Beeldkwaliteitsplan centrum zeist www.centrumzeist.nl Pagina 1
Inhoud 1. Inspiratiebeelden (met tekstuele duiding en inspraakreacties) 1.1 Samenvatting centrumvisie...6 1.2 De inspiratiebeelden... 13 1.3 De waarden achter de beelden...29 1.4 Reacties op de inspiratiebeelden...32 2. Ontwerpvoorwaarden...39 3. Catalogus Uiteindelijk doel: inspiratie waaier Opzet van de waaier...43 Eerst eenheid, dan 5 deelgebieden...45 Op zoek naar de rode draad...46 Spelregels en wensen Toekomstige verharding...47 Toekomstige banden, kolken en belijning...50 Toekomstige fietsenstallingen...53 Toekomstige bankjes...55 Toekomstige paaltjes, prullenbakken...57 Toekomstige verlichting en armaturen...59 Toekomstige bomen en hagen...62 Toekomstige vaste planten en bloemen...63 Toekomstige boomspiegels korven...64 Spelaanleidingen...67 Kunst...69 Behoud van bestaande elementen in Zeist... 71 Behoud van bestaande bomen in Zeist...72 Aparte architectonische opgaven...73 www.centrumzeist.nl Pagina 2
1. Inspiratiebeelden (met tekstuele duiding en inspraakreacties) www.centrumzeist.nl Pagina 3
1. Inspiratiebeelden (met tekstuele duiding en inspraakreacties) Inleiding Opdracht In mei 2015 werd op verzoek van het college van burgemeester en wethouders de Regiegroep Centrum gevormd. De opdracht was het opstellen van een beeldkwaliteitsplan, uitgaande van de op 3 maart door de gemeenteraad vastgestelde centrumvisie, en het daarna toetsen van de ontwerpen voor de herinrichting van het kernwinkelgebied aan de centrumvisie en dit door het college vast te stellen beeldkwaliteitsplan. De regiegroep adviseert de door het college ingestelde Stuurgroep Centrum, die wordt gevormd door de drie vakwethouders die zich richten op de uitvoering van de centrumvisie. Zij wordt bij haar werkzaamheden ondersteund door de ambtelijke Projectgroep Centrumvisie. Inhoud Dit beeldkwaliteitsplan bestaat uit drie delen: 1. Inspiratiebeelden (met tekstuele duiding en inspraakreacties) 2. Ontwerpvoorwaarden 3. Catalogus Toetsingskader voor het ontwerpproces Samen met de op 3 maart 2015 door de gemeenteraad vastgestelde centrumvisie vormt dit beeldkwaliteitsplan de kaders waarbinnen de ontwerpen zullen worden gemaakt voor de herinrichting van de Slotlaan (vanaf de 1e Hogeweg tot de Korte Steynlaan, inclusief het begin van de zijstraten), de 1e Hogeweg, de Meester de Klerkstraat, de Voorheuvel (vanaf de 1e Hogeweg tot en met de Markt, inclusief het begin van de Oude Arnhemseweg en de Rozenstraat), de Markt, de (Korte) Weeshuislaan en het Emmaplein. Inbreng vanuit de samenleving Op 10 september 2015 presenteerde de regiegroep via de media en op de website www.centrumzeist.nl een set inspiratiebeelden (zie deel 1.2), met het verzoek aan de inwoners, ondernemers en organisaties van Zeist daarop te reageren. Er werden 35 reacties ontvangen. Die werden alle voor eind 2015 door de regiegroep beantwoord. Op verzoek van de regiegroep heeft het Expertteam Winkelgebieden (EW) aanvullend in januari 2016 gereflecteerd op de centrumvisie en de inspiratiebeelden, omdat er behoefte was aan de visie van een retailexpert. En in februari 2016 zijn de wensen en eisen van de in- en externe deskundigen van de gemeente Zeist bij het inmiddels door de gemeente (de projectgroep in opdracht van de stuurgroep) aangetrokken ingenieursbureau Royal HaskoningDHV in twee plenaire sessies gepresenteerd en besproken. De samenvatting van al deze reacties op de inspiratiebeelden en de antwoorden daarop van de regiegroep treft u aan in deel 1.4. Deze samenvatting dient overigens in samenhang met en als commentaar bij de beelden te worden beschouwd, aangezien de inspiratiebeelden onveranderd zijn gebleven. Hierna zijn door projectgroep en Royal Haskoning DHV de ontwerpvoorwaarden (deel 2) en de catalogus (deel 3) samengesteld en bij de regiegroep aangeleverd. www.centrumzeist.nl Pagina 4
Het voorliggende beeldkwaliteitsplan is dus het resultaat van de inbreng van alle inwoners, ondernemers, organisaties en deskundigen die hebben gereageerd op de inspiratiebeelden van de regiegroep. Voor zover er nog dilemma s zijn, hebben wij die benoemd en daar ons oordeel over gegeven, met het consent van de projectgroep. Beeldkwaliteit van het hele kernwinkelgebied Evenals de centrumvisie richt het beeldkwaliteitsplan zich op het complete beeld van het kernwinkelgebied en is het dus niet beperkt tot de eigendommen van de gemeente en de herinrichting van de openbare ruimte. Het dient ook ter inspiratie van andere eigenaren in het kernwinkelgebied en als input voor het flankerend beleid dat conform de centrumvisie wordt ontwikkeld. Waar mogelijk en wenselijk wordt dat in de tekst apart benoemd. Voor de duidelijkheid: het flankerend beleid richt zich op het centrumbeheer in het algemeen en het ontwikkelen van ICT, leegstandsbeleid, flexibele bestemmingsplannen en een gevelbeeldkwaliteitsplan annex gevelfonds in het bijzonder. De nieuwe functie inspirator binnenstad (in de centrumvisie vastgoedcoördinator genoemd) is in het leven geroepen om de samenwerking tussen winkeliers, vastgoedeigenaren en de gemeente in dezen te bevorderen. Ruimte tijdens het ontwerpproces Ondanks dat de centrumvisie en dit beeldkwaliteitsplan de toetsingskaders vormen voor het ontwerpproces van het her in te richten kernwinkelgebied, blijft er uiteraard het gaat immers om een visie en inspiratiebeelden - ruimte voor afwijkingen. Daarover zal echter weloverwogen door de stuurgroep c.q. het college van B&W worden besloten op basis van de adviezen van de regiegroep. De afwijkingen moeten in elk geval passen binnen de centrumvisie (inclusief de financiële paragraaf), aanvullend zijn op het beeldkwaliteitsplan en de instemming hebben van het plenaire ontwerpteam en de projectgroep. Een woord van dank De regiegroep dankt alle bewoners, ondernemers, organisaties en deskundigen die hebben gereageerd op de inspiratiebeelden en hebben gezorgd voor een mooi en breed gedragen eindresultaat. En de projectgroep en Royal HaskoningDHV voor al het ondersteunende werk bij de totstandkoming van dit beeldkwaliteitsplan. Zeist, maart 2016, De Regiegroep Centrum, Anne Meijer (bewonersperspectief), Egbert Bosman (winkeliers- en consumentenperspectief), Fons Pennings (winkeliersperspectief), Norbert Jansen (vastgoedperspectief), Gerrit Nellestein (onafhankelijk voorzitter). www.centrumzeist.nl Pagina 5
1. Inspiratiebeelden Dit beeldkwaliteitsplan vormt een nadere uitwerking van de centrumvisie. We beginnen deel 1 daarom met een samenvatting van de centrumvisie (1.1), zoals die op 3 maart 2015 door de gemeenteraad werd vastgesteld. Deze samenvatting komt nadrukkelijk niet in de plaats van de brondocumenten. Bij vragen of onduidelijkheden moet men die raadplegen. Dat zijn: 1. De centrumvisie Beleef Zeist Groen, Gezond en Gastvrij met bijlagen, en 2. Raadsvoorstel 15RV016 (was 14RV0069). Na deze samenvatting volgen de inspiratiebeelden zelf (1.2), een toelichting van de regiegroep op de waarden achter deze beelden (1.3) en de reacties van inwoners, ondernemers, organisaties en in- en externe deskundigen op de inspiratiebeelden, plus het antwoord van de regiegroep daarop (1.4). 1.1 Samenvatting centrumvisie Inleiding Over het centrum van Zeist is al veel gedacht, gesproken en geschreven. Maar de vragen, voor wie het aantrekkelijk moet zijn (inclusief een aantrekkelijk winkelaanbod), waar het eigenlijk is of moet komen (welke straten wel en welke niet) en op welke manier het zich kan onderscheiden, waren nog onvoldoende beantwoord. Deze centrumvisie voorziet daarin. Huidige situatie met betrekking tot het winkelaanbod Het centrum heeft zich in de loop der tijd geleidelijk ontwikkeld tot het gebied Slotlaan, 1e Hogeweg, Voorheuvel en Steynlaan. De afgelopen decennia hebben zich in zowel het koopgedrag als het winkelaanbod wereldwijd, nationaal en dus ook in Zeist veranderingen voorgedaan die vragen om herbezinning. Werd in 2004 bijvoorbeeld nog 58% van de niet-dagelijkse bestedingen van Zeistenaren in het eigen centrum gedaan, in 2011 was dit met 20% teruggelopen tot 46% (zie www.kso2011.nl voor meer informatie). We zien dit terug in de oplopende winkelleegstand. Klant Zeist richt zich primair op de Zeistenaar en op de inwoners van direct aanliggende gemeenten als Bunnik, Utrechtse Heuvelrug, De Bilt en Soest die niet beschikken over een winkelcentrum met de schaal van Zeist centrum. Tenminste het behoud van het huidige bestedingsniveau heeft daarbij de hoogste prioriteit. Op termijn kan de ambitie wellicht naar boven worden bijgesteld. Om consolidatie en eventuele groei mogelijk te maken dient het winkelaanbod beter aan te sluiten bij de inkomensverdeling in Zeist en omstreken, waar zowel de hogere inkomensklasse als de lagere inkomensklasse sterk zijn vertegenwoordigd naast een relatief beperkte middenklasse. Circa 58% van de huishoudens heeft een inkomen beneden modaal ( 34.500,-), ongeveer 26% zit daar ruim boven en de resterende 16% zit rond modaal (bron: CBS 2006, inkomensverdeling alle huishoudens naar inkomensgroepen). Gewenste situatie Om ook in 2020 en daarna een aantrekkelijk centrum te hebben moet de huidige verstrooiing van het winkelaanbod ombuigen naar concentratie. Het gewijzigde koopgedrag vraagt om een samenhangend en compleet winkelaanbod in een compact gebied. Gericht op zowel functioneel winkelen (kortstondig, doelgericht winkelbezoek) als meer langdurig, ongericht winkelbezoek (funshopping). Met bijpassende voorzieningen, een hoogwaardige uitstraling en voldoende horeca-aanbod. Om dit tot stand te brengen en verder uit te bouwen is een samenhangend centrumbeheer door een coöperatief van alle belanghebbenden vereist. www.centrumzeist.nl Pagina 6
Het gebied Zeister kernwinkelgebied in 2020 www.centrumzeist.nl Pagina 7
Belcour is ontwikkeld met de bedoeling dat het Emmaplein zou worden beleefd als de dorpskern, als de binnenplaats van Zeist. De naam Belcour verwijst hiernaar evenals de fontein. Volgens deze visie wordt het stuk Weeshuislaan vanaf de Slotlaan tot en met het Emmaplein voor H&M het hart van Zeist en wordt het kernwinkelgebied begrensd door de 1e Hogeweg, de Weeshuislaan, een deel van de Slotlaan en een deel van de Voorheuvel. In dit kernwinkelgebied moet de shopper zich thuis voelen en vinden wat van zijn gading is. Groen, Gezond en Gastvrij Zeist staat van oudsher bekend als een groene gemeente aan de rand van de Utrechtse Heuvelrug, met als trekpleisters onder andere de bossen, de Pyramide van Austerlitz en Slot Zeist. Zeist beschikt tevens over een ruim en gevarieerd aanbod aan zorginstellingen, onder andere erop gericht om mensen een gezonde oude dag te bezorgen. Gastvrijheid staat daarbij voorop. Deze historische kernwaarden Groen, Gezond en Gastvrij bieden Zeist de mogelijkheden om zich blijvend te onderscheiden: Groen: Gras, (fleurige) beplanting, bomen en (hemel) waterpartijen, hoogteverschillen (Heuvelrug), aansluiting op groene oases in centrum (Wilhelminapark, Walkartpark), verwijzend naar het Wereld Natuur Fonds, Vogelbescherming Nederland, Utrechts Landschap, de Stichtse Lustwarande en Slot Zeist. Gezond: Het winkelaanbod heeft gezondheid hoog in het vaandel staan. Een nog sterkere nadruk op de thema s gezondheid en duurzaamheid maakt winkelen in het centrum van Zeist onderscheidend ten opzichte van omliggende centra. Effectieve en efficiënte verkeersstromen beperken de uitstoot van schadelijke stoffen. Het gebruik van de fiets wordt gestimuleerd. Gastvrij: Gemakkelijk te bereiken, uitstekende parkeermogelijkheden en goed te belopen. Optimale routing, altijd een nieuwe winkeloptie in het zicht als men een winkel verlaat. Een gezellig verblijfsgebied met een duidelijk herkenbaar centraal punt en uitnodigende terrasjes. Een (potentiële) klant voelt zich gastvrij onthaald vanaf het moment dat hij het centrum bereikt. Overige relevante ontwikkelingen Technologie: Mensen en apparaten zijn in de nabije toekomst nog meer via (mobiel) internet verbonden. Daarnaast maken ook opkomende technologieën zoals 3D-printen zeer waarschijnlijk andere waardeketens mogelijk. Vergrijzing: De gemiddelde leeftijd blijft voorlopig toenemen. Dit heeft gevolgen voor het koopgedrag (en daarmee voor het winkelaanbod) en stelt eisen aan voorzieningen in het centrum. Schaarste aan grond-/brandstoffen: Het lijkt nog ver weg, maar de toenemende schaarste aan fossiele brandstoffen en andere grondstoffen veranderen onze maatschappij ingrijpend. Het voorkomen van verspilling, hergebruik en de ontwikkeling van duurzame energiebronnen zullen nog veel belangrijker worden. Schaarste kan een belangrijke drijfveer worden voor nieuwe business modellen (het leasen van kleding en gedeeld ruimtegebruik zijn hiervan slechts enkele voorbeelden). Schaarste zal ook een beweging van bezit naar gebruik versterken. Deze ontwikkelingen bieden nog goeddeels ongekende mogelijkheden voor de verdere ontwikkeling van ons centrum. Daar moet actief aandacht aan gegeven worden en ruimte voor worden gehouden. Een open en flexibele opstelling van alle betrokkenen is nodig om op nieuwe ontwikkelingen in te kunnen spelen. www.centrumzeist.nl Pagina 8
Naar een Groen, Gezond en Gastvrij kernwinkelgebied Hier volgen op hoofdlijnen de bewegingen die zijn of worden ingezet: 1. Een eenduidige keuze voor het Emmaplein als dorpskern zorgt ervoor dat de stedenbouwkundige structuur duidelijk, logisch, overzichtelijk en veilig wordt gemaakt (kaart 3). 2. Het verkeer wordt effectief en efficiënt naar en van het kernwinkelgebied geleid (kaart 4). Al vanaf de toegangswegen wordt de bezoeker er met een duidelijke en dynamische bewegwijzering naartoe geleid. De entrees van de parkeergarages worden uitnodigend gemaakt. 3. De hele Slotlaan krijgt de allure die zij al heeft in het deel vanaf het gemeentehuis tot aan de 1e Hogeweg. De Slotlaan wordt autoluw gemaakt; de auto is er nadrukkelijk te gast. Verkeersremmende maatregelen zorgen daarvoor. Auto s worden vanaf de Antonlaan naar de parkeerplaatsen Slotlaan 1, 2 en 3 geleid. 4. Het Emmaplein met daaronder parkeervoorzieningen ligt een halve verdieping boven het maaiveld. Dit hoogteverschil wordt op alle toegangspaden en passages beter benut. Het Emmaplein verandert van een saai tochtgat in een gezellig verblijfsgebied, waarin jong en oud en arm en rijk graag vertoeven. 5. Donkere arcades en passages maken plaats voor uitnodigende gevels en entrees. De hoofdentrees van grote winkels als Hema en voormalige V&D komen aan het Emmaplein. 6. Het winkelaanbod aan het Emmaplein wordt met het oog op het koperspubliek uit Zeist en de omliggende dorpen versterkt met het marktsegment hoog. Local heroes - de kwaliteitszaken die Zeist al van oudsher kent - vestigen zich aan of bij het Emmaplein. 7. Het deel van de Weeshuislaan tussen de Slotlaan en de Antonlaan (Korte Weeshuislaan) wordt functioneel en visueel bij het kernwinkelgebied getrokken en dus auto- en busvrij gemaakt. 8. Prioriteit wordt gegeven aan het ontwikkelen en realiseren van een bebouwing op het voormalige Stinkensterrein die de bestaande bebouwing van de Slotlaan en het Emmaplein / Belcour met elkaar verbindt. De infrastructuur van de 1e Hogeweg wordt verbeterd. 9. De kruisingen van de 1e Hogeweg met de Voorheuvel en de Slotlaan bieden ruimte voor terrassen. De onderbreking op de 1e Hogeweg ter hoogte van het plantsoen dient opgevangen te worden door het opnemen van een verkooppunt in een hoogwaardige bebouwing (aan de 1e Hogeweg), met respect voor het beschermd dorpsgezicht ter plekke. Hierdoor wordt het winkelrondje versterkt. Prioriteit zal gegeven worden aan een verplaatsing van een zittende ondernemer. 10. In- en uitgang van de parkeergarage 1e Hogeweg zijn een belemmering in doorstroming en winkelfront. De twee (te smalle) in en uitgangen voor autoverkeer, gecombineerd met een vrachtwagen in- en uitgang, dienen te worden geoptimaliseerd zodat de onderbreking van het winkelfront geringer wordt en doorstroming wordt verbeterd. 11. Vanuit de parkeergarage onder Belcour mogen auto s alleen nog rechtsaf richting Weeshuislaan. 12. Het gebied rondom De Klinker wordt weer gelijkvloers gemaakt op maaiveldniveau. Het tunneltje onder het Emmaplein en de rotonde bij het tunneltje verdwijnen. Daardoor vormen het Voorheuvelplein en de Markt één nieuw plein met daarop De Klinker. Er wordt een fraaie terrasgewijze aansluiting gemaakt tussen het Emmaplein en dit nieuwe plein. Voor zowel De Klinker als het plein eromheen ontstaat zodoende verbeterpotentieel. De Klinker zou zich kunnen ontwikkelen tot een multifunctioneel dorpshuis (inclusief muziekschool en bibliotheek) met een commerciële invulling op de begane grond, waardoor er meer interactie met de directe omgeving ontstaat. En het plein zou op niet-marktdagen kunnen worden gebruikt voor specialistische markten. 13. Bij alle toegangen naar het Emmaplein en het plein rond De Klinker komen fraaie en praktische opstelplaatsen voor fietsen. www.centrumzeist.nl Pagina 9
14. De ICT infrastructuur in Zeist centrum wordt zo ingericht dat meer mogelijkheden ontstaan voor digitale interactie tussen ondernemers en bezoekers. Bijvoorbeeld via een gratis draadloos netwerk in het centrum dat specifieke toegang mogelijk maakt tot sociale media en een online winkeliersplatform. De gemeente zal een actieve rol spelen in het faciliteren van communicatie tussen slimme apparaten en partijen die data kunnen omzetten in bruikbare informatie (om bijvoorbeeld logistiek of parkeren te optimaliseren). 15. Geen busverkeer in twee richtingen over de Slotlaan. 16. De bus in zuidelijke richting via de Antonlaan, Weeshuislaan, voor de Klinker langs (over het huidige tunneltracé) via de Voorheuvel en 1e Hogeweg naar de Slotlaan richting Het Rond en/of 2e Hogeweg te laten rijden. Hierdoor is het mogelijk dat de Korte Weeshuislaan auto- en busvrij wordt (met uitzondering van laden en lossen Hema) en op de Slotlaan tussen Korte Weeshuislaan en 1e Hogeweg eenrichtingsverkeer wordt ingesteld. Hiermee ontstaan nog meer mogelijkheden om verblijfskwaliteit toe te voegen aan dit deel van de Slotlaan. De bus is voor de Klinker nadrukkelijk te gast. 17. Het huidige regime van één richting tot aan de Meester de Klerkstraat en vervolgens twee richtingen op de 1e Hogeweg blijft ongewijzigd, vanwege de komst van de bus. 18. De Meester de Klerkstraat wordt over de gehele lengte eenrichtingsverkeer (met uitzondering van laden en lossen voormalige V&D). Dit zorgt voor een zuid-noord route voor autoverkeer zonder stagnatie (vanwege parkeergarage Belcour) waardoor de Slotlaan verder ontlast wordt (meer autoluw). Verkeer vanuit de parkeergarage Belcour moet verplicht rechtsaf rijden richting Weeshuislaan. (Zie ook 11.) 19. De Jagerlaan ter hoogte van de Slotlaan wordt afgesloten, omdat de parkeergarage langs de Antonlaan vanuit zuidelijke richting beter bereikbaar is via de Meester de Klerkstraat en Weeshuislaan. Met de afsluiting van de Jagerlaan wordt tevens sluipverkeer voorkomen. 20. De parkeergarage Voorheuvel aan de kant van de Markt wordt afgesloten. Deze is alleen toegankelijk en te verlaten via de Jagerlaan. Hierdoor komt ruimte vrij voor de markt en wordt doorgaand- en sluipverkeer door de parkeergarage voorkomen. 21. De Rozenstraat bij de Voorheuvel wordt permanent afgesloten (behalve bij calamiteiten). Verkeer naar Markt (opbouw en afbouw) kan via de Weeshuislaan plaatsvinden. De Bloemenbuurt wordt hiermee ontlast. www.centrumzeist.nl Pagina 10
Naar een Groen, Gezond en Gastvrij Zeister kernwinkelgebied (Gewijzigd op 3 maart 2015: de rode pijl betekent verkeer voor De Klinker langs in plaats van eromheen.) www.centrumzeist.nl Pagina 11
Bereikbaarheid voor gemotoriseerd verkeer (raadsbesluit 3 maart 2015) Geen ontwerpen De centrumvisie bevat geen ontwerpen. Concrete invulling wordt aan de markt, de belanghebbenden, overgelaten, waarbij de gemeente vooraf aangeeft wat op enthousiasme kan rekenen. De gemeente heeft visie, schept kaders en enthousiasmeert. Ook blijft de gemeente verantwoordelijk voor een publieke ruimte die schoon, heel en veilig is. Centrumbeheer Een ombuiging van spreiding naar concentratie zoals hier verwoord, kan alleen slagen als alle belanghebbenden (inwoners van Zeist, bewoners van het centrum, winkeliers, vastgoedeigenaren, openbaar vervoerders en gemeente): De noodzaak ervan inzien. Zich in hun belangen gekend, herkend en erkend weten. Vooral ook hun bijdrage leveren. Centrumbeheer en vastgoedmanagement zijn continuprocessen, waarbij alle belanghebbenden betrokken zijn. Veranderingen in het koopgedrag en het winkelaanbod zullen het noodzakelijk maken de visie aan te passen. Monitoring van externe ontwikkelingen en performance-indicatoren (bezoekersaantallen, omzetontwikkeling en de tevredenheid van bezoekers en ondernemers) maakt daarom deel uit van centrumbeheer. Plannen worden daarop zo nodig aangepast. Zoals het er nu naar uitziet zal elke vijf jaar opnieuw twintig jaar vooruit moeten worden gekeken. Het kernwinkelgebied zoals hier geschetst kent geen harde begrenzing; de directe omgeving moet kunnen meebewegen met veranderingen in vraag en aanbod. Flexibele bestemmingsplannen moeten deze beweging mogelijk maken. Winkelstraten buiten het kernwinkelgebied moeten bijvoorbeeld weer de functie wonen, horeca, kantoor en / of zakelijke dienstverlening kunnen krijgen. www.centrumzeist.nl Pagina 12
De noodzaak van een eendrachtige visie Deze samenhangende visie beoogt een compact en coherent Groen, Gezond en Gastvrij kloppend winkelhart voor Zeist. Het is aan de Zeister politici om zich aan deze visie te houden en de samenhang te bewaken. De huidige situatie toont de noodzaak ervan overduidelijk aan. Als we het centrum van Zeist weer boeiend willen maken moeten we NU acteren! 1.2 De inspiratiebeelden Deze set inspiratiebeelden bestaat uit drie delen. We beginnen op de Slotlaan. Na het bovenaanzicht (A) volgen de beelden ter plekke van de zijwegen, vanaf het kruispunt met de 1e en 2e Hogeweg (01) tot en met de Jagerlaan (06). Daarna zoomen we in op de rest van het kernwinkelgebied. We starten na het bovenaanzicht van het Emmaplein en omgeving (B) op de hoek Antonlaan / Weeshuislaan (07) en gaan dan via het Emmaplein, de Markt en de Voorheuvel naar de 1e Hogeweg, waar de reis eindigt ter hoogte van de Kerkweg (20). We besluiten de set met vier inspiratiebeelden van winkelpuien (21 t/m 24) en vier ideeën voor straatmeubilair op de pleintjes (25 t/m 28). Let op: dit zijn de beelden zoals in september 2015 zijn getoond, voor de nuanceringen op deze beelden wordt verwezen naar par 1.4 A Bovenaanzicht Slotlaan tussen de 1e en 2e Hogeweg en de Korte Steynlaan www.centrumzeist.nl Pagina 13
01 Zicht op de Slotlaan vanaf het Walkartpark 02 Plein Slotlaan / Woudenbergseweg www.centrumzeist.nl Pagina 14
03 Plein Slotlaan / Korte Weeshuislaan 04 Plein Slotlaan / Huydecoperweg www.centrumzeist.nl Pagina 15
05 Plein Slotlaan / Middellaan 06 Plein Slotlaan / Jagerlaan www.centrumzeist.nl Pagina 16
B Bovenaanzicht Emmaplein en omgeving 07 Korte Weeshuislaan / het Emmaplein vanaf Antonlaan / Allegro www.centrumzeist.nl Pagina 17
08 Allegro / Antonlaan / Korte Weeshuislaan vanaf het Emmaplein 09 Weeshuislaan / Meester de Klerkstraat www.centrumzeist.nl Pagina 18
10 Emmaplein / Weeshuislaan vanaf Allegro 11 Emmaplein richting fonteinpodium www.centrumzeist.nl Pagina 19
12 Emmaplein richting Allegro vanaf de fontein 13a Emmaplein richting Ovaal www.centrumzeist.nl Pagina 20
13b Emmaplein richting De Klinker (omslag folder Beeldkwaliteitsplan) 14 Emmaplein vanaf De Markt www.centrumzeist.nl Pagina 21
15 Markt, de Klinker en het Emmaplein vanaf De Voorheuvel 16 De Klinker / Markt vanaf het Voorheuvelplein 17 Meester de Klerkstraat vanaf het Emmaplein www.centrumzeist.nl Pagina 22
18 Voorheuvelplein vanuit de Weeshuislaan 19 Meester de Klerkstraat vanaf de 1e Hogeweg www.centrumzeist.nl Pagina 23
20 Plantsoen 1e Hogeweg vanuit de Kerkweg 21 Winkelpui 1 www.centrumzeist.nl Pagina 24
22 Winkelpui 2 23 Winkelpui 3 www.centrumzeist.nl Pagina 25
24 Winkelpui 4 25 Straatmeubilair Info-boom (Wi-Fi-station) www.centrumzeist.nl Pagina 26
26 Straatmeubilair e-tree 27 Straatmeubilair Klokketoren www.centrumzeist.nl Pagina 27
28 Straatmeubilair Analoog nieuws www.centrumzeist.nl Pagina 28
1.3 De waarden achter de beelden We beschrijven in dit deel de waarden achter de beelden die de regiegroep in september heeft getoond (1.2). We ronden af met de inbreng vanuit de samenleving en onze reactie daarop (1.4). Shared Space Shared space (Nederlands; gedeeld ruimtegebruik) is een in Nederland ontwikkeld verkeersconcept dat de multifunctionaliteit, en daarmee de relatie tussen verkeersveiligheid en de omgeving, van de openbare ruimte centraal stelt. Het is bedacht door verkeerskundige Hans Monderman. Zijn motto was: Liever veiligheid met onzekerheid dan ongelukken met duidelijkheid. Belangrijk uitgangspunt is dat als verkeersruimtes zijn ingericht als verblijfsruimte, ze niet in de eerste plaats geïnterpreteerd zullen worden als verkeersruimte. Daartoe zijn richtinggevende kenmerken als verkeersborden, verkeerslichten en stoepranden zoveel als mogelijk afwezig. Verkeersremmende obstakels als fietsklemmen, zitbanken en bloembakken zijn wel in ruime mate geplaatst. Zo ontstaat in een verblijfsruimte waarin ook het verkeer van voetgangers, fietsen, scooters en auto s dient te worden afgewikkeld. Iedere verkeersdeelnemer wordt ter plekke aangesproken op eigen verantwoordelijkheidsgevoel en inzicht omdat aanwijzingen en ge- en verboden ontbreken. Er dienen zo min mogelijk hoogteverschillen in het straatwerk te komen. Wel moeten de rijstroken voor auto s en fietsers duidelijk worden gemarkeerd. Voldoende opstelplekken voor fietsen en waar van toepassing auto s. En er moet voldoende ruimte overblijven om te kunnen wandelen. Ook voor mensen met een (visuele) handicap. De rijstrook op de Slotlaan zal zoveel mogelijk meanderen langs de pleintjes bij de zijwegen. Dit om te benadrukken dat de auto er te gast is (autoluw) en de snelheid te remmen. Dit laat de laanstructuur (gevels en bomenrijen) en het zicht op het Slot onaangetast. Voorbeeld shared space www.centrumzeist.nl Pagina 29
Eenheid in verscheidenheid Het kernwinkelgebied moet direct herkenbaar zijn door het type bestrating, straatmeubilair en verlichting. Bij de grenzen ervan moeten duidelijke markeringen komen, zoals beeld 01 de overgang duidelijk maakt tussen de Donkere Laan en de Slotlaan / Hogeweg en beeld 20 de overgang tussen de Kerkweg en de 1e Hogeweg. Dat is overigens ook van belang voor het beheer (kostenbeheersing). Dat neemt niet weg dat elke straat en elk plein binnen het kernwinkelgebied een eigen karakter heeft (eenheid in verscheidenheid). Het oog wil ook wat In de openbare ruimte van het kernwinkelgebied moet wat de regiegroep betreft van alles te beleven zijn, voor jong en oud. Het moet er gezellig zijn en het oog moet telkens naar iets nieuws worden getrokken. Dat bevordert dat mensen er graag naartoe gaan en er ook langer verblijven. Uiteraard op zo n manier vormgegeven, dat dit het winkelen versterkt. Kunstroute Op verschillende inspiratiebeelden (met name 03, 13b en 19) zijn sokkels te zien met daarop kunstobjecten. De regiegroep wil daarmee slechts aangeven dat zij het belangrijk vindt dat er beeldende kunst blijft in het kernwinkelgebied. Straatmeubilair Op tal van plaatsen in het kernwinkelgebied worden in de inspiratiebeelden verschillende groene zitjes getoond. Die zijn ook heel belangrijk voor de minder mobiele bezoeker. De beelden 25 t/m 28 zijn bedoeld om out of the box te denken bij het kiezen van straatmeubilair (deel 3, catalogus). Tegelijkertijd hebben ze wel allemaal een link met de visie (duurzaam en gastvrij). Winkelpuien De inspiratiebeelden 21 t/m 24 zijn bedoeld om de eigenaren van de panden in het kernwinkelgebied te stimuleren meer eenheid te brengen in de hele gevel. Het gaat er niet om dat er per straat maar één stijl komt. Ook hier geldt eenheid in verscheidenheid. Wel, dat er zorg wordt besteed aan de gevels. Schreeuwende reclame hoort niet bij een kernwinkelgebied met allure. Bij veel panden is sprake van een groot verschil tussen de begane grond en de verdieping. Ter uitvoering van de visie komt er een gevelbeeldkwaliteitsplan met gevelfonds, van waaruit wordt bijgedragen aan het opwaarderen van de gevels door de winkeliers / vastgoedeigenaren. Dit behoort tot het flankerend beleid (zie de inleiding, onder Beeldkwaliteit van het hele kernwinkelgebied). Emmaplein (we geven de voorkeur aan Emmaplein boven Belcour ) De inspiratiebeelden 10 t/m 14 maken duidelijk waar het volgens de centrumvisie en het beeldkwaliteitsplan om te doen is: een gezellig plein met zoveel mogelijk (bloeiend) groen, zitplekken, kunst en water. Echte bomen kunnen er bovenop de parkeergarage niet worden gepoot, vandaar dat daar groenblijvende Hederabomen komen, die geleid worden langs een constructie waarin ook het hele jaar door bloeiende planten kunnen worden opgenomen. Eventueel ook bomen in bakken. Deze en mogelijk ook andere constructies moeten tevens de windhinder tegengaan, waardoor een aangenaam verblijfsgebied ontstaat. De hellingbaan vanaf de Weeshuislaan blijft (ten behoeve van de bevoorrading), maar wordt indien mogelijk minder steil en fraaier vormgegeven. Ook de fietsverbinding Korte Weeshuislaan (03 en 07) blijft gehandhaafd. De keerwand tussen het Emmaplein en de Weeshuislaan wordt minder hard (vergroenen?). Op het Emmaplein vanaf de Korte Weeshuislaan zijn een zitbank en een arcade gedacht. www.centrumzeist.nl Pagina 30
Het gebouw Allegro is geschetst als meebewegend met de bocht van de Korte Weeshuislaan en het Emmaplein en de bocht Antonlaan met de Weeshuislaan. De regiegroep gaat ervan uit dat de projectontwikkelaar zich hierdoor laat inspireren, want nu kijkt men vanaf de Korte Weeshuislaan in een gat en vanuit de Antonlaan tegen de betonnen keerwand aan. Aan de zijde van de Markt komt een trap die naar het straatniveau leidt. Deze trap heeft plaatselijk brede aantreden (luie trap), waardoor er ook op kan worden gezeten. Tussen de trap en Bon Vivant komt een veilige hellingbaan voor gehandicapten. De open ruimte ter hoogte van de Meester de Klerkstraat, aan de zijde van de Weeshuislaan, wordt nu ervaren als een tochtgat. Een onderzoek naar de windhinder op het Emmaplein heeft aangetoond dat - naast veel groen tot verdiepingshoogte een wand tussen de bebouwingen veel goed maakt. Gedacht wordt aan een wand van lavasteen, waarlangs water naar beneden druppelt, naar de plassen op het plein (13a). Voor deze wand komt een licht verhoogd podium. De Markt, De Klinker en het Voorheuvelplein Het Marktplein wordt vergroot, nu de weg van de Weeshuislaan naar parkeergarage Voorheuvel verdwijnt omdat de parkeergarage na de herinrichting niet meer toegankelijk is vanaf de Markt en er alleen een fietsstrook tussen de Weeshuislaan en de Voorheuvel overblijft. Het marktplein moet ook buiten marktdagen een gezellig verblijfsgebied zijn (15). Dat kan door er meer bomen te planten, de gevel van De Klinker te verfraaien en op de begane grond van De Klinker meer bedrijvigheid te creëren. Tegen de gevel van De Klinker is een muziekpodium gedacht, die met de voorkant gericht is op het Emmaplein. Op de begane grond wordt De Klinker afgesnoten (16), zowel aan de kant van het Voorheuvelplein, als aan de kant van de Voorheuvel / Rozenstraat. Daardoor ontstaat er een betere verbinding van De Markt met het Voorheuvelplein. Deze transformatie van De Klinker (inclusief podium) behoort tot het flankerend beleid. Ook op het Voorheuvelplein(16 en 18) zijn de auto en de bus nadrukkelijk te gast. Meester de Klerkstraat (inspiratiebeelden 17 en 19) De Meester de Klerkstraat wordt nadrukkelijker bij het kernwinkelgebied betrokken. De pergola maakt plaats voor een zonnige luifel (deze constructie hoort bij de winkels en deze verandering maakt dus deel uit van het flankerend beleid) en de trap van het Emmaplein naar de straat wordt plaatselijk op het plein verbreed. Daartoe wordt ook de fontein iets verplaatst. Plantsoen 1e Hogeweg (20) In het plantsoen komt een overkapping die de mogelijkheid biedt om er een verkooppunt met zitje te maken. Zodoende wordt het winkelfront aan die zijde van de 1e Hogeweg meer een eenheid. De bebouwing doet recht aan de kwalificatie beschermd dorpsgezicht die het plantsoen heeft. www.centrumzeist.nl Pagina 31
1.4 Reacties op de inspiratiebeelden De reacties van inwoners, ondernemers, organisaties en deskundigen op de inspiratiebeelden (1.2) zijn door de regiegroep beoordeeld en met het consent van de projectgroep(en) vertaald in de volgende uitspraken, die richtinggevend zijn voor de ontwerpfase. Algemeen Er is een hele reeks aanbevelingen gedaan met betrekking tot de fysieke klantenreis naar en vanuit het kernwinkelgebied. Deze komen niet tot uitdrukking in de sfeerbeelden, maar deels wel in de centrumvisie en ontwerpvoorwaarden (deel 2) en de catalogus (deel 3) in dit beeldkwaliteitsplan. Voor het overige worden ze meegegeven aan de ontwikkelaars van onder meer het verkeersbeleid en het parkeerbeleid. De regiegroep blijft ook deze ontwikkelingen volgen in het kader van de uitvoering van de centrumvisie. Begin - als het technisch en juridisch mogelijk is - daar met de herinrichting waar het vanuit retail perspectief het hardst nodig is. Blijf alert op de bereikbaarheid van de winkels tijdens de herinrichting van de straten en de pleinen. En op een efficiënte herinrichting (kabels en leidingen). Winkeliers / Centrummanagement t.z.t. betrekken bij het uitvoeringsplan. Maak in het openbaar gebied tijdelijke exposities mogelijk van bijvoorbeeld kunstwerken. De regiegroep rekent erop dat de ontwerper de Adviescommissie Beeldende Kunst en Vormgeving (ABKV) betrekt bij de uitwerking van het advies van deze commissie (zie verderop onder kunstobjecten) en dit punt dan ook meeneemt in het overleg. Plaats op een centraal punt in het kernwinkelgebied (gratis) openbare toiletten. De looproute moet zo dicht mogelijk langs de winkelpuien zijn, zonder obstakels, muurtjes, bloembakken en uitstallingen (zie het voorbeeld van shared space op bladzijde 29). Pas het stapstenen-principe toe bij de pleinen; elk plein is een unieke uiting van Groen, Gezond en Gastvrij. De inrichting van de pleintjes aan de Slotlaan moet gericht zijn op verbetering van het zicht op - en de bereikbaarheid van - de winkels. Als alternatief voor de inspiratiebeelden die wij hebben gepresenteerd, zijn de plantenbakken voor het gemeentehuis genoemd. Die zijn een stuk lager. Wat ons betreft kunnen die ook ter inspiratie dienen voor het ontwerp, niet alleen van de pleintjes aan de Slotlaan, maar ook op het Emmaplein en de Markt. Schenk aandacht bij het ontwerp aan samenhang en grote gebaren. De regiegroep vertaalt dit in een duidelijke herkenbaarheid en identiteit van het kernwinkelgebied. Het advies van de ABKV levert hier ook een belangrijke bijdrage aan. Het scheppen van meer winkeloppervlak in het beeldkwaliteitsplan staat volgens sommigen haaks op het streven naar een compacter kernwinkelgebied en het bestrijden van de winkelleegstand. De geschetste bebouwingen op de Korte Weeshuislaan, het Emmaplein, de Markt en de 1e Hogeweg zijn wat de regiegroep betreft bedoeld om in het kernwinkelgebied een compacte en complete winkelbeleving te creëren. Dat betekent niet per se permanente bebouwing, maar wel het afmaken van de winkellogica. Het gaat de regiegroep om de bestemming, niet om de directe invulling. De logica moet er kunnen komen. De concrete invulling kan in de loop der tijd van kleur verschieten, van speelhoek c.q. overkapping, c.q. oliebollenkraam naar eventueel bouwvolume. En mocht het zover komen, dan is het uiteraard in de eerste plaats gewenst dat ondernemers van buiten het kernwinkelgebied naar deze locaties verhuizen. Dit maakt deel uit van het flankerend beleid. www.centrumzeist.nl Pagina 32
Er is behoefte aan (meer) speelplekken en/of klimrekken in het kernwinkelgebied. Aandacht voor voldoende loopruimte over buitenterrassen die de hele stoep in beslag nemen. Er zijn mensen die het heel onplezierig vinden om dergelijke terrassen te moeten doorkruisen. In het hele kernwinkelgebied moeten er voldoende en goede stallingsmogelijkheden zijn voor fietsen. Zowel voor mensen die gerichte boodschappen doen (kortparkeren), als voor funshoppers (langparkeren). In de ontwerpfase ook aandacht besteden aan de openbare verlichting (inclusief feest- en sfeerverlichting), bijvoorbeeld in combinatie met beplanting via staalkabels. Onderzoek de mogelijkheden van herbestemming van vrijkomende materialen zoals bestrating en lantaarnpalen. Groen Bij de gemeente Zeist is een Bomenbeheerplan in ontwikkeling, in samenspraak met de groene groepen en betrokken burgers. Uitgaande van dit concept hebben de groene groepen een checklist opgesteld voor de herinrichting van het kernwinkelgebied. Deze checklist wordt door de regiegroep als richtinggevend aangemerkt. Straatmeubilair (25 t/m 28) Overweeg hergebruik van straatmeubilair dat elders niet meer wordt gebruikt (zoals het zitje langs het fietspad naar Mc Donalds of de banken op de middenstrook van de Donkere Laan). Overigens zonder dat dit het totaalbeeld verstoort. Overweeg kunstenaars uit te nodigen straatmeubilair te ontwerpen. Kunstobjecten (01, 03, 05, 11, 12, 13a, 13b, 20) Wij volgen het advies van de ABKV, om op enkele markante plekken, waar het kernwinkelgebied begint, grotere kunstwerken te plaatsen in plaats van verspreid over het gebied een groot aantal kleinere. Genoemd worden het kruispunt Slotlaan-Hogeweg (01, onderdeel kunstroute Over de liefde, in plaats van de geschetste obelisk), het Voorheuvelplantsoen (20, paviljoen of folly) het kruispunt 1e Hogeweg-Voorheuvel-Montaubanstraat-Oude Arnhemseweg en het Emmaplein (13a, waterkunstwerk). Daarmee wordt tevens tegemoet gekomen aan het commentaar van verschillende kanten, dat de geschetste obelisken niet bij Zeist passen en de kunstwerken op sokkels (kunstroute) het zicht op de winkelpuien niet moeten ontnemen en dat het een dure en kwetsbare oplossing is. De suggestie om bij de te kiezen beelden samenwerking te zoeken met het Wereld Natuur Fonds, Vogelbescherming Nederland en/of plaatselijke kunstenaars geven we door aan de ABKV, die betrokken wordt bij het ontwerpproces. Het idee is geopperd om in plaats van de geschetste obelisken (01 en 05) lokale bedrijven hun producten te laten tonen inclusief een verwijzing naar hun vestigingsplek. Opdat men kan zien hoe divers het lokale aanbod is. De regiegroep is echter van mening dat daar geen familie van beelden van kan worden gemaakt en dat zoiets ook niet goed te beheren valt. www.centrumzeist.nl Pagina 33
Slotlaan Het EW (Expertteam Winkelgebieden) adviseert rekening te houden met de huidige en toekomstige verdeling in functies en gebruik van de Slotlaan. In hoofdlijnen komt dit volgens het EW neer op een deel t/m de Korte Weeshuislaan (funshoppen als onderdeel KWG), een deel Korte Weeshuislaan-Jagerlaan (funshoppen, horeca en mix van alles) en een deel Jagerlaan-Korte Steynlaan (food en horeca inclusief bijzondere speciaalzaken); elk deel vraagt volgens het EW zijn eigen ruimte en inrichtingselementen. Dit advies heeft dus betrekking op zowel de beeldkwaliteit als het flankerend beleid. De regiegroep kiest echter voor één beeldkwaliteit als het gaat om de herinrichting van de Slotlaan, in lijn met het raadsbesluit van 3 maart 2015 om de hele Slotlaan opnieuw in te richten, ook al houdt het kernwinkelgebied op bij de Middellaan. Zo is wat de regiegroep betreft ook in het deel t/m de Korte Weeshuislaan een terras wenselijk, ter versterking van het verblijven aldaar. En voor wat betreft de gewenste verhuizing van bedrijven naar het kernwinkelgebied zal de regiegroep de ontwikkeling van het flankerend beleid nauwlettend volgen. De kruisingen van de Slotlaan met de 1e Hogeweg en de Korte Steynlaan zijn door de regiegroep niet geschetst (A), omdat over de concrete verkeerstechnische inrichting ervan nog definitieve besluitvorming moest plaatsvinden en er ten aanzien van de inrichting nog meerdere keuzes mogelijk waren. Er zijn vragen gesteld over het nut van de pleintjes bij de zijstraten van de Slotlaan (02 t/m 06). Deze zijn bedoeld als entrees naar de Slotlaan vanuit de parkeergarages, om het winkelen en verblijven aan de Slotlaan te veraangenamen (rustpunten zijn noodzakelijk bij een vergrijzende bevolking) en de beide zijden van de Slotlaan beter met elkaar te verbinden. Daarnaast zijn ze bedoeld om langzaam rijden te bevorderen. De auto is in de Slotlaan immers nadrukkelijk te gast. De inspiratiebeelden tonen een mix van retro en nieuw. Gevraagd wordt om een duidelijke keuze te maken tussen de hang naar het verleden (zoals zicht op het Slot en boompjes op de Slotlaan in een rechte lijn), of juist vooruit (kunst en boompjes mee laten meanderen met de rijstrook). Volgens de regiegroep is een goede mix mogelijk en gewenst, zoals die er ook al is in de bebouwing. Door meerdere inwoners, organisaties en deskundigen wordt gepleit voor het behoud van het cultuurhistorisch karakter van de Slotlaan en de 1e Hogeweg (Barok). De zichtas naar het Slot moet volgens hen bepalend zijn voor de herinrichting (liefst met autoverkeer richting het Slot). Het EW wijst daarnaast op de mogelijkheden en beperkingen van shared space, die worden bepaald door de hoeveelheid en diversiteit aan verkeersfuncties. Ook de verkeersintensiteit bepaalt in welke mate shared space mogelijk is. En het GPPZ vraagt aandacht voor de extra kwetsbaarheid van geleidehondenbazen, hulphonden en mensen met begripsbeperkingen in shared-space gebieden. In dergelijke gebieden moeten verkeersdeelnemers met elkaar voor een veilige verkeerssituatie zorgen. Dit gebeurt voornamelijk op basis van sociale interactie. Oogcontact is daarbij belangrijk en dat is voor iemand met een visuele beperking natuurlijk een onmogelijke opgave. Het weghalen van vaste structuren maakt het gebied volgens het GPPZ ontoegankelijk voor blinde en zeer slechtziende verkeersdeelnemers. Zij missen de oriëntatie- en herkenningspunten die ze nodig hebben om vast te stellen waar ze zijn. Blindengeleidehonden zijn getraind om oriëntatiepunten aan te geven. In de centrumvisie is gekozen voor autoverkeer richting de Boulevard. Er wordt in de centrumvisie weliswaar niet gesproken over shared space, maar wel wordt daarin de Slotlaan expliciet als verblijfsgebied aangemerkt, waarin de auto nadrukkelijk te gast is en snelheid beperkende maatregelen dit afdwingen. De regiegroep is van mening dat de shared space benadering, zoals die in paragraaf 1.3 De waarden achter de beelden is omschreven, daar het best bij past. Dat betekent inclusief voorzieningen die de veiligheid van blinden en slechtzienden waarborgen. De regiegroep geeft de voorkeur aan duidelijk gemarkeerde meanderende rijstroken en geringe verhogingen bij looproutes en pleintjes, boven een lange rechte rijstrook met grote hobbels en bobbels. De regiegroep acht het mogelijk en wenselijk dat de zichtas op het Slot bij de www.centrumzeist.nl Pagina 34
herinrichting in de bestrating wordt hersteld, terwijl ter hoogte van de pleintjes zijwaartse bewegingen van auto s worden afgedwongen. Er is vraag naar vaste plantenbakken om de bomen aan de Slotlaan. Het ontwerpteam kan wat de regiegroep betreft nagaan of dat wenselijk en haalbaar is. De wens van een aantal Slotlaanwinkeliers, om auto s op de Slotlaan tussen de bomen te laten parkeren, moet in de ontwerpfase nader worden onderzocht, bezien vanuit verschillende perspectieven (de bomen in kwestie, andere weggebruikers, parkeerders en de winkeliers). De wens om de parkeerduur maximaal een uur te laten zijn speelt de regiegroep door naar de makers van het parkeerbeleid. De regiegroep staat achter het idee om op een paar pleintjes ook een plek in te ruimen voor mobiele ondernemers. Op het pleintje bij de Middellaan is een (glazen) obelisk geschetst (05). Dat is slechts een voorbeeld van een markant object dat de aandacht trekt. Het mag ook een heel ander object zijn, zoals de door iemand voorgestelde dorpspomp / drinkwaterkraan. Korte Weeshuislaan Op de hoek Slotlaan/Korte Weeshuislaan is een bebouwing geschetst (03) om de Korte Weeshuislaan intiemer te maken. Als alternatief wordt voorgesteld om in plaats daarvan aan de overkant, naast Vero Moda, aan de zuidzijde een serre en terras te maken, zoals bij de Reünie. Een andere mogelijkheid is een overdekte en bewaakte fietsenstalling, in combinatie met een openbaar toilet. Het gaat er de regiegroep om dat de herinrichting van de Korte Weeshuislaan er conform de centrumvisie toe moet leiden dat het een gezellig verblijfsgebiedje wordt, dat het Emmaplein en de Slotlaan beter met elkaar verbindt. Op de Allegro-locatie (08), hoek Korte Weeshuislaan/Antonlaan, is door de regiegroep een bebouwing geschetst waarvan de gevels meebewegen met deze lanen, waardoor het oog meer wordt getrokken naar het Emmaplein. De schets was niet meer of minder dan een inspiratiebeeld voor de projectontwikkelaar. Het is voor de regiegroep een gegeven dat de bebouwing er ooit komt. Van verschillende kanten en om verschillende redenen is aangegeven dat bebouwing van deze locatie (op dit moment) ongewenst is. Sommigen stellen voor dat het een stadspark blijft, eventueel versterkt met een verkooppunt voor streekproducten en speeltoestellen, anderen dat het een evenementenlocatie wordt. Welke (tijdelijke) bestemming deze locatie ook krijgt, voor de regiegroep telt dat die de verblijfskwaliteit van het kernwinkelgebied ten opzichte van de huidige inrichting versterkt en dat de zichtlijnen tussen de Slotlaan en het Emmaplein worden verbeterd. Het idee, om in plaats van het laten meebewegen van de bebouwing, zichtlijnen te vormen door middel van bomen die het vroegere Barokke stratenpatroon in herinnering roepen, is wat de regiegroep betreft een prima alternatief. De bomenrij op de Korte Weeshuislaan (03, 07 en 08) hoeft wat de regiegroep betreft niet precies in het midden. Onderzocht kan worden of de pergola die verdwijnt elders kan worden hergebruikt, bijvoorbeeld om de hiervoor genoemde zichtlijnen te versterken. De hellingbaan naar het Emmaplein (07, 08 en 10) wordt als te steil ervaren en de keermuur tussen de Weeshuislaan en het Emmaplein als te hard. Ontwerp als het technisch en financieel mogelijk is een elegantere en groenere overgang van de (Korte) Weeshuislaan naar het Emmaplein. www.centrumzeist.nl Pagina 35
Jagerlaan (06) De in- en uitrit naast wijnhandel Ossendrijver blijft bereikbaar wanneer de Jagerlaan vanaf de Slotlaan wordt afgesloten voor autoverkeer. Dit geldt overigens voor alle inritten en garages in het her in te richten gebied. Emmaplein Onderzoek, uit het oogpunt van windhinder, indien nodig de mogelijkheid om het Emmaplein (deels) te overkappen. De klimopbomen en druppelwand op het Emmaplein (13a en 13b) zijn niet alleen bedoeld om meer groen op het plein aan te brengen, maar ook om windhinder tegen te gaan. Ga na of er meer maatregelen moeten worden getroffen om de windhinder tegen te gaan, met name boven de ingang naar de parkeergarage. Er is behoefte aan meer zitjes en speeltoestellen bij de fontein. De hoofdentree van de Hema-passage zou meer aan het plein moeten komen, conform de centrumvisie. Dit is een kwestie van overleg tussen de gemeente en de eigenaar van het gebouw. Het begrip kunstbomen in het beeldkwaliteitsplan heeft tot verwarring geleid. Het gaat op veel plaatsen om (groenblijvende) klimop, die door middel van een metalen constructie omhoog wordt geleid en aldus de vorm van een boom aanneemt. In die constructie kunnen ook bloeiende planten worden opgenomen. Je kunt niet overal bomen poten, maar de parkeergarage loopt niet onder het hele plein door. Ga na of er op het plein meer bomen kunnen komen. Op het Emmaplein zijn vooral hederabomen voorzien, omdat die groenblijvend zijn. Een combinatie met blauwe regen (fleurig, bladverliezend) is te overwegen, evenals verbindingen door middel van staalkabels. Gevraagd wordt of het Emmaplein niet te groen wordt. Er is in de centrumvisie nadrukkelijk gekozen voor vergroening van het plein. Dat heeft zich in het beeldkwaliteitsplan onder meer vertaald in bomen van klimop, een constructie waarlangs de klimop in een boom-vorm wordt geleid. Overweeg lange stenen plantenbakken op het plein te plaatsen, zoals die voor het gemeentehuis. Er is vraag naar een binnenspeeltuin voor kinderen, zodat ouders rustig kunnen winkelen. Deze vraag betreft het flankerend beleid en is daarom doorgespeeld aan de Centrummanager en de Inspirator binnenstad. Er zijn veel bedenkingen bij het op het Emmaplein geprojecteerde waterelement (waterplassen), met name ten aanzien van het beheer, de veiligheid en te houden evenementen. Het gaat in de sfeerbeelden wat de regiegroep betreft om waterplassen van hooguit een centimeter diep, door lager liggend (lichtblauw) straatwerk, waarin de wolkenlucht kan weerspiegelen en kinderen kunnen spelen. Het water moet desgewenst kunnen worden afgepompt. In plaats van waterplassen kunnen wat de regiegroep betreft waterelementen ook worden gecombineerd met speelelementen of met kunstwerken. www.centrumzeist.nl Pagina 36
Markt (B en 15) De Marktcommissie ziet het liefst dat de Markt een vlak plein is met grote tegels en zonder obstakels, met daaromheen bomen, verlichting en gebouwen van waaruit op de begane grond interactie plaatsvindt met de markt. De centrumvisie en het beeldkwaliteitsplaan gaan ervan uit dat de Markt ook op niet-marktdagen een prettig verblijfsgebied is, passend bij de thema s Groen, Gezond en Gastvrij. In de ontwerpfase zal gezocht moeten worden naar een oplossing die recht doet aan beide belangen. Er zijn vraagtekens geplaatst bij commerciële functies op de begane grond van De Klinker, zoals beoogd in de centrumvisie. Eerst zou de leegstand elders in het kernwinkelgebied moeten worden aangepakt. In de centrumvisie en in het verlengde daarvan het beeldkwaliteitsplan, vormen de Markt en het Voorheuvelplein straks één plein, met daarop De Klinker als mogelijk toekomstig cultuurhuis. Daar past een extrovert karakter bij. Ook voor de Markt is het van belang dat het gebouw op de begane grond levendigheid uitstraalt. Gedacht kan worden aan de verplaatsing van bedrijven van buiten het kernwinkelgebied naar De Klinker. Dit maakt deel uit van het flankerend beleid. De wanden aan de kanten van de Markt en het Emmaplein kunnen wat de regiegroep betreft ook op andere manieren dan geschetst extrovert worden gemaakt. Gepleit wordt voor een muziektent of horecakiosk op de Markt, in plaats van het podium tegen De Klinker. De regiegroep vindt het (multifunctionele) podium zoals geschetst nog steeds fraai, maar staat open voor alternatieven zoals aangedragen, of een balkon op de eerste verdieping van De Klinker. Gevraagd wordt wat er met de (hoge) bomen aan de kant van Stolk van Dam gebeurt. De centrumvisie en het beeldkwaliteitsplan gaan uit van meer groen in het kernwinkelgebied. Er zullen bij de herinrichting hier en daar wellicht bomen worden weggehaald (en misschien ook hier), maar per saldo komen er meer bij. De suggestie met betrekking tot de keuze van nieuwe bomen (die op verdiepingshoogte niet zoveel licht zouden moeten wegnemen als een aantal bestaande bomen) geven wij aan de ontwerpteams mee. Er zijn overigens ook bewoners die uitkijken op de bedoelde bomen en die het juist zonde (uit het oogpunt van welzijn en gezondheid) zouden vinden als ze zouden verdwijnen. Er blijft een fietsverbinding via de Markt tussen de Weeshuislaan en de kruising Voorheuvel Rozenstraat. Waar het fietspad precies komt te liggen, is aan het desbetreffende ontwerpteam. De keuze voor de exacte plaats van de bushalte als alternatief voor die welke op de Korte Weeshuislaan verdwijnt, is aan het ontwerpteam en de provincie. De Markt wordt ruimer van opzet en biedt daardoor plek voor de hele warenmarkt. Dat is conform de centrumvisie en de wens van de Marktcommissie. Voorheuvel (18) Voorgesteld wordt, de busbaan meer in het midden van het Voorheuvelplein te situeren, zodat aan beide zijden terrassen mogelijk zijn. De regiegroep laat het aan het ontwerpteam over om ook uit het oogpunt van bezonning tot de meest optimale inrichting van het Voorheuvelplein te komen. www.centrumzeist.nl Pagina 37