VDSL Techinsche Dienstbeschrijving Versie : 0.1 Datum : 27 augustus 2010
Pagina 2 van 10 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 1.1. Technische kenmerken VDSL... 3 1.1.1 Netwerkstructuur... 3 1.2. Eindgebruiker koppelvlak... 4 1.3. Eindgebruiker CPE... 4 1.4. VDSL levervarianten... 4 1.4.1 Maximaal aantal EVC s op een VDSL verbinding *1 ( Nog niet mogelijk)... 5 1.5. VDSL en Dynamic Line Management... 5 1.5.1 Initiële inregeling DLM... 5 1.6. VDSL snelheden... 5 1.7. Overboeking... 6 1.8. Verantwoording CSP partner... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.9. Migratie... 6 2. Services... 7 2.1. Levertijden... 7 2.2. Service Window... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.3. Overboeking... 8 2.3.1 Overboeking VDSL... 8 2.4. Service Levels Agreements... 8 2.5. Service Level KPN Local Loop... 9 2.6. Onderhoudsvenster... 9 2.7. Meldingen werkzaamheden en storingen... 9 Definities... 10 2
Pagina 3 van 10 1. Inleiding Het product VDSL is een nieuw product binnen de productgroep verbindingen van Divinet.nl. Dit product onderscheidt zich vooral doordat het breedband mogelijk maakt voor het MKB met downloadsnelheden tot 40 MB en uploadsnelheden tot 3 MB met een goede prijs-kwaliteit verhouding. Hierdoor kan het een goede vervanging van bestaande xdsl producten of een alternatief voor extended ethernet of glasvezelverbindingen zijn. Dit document beschrijft alle technische details van het product VDSL dat Divinet.nl levert Het product VDSL omvat momenteel alleen VDSL producten die door KPN worden geleverd. VDSL is een nieuwe techniek waarbij over een bestaand koperpaar de verbinding tot stand wordt gebracht. Om er echter voor te zorgen dat VDSL overal beschikbaar komt, moeten de wijkcentrales van KPN worden aangepast. Daardoor zal vooral in het begin de beschikbaarheid van VDSL beperkt zijn. 1.1. Technische kenmerken VDSL VDSL (Very high bitrate Digital Subscriber Line) maakt gebruik van een bestaand koperpaar om de verbinding tot stand te brengen. VDSL is dus op opvolger van ADSL en ADSL2+. VDSL kan alleen geleverd worden via het WBA (Wholesale Broadband Access) netwerk van KPN waarvan de wijkcentrales zijn geüpgrade en geschikt zijn gemaakt voor VDSL. VDSL kent verschillende versies. De versie die door Divinet.nl wordt geleverd is: VDSL versie: VDSL2 VDSL type: VDSL-POTS, dit betekent dat het product VDSL alleen op kale koper lijnen werkt zonder analoge spraak. Linesharing: Wordt niet ondersteund. Bij bestelling van VDSL op een lijn met linesharing, dus met een spraakkanaal, zal de spraak worden verwijderd. Dit is te vergelijken met het bestellen van SDSL. Ook op SDSL lijnen verdwijnt het spraaksignaal. Houd hier dus rekening mee. 1.1.1 Netwerkstructuur Om een VDSL verbinding mogelijk te maken moet er bij de eindgebruiker een VDSL router geplaatst worden. Deze router communiceert met de wijkcentrale (MDF). De VDSL router benut de capaciteit van uw telefoonlijn op een zodanige wijze dat er hogere snelheden kunnen worden gehaald dan met de ADSL of ADSL2+ verbindingen. De meeste snelheidswinst is echter aan de upload kant te realiseren. Vanuit de MDF locatie (Main Distribution Frame, de wijkcentrale) wordt de verbinding gemaakt met het Divinet.nl netwerk. Dit gebeurt via een ultramodern glasvezelnetwerk gebaseerd op ethernet (afgekort ETN). In onderstaand figuur 1 is dit weergegeven. 3
Pagina 4 van 10 Figuur 1 1.2. Eindgebruiker koppelvlak VDSL via WBA wordt geleverd tot op het IS/RA punt bij de eindgebruiker. Vaak zit dit punt in een meterkast of technische ruimte en wordt dit verlengd naar een huiskamer of locatie in een bedrijfspand. De interne bekabeling is geen onderdeel van de dienst. Het fysieke koppelvlak bij de eindgebruiker zal zijn: Een KPN 4-punts telefoniestekker die voldoet aan ETS 300 001, section 8.2, Note 8.2 (NL) 1; of een miniatuur RJ 11/12 modular jack interface. of een combinatie van bovenstaande twee of een IS/RA blok bij bedrijfsverzamelgebouwen. of een IS/RA punt in een woning/bedrijfspand. Bij het leveren van een wandcontactdoos bij een nieuwe lijn (optioneel) wordt een 4- punts telefoniestekker geleverd met een RJ 11 modular jack interface. Wordt VDSL aangevraagd op een shared lijn zal er op eindgebruiker locatie gebruik worden gemaakt van het bestaande koperpaar en aansluiting op het IS/RA punt. Het analoge spraaksignaal wordt wel verwijderd. 1.3. Eindgebruiker CPE De CPE (Customer Premises Equipment ofwel de eindgebruikersmodem) en de eventuele splitter zijn geen onderdeel van de VDSL dienstverlening. Dit is de verantwoordelijkheid van de Divinet.nl Partner. De splitter en modem dienen aan de standaarden te voldoen die in onderstaande tabel zijn gemarkeerd. VDSL requirements Standaard waar aan voldaan moet worden VDSL2 over POTS ITU-T G.993.2 ETSI TR 101 830-1 V1.5.1 VDSL2 modem ITU-T G997.1 rev. 3 Handshake protocol gedefinieerd in ITU-T G994.1 VDSL POTS splitter ETSI TS 101 952-2-3 standaard Het aantal routers/modems dat door Divinet.nl in deze beginfase wordt ondersteund is beperkt tot onderstaande lijst. Router/Modem Nat configuratie Routed subnet Thomson TG789n Ondersteund Niet ondersteund Zyxel P-2812 Ondersteund Ondersteund Fritz!Box 7340 Ondersteund (nog) Niet ondersteund Fritz!Box 7390 Ondersteund (nog) Niet ondersteund Een VDSL aansluiting levert alleen VDSL, en traint niet omlaag naar ADSL!!! Een splitter is in de eerste fase van de VDSL levering niet nodig omdat het spraakkanaal verdwijnt. 1.4. VDSL levervarianten Divinet.nl zal zijn VDSL product in twee varianten uitleveren. De varianten zijn: VDSL variant Aantal Ip adressen Service level agreement Telewerker 1 B (est effort) ) N (ext business day) SMB 1 standaard / meerdere op aanvraag B (est effort) N (ext business day) en A ( lways) 4
Pagina 5 van 10 1.4.1 Maximaal aantal EVC s op een VDSL verbinding *1 ( Nog niet mogelijk) Op een VDSL verbinding kunnen meerdere EVC (Ethernet Virtual Circuit) verbindingen tot stand komen. Het maximaal aantal EVC verbindingen dat Divinet.nl kan leveren is 2. Dit zijn: 1. De primaire EVC. Deze EVC heeft altijd een Best Effort Class of Service. 2. De secundaire EVC. Deze EVC heeft altijd een Premium Class of Service en is erg geschikt voor bijv. Voice over IP-verkeer. De beschikbare bandbreedte wordt bepaald aan de hand van het productnummer. *1 Dit zal tijdens de introductie periode nog niet mogelijk zijn. 1.5. VDSL en Dynamic Line Management Samen met de introductie van VDSL introduceert de leverancier van VDSL, KPN, een nieuwe techniek (DLM). Dynamic Line Management (DLM) is een techniek die ervoor zorgt dat een individuele VDSL lijn optimaal wordt ingesteld afhankelijk van de omstandigheden. De optimalisatie van een lijn gebeurt op basis van vooraf ingestelde service parameters. De belangrijkste zijn: Bandbreedte Stabiliteit Output power (zorgt voor een verminderde ruisoverdracht binnen dezelfde stamkabel). Door het gebruik van DLM krijgt de eindgebruiker dus een optimale combinatie van bandbreedte, stabiliteit en wordt ruis ten opzichte van andere lijnen verminderd. Dit zorgt indirect voor een grotere stabiliteit. 1.5.1 Initiële inregeling DLM DLM start met een specifiek profiel, binnen de DLM regelkring. De DLM regelkring bestaat uit een aantal vaste profielen met daarbinnen weer een aantal parameters. De DLM functie analyseert de verbinding na de 1 e inregeling en zal afhankelijk van de meetwaarden een nieuw profiel instellen. De overgang naar een nieuw profiel zal een onderbreking genereren in de verbinding van ongeveer 30 seconden. Deze door DLM gegenereerde profiel aanpassing zal altijd in het maintenance window (nachtelijke uren) plaatsvinden. Na maximaal 10 dagen is de lijn ingeregeld en nadien zal DLM eens per maand controleren of de lijn alsnog aanpassing behoeft. Dit kan dus betekenen dat er door dit DLM proces in de nachtelijke uren (bepaald door KPN, Divinet.nl heeft hier geen invloed op) een onderbreking plaats vindt van de verbinding. Dit is een eigenschap van een VDSL verbinding in combinatie met DLM en geen fout in de verbinding. 1.6. VDSL snelheden Bandbreedte VDSL-POTS: Onder de 1500 meter (=indicatie) krijgt men met VDSL meer bandbreedte dan met ADSL. Heeft men nu minimaal tussen de 12 en 15Mbps met ADSL2+, dan kan men met VDSL meer bandbreedte krijgen. Heeft men nu met ADSL2+ minder dan 12 Mbps, dan biedt VDSL geen extra bandbreedte. 5
Pagina 6 van 10 Bandbreedte in Kbits/s 1.7. Overboeking Doordat VDSL gebruik maakt van het nieuwe WBA ethernet netwerk kan men niet meer spreken over een overboeking van de VDSL verbinding. Binnen het VDSL productportfolio gebruikt men nu Class of Service. Hiermee wordt de voorrang bepaald van het verkeer ten opzichte van ander verkeer. De door Divinet.nl geleverde VDSL producten worden geleverd met een Best Effort Class of Service op eerste EVC (Ethernet Virtual Circuit). Een tweede EVC wordt geleverd met de Premium Class of Service dienst waarbij de up- en downsnelheid wordt gegarandeerd. De minimale garanties die op een VDSL lijn eerste EVC worden gegeven zijn: Layer 1: min down Mbps Layer 1: min up Mbps 1 0,064 1.9. Migratie Divinet.nl ondersteunt het migreren van ADSL over POTS naar VDSL. Mocht de ADSL lijn echter van linesharing gebruik maken, zal ook hier het spraaksignaal verdwijnen. U zult hierop in Irma meerdere keren attent worden gemaakt. Bij migratie van ADSL op basis van ISDN zonder line-sharing naar VDSL, dient u rekening te houden met een wijziging van de annex van de aansluiting. Het wordt weer een kaal koperpaar zonder analoge spraak. Migratie van een SDSL aansluiting naar VDSL wordt niet ondersteund. 6
Pagina 7 van 10 Services Aan de levering en werking van een VDSL verbinding zijn meerder services verbonden. In dit hoofdstuk worden deze verder toegelicht. 1.2. Levertijden De levertijd van een VDSL verbinding is onder meer afhankelijk van de ter beschikkingstelling van de Local Loop door de KPN. Elke vertraging in de levering van de DSL verbinding die voortkomt uit de vertraagde ter beschikking stelling door de KPN van de Local Loop valt niet onder de verantwoordelijkheid van Divinet.nl. VDSL verbindingen hebben een levertijd van ongeveer 10-15 werkdagen op basis van een NLS. 7
Pagina 8 van 10 1.3. Overboeking Bij het bestellen van een verbinding kan naast de toegangssnelheid ook worden aangeven welke overboeking er gewenst is. De overboeking bepaald hoeveel bandbreedte er door de telco daadwerkelijk wordt gegarandeerd. De bandbreedtegarantie wordt weergegeven als percentage van de toegangssnelheid (access speed). Overboeking Bandbreedte garantie 1:1 / 1:4 / 1:10 / 1:20 100% / 25% / 10% / 5% 1:25 / 1:40 4% / 2,5% Mocht een verbinding beter performen dan de overboeking maar slechter dan de bestelde product snelheid valt deze verminderde performance niet binnen de SLA. Voorbeeld: Er is een SDSL verbinding besteld met een toegangssnelheid van 1 Mb up en 1 Mb down en met een overboeking van 1:10. De door telco gegarandeerde snelheid is dan 100 Kb up en 100 Kb down, zoals uit bovenstaande tabel blijkt. Als er op locatie wordt gemeten, is de behaalde snelheid echter maar 300 Kb up en 300 Kb down. Een melding n.a.v. de verminderde performance valt dan niet binnen de oplostijden welke in de SLA zijn gesteld. 1.3.1 Overboeking VDSL Doordat VDSL gebruik maakt van het nieuwe WBA Ethernet netwerk kan men niet meer spreken over een overboeking van de VDSL verbinding. Binnen het VDSL productportfolio gebruikt men nu Class of Service. Hiermee wordt de voorrang bepaald van het verkeer ten opzichte van ander verkeer. De door Divinet.nl geleverde VDSL producten worden geleverd met een Best Effort Class of Service op de eerste EVC (Ethernet Virtual Circuit). Een tweede EVC wordt geleverd met de premium Class of Service dienst waardbij de up- en downsnelheid wordt gegarandeerd. De minimale garanties die op een VDSL lijn eerste EVC worden gegeven zijn: Layer 1: min down Mbps Layer 1: min up Mbps 1 0,064 1.4. Service Levels Agreements De Divinet.nl diensten kunnen worden geleverd op basis van de volgende SLA s: SLA level Service Gemiddelde Herstel dienst window beschikbaarheid 1 SLA B(est effort) Kantoortijden Target = 95% Respons: Best Effort Herstel: Target < 48 uur SLA N(ext business day) Kantoortijden 99,6 % Respons: < 4 uur Herstel: < 24 uur SLA A(lways) 24 x 7 99,9 % Respons: < 2 uur Herstel: < 8 uur Bovenstaande SLA s gelden alleen na analyse van de storing en als de dienst down is. De SLA s gelden niet voor storingen aan de interne bekabeling bij de eindgebruiker en de KPN Local Loop (de koperdraad van de wijkcentrale naar het aansluitadres). 1 Gemiddelde beschikbaarheid op jaarbasis 8
Pagina 9 van 10 1.5. Service Level KPN Local Loop Voor de KPN Local Loop zijn géén beschikbaarheidsgaranties beschikbaar. Het Service Window voor herstelwerkzaamheden aan de Local Loop loopt op werkdagen van 08:00 18:00 uur m.u.v. de officiële feestdagen. In geval van een storing op de Local Loop gelden de volgende hersteltijden: 80% binnen 24 uur 90% binnen 48 uur 1.6. Onderhoudsvenster Werkzaamheden rond de Divinet.nl netwerkinfrastructuur worden in principe in de nachtelijke uren (23:00-04:00 uur) uitgevoerd. De werkzaamheden zullen 5 dagen voorafgaand worden aangegeven op CSP Reporter. 1.7. Meldingen werkzaamheden en storingen Geplande werkzaamheden en storingen met een impact voor meerdere Divinet.nl partners worden altijd gemeld op de website www.divinet.nl. Deze website is publiekelijk beschikbaar. 9
Pagina 10 van 10 Definities CPE: CoS: DLM: Router/bridge bij klant Class of service, manier om ethernet verkeer te prioriseren Dynamic Line Management, techniek die voor een optimale instelling van de VDSL verbinding zorgt Eindgebruiker: Contractant van CSP EVC: IS/RA: Local Loop: Linesharing: SLA: MDF: Wijkcentrale: WBA: VDSL: XDSL: Ethernet Virtual Circuit Het lokale punt waar het koperdraad het gebouw binnenkomt Lijnverbinding vanaf ISRA naar de wijkcentrale Gelijktijdig gebruik van een xdsl dienst samen met een spraakdienst dit is bij VDSL niet mogelijk Service Level Agreement Main Distribution Frame, de wijkcentrale Centraal punt waar alle koperparen van een plaats en/of wijk bij elkaar komen. Wordt ook vaak Dslam genoemd Wholesale Broadband Access, naam van KPN van het Wholesale netwerk Very high bitrate Digital Subscriber Line Verzamelnaam voor alle verschillende soorten DSL verbindingen 10