Leiden Bio Science Park. Kenniscluster voor de life sciences

Leiden Bio Science Park Kenniscluster voor de life sciences

Leiden Bio Science Park Burgemeester Lenferink: Het park heeft nationaal en internationaal een goede basis verworven, maar het park is nog niet klaar. De ambities liggen hoog. We willen onze plek in de top 5 van Europa op het gebied van life sciences behouden. Dat deze ambitie realistisch is wordt onderstreept door de nationale en internationale belangstelling vanuit het bedrijfsleven, de academische wereld en vanuit de politiek. Daar ben ik echt trots op. Kenniscluster voor de life sciences Het Leiden Bio Science Park is het grootste life sciences kenniscluster in Nederland. Het park, gelegen op grondgebied van de gemeenten Leiden en Oegstgeest, is toonaangevend in Europa. Binnen Nederland hoort Leiden Bio Science Park tot de zes scienceparken van nationaal belang. Het park werd in 2009 uitgeroepen tot beste bestaande bedrijvenpark. Dit vanwege de clustering op één locatie van onderwijs- en onderzoeksinstituten en de life sciences bedrijven die zich specialiseren in onderzoek, ontwikkeling en productie van medicijnen. Een kroon op het vele werk van de bedrijven, de Universiteit Leiden, andere kennisinstellingen op het park, het LUMC en de beide gemeenten. Zij kregen daarbij steun van de provincie Zuid-Holland en het ministerie van Economische Zaken. Leiden: Stad van Ontdekkingen Kennis en economie zijn belangrijk voor een stad. Voor Leiden reden om dit prominent op te nemen in haar strategische toekomstvisie Leiden, Stad van Ontdekkingen. Naast kunst en cultuur en de historische binnenstad, is kennis één van de onderscheidende elementen van de stad. De aanwezigheid van de Universiteit Leiden, het LUMC en hoog technologische (R&D)bedrijven op het Leiden Bio Science Park spelen daarbij een belangrijke rol. Stedenbouwkundig masterplan De Universiteit Leiden en de gemeenten Leiden en Oegstgeest werken nauw samen op het gebied van gronduitgifte en de stedenbouwkundige en planologische randvoorwaarden. Deze samenwerking heeft als doel: meer ruimte creëren voor kennisintensieve bedrijvigheid en wetenschappelijke instellingen; het ontwerpen en realiseren van een hoogwaardig stedelijk gebied; het clusteren en moderniseren van de universitaire huisvesting. In het oorspronkelijke Bio Science Park (nu een deelgebied) is bijna alle beschikbare ruimte in gebruik. Voor de herinrichting van het totale gebied - van Station Leiden Centraal tot aan de A44 - is in 2009 door de gemeenteraad van Leiden een stedenbouwkundig masterplan vastgesteld. Nieuw-Rhijngeest Naast uitbreiding in Leiden is ook voorzien in een uitbreiding van het park ten westen van de A44 in de gemeente Oegstgeest. In dit deel gebied is al de prominente publiekstrekker Corpus, museum van het menselijk lichaam, gevestigd. Op deze locatie wordt ook de komende jaren de aantrekkelijke woonwijk Nieuw-Rhijngeest gebouwd in een parkachtige omgeving met veel voorzieningen. De gemeenten Leiden en Oegstgeest werken nauw samen aan de verdere ontwikkeling van het park. Duidelijke focus vanuit gemeente en universiteit De gemeente Leiden heeft er voor gekozen om op het Leiden Bio Science Park, binnen de sector onderzoek en ontwikkeling, alleen bedrijven toe te laten die zich richten op de biomedische life sciences. Naast het stedenbouwkundig masterplan is dit uitgangspunt ook vastgelegd in de verschillende bestemmingsplannen. De gemeenten Leiden en Oegstgeest waken over de hoogwaardige stedelijke kwaliteit, goede bereikbaarheid, ruime parkeermogelijkheden en een goede menging van werken, wonen en recreëren in een groene omgeving. Dit wordt nagestreefd in goed overleg met alle betrokken bedrijven en instanties.de universiteit geeft de grond uit in erfpacht. Wonen, werken en recreëren De plannen van de universiteit en de gemeenten Leiden en Oegstgeest bieden uitbreidingsmogelijkheden voor 350.000 m 2 bedrijven die gerelateerd zijn aan de life sciences en voor 220.000 m 2 stedelijke voorzieningen. Het park wordt op die manier geschikt gemaakt om te werken, te wonen en te recreëren. De ruimte voor nieuwe bedrijven is als volgt verdeeld: 100.000 m 2 voor life science gerelateerde bedrijven met laboratoria, hoogwaardige distributie en productie faciliteiten; 100.000 m 2 voor life science gerelateerde bedrijven met kantoorachtig gebruik gericht op research & development en wetenschappelijke doeleinden; 150.000 m 2 voor kantoren gerelateerd aan het kenniscluster. Deze bedrijfsruimten zorgen voor circa 12.000 extra arbeidsplaatsen in het park. De stedelijke voorzieningen bieden ruimte aan: 650 vrije sector woningen; 750 woningen voor studenten en Phd s (promovendi); hotel- en congresvoorzieningen; horeca en detailhandel. Top 5 in Europa Op het Leiden Bio Science Park zitten meer dan honderd organisaties waarvan zo n zeventig bedrijven. Vrijwel zonder uitzondering zijn het bedrijven in de biomedische sector. Ze variëren in grootte van eenmansadviesbureautjes tot productielocaties met bijna 1.200 werknemers. Het Leiden Bio Science Park begon in 1984 onder andere op initiatief van de Leidse hoogleraar en ondernemer Rob Schilperoort. Het park behoort tot de top vijf beste life scienceparken in Europa.

Op het Leiden Bio Science Park zijn onder andere gevestigd: Apotex, Centocor, Crucell, Galapagos, Genencor, OctoPlus, TNO, Pharming, Top Instituut Pharma en een uitgebreid cluster van serviceverlenende bedrijven. In de incubators zijn circa 30 startende life science bedrijven gehuisvest. Made in Leiden De Hollandse Campus De gemeente Leiden hecht aan een hoogstaande stedenbouwkundige en architectonische invulling van het gebied en stuurt daar ook actief op. Centraal thema van het masterplan is De Hollandse Campus. Groenzones verbinden bospartijen buiten het park met recreatieve verblijfsgebieden binnen het park. Gebouwen worden op een kwaliteitsvolle wijze gebouwd en ingepast. De zorgvuldig ontworpen stedenbouwkundige structuur, met veel aandacht voor groene en waterrijke openbare ruimte, wordt afgewisseld met compact georganiseerde bedrijfslocaties en concentraties van instellingen. Cité Médical: groen en historisch rustpunt De ruimtelijke kwaliteit van het gebied wordt ook bepaald door de historische omgeving. In Leiden maakt cultuurhistorie een onlosmakelijk onderdeel uit van de kwaliteit van bijna alle ontwikkelingen. In het deelgebied Boerhaave ligt nog een deel van het oude complex van de faculteit Geneeskunde van de universiteit: de Cité Médical. In dit voor Nederland unieke complex aan de rand van het Bio Science Park staan monumentale paviljoens in een parkachtige omgeving die gebouwd zijn tussen 1912 en 1923. Park en paviljoens vormen een waardevolle eenheid die behouden blijft en aangevuld wordt met nieuwbouw. Hierdoor ontstaat een groen en historisch rustpunt in een bruisende campus. Maatschappelijke betekenis De samenwerking tussen de Universiteit Leiden, het Leids Universitair Medisch Centrum, de andere onderwijsinstellingen, de bedrijven en de gemeenten maakt het park uniek. Daarnaast zijn de resultaten die worden geboekt op het gebied van onderzoek en medicijnontwikkeling enorm belangrijk voor onze samenleving. Het park heeft hierdoor grote maatschappelijke betekenis. Met de komst van de bijzondere NeCEN nanomicroscoop, valt op gebied van onderzoek nog veel te verwachten. Voorbeelden van Leidse ontdekkingen en onderzoek zijn: Stier Herman, de eerste genetisch gemodificeerde stier ter wereld. Zijn nakomelingen produceren nieuwe geneesmiddelen in hun melk. Factor-V Leiden, een aangeboren en erfelijke bloedstollingsziekte, ontdekt in het LUMC. Remicade, een medicijn van Centocor tegen reumatische arthritis en verschillende andere auto-immuun ziekten. Quinvaxem, het eerste volledig vloeibare vaccin ter wereld tegen vijf belangrijke kinderziekten: difterie, tetanus, kinkhoest, hepatitis B en HiB, ontwikkeld door Crucell. Het biotech bedrijf Prosensa en het LUMC doen onderzoek naar de behandeling van de ziekte Duchenne spierdystrofie. OctoPlus ontwikkelt een medicijn Locteron tegen chronische hepatitis C. DNAge ontwikkelt een medicijn tegen ouderdomsziekten als het Cockayne Syndroom. Toegankelijkheid en bereikbaarheid Het Leiden Bio Science Park ligt aan de westkant van Leiden, tussen het station Leiden Centraal en de Nieuwe Rijn. Het park ligt op een kwartier afstand van luchthaven Schiphol en een half uur van de steden Amsterdam en Delft. Rotterdam en Utrecht zijn binnen het uur te bereizen. De toegankelijkheid en bereikbaarheid van het park is essentieel voor de circa 12.000 medewerkers die er nu werken. De gemeente Leiden en omliggende gemeenten hebben, gezien de toenemende groei, een nieuw plan gemaakt voor de toekomstige verkeersafwikkeling in en om het park. Nieuwe entree Het Leiden Bio Science Park is volop in ontwikkeling. Daarmee neemt de bedrijvigheid en het verkeer van en naar het park toe. Om de toenemende stroom auto s goed op weg te helpen, komt er een ongelijkvloerse kruising bij het kruispunt Plesmanlaan - Haagse Schouwweg/ Ehrenfestweg, met een extra ontsluitingsweg voor het park. Hierdoor wordt er een representatieve stadsentree gerealiseerd, waarbij verkeer met bestemming Bio Science Park wordt gescheiden van het overige verkeer. Tegelijkertijd is de Plesmanlaan onderdeel van de toekomstige ringstructuur waar Leiden aan werkt. Naar verwachting vinden de werkzaamheden plaats tussen 2013 en 2016. In afwachting van het advies van de onafhankelijke commissie Hoogwaardig Openbaar Vervoer, neemt het college binnenkort een standpunt in ten aanzien van de RijnGouwelijn. Herinrichting Stationsgebied Naast de herinrichting van het Bio Science Park werkt de gemeente ook aan de herinrichting van het naastgelegen stationsgebied. Het station Leiden Centraal is een druk bezocht gebied. Dagelijks maken er duizenden mensen gebruik van om te reizen, te winkelen of voor hun vrijetijdsbesteding. Het stationsgebied vormt de verbinding tussen de historische binnenstad (stadszijde) en het Bio Science Park (zeezijde). Het Leiden Centraal project heeft als doel het stationsgebied nog beter in te richten zodat het een aantrekkelijk gebied wordt waar wonen en werken samenkomen en waar ruimte is voor winkelen, vrijetijdsbesteding, horeca en (fiets)parkeren. Beste bedrijfsterrein 2009 In 2009 roept de jury roept van de Menzis Award Leiden uit tot het beste bestaande bedrijvenpark omdat 25 jaar geleden in een tijd toen segmentering nog niet was uitgevonden is gekozen om het park te specialiseren in de biomedische life science. Deze keuze was gedurfd en is al die jaren consequent volgehouden. De rechte rug heeft er voor gezorgd dat er nu een sterk gespecialiseerd cluster staat, waar bedrijven zich graag vestigen.

Triple Helix formule Gemeente Leiden investeert In het Leiden Bio Science Park werken overheid, kennisinstellingen De gemeente Leiden investeert stevig in het Leiden Nettie Buitelaar, directeur Leiden Bio Science Park foundation: De hechte samenwerking tussen de gemeente, de universiteit en de bedrijven op het park heeft er de afgelopen 26 jaar toe geleid dat het Leiden Bio Science Park is uitgegroeid tot hét life science park in Nederland, waar bedrijven zich graag vestigen. De komende jaren wordt er flink geïnvesteerd om het park nog verder te laten groeien. en bedrijfsleven optimaal samen. Het is daarmee een mooi voorbeeld van de zogenaamde Triple Helix formule. De samenwerking ondersteunt de ontwikkeling van het Leiden Bio Science Park tot een dynamisch en succesvol kenniscluster met winstgevende bedrijven en continue groei. Nationale en internationale uitwisseling van kennis staat hierbij centraal. Bijvoorbeeld via de warme band die de gemeente Leiden heeft met het Engelse Oxford, een van de oudste stedenbanden ter wereld. Ook voor het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), dat zich nadrukkelijk richt op medische vernieuwing, is internationale kennisuitwisseling vanzelfsprekend. Op verschillende niveaus zijn er samenwerkingsverbanden gevormd die elkaar kruisbestuiven. Zo hebben het LUMC, het Erasmus MC en de universiteiten van Delft, Rotterdam en Leiden zich verenigd in Medical Delta. De gemeenten Leiden, Rotterdam en Delft en de provincie Zuid-Holland zijn de officiële partners. Op internationaal niveau opereert Health TIES. Het bundelt de krachten van Leiden, Rotterdam en Delft met die van toonaangevende Europese universiteiten en science parken, zoals die van Oxford, Zurich, Barcelona en Debrecen. Op het park wordt in samenwerking met het bedrijfsleven en de gemeente Leiden de Bio Simulation Factory gerealiseerd. Een unieke mogelijkheid voor studenten en medewerkers om te kunnen leren werken onder de strenge kwaliteitseisen die in de farmaceutische industrie gelden (GMP eisen). Nederlands Centrum voor Biodiversiteit Bio Science Park. De kosten van plan vorming, overleg en voorbereiding bedragen tot nu toe al zo n 5 miljoen. Voor noodzakelijke verbeteringen van de infrastructuur (aanleg ongelijkvloerse kruising Plesmanlaan, recon structie Einsteinweg en Leeuwenhoekpark) is in totaal 14 miljoen gereserveerd. De gemeente heeft in de periode 2007-2010 door co-financiering bijgedragen aan elf projecten die voor de economische ontwikkeling van belang zijn. Door de bijdrage van de gemeente werden andere partijen (provincie, rijk, private organisaties) gestimuleerd om ook te investeren. In totaal investeerde de gemeente in deze projecten 1,7 miljoen wat leidde tot een totaal investering van 35 miljoen. Grote projecten waren de bouw van de Bio Partner Accelerator, een verzamelgebouw voor jonge maar succesvolle life science bedrijven, de bouw van ontmoetingsruimte De Stal en een Nanomicroscoop voor toponderzoek bij de universiteit. Twee nieuwe verzoeken voor co-financiering zijn die voor de Bio Partner Incubator III en de Bio Simulation Factory. Tot slot draagt de gemeente jaarlijks 80.000 bij aan de Leiden Bio Science Park foundation, een gezamenlijke organisatie van gemeente, universiteit, universitair medisch centrum, bedrijven en instellingen die onder meer de marketing en promotie van het park verzorgt. Universiteit Leiden investeert Naast de financiële inspanningen van de Gemeente Leiden investeert de universiteit eveneens fors in het Leiden Bio Science Park. Aan planvorming, overleg en voorbereiding heeft de universiteit tot nu toe 5 miljoen besteed. Daarnaast heeft de universiteit inmiddels 5 miljoen aan de her inrichting van de openbare infrastructuur en Willem te Beest, voorzitter bestuur Leiden Bio Science Park foundation en vicevoorzitter College van Bestuur Universiteit Leiden: Het Leidse Science Park is een Nederlandse troef in de internationale concurrentie. Door samenballing van medische, technische en bètawetenschappelijke innovatie, ondernemerschap en bedrijvigheid in het Bio Science Park speelt Leiden in de voorhoede van de life sciences en de medische ontwikkeling. Dat kan in Leiden omdat we een cluster hebben van bedrijven, wetenschappelijk onderzoekers en een universitair medisch centrum. NCB Naturalis is een modern natuurhistorisch museum met een collectie gebiedsinrichting uit gegeven. In de komende jaren heeft de universiteit van grote wetenschappelijke en cultuurhistorische waarde. Het opent de voor verdere investeringen 10 miljoen gereserveerd en zal ruim schatkist van de Nederlandse biodiversiteit voor wetenschap en publiek. 5 worden bijgedragen aan de RijnGouweLijn, bovenplanse infra- NCB Naturalis gaat op het terrein van biodiversiteit ook internationaal structuur en de inrichting van landgoederen en parken. een belangrijke rol spelen. Daarvoor worden in Leiden de herbarium- en zoölogische collecties van de samenwerkende Universiteiten van Tot slot heeft de universiteit in de afgelopen jaren ruim 100 miljoen Amsterdam, Leiden, Wageningen en Naturalis samengebracht. Inclusief geïnvesteerd in nieuwbouw van haar Geneeskunde faculteit, renovatie de huidige collectie van Naturalis van 15 miljoen objecten, zal hierdoor ten behoeve van het Biologische instituut en renovatie van de faculteit een collectie ontstaan van 37 miljoen objecten. De collecties zijn van Sociale Wetenschappen. In de komende 10 jaar zal de universiteit vele groot belang voor onderzoek en onderwijs en gaan een rol spelen bij tientallen miljoenen investeren in nieuwbouw voor de faculteit publiekspresentaties. Wiskunde en Natuurwetenschappen. De partners van de gemeente Leiden zijn:

Plattegrond Leiden Bio Science Park (met schaduw) Boerhaave Hogeschool Leiden (zonder schaduw) HAL Allergy Corpus Snellius Wassen A4 4 Nieuw-Rhijngeest zuid Gorlaeus aarsewe g Snellius Wassenaarseweg Gorlaeus Boerhaave A4 4 Sylvius Zeezijde Kop van Leeuwenhoek Bio Science Park Entree Plesm Nieuw-Rhijngeest zuid anlaa n Plesmanlaan ROC Entree Centocor Astellas NCB Naturalis Crucell LUMC

Deelgebieden Het Leiden Bio Science Park kent een aantal deelgebieden. Voor elk deelgebied zijn specifieke richtlijnen voor buitenruimte, bebouwing en parkeren opgesteld. Boerhaave : Nieuwe bebouwing sluit aan bij de karakteristieke monumentale gebouwen. Er is ruimte voor studentenhuisvesting, luxe appartementen, kantoren en uitbreiding van de Hogeschool. Het oorspronkelijke Bio Science Park. Dit deelgebied vormt de basis van het Bio Science Park in Leiden. Sinds 1984 hebben zich hier een groot aantal bedrijven gevestigd. Anno 2010 zijn bouwplannen in voorbereiding van het Centrum voor Human Drug Research, de Beagle Zernike en NCB Naturalis. Aan de Mendelweg zijn nog twee gemeentekavels beschikbaar voor verkoop aan nieuwe bedrijven. Bio Science Park Boerhaave Sylvius : Hier is bij uitstek plaats voor life science bedrijven: laboratoria, research & development. In dit deel zijn de incubator BioPartner Center Leiden, het Instituut Biologie Leiden en HAL Allergy gevestigd. Er wordt gebouwd aan de uitbreiding van de incubator, de Accelerator en de nieuwbouw van Astellas zal hier verrijzen. Leeuwenhoekpark : Het bestaande park wordt verbeterd in samenhang met de nieuwbouw van museum NCB Naturalis en uitgebreid in de richting van Het bos van Bosman. Leeuwenhoek park Sylvius Gorlaeus : Hier is de huidige Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen gevestigd en zal op termijn de nieuwe Bèta Campus komen. Naast de faculteit bevindt zich de Leidse Instrumentenmakers School, de opleiding voor research instrumentmaker. Aan de oostkant van het Gorlaeuscomplex komt een nieuw universitair sportpark. Gorlaeus Kop van Leeuwenhoek : Op het terrein van de huidige universitaire sportvelden komen voornamelijk kantoren die gerelateerd zijn aan het kenniscluster. Nieuw-Rhijngeest zuid Snellius : Hier is ruimte voor nieuwe life science bedrijven. Snellius Nieuwe-Rhijngeest zuid : Dit deelgebied ten westen van de A44, behoort tot de gemeente Oegstgeest. Naast museum Corpus is hier ruimte voor diverse life science bedrijven. De komende jaren wordt hier een hotel gebouwd en een hoogwaardige nieuwbouwwijk aan het water gerealiseerd. Kop van Leeuwenhoek Entree Entree : Dit deelgebied wordt herontwikkeld tot een echte entree van het Leiden Bio Science Park. De ongelijkvloerse kruising gaat het verkeer een goede toegang bieden tot het park. Het Entreegebied is een uitstekende locatie voor kantoren, woningen, horeca en andere stedelijke voorzieningen. Stationsgebied zeezijde : Hier is naast onderwijs (LUMC, ROC Leiden), medische functies en zorgvoorzieningen ook ruimte voor kantoren, hotel- en congrescentra, wonen, winkels, horeca en parkeren. In dit deelgebied wordt het nieuwe ROC gebouw Leiden Centraal en de nieuwbouw van GGZ Rivierduinen gehuisvest. Stationsgebied zeezijde

Facts & figures Het Leiden Bio Science Park beslaat 120 hectare. Dit is bijna net zo groot als de binnenstad van Leiden. Op het park zijn ruim 100 bedrijven en instellingen gevestigd met circa 15.000 werknemers, waarvan; het Leids Universitair Medisch Centrum met 7.000 werknemers. de 70 life science bedrijven werken ongeveer 3.100 werk nemers. de universiteit, hogeschool en andere onderwijsinstellingen met 3.000 werknemers. overige bedrijven en instellingen met 2.000 werknemers. Op het park volgen 13.500 studenten een opleiding, waarvan 5.900 studenten zich richten op life science gerelateerde studies. Op het park zijn twee incubator gebouwen van het BioPartner Center Leiden bestemd voor startende ondernemers in de life sciences. Het Accelerator gebouw is bestemd voor bedrijven in de jong-volwassen fase. Het park kent twee grote publiektrekkers: museum Naturalis met 260.000 bezoekers en Corpus met 230.000 bezoekers per jaar. Colofon Voor meer informatie over het project kunt u contact opnemen met het secretariaat van het gemeentelijk Projectmanagementbureau via telefoonnummer 071 516 58 74. http://gemeente.leiden.nl/projecten/bouwenaandestad. Voor informatie over de marketing van het gebied kunt u contact opnemen met Ellen Smit, accountmanager Leiden Bio Science Park foundation, telefoonnummer 071 524 75 55. Kijk ook op www.leidenbiosciencepark.nl Tekst: Fotografie: Gemeenten Leiden en Oegstgeest, Universiteit Leiden en de Leiden Bio Science Park foundation. Sander Pardon (voorpagina), CIIID (ROC), gemeenten Leiden en Oegstgeest, Leiden Bio Science Park foundation. Aan de inhoud van de folder kunnen geen rechten worden ontleend. Januari 2011