MASTER CLASS - UBA 18 juni 2009
Can we?
Verkoopsbevorderende technieken In België De WHPC De beperkingen in de huidige Belgische wetgeving De Richtlijn Oneerlijke Handelspraktijken van 11 mei 2005 Het EHJ arrest van 23 april 2009 De gevolgen voor de WHPC Onmiddellijke gevolgen Gevolgen op langere termijn: aangekondigde wetswijzigingen
De WHPC De WHPC van 14 juli 1991 Combinatie van: Consumentenbescherming Bescherming middenstand: solden, uitverkopen, premies, Na 1991: uitbreiding met verkoop met verlies, koppelverkoop, Recenter uitbreiding met EU-recht: misleidende reclame, verkoop op afstand, Uitgangspunt: uitgebreide reeks verboden of streng (beperkend) gereglementeerde technieken ter bescherming van de consument
De WHPC De WHPC van 14 juli 1991 Verboden en bijzonder gereglementeerde technieken: Koppelverkoop Verkoop met verlies Aankondiging van prijsvermindering Sperperiodes/soldenperiodes Waardebonnen Catch all: elke met de eerlijke handelsgebruiken strijdige daad die andere verkopers in hun beroepsbelangen kan schaden of die een of meer consumenten kan schaden
De WHPC Gezamenlijk aanbod / Koppelverkoop Principieel verbod van gezamenlijk aanbod Uitzonderingen «3 voor de prijs van 2» Monsters, chromo s, promotieartikels Getrouwheidskaarten
De WHPC Uitzonderingen op verbod op Koppelverkoop Voorwaarden voor «3 voor de prijs van 2» Afzonderlijke verkrijging tegen de gewone prijs Inlichting van de consument hierover Prijsvermindering = max 1/3 totale prijs
Uitzonderingen op verbod op Koppelverkoop De WHPC Voorwaarden voor «Monsters en chromo s» Verkrijgen samen met product Gratis aanbod Categorieën: - Het toebehoren van een hoofdproduct - De verpakking - Kleine producten of diensten - Monsters - Chromo s, vignetten en andere beelden - Titels tot deelneming aan wettig toegestane loterijen
Uitzonderingen op verbod op Koppelverkoop De WHPC Voorwaarden voor «Getrouwheidskaarten» Voorwaarde: Inschrijving bij de FOD Economie, specifieke vermeldingen Vrije vorm: verpakking, stempel, zegels, capsules, deksels, etiketten, bons,
De WHPC In de praktijk verboden vormen van koppelverkoop onder WHPC: «1+1 gratis», «1+2 gratis», «2+2 gratis», etc GSM + abonnement, water + yoghurt, kleding + CD Niet afzonderlijk verkochte artikels (6 flessen water die niet afzonderlijk te koop zijn) Producten van verschillende handelaars (cross selling) Sampling die minimale hoeveelheden overstijgt Sample of staal van derden
Waardebonnen/kortingsbonnen De WHPC Voorwaarden: Gratis bedeeld door handelaar Korting in geld uitgedrukt ( «%») Vermelding van het product/de categorie van producten Vermelding van de deelnemende handelaars indien nodig Vermelding van de geldigheidsduur (let op: niet tijdens sperperiode) Vermelding ID uitgever
Aankondiging van prijsvermindering De WHPC Principe :» Recht voor elke verkoper om zijn prijzen te verminderen MITS naleving van zekere voorwaarden Verboden:» Verkoop met verlies» Prijsvermindering tijdens sperperiode
De WHPC Vormvoorwaarden: 4 aanvaarde wijzen om prijsaanpassingen te afficheren: Nieuwe prijs naast doorstreepte oude prijs vermelding «nieuwe prijs» en «oude prijs» Vermelding van een kortingspercentage en van de oude prijs Vermelding van een globaal kortingspercentage op bepaalde categoriëen van producten Grondvoorwaarden: Effectieve prijsvermindering Een korting mag in geen geval voorgesteld worden als een gratis aanbod van producten of diensten
De WHPC Verboden onder de WHPC: «10 tot 20% korting» Verboden! geen uniform kortingspercentage «30 % de réduction sur les articles marqués d une croix» Enkel voor zover de categoriëen van producten waarop de korting van toepassing is door de klant geïdentificeerd kunnen worden zonder daarvoor de winkel te moeten betreden
De WHPC Sperperiodes/soldenperiodes Solden: seizoensopruiming van aan mode gebonden producten Basisvoorwaarden: In de normale verkoopslokalen Enkel voor ook gewoonlijk verkochte goederen Normale prijs = prijs gehanteerd tijdens sperperiode Werkelijke prijsvermindering verplicht
De WHPC Soldenperiode/sperperiode Voorwaarden mbt periode: Kleding, lederwaren, schoenen : solden enkel tussen 3/01 31/01 en tussen 01/07 en 31/07 Voor andere sectoren: ofwel bij KB bepaald, ofwel gelijk aan kledingsector Voorwaarden mbt sperperiode: Van 15/11 tot 02/01 en van 15/05 tot 30/06 : verbod op aankondigingen van prijsvermindering voorafgaand: verbod op aankondiging van prijsverminderingen die ingaan tijdens sperperiode
De WHPC Sperperiode/soldenperiode Bijgevolg verboden: Solden buiten voorziene periode Aankondiging prijsvermindering tijdens sperperiode
Verkoop met verlies De WHPC Principe: Verbod op verkopen met verlies van producten door handelaars - Verlies = verkoop onder de factuurprijs bij aankoop of met slechts een verwaarloosbare marge - Product: omvat in principe enkel goederen, geen diensten (maar diensten wel sanctioneerbaar als oneerlijke handelspraktijk + specifieke wetgeving van toepassing, cfr. verzekeringen) - Niet beperkt tot verkopen aan consumenten - Uitzonderingen: uitverkoop, etc
EG Richtlijn 2005/29 Richtlijn «betreffende de oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen jegens consumenten op de interne markt» Omzetten Omzettingstermijn: 12 december 2007 Doelstellingen: interne markt, met name Oogpunt bedrijven: reclame en verkopen Oogpunt consumenten: kopen Hoe? Wegwerken obstakels
EG Richtlijn 2005/29 Maximale harmonisatie B2C, niet B2B (>< WHPC) Welke consument? Gemiddelde consument: redelijke geïnformeerde, omzichtige en oplettende consument Zwarte lijst (vb. Kinderen) Bijzonder bevattelijke consument (leeftijd, lichamelijke of geestelijke handicap, lichtgelovigheid)
EG Richtlijn 2005/29 Wat verbiedt Richtlijn 2005/29? cascadesysteem Oneerlijke handelspraktijken Misleidend Agressief Zwarte lijst
EG Richtlijn 2005/29 Oneerlijke handelspraktijk: Vereisten professionele toewijding, en Verstoren economisch gedrag gemiddelde consument Professionele toewijding: het normale niveau van bijzondere vakkundigheid en zorgvuldigheid dat redelijkerwijs van een handelaar ten aanzien van consumenten mag worden verwacht, overeenkomstig eerlijke marktpraktijken en/of het algemene beginsel van goede trouw in de sector
EG Richtlijn 2005/29 Bijzondere gevallen: misleidende en agressieve handelspraktijken Misleidende handelingen en omissies «verboden wanneer zij, hun kenmerken en feitelijke context in aanmerking genomen, de gemiddelde consument ertoe brengen of kunnen brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen»
EG Richtlijn 2005/29 Zwarte lijst oneerlijk «onder alle omstandigheden» dus: geen «individuele toetsing» limitatief/uitputtend voorbeelden
Omzetting EG Richtlijn 2005/29 Gedeeltelijke herziening WHPC: bovenlaag oneerlijke handelspraktijken: art. 94/5 WHPC misleidende en agressieve handelspraktijken: onderafdelingen 3 en 4 zwarte lijst Niet: opheffen van principiële verboden op koppelverkoop en verkoop met verlies en principiële beperkingen op waardebonnen, solden, etc
Zaken C-261/07 en C-299/07 2 prejudiciële vragen: VTB/VAB tegen Total Belgium Galatea (lingerie) tegen Sanoma Magazines (Flair) Verbod koppelverkoop versus Richtlijn 2005/29
Zaken C-261/07 en C-299/07 Gezamenlijke aanbieding = handelspraktijk Maximale harmonisatie Cascadesysteem: criteria in richtlijn 2005/29 Zwarte lijst? Neen WHPC: vermoeden van onrechtmatigheid, principeel verbod, algemeen en preventief verbod WHPC: beperkte en vooraf vastgestelde uitzonderingen? Neen, want toetsing
Zaken C-261/07 en C-299/07 Juridische gevolgen: Rechter: niet toepassen Wetgever: opheffen/wijzigen Administratie: niet vervolgen
En nu? Géén principieel verbod Maar toetsing aan criteria (cascade): Zwarte lijst Misleidend of agressief Oneerlijk
En nu? Vanaf heden in principe mogelijk: GSM + abonnement «1+1 gratis», «1 + 2 gratis», «2+2 gratis» Gezamenlijke verkoop van producten van verschillende fabricanten Gezamenlijke verkoop van producten die niet los verkrijgbaar zijn (cfr Iphone) Chromo s, vignetten etc zonder oude beperkingen Getrouwheidskaarten zonder oude beperkingen
En nu? Blijven verboden: Misleidende koppelverkopen (bvb cliënt koopt zeer goedkope gsm met buitensporig duur abonnement zonder kosten daarvan te kunnen inschatten), Agressieve koppelverkopen (bvb opdringen van gekoppelde producten aan klanten) Koppelverkopen die ingaan tegen «vereiste professionele toewijding» (bvb gekoppelde verkoop van minderwaardige producten)
En later? Vraag: wat met verbodsbepalingen ter bescherming van de mededinging? Rol wetgever, rechter, administratie Verdere verduidelijkingen Hof van Justitie Duitse prejudiciële vraag Andere verbodsbepalingen
En de andere verkoopsbevorderende technieken? Principe van de prejudiciële beslissing kan naar analogie toegepast worden op andere verkoopsbevorderende technieken: Geen a priori verbod of beperking op bepaalde technieken Aftoetsen van geldigheidsvoorwaarden van een techniek aan cascadesysteem uit de richtlijn Individuele sanctionering bij misleidende, agressieve praktijken of bij praktijken die ingaan tegen «professionele toewijding»
Wedstrijden En de andere verkoopsbevorderende technieken? Mét aankoopverplichting = vanaf heden toegestane koppelverkoop Maar: als er sprake is van lottrekking of schiftingsvraag zorgt combinatie met aankoopverplichting ervoor dat gekwalificeerd als kansspel = kansspelwetgeving
En de andere verkoopsbevorderende technieken? Op basis van voorgaande kunnen we besluiten: Waardebonnen: Betalende waardebonnen zijn a priori mogelijk 20% op uw volgende aankoop ipv 20 cent op uw volgende aankoop Wellicht wel nog steeds: Verplichte vermelding categorieën (misleiding) Verplichte vermelding deelnemende handelaars (misleiding) Verplichte vermelding ID uitgever (misleiding + professionele toewijding) Vermelding geldigheidsduur (misleiding + professionele toewijding)
En de andere verkoopsbevorderende technieken? Aankondiging van prijsverminderingen: Aankondigingen van prijsvermindering blijft o.i. onderworpen aan minimumvereisten: Correcte prijsaanduiding «oude prijs» «nieuwe prijs» (misleiding + professionele toewijding) Effectieve prijsvermindering (misleiding) Verbod om korting voor te stellen als gratis aanbod blijft wellicht ook gelden (misleiding + aggressieve praktijk)
Sperperiode/soldenperiode: En de andere verkoopsbevorderende technieken? Principiële verbod om in bepaalde periodes te solderen verdwijnt wellicht = gans jaar solden mogelijk Sperperiode verdwijnt wellicht = gans jaar solden mogelijk Solden buiten normale verkoopslokalen zijn wellicht mogelijk Beperkingen die blijven gelden: Effectieve prijsvermindering (misleiding) Enkel voor normaal verkochte goederen (?) (professionele toewijding)
En de andere verkoopsbevorderende technieken? Verkoop met verlies: Principieel verbod is onhoudbaar Verkoop onder aankoopprijs zal toegelaten zijn, voor zover niet misleidend, agressief of in strijd met professionele toewijding Mogelijks gesanctioneerd: Verkoop met verlies als lokmidddel om duurdere artikelen te verkopen Verkoop met verlies om concurrentie uit te schakelen Terugkeer verbod in nieuwe gedaante
En de andere verkoopsbevorderende technieken? Met onmiddellijke ingang? Het arrest spreekt zich enkel uit over koppelverkoop Andere verkoopstechnieken kunnen er enkel naar analogie uit afgeleid worden Rechtszaken omtrent andere verkoopstechnieken nog steeds mogelijk totdat bevestiging door Cassatie/EHJ/Grondwettelijk Hof dat ook andere verkoopstechnieken niet langer principieel verboden kunnen zijn
En de andere verkoopsbevorderende technieken? En de toekomst? Minister Van Quickenborne kondigde reeds geruime tijd geleden wetgevende initiatieven aan Inhoud ervan voorlopig onduidelijk Minister is voorstander van afschaffing verboden op o.m. koppelverkoop en soldenregeling Andere partijen niet integraal gewonnen voor idee Risico op «recuperatie» verboden onder mom van mededingingsbescherming blijft bestaan
Dus Yes we can! Bedankt voor uw aandacht!
Contactpersonen Media & informatietechnologie Agnès Maqua, vennoot am@koan.be Bart Van den Brande bvdb@koan.be Axel Lefebvre axl@koan.be Olivia Battard oba@koan.be Europees recht Jean-Paul Hordies, vennoot jph@koan.be Pieter Paepe pp@koan.be