Jaarverslag 2011 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie
Jaarverslag 2011
4
Jaarverslag 2011 Inhoudsopgave Jaarverslag 2011 Voorwoord 7 Kerncijfers 8 Verslag van het bestuur Pensioenfondsbestuur 10 Hoofdlijnen 15 Communicatie 17 Pensioenontwikkelingen 18 Pensioenregelingen 21 Financieel overzicht 23 Beleggingsoverzicht 26 Beheersing van de risico s 31 Vooruitzichten 34 Verslag van de deelnemersraad 35 Oordeel van het verantwoordingsorgaan 36 Jaarrekening 2011 Balans per 31 december 2011 40 Staat van baten en lasten over 2011 41 Kasstroomoverzicht over 2011 42 Toelichting behorende tot de jaarrekening 2011 43 Toelichting op de balans per 31 december 2011 49 Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen 56 Toelichting op de staat van baten en lasten over 2011 57 Risicobeheer en derivaten 62 Overige gegevens Statutaire bestemming van het saldo van baten en lasten 69 Actuariële verklaring 70 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 71 Bijlage (Neven)functies bestuursleden 72 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 5
6
Jaarverslag 2011 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2011 van de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie. Reservetekort Het fonds eindigde 2011 met een dekkingsgraad van 110,6%. Dat was ruim 10% lager dan het jaar ervoor. Het fonds kreeg daarmee weer te maken met een reservetekort. Daardoor werd het herstelplan weer van kracht. De daling van de dekkingsgraad was het directe gevolg van de onrust op de financiële markten. Deze onrust werd veroorzaakt door de staatsschuldencrisis in Europa. Het fonds werd ook geraakt door deze crisis. De onrust op de financiële markten leidde er namelijk toe dat de lange rente naar een historisch laag niveau zakte. Door de daling van de rente in 2011 daalde ook de dekkingsgraad fors in 2011. Risicobeleid Het fonds beheert pensioengeld namens zijn deelnemers en gepensioneerden en heeft dus een grote verantwoordelijkheid. Daar is het bestuur van het fonds zich van bewust. Daarom stond het in 2011 opnieuw stil bij het risicobeleid en over de maatregelen om de risico s te beheersen. Communicatie In 2011 heeft het fonds veel aandacht besteed aan communicatie. Zo heeft het fonds uitvoerig onderzoek gedaan naar het bezoek aan en de waardering van de website. Daarnaast zijn deelnemers en gepensioneerden weer geïnformeerd met Pensioennieuws, de periodiek van het fonds. Ook op de website zijn veelvuldig nieuwsberichten geplaatst. Advies en ondersteuning Op het gebied van transparantie en governance heeft het bestuur de deelnemersraad, het verantwoordings orgaan en de visitatiecommissie als gesprekspartner. De discussies en adviezen met deze organen hebben bijgedragen aan de verdere versteviging van de positie van het fonds. Het bestuur bedankt iedereen die zich in 2011 heeft ingezet voor het fonds. 18 juni 2012 De heer P.G.J. de Bruyn, voorzitter De heer J.P.M. Janssen, vicevoorzitter Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 7
Kerncijfers 2011 2010 2009 2008 2007 Aantallen Werkgevers 32 32 32 32 29 Actieve deelnemers 1.698 1.735 1.820 1.829 1.276 Waaronder: - Vrijwillige deelnemers 579 598 583 500 - - Arbeidsongeschikten 124 118 119 137 143 - Vrijwillig vervroegde uittreders 96 101 88 72 53 - FVP ers 18 35 18 14 16 Gewezen deelnemers 1.860 1.900 4.013 6.063 6.794 Gepensioneerden 2.974 3.246 3.578 2.311 2.345 Financiële gegevens (bedragen x 1.000) Voorziening pensioenverplichtingen 144.653 121.274 107.970 99.166 77.260 Algemene reserve (8.426) 5.228 1.823-49.136 Weerstandsreserve 23.705 20.235 22.171 11.995 17.540 Minimaal vereist eigen vermogen 6.509 5.436 4.923 4.958 3.863 Dekkingsgraad volgens FTK 110,6% 121,0% 122,2% 112,1% 186,3% Premies 6.774 6.426 6.557 5.912 3.250 Kostendekkende premie 8.939 7.964 8.402 6.846 4.061 Pensioenuitkeringen 3.133 2.982 2.927 2.852 2.770 Pensioenuitvoeringskosten 781 917 817 1.045 833 Pensioenuitvoeringskosten per deelnemer 0,17 0,18 0,15 0,25 0,23 Belegd vermogen (actuele waarde) 159.040 145.669 130.154 109.083 142.477 Opbrengst uit vermogen 10.085 14.301 18.127 (35.210) 7.766 Kosten vermogensbeheer als percentage van belegd 0,16% 0,17% 0,18% 0,25% 0,22% vermogen Beleggingsperformance 6,85% 11,09% 16,37% (24,55%) 5,07% Beleggingsrendement afgelopen 5 jaar 9,61% (3,00%) 2,79% - - Resultaat boekjaar (10.184) 1.469 11.999 (54.681) 10.152 Z-score 1 (2,18) 0,08 0,17 (2,77) 1,34 Gegevens voor deelnemers in regeling 1991 2 Opbouw per jaar 1,75% 1,75% 1,75% 1,75% 1,75% Premie per jaar 22,6% 22,6% 21,6% 21,0% 21,0% Franchise 21.444 21.444 21.444 20.819 20.161 Maximumpensioengrondslag 28.042 27.272 26.359 25.386 24.857 Maximale pensioengevend salaris 49.486 48.716 47.803 46.205 45.017 Gegevens voor deelnemers in regeling 2006 3 Opbouw per jaar 2% 2% 2% 2% 2% Premie per jaar 21,0% 21,0% 20,0% 19,5% 19,5% Franchise 17.056 17.056 17.056 16.559 16.036 Maximumpensioengrondslag 57.013 56.018 54.648 52.749 51.491 Maximale pensioengevend salaris 74.229 73.074 71.704 69.308 67.527 8
Jaarverslag 2011 2011 2010 2009 2008 2007 Toeslagverlening Toeslag per 1 januari voor actieve deelnemers 0% 0% 0% 3,26% 1,50% Toeslag per 1 januari voor gewezen deelnemers en gepensioneerden 0% 0% 0% 1,19% 1,43% 1 De z-score is in oude stijl weergegeven. Bij de z-score nieuwe stijl wordt ten opzichte van de oude methodiek 1,28 bij de score opgeteld. 2 Regeling 1991 geldt voor werknemers geboren vóór 1 januari 1950 en die op 31 december 2005 reeds in dienst waren van een aangesloten werkgever. 3 Regeling 2006 geldt voor werknemers geboren op of na 1 januari 1950 dan wel de werknemers die op of na 1 januari 2006 in dienst zijn getreden van een aangesloten werkgever. Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 9
Verslag van het bestuur Pensioenfondsbestuur Algemeen Een pensioenfonds moet maatregelen treffen om te zorgen dat goed pensioenfondsbestuur is gewaarborgd. Met de invoering van de Pensioenwet per 1 januari 2007 zijn de principes voor goed pensioenfondsbestuur van de Stichting van de Arbeid (STAR) verankerd in het wettelijk kader. De STAR heeft hiervoor 32 principes opgesteld. De principes betreffen onder meer zorgvuldig bestuur, transparantie, openheid en communicatie, deskundigheid, verantwoording en intern toezicht. Integere bedrijfsvoering Het beleid van een fonds is gericht op een integere bedrijfsvoering. Deze verantwoordelijkheid is vastgelegd in artikel 143 van de Pensioenwet. Dit houdt onder meer in: een adequate administratieve organisatie en interne controle (AO/IC) en risicobeheersing; de analyse en de beheersing van integriteitrisico s; het voorkomen van belangenverstrengeling; de duurzame beheersing van (financiële) risico s; eenmaal per drie jaar een continuïteitsanalyse. Doelstelling Het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie is in het leven geroepen om werknemers en oud-werknemers te beschermen tegen financiële gevolgen van ouderdom en overlijden. Het bestuur Het bestuur van het fonds wordt gevormd door drie leden van de werkgeversorganisatie en drie leden van de werknemersorganisaties. De samenstelling van het bestuur was eind 2011: Leden namens werkgeversorganisatie P.G.J. de Bruyn, voorzitter (Koninklijk Verbond van Nederlandse Baksteenfabrikanten) L.H.H. Engels, plaatsvervangend voorzitter (Koninklijk Verbond van Nederlandse Baksteenfabrikanten) P.M. Lemmen (Koninklijk Verbond van Nederlandse Baksteenfabrikanten) Er zijn drie vacante posities voor plaatsvervangende leden namens de werkgeversorganisatie. Leden namens werknemersorganisaties J.P.M. Janssen, vicevoorzitter (FNV Bondgenoten) R.W. Vlietman, plaatsvervangend vicevoorzitter (CNV Vakmensen) Vacature (De Unie, vakbond voor Industrie en Dienstverlening) De heer J.A. Spruijt legde in 2011 in verband met herschikking van zijn werkzaamheden zijn functie als bestuurslid neer. Begin 2012 werd de heer Spruijt opgevolgd door de heer A. Jorna. Zijn benoeming als bestuurslid is inmiddels goedgekeurd door De Nederlandsche Bank (DNB). M.H. Hietkamp (CNV Vakmensen) is plaatsvervangend bestuurslid voor R.W. Vlietman. Er zijn twee vacante posities voor plaatsvervangende leden namens de werknemersorganisaties. 10
Jaarverslag 2011 Benoeming bestuursleden Bestuursleden mogen alleen worden benoemd als de toezichthouder van het fonds, De Nederlandsche Bank (DNB), geen bezwaar heeft gemaakt. Naar het oordeel van DNB moeten personen die het beleid van een pensioenfonds (mede) bepalen voldoende deskundig zijn met het oog op de belangen van de (gewezen) deelnemers en andere belanghebbenden. Procedure besluitvorming Het bestuur vergadert normaal gesproken viermaal per jaar en neemt besluiten in vergaderingen waarin ten minste twee werkgevers- en twee werknemersleden aanwezig zijn. Besluiten worden genomen bij meerderheid van stemmen. Deskundigheid van het bestuur Het bestuur heeft voor de bevordering en het op peil houden van de gewenste deskundigheid een deskundigheids plan opgesteld. Het deskundigheidsplan ziet toe op de deskundigheid van bestuursleden. In het plan worden afspraken vastgelegd over de wijze waarop de deskundigheid van het bestuur wordt bevorderd. Daarbij is afgesproken dat het bestuur als collectief over de vereiste deskundigheid beschikt. Bij elke mutatie in het bestuur wordt vervolgens nagegaan of de vereiste deskundigheid dan nog steeds aanwezig is. Elk jaar bespreekt het bestuur de deskundigheid. Zo nodig wordt het plan aangepast aan de actuele ontwikkelingen. Dat gebeurde ook in 2011. In het kader van het deskundigheidsplan houdt het bestuur jaarlijks een studiedag. Tijdens de studiedag besteedt het bestuur aandacht aan zaken die hun deskundigheid vergroten. In 2011 stond de studiedag in het teken van risicomanagement. Deskundigheid van de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan Naast de bestuursleden zijn ook de leden van de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan nadrukkelijk betrokken bij het goed functioneren van het fonds. In een tijd waarin de veranderingen in de pensioensector elkaar snel opvolgen en de financiële belangen steeds groter worden, ligt het voor de hand om ook ten aanzien van deze personen duidelijkheid te verschaffen over de kennis die nodig is om een goede gesprekspartner van het bestuur te kunnen zijn. In het Plan van Aanpak Deskundigheidsbevordering van de pensioenkoepels wordt dan ook aanbevolen om leden van deze organen op het benodigde deskundigheidsniveau te krijgen. In 2010 hebben zowel de deelnemersraad als het verantwoordingsorgaan hun eigen deskundigheidsplan vastgesteld. Deze is in 2011 geactualiseerd. De leden van de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan namen in 2011 ook deel aan de studiedag van het bestuur. Daarnaast was er een afzonderlijke studiedag voor de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan. Die stond in het teken van het pensioenakkoord en communicatie. Onafhankelijkheid bestuursleden Het bestuur behartigt de belangen van alle betrokken partijen. De beleidsvrijheid die het bestuur heeft, stelt extra eisen aan (mede)zeggenschap, verantwoording, toezicht, deskundigheid en transparantie in het kader van de besluitvorming van het bestuur en de gevolgen daarvan voor alle belanghebbenden. Daarom is naast de eis van een paritaire samenstelling van het bestuur de medezeggenschap van de deelnemers en pensioengerechtigden geregeld via de deelnemersraad. Er wordt verantwoording afgelegd over het gevoerde beleid aan het verantwoordingsorgaan. In het kader van intern toezicht worden de organisatie en de aansturing van het fonds getoetst door de visitatiecommissie. De visitatiecommissie publiceert haar onderzoeksresultaten eenmaal per drie jaar in het jaarverslag van het fonds. De bestuursleden publiceren daarnaast hun relevante (neven)functies in het jaarverslag. Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 11
Gedragscode Het bestuur kent een gedragscode. Het doel van deze code is het geven van regels en richtlijnen voor bestuursleden en andere door het fonds aan te wijzen of aangewezen betrokkenen. De regels en richtlijnen moeten conflicten tussen de belangen van het fonds en de privébelangen van betrokkenen voorkomen. Dit geldt ook voor mogelijke conflicten over het gebruik van vertrouwelijke informatie van het fonds voor privédoeleinden. Een compliance officer ziet toe op de naleving van de gedragscode. In 2011 rapporteerde de compliance officer dat er in het afgelopen jaar geen onregelmatigheden of bijzonderheden waren met betrekking tot de naleving van de gedragscode. Klachten- en geschillenregeling van het fonds Het fonds kent een klachten- en geschillenregeling. In het verslagjaar werden geen klachten voorgelegd aan het bestuur. Er werden evenmin geschillen aan de commissie van beroep voorgelegd. Nevenactiviteiten Het fonds voert geen nevenactiviteiten uit. Deelnemersraad De deelnemersraad is een adviesorgaan van het bestuur. Deelnemers en gepensioneerden kunnen via de deelnemersraad direct met het bestuur in contact treden over zaken die voor hen belangrijk zijn. De deelnemersraad bestaat uit twee vertegenwoordigers namens de actieve deelnemers en twee vertegenwoordigers namens de gepensioneerden. De zittingsperiode is vier jaar. De samenstelling van de deelnemersraad was eind 2011: Leden namens actieve deelnemers Vacature, voorzitter Vacature, vicevoorzitter In november 2011 legde de heer H.W. Speelman zijn functie in de deelnemersraad neer. Eind 2011 had de deelnemersraad twee vacatures namens de actieve deelnemers. Leden namens gepensioneerden S.A.G. Berende H. Kleba Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan is in 2009 geïnstalleerd. Het bestuur legt over zijn beleid en de uitvoering ervan verantwoording af aan het verantwoordingsorgaan. Tevens legt het bestuur verantwoording af over de naleving van de principes van goed pensioenfondsbestuur (Pension Fund Governance). Het verantwoordingsorgaan geeft jaarlijks een oordeel over het door het bestuur gevoerde beleid. Het oordeel van het verantwoordingsorgaan vindt u verderop in dit jaarverslag. 12
Jaarverslag 2011 Het verantwoordingsorgaan bestaat uit drie leden: één lid vertegenwoordigt de werknemers, één lid vertegenwoordigt de gepensioneerden en één lid vertegenwoordigt de werkgevers. De twee leden die zitting hebben in het verantwoordingsorgaan namens de deelnemers en de gepensioneerden zijn tevens lid van de deelnemersraad. De zittingsperiode is vier jaar. Eind 2011 was de samenstelling van het verantwoordingsorgaan: Lid namens werkgevers A.A.B. Slutter, voorzitter Lid namens actieve deelnemers Vacature, vicevoorzitter Eind 2011 had het verantwoordingsorgaan één vacature namens de actieve deelnemers. Lid namens gepensioneerden S.A.G. Berende Intern toezicht Voor het interne toezicht heeft het fonds gekozen voor een visitatiecommissie. De visitatiecommissie beoordeelt eens in de drie jaar de wijze waarop het fonds wordt bestuurd, de wijze waarop de pensioenregeling wordt uitgevoerd en de wijze waarop de langetermijnrisico s worden beheerst. De commissie bestaat uit drie onafhankelijke leden die zijn benoemd door het bestuur. De visitatiecommissie overlegt minimaal eenmaal per drie jaar met het bestuur. De visitatiecommissie rapporteert schriftelijk aan het bestuur. De onderzoeksresultaten van de visitatiecommissie worden opgenomen in het jaarverslag. Maatschappelijk verantwoord ondernemen Het pensioenfonds heeft een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het bestuur is zich daarvan bewust. Het fonds besteedt daarom aandacht aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dat betreft in het bijzonder algemene, sociale en economische aspecten van het fonds. Het fonds besteedt vooral aandacht aan de maatschappelijke vraagstukken over verantwoord beleggen. Meer informatie over verantwoord beleggen vindt u terug in het hoofdstuk Beleggingsoverzicht. Transparantie Het bestuur hecht veel waarde aan openheid en transparantie. Het bestuur probeert dit onder meer door zijn communicatiebeleid te bewerkstelligen. Meer informatie over het communicatiebeleid vindt u terug in het hoofdstuk Communicatie. Bestuurlijke commissies Beleggingscommissie De beleggingscommissie adviseert het bestuur over het te voeren beleggingsbeleid en beoordeelt de prestaties van de vermogensbeheerders. Daarnaast houdt de beleggingscommissie toezicht op de wijze waarop de vermogensbeheerders hun bevoegdheid tot het nemen van tactische beleggingsbeslissingen uitoefenen. De samenstelling van de beleggingscommissie was eind 2011: Leden namens werkgevers P.G.J. de Bruyn P.M. Lemmen Leden namens werknemers R.W. Vlietman, voorzitter J.P.M. Janssen Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 13
Werkgroep communicatie De werkgroep communicatie houdt zich bezig met de communicatie naar de belanghebbenden van het fonds. De samenstelling van de werkgroep communicatie was eind 2011: Namens de werkgevers P.G.J. de Bruyn Namens de werknemers J.P.M. Janssen Werkgroep implementatie De werkgroep implementatie hield zich bezig met de overdracht van de totale pensioenadministratie van Syntrus Achmea naar Cordares en de verdere administratieve verwerking hiervan bij Cordares. De werkzaamheden rondom de implementatie zijn in 2010 afgerond. De werkgroep implementatie is in 2011 opgeheven. Uitbesteding en adviseurs De administratie van het fonds is in 2011 uitgevoerd door Cordares Pensioenen. Het vermogen wordt beheerd door F&C Investments en Syntrus Achmea Vastgoed. De jaarrekening wordt gecontroleerd door KPMG Accountants N.V. en voorzien van een actuariële verklaring door de waarmerkend actuaris van Towers Watson. Het bestuur blijft te allen tijde eindverantwoordelijk voor alle activiteiten van het fonds en houdt toezicht op zijn adviseurs. Het fonds wordt bijgestaan door de volgende adviseurs: Algemeen adviseur Adviserend actuaris Beleggingsadviseur Communicatieadviseur Compliance officer HK Consultancy J.H. Klinkenberg Towers Watson drs. H.J.W. van Gemert AAG Investment Communication Consultancy Mevr. M. Verheul Van Gogh Communicatie & Onderzoek P.M. van Gogh APG BV Mr. Dr. E.M.G. Creusen Vertegenwoordiging Het bestuur werd gedurende het verslagjaar in de fondsen van Achmea Vastgoed vertegenwoordigd door R.W. Vlietman. In 2011 is het bestuur in het College van Opdrachtgevers van Cordares vertegenwoordigd door R.W. Vlietman en L.H.H. Engels. 14
Jaarverslag 2011 Hoofdlijnen Reservetekort en herstelplan Het fonds eindigde 2010 met een dekkingsgraad van 121%. De dekkingsgraad bleef ongeveer op datzelfde niveau tot de zomer van 2011. Vanaf augustus sloeg de onrust op de financiële markten echter toe. Hoge overheidstekorten in landen als Griekenland en Portugal leidden uiteindelijk tot de staatsschuldencrisis die wereldwijd voor financiële onrust zorgde. Dit had zijn weerslag op de Nederlandse pensioenfondsen. Ook het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie werd hierdoor getroffen. De dekkingsgraad van het fonds daalde in augustus naar 114%. Een maand later was deze zelfs gezakt tot 106%. In het laatste kwartaal van 2011 herstelde de dekkingsgraad zich weer enigszins. Eind december kwam deze uit op 110,6%. Rente naar historisch laag niveau De voornaamste oorzaak van de daling van de dekkingsgraad was de rente. Die is in 2011 sterk gedaald naar een historisch laag niveau. De rente is belangrijk, omdat het fonds zijn pensioenverplichtingen moet berekenen op basis van die rente. Dat betekent dat het fonds aan de hand van de rente bepaalt hoe hoog de verplichtingen moeten zijn. Bij een hoge rente hoeft het fonds minder aan verplichtingen te hebben. Maar bij een lage rente moet het fonds juist meer aan verplichtingen hebben. Doordat de rente zo sterk daalde in 2011, stegen de verplichtingen van het fonds. De dekkingsgraad daalde daardoor flink. Terug in reservetekort Het fonds moet reserves hebben. Die reserves moeten ervoor zorgen dat het fonds tegenvallende resultaten kan opvangen. Daarom moet het fonds minimaal een vereiste dekkingsgraad hebben van 116,4%. De werkelijke dekkingsgraad daalde echter onder dat niveau, met als gevolg dat het fonds een reservetekort heeft. Het fonds had in het verleden al eens een reservetekort. Toen had het fonds een herstelplan opgesteld. In dit herstelplan stonden maatregelen die ervoor moesten zorgen dat de dekkingsgraad binnen vijftien jaar weer op het minimaal vereiste niveau van 116,4% was. Gedurende 2010 steeg de dekkingsgraad boven dat niveau en raakte het fonds uit het reservetekort. In 2011 viel de dekkingsgraad echter terug en raakte het fonds weer in een situatie van reservetekort. Het herstelplan is daarom weer van kracht. Het fonds informeerde daarover De Nederlandsche Bank, de toezichthouder op de Nederlandse pensioenfondsen, die hiermee akkoord ging. Toeslagverlening, franchise en premie Het fonds had eind 2011 niet genoeg financiële middelen om per 1 januari 2012 een toeslag te kunnen verlenen. De opgebouwde en ingegane pensioenen werden daardoor niet verhoogd. Verder besloot het bestuur om de franchise per 1 januari 2012 te verhogen met de loonontwikkeling over 2011. De franchise werd hierdoor 2,77% hoger. In 2012 heeft het bestuur een besluit genomen over de premie voor 2012. De hoogte van de premies in 2012 is als volgt vastgesteld: 25,3% voor de deelnemers van Pensioenregeling 1991; 23,6% voor de deelnemers van Pensioenregeling 2006. Toeslagbeleid Het toeslagbeleid is per 1 januari 2011 gewijzigd. Zie voor het gewijzigde beleid het hoofdstuk Pensioenregelingen. Risicobeleid In de bestuursvergadering van 15 maart 2011 is het risicobeleid van het fonds herzien. Daarbij is het model FIRM van toezichthouder DNB als uitgangspunt genomen. Vervolgens zijn tijdens de studiedag van 13 september 2011 de onderkende risicocategorieën uit het risicobeleid geanalyseerd. De analyse betrof enerzijds het vaststellen van de zwaarte van het risico en anderzijds de mate van beheersing van het risico. Aansluitend is een norm bepaald waarmee de risicohouding van het fonds is vastgesteld. Daarnaast zijn er aanvullende maatregelen beschreven. Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 15
Het bestaande risicobeleid en de aanvullende maatregelen vormen gezamenlijk de basis voor de risicorapportage. UPO aan gewezen deelnemers in 2012 Het bestuur besloot in 2011 om medio 2012 gewezen deelnemers en ex-partners van (gewezen) deelnemers voor het eerst een Uniform Pensioenoverzicht (UPO) toe te sturen. Dit UPO ontvangen zij vervolgens elke vijf jaar. Daarnaast is afgesproken om van start te gaan met het traceren van gewezen deelnemers en ex-partners die nu zonder adres in de pensioenadministratie zijn geregistreerd. Van deze mensen wordt getracht hun huidige adres via de gemeentelijke basisadministraties te achterhalen. Zodra van iemand een actueel adres is achterhaald, krijgt deze ook een UPO. 16
Jaarverslag 2011 Communicatie Het bestuur staat voor openheid en transparantie. Het hanteert een communicatiebeleid dat recht doet aan deze waarden. Daarom wordt voortdurend gekeken naar mogelijke verbeteringen van de communicatie naar belanghebbenden van het fonds. Via de website en het periodieke blad Pensioennieuws worden de belanghebbenden op de hoogte gehouden van het gevoerde beleid en van de ontwikkelingen in de pensioenwereld. Daarnaast kunnen actieve deelnemers die geboren zijn na 1 januari 1950 gebruikmaken van de Pensioenplanner. De Pensioenplanner is een onderdeel van de website van het fonds en stelt actieve deelnemers in staat om berekeningen te maken van hun (toekomstig) pensioen. Pensioennieuws Pensioennieuws is een periodieke uitgave van het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie en het Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie. Met Pensioennieuws informeert het fonds zijn belanghebbenden op een laagdrempelige manier over belangrijke ontwikkelingen bij of rondom het fonds. In 2010 deed het fonds onderzoek naar zijn communicatie. Uit dat onderzoek bleek dat Pensioennieuws gewaardeerd wordt voor zijn nuttige informatie. Pensioennieuws is in 2011 tweemaal verschenen, in januari en september. Website Tijdens dat onderzoek kwam ook de website aan bod. Naar aanleiding van dat onderzoek besloot het bestuur in 2011 om te analyseren hoe de website werd bezocht in 2010. Op basis van die informatie kan het bestuur dan maatregelen treffen om de website verder te verbeteren. Uit het onderzoek naar het websitebezoek bleek dat de website in 2010 ruim 5.700 unieke bezoekers had gehad. Dat waren er ongeveer 480 per maand, wat neerkomt op ongeveer 8% van het totaal aantal deelnemers per eind 2010. De website werd vooral overdag geraadpleegd, waarbij een bezoek aan de website gemiddeld ruim 8 minuten duurde. Het onderzoek wordt in 2012 voortgezet. Daarbij zal ook worden gekeken naar de informatie die het meest wordt gezocht. Dit helpt het fonds om de website verder op de behoefte van de deelnemers en gepensioneerden aan te passen. Voorwaardelijkheidsverklaring en toeslagverlening Pensioenuitvoerders zijn wettelijk verplicht deelnemers te informeren over de toeslagverlening binnen de pensioenregeling. Voor deze communicatie gebruikt de pensioenuitvoerder teksten die door de AFM zijn voorgeschreven. Dit wordt een voorwaardelijkheidsverklaring genoemd. In de voorwaardelijkheidsverklaring wordt aangegeven of, en zo ja, hoe de toeslagen worden verleend over het huidige jaar. Ook geeft het inzicht in de toeslagverlening over de afgelopen drie jaar. Het bestuur wijzigde zijn toeslagbeleid per 1 januari 2011. Het verlenen van toeslagen is nu volledig afhankelijk van de financiële positie van het fonds. De ontwikkeling van de lonen en prijzen is niet langer een maatstaf. In plaats daarvan is de toeslag afhankelijk van de hoogte van de dekkingsgraad van het fonds. Pensioenoverzicht op mijnpensioenoverzicht.nl In 2010 hebben alle Nederlandse pensioenfondsen aansluiting gerealiseerd op mijnpensioenoverzicht.nl. Dat is een website waarop het voor alle Nederlanders mogelijk is om een overzicht te krijgen van alle pensioenen die zij opgebouwd hebben bij collectieve pensioenfondsen en verzekeraars. Ook het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie stelt zijn gegevens via die website ter beschikking. Mijnpensioenoverzicht.nl is sinds de eerste week van 2011 operationeel. Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 17
Pensioenontwikkelingen Pensioenakkoord Op 10 juni 2011 presenteerden het Ministerie van Sociale Zekerheid en Werkgelegenheid (SZW) samen met werkgeversorganisaties en vakcentrales het pensioenakkoord. Daarna duurde het nog tot eind september voordat de achterbannen van de vakcentrales en de Tweede Kamer hun instemming gaven. Vanaf dat moment was er werkelijk sprake van een akkoord. Het pensioenakkoord heeft betrekking op de AOW, de pensioenregelingen, de pensioenfondsen en de arbeidsparticipatie van oudere werknemers. Verhoging AOW-leeftijd In het pensioenakkoord is afgesproken dat de AOW-leeftijd omhoog gaat. Er komt een koppeling met de stijging van de levensverwachting. De AOW-leeftijd gaat per 1 januari 2020 naar 66 jaar en naar verwachting per 2025 naar 67 jaar. Als compensatie hiervoor gaat het niveau van de AOW de komende jaren (tot 2028) elk jaar met 0,6 procent extra omhoog. Nieuw stelsel voor aanvullende pensioenen Aan het nieuwe stelsel voor aanvullende pensioenen zijn hoge eisen gesteld. Het moet een robuust pensioenstelsel worden dat is opgewassen tegen schokken op de financiële markten en in staat is om de stijgende levensverwachting van deelnemers en gepensioneerden op te vangen. Het moet bovendien transparant zijn, voor zowel jongeren als ouderen acceptabel zijn en ook nog betaalbaar zijn. Belangrijke kenmerken van het huidige stelsel blijven bestaan: kapitaaldekking, verplichte deelneming aan de pensioen regelingen en onderlinge solidariteit tussen generaties. Het nieuwe pensioenstelsel zal pas tot nieuwe pensioenregelingen leiden nadat sociale partners daar op decentraal niveau afspraken over maken. Daarbij zal onder meer nog discussie gevoerd worden over wat er zal gebeuren met de pensioenaanspraken en -rechten die opgebouwd zijn in de oude pensioenregelingen. Wijziging van fiscale regels voor ingangsdatum aanvullend pensioen Een wijziging die al op betrekkelijk korte termijn zou worden doorgevoerd, is de verandering van de fiscaal voorgeschreven pensioenleeftijd. De verhoging is een gevolg van de koppeling van de pensioenleeftijd aan de stijging van de levensverwachting. De pensioenleeftijd zou aanvankelijk per 1 januari 2013 naar 66 jaar gaan en daarna naar 67 jaar per 1 januari 2015. Pensioenuitvoerders tekenden echter bezwaar aan tegen de snelle invoering van deze verhoging. Minister Kamp liet op 27 januari 2012 in een brief aan de Tweede Kamer weten dat hij tegemoet komt aan die bezwaren. Daardoor zal de fiscale richtleeftijd nu per 1 januari 2014 ineens naar 67 jaar worden verhoogd. Begin 2012 stemde de Tweede Kamer daarmee in. Keuze financieel toetsingskader voor pensioenfondsen De afspraken over de financiële kaders voor pensioenfondsen waren mogelijk het lastigste onderdeel van de onderhandelingen over het pensioenakkoord. Uiteindelijk is besloten tot een nieuw financieel toetsingkader (FTK2). In het FTK2 zijn voor pensioenfondsen meer mogelijkheden om risicodragend te beleggen. Dat geeft sociale partners de ruimte om een betaalbare pensioenregeling vast te stellen met een reële ambitie: een jaarlijks geïndexeerd pensioen. In het pensioenakkoord is overigens afgesproken dat ook het oude financiële toetsingskader, met een aantal bijstellingen, blijft bestaan. Sociale partners mogen kiezen van welk kader ze gebruik willen maken. Arbeidsparticipatie van oudere werknemers Over de verbetering van de arbeidsparticipatie van ouderen en de duurzame inzetbaarheid van werknemers was beduidend minder discussie. Het pensioenakkoord moet ertoe leiden dat oudere werknemers langer blijven doorwerken en dat werkgevers sneller oudere werknemers zullen aannemen. Bovendien moeten er nieuwe loopbaanfaciliteiten komen voor de ouder wordende werknemer. Daartoe vervallen onder meer de levensloopregeling en de spaarloonregeling per 31 december 2011. In plaats daarvan wordt per 1 januari 2013 de mogelijkheid tot vitaliteitssparen ingevoerd. 18
Jaarverslag 2011 Wijzigingen AOW Het afgelopen jaar zijn reeds andere wijzigingen van de AOW doorgevoerd. Enerzijds wordt de toeslag voor jongere partners gekort. Anderzijds verandert het moment waarop de AOW-uitkering ingaat. Verlaging AOW-toeslag voor jongere partners Per 1 augustus 2011 is de AOW-toeslag voor een jongere partner verlaagd. De AOW-partnertoeslag wordt verlaagd met 10%. De verlaging geldt niet als het inkomen van een huishouden lager is dan 30.000 per jaar. Door deze relatief hoge ondergrens blijven gepensioneerden met lage aanvullende pensioenen buiten schot. Ingang AOW op verjaardag In 2011 besloot het kabinet ook dat het ingangsmoment van de AOW verandert. Deze zal niet meer ingaan op de eerste dag van de maand waarin iemand de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. In plaats daarvan gaat de AOW in op de dag waarop die leeftijd wordt bereikt. De wijziging heeft vooral gevolgen voor mensen die vervroegd met pensioen zijn gegaan en laat in de maand jarig zijn. Hun vervroegde pensioen stopt immers op de laatste dag van de maand ervoor. Het ouderdomspensioen dat een dag later ingaat, is veel lager. Zij krijgen die maand echter een lagere AOW-uitkering dan normaal. De wijziging geldt vanaf 1 april 2012. Voorstel voor aanpassingen van de Wet Bpf 2000 In de Tweede Kamer ligt een wetsvoorstel ter behandeling waarin de artikelen 5, 6 en 7 van de Wet Bpf 2000 aangepast worden. Die artikelen gaan over de zogeheten markt- en overheidbepalingen. Die bepalingen schrijven voor hoe een verplichtgesteld bedrijfstakpensioenfonds moet omgaan met deelnemersgegevens, werkgeversgegevens en het gebruik van de naam van het bedrijfstakpensioenfonds voor commerciële doeleinden. In het wetsvoorstel staat een voorschrift om in de contacten met deelnemers en werkgevers alleen nog de naam van het bedrijfstakpensioenfonds zelf te gebruiken. De naam van de pensioen uitvoeringsorganisaties mag dan niet meer gebruikt worden. In het verslagjaar is de behandeling van het wetsvoorstel nog niet afgerond. Dat gebeurde begin 2012. Ontwikkelingen ten aanzien van samenstelling pensioenfondsbesturen In 2011 is veel gediscussieerd over wenselijke verbeteringen in het bestuur van pensioenfondsen. Zo stelde het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een wetsvoorstel op waarin regels staan voor meer deskundigheid in het pensioenfondsbestuur, een versteviging van het interne toezicht en een betere vertegenwoordiging van deelnemers en pensioengerechtigden. Het wetsvoorstel is inmiddels al een keer aangepast en moet nog besproken worden in de Tweede Kamer. Zetel voor gepensioneerden in bestuur Ondertussen lag in de Eerste Kamer nog een ouder wetsvoorstel ter behandeling. Dat wetsvoorstel gaat over het recht van gepensioneerden op een zetel in de besturen van bedrijfstakpensioenfondsen. De Eerste Kamer stemde daar begin 2012 mee in. Met minister Kamp is afgesproken dat het wetsvoorstel op 1 januari 2013 in werking treedt. Het gevolg voor een bedrijfstakpensioenfonds is in ieder geval dat pensioengerechtigden een eigen zetel in de besturen krijgen. Dat moet uiterlijk per 1 januari 2014 gerealiseerd zijn. Vanaf 1 januari 2013 is daar een jaar de tijd voor. Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 19
Meer diversiteit binnen pensioenfondsorganen Ook de Stichting van de Arbeid (STAR) heeft zich sterk gemaakt voor wijzigingen van het pensioenfondsbestuur. De STAR pleit namelijk voor meer diversiteit binnen de organen van pensioenfondsen. Daartoe stelde het een convenant op. Het convenant is ondertekend door verschillende maatschappelijke organisaties, waaronder vakbonden, werkgeversorganisaties, pensioenkoepels en koepels van ouderen. Deze partijen gaan zich inzetten om diversiteit binnen pensioenfondsorganen te bevorderen. Zij willen dat de organen een betere afspiegeling gaan vormen van de populatie van het fonds, naar leeftijd, geslacht en (migranten)achtergrond. De STAR beveelt onder meer aan om bij vacatures een profiel op te stellen dat voorziet in de gewenste verbetering van de diversiteit van het bestuur of een ander fondsorgaan. Verplichting tot crisisplan voor pensioenfondsen De Nederlandsche Bank heeft in 2011 bepaald dat pensioenfondsen een crisisplan moeten opstellen. Een crisisplan is een beschrijving van maatregelen die op korte termijn kunnen worden ingezet bij een fors dalende dekkingsgraad. Er moet dan ook een indicatie worden gegeven van de kritische dekkingsgraad waarbij de pensioenen verlaagd moeten worden. Daarnaast moet in het crisisplan zijn omschreven op welke manier het pensioenfonds een evenwichtige afweging van belangen realiseert en op welke manier het pensioenfonds de belanghebbenden informeert over het crisisplan. De pensioenfondsen moeten uiterlijk 1 mei 2012 een crisisplan hebben. 20