

Notitie. Vermoeden seksueel grensoverschrijdend gedrag of seksueel misbruik

Notitie. Vermoeden seksueel grensoverschrijdend gedrag of seksueel misbruik Notitie Vermoeden seksueel grensoverschrijdend gedrag of seksueel misbruik Inhoud 1. Definitie van vermoeden seksueel grensoverschrijdend gedrag of seksueel misbruik 2. Seksueel misbruik: achtergrondinformatie

Nadere informatie

Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels

Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding op school en thuis Naam Christel van Helvoirt GGD Hart voor Brabant Waar denken jullie aan bij seksualiteit? Gevoelens Veiligheid

Nadere informatie

Minor Jeugdhulp Specialist. Les 37: Seksueel misbruik

Minor Jeugdhulp Specialist. Les 37: Seksueel misbruik Minor Jeugdhulp Specialist Les 37: Seksueel misbruik Doelen Student heeft een beeld van het ontstaan van seksueel misbruik. Student heeft beeld in stand houdende factoren seksueel misbruik Student heeft

Nadere informatie

Vlaggensysteem RJ Inbedding in de organisatie / dia 2

Vlaggensysteem RJ Inbedding in de organisatie / dia 2 Vlaggensysteem RJ Inbedding in de organisatie 23-2-2015 / dia 2 Welkom en kennismaking 23-2-2015 / dia 3 Enkele stellingen 23-2-2015 / dia 4 Begeleiders moeten verplicht worden met kinderen en jongeren

Nadere informatie

WORKSHOP Online Veiligheid. Bianca Garritsen Noortje Kroeze

WORKSHOP Online Veiligheid. Bianca Garritsen Noortje Kroeze WORKSHOP Online Veiligheid Bianca Garritsen Noortje Kroeze Programma - Introductie over Halt - Werkzaamheden binnen de gemeenten (Haaksbergen, Hengelo, Borne en Hof van Twente) - Verwachtingen - Thema:

Nadere informatie

KIJK! SEKSUALITEIT. mijn leven. Leerjaar 2. Leskatern 3. Ont wikkeld voor. praktijkonderwijs Basis - Kader

KIJK! SEKSUALITEIT. mijn leven. Leerjaar 2. Leskatern 3. Ont wikkeld voor. praktijkonderwijs Basis - Kader em ex jk ki In KIJK! mijn leven Leerjaar 2 aa pl SEKSUALITEIT Leskatern 3 r Ont wikkeld voor praktijkonderwijs Basis - Kader INLEIDING Seksualiteit Jongeren zijn veel bezig met relaties en seksualiteit.

Nadere informatie

Beleid omtrent gedrag HBV-Vianen Vooruit (uitgeklede versie)

Beleid omtrent gedrag HBV-Vianen Vooruit (uitgeklede versie) Datum: 12 mei 2017 Van: Bestuur HBV en Vianen Vooruit Versie: 1.0 Light Beleid omtrent gedrag HBV-Vianen Vooruit (uitgeklede versie) 1. Inleiding: Een onderdeel van de samenwerking tussen jeugdafdelingen

Nadere informatie

Relaties & seksualiteit

Relaties & seksualiteit Relaties & seksualiteit Als voorziening willen we aandacht hebben voor alle facetten van welzijn en ontwikkeling: relatie & seksualiteit is daar een belangrijk onderdeel van. Ook op dit levensdomein moeten

Nadere informatie

Seksuele intimidatie en andere ongewenste omgangsvormen. VSK Seminar NBB, 7 september 2013

Seksuele intimidatie en andere ongewenste omgangsvormen. VSK Seminar NBB, 7 september 2013 Seksuele intimidatie en andere ongewenste omgangsvormen VSK Seminar NBB, 7 september 2013 ? Petra Vervoort Vertrouwenscontactpersoon NBB Eigenaar van De Vertrouwenspersoon, gespecialiseerd in advies, begeleiding,

Nadere informatie

Belangrijkste conclusies Seks onder je 25 ste 2012

Belangrijkste conclusies Seks onder je 25 ste 2012 Belangrijkste conclusies Seks onder je 25 ste 2012 Januari 2012 SAMENVATTING Seks onder je 25 ste 2012 is een grootschalig representatief onderzoek naar de seksuele gezondheid van jongeren in Nederland.

Nadere informatie

Feiten en cijfers Friesland

Feiten en cijfers Friesland Feiten en cijfers 2017 Seks onder je 25 e 1 2 Seks onder je 25 e Voorwoord Bij GGD Fryslân werken we aan het bevorderen van seksuele gezondheid en het voorkomen van problemen rondom seksualiteit bij jongeren.

Nadere informatie

Meldprotocol. Wat is seksueel misbruik? Wat zegt de wet?

Meldprotocol. Wat is seksueel misbruik? Wat zegt de wet? Meldprotocol Dit protocol beschrijft hoe je (iedereen die binnen de Muziekvereniging Soli) moet handelen bij situaties waarin sprake is van (vermoedens van) seksueel misbruik/ongewenst gedrag en hoe en

Nadere informatie

Ouderavond lijf & relaties

Ouderavond lijf & relaties Ouderavond lijf & relaties Robert van der Gaag info@one2know.nl 0611003414 Voorstellen Ervaring Gezonde school, genotmiddelen, seksualiteit, voeding, bewegen, mondzorg en mediawijsheid Kinderen Wie heeft

Nadere informatie

31/01/2013. Kennismaking. Het vlaggensysteem in het secundair onderwijs. Opwarmer. Zoek je collega. + Wie is wie? + Verwachtingen?

31/01/2013. Kennismaking. Het vlaggensysteem in het secundair onderwijs. Opwarmer. Zoek je collega. + Wie is wie? + Verwachtingen? Het vlaggensysteem in het secundair onderwijs Presentatie voor teams Algemeen kader + oefeningen Kennismaking + Wie is wie? + Verwachtingen? + Doelstellingen CAW&JZ Middenkust in opdracht van SENSOA Opwarmer

Nadere informatie

THEMA RELATIES EN SEKSUALITEIT Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo

THEMA RELATIES EN SEKSUALITEIT Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lichaamsdelen beschrijven, inclusief geslachtsdelen. Verschillen beschrijven

Nadere informatie

Toelichting bij Instrument Risicotaxatie Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Toelichting bij Instrument Risicotaxatie Seksueel grensoverschrijdend gedrag Toelichting bij Instrument Risicotaxatie Seksueel grensoverschrijdend gedrag Karin Eijgenraam Cora Bartelink Saskia Daru (Movisie) Klaas Kooijman Willemijn van Gastel Nederlands Jeugdinstituut Utrecht

Nadere informatie

SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG SABINE HELLEMANS PROF. DR. ANN BUYSSE

SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG SABINE HELLEMANS PROF. DR. ANN BUYSSE SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG SABINE HELLEMANS PROF. DR. ANN BUYSSE Seksuele gezondheid (WHO, 2002) Een staat van fysiek, emotioneel en mentaal welbevinden met betrekking tot seksualiteit Het is

Nadere informatie