Water Safety Plans in Vlaanderen Verwachtingen en uitdagingen VMW-symposium Risicomanagement in de drinkwatersector: noodzaak of utopie? 26 /11/2008
1. Water safety plan concept 2. Water safety plans internationale ontwikkeling en EU-beleidsinitiatieven 3. Water safety plans in Vlaanderen krijtlijnen voor implementatie, uitdagingen en onzekerheden 2
Water Safety Plan - concept WSP-concept ontwikkeld door WHO The most effective means of consistently ensuring the safety of a drinking water supply is through the use of a comprehensive risk assessment and risk management approach that encompasses all steps in water supply from catchment tot consumer. WHO 3th edition Guidelins for drinking water quality hoofstuk 4 (2004) Concept ontwikkeld vanuit globale hoofddoelstelling WHO: bescherming volksgezondheid via maximale toegang tot veilig en gezond drinkwater op wereldschaal 3
Kernprincipes WSP 4
5
STAP 1 : Systeembeoordeling Beschrijf het waterbevoorradingssysteem Bron Behandeling Distributie Gebruiker Identificeer bedreigingen en evalueer risico s Bepaal controlemaatregelen, herevalueer en prioriteer risico s Ontwikkel en pas de verbeteringsplannen toe 6
Stap 2: Operationele monitoring Ontwikkel monitoringsstrategie voor controlemaatregelen Stap 3: Managementprocedures en communicatie Ontwikkel procedures voor acties en handelingen onder standaard omstandigheden crisisomstandigheden Ontwikkel programma s voor aansturing, training etc. 7
WSP internationale ontwikkelingen WSP-concept (RA/RM strategie) internationaal erkend en aanvaard in de drinkwatersector UNECE WHO Protocol on Water and Health IWA IWA congres Water Safety Plans: global experiences and future trends Lisbon may 2008 Europese Commissie 8
IWA congres Water Safety Plans: mei 2008 Lisabon Bedenkingen eerste reacties: Iedereen doet blijkbaar al aan Water Safety Planning - Variaties op het thema zijn talrijk!! Hoe ver ga je? Wat neem je mee? Hoe risico s waarderen? WSP lijkt kwestie van gezond verstand hoeft niet complex te zijn WSP speelt vaak in op vanuit beleidsoogpunt evidente aspecten die vaak erg operationeel zijn ( bv reservoirs afsluiten, bescherming winningsputten e.d.) 9
WSP in het EU drinkwaterbeleid 2008 herziening drinkwaterrichtlijn (EG 98/83) opname WSP-concept in nieuwe-dwd EC- WHO studie/samenwerking Support for the development of a framework for the implementation of water safety plans in the European Union Aantal belangrijke aanbevelingen naar EC 10
Kosten en baten WSP-strategie Voordelen voor de waterproducent Invoeren WSP-concept is een realiteitstest voor het systeem met test robuustheid i.k.v. kwaliteitsgarantie Bedreigingen worden sneller en /of beter geïdentificeerd dankzij operationele monitoring Formaliseert de procedures voor kwaliteitsgarantie en maakt ze coherent Zorgt voor focus van middelen en aandacht op de meeste relevante kritische punten Instrument om value for money te garanderen in investeringsprogramma s analoge conclusies op het IWA-congres 11
Kosten en baten WSP-strategie Voordelen voor de verantwoordelijke overheid Zorgt voor algemeen kader voor RA/RM met evaluatie en auditing gestandardiseerd wijze Vergroot het vertrouwen in continue kwaliteitsbewaking en kwaliteitsbeheer van drinkwater Vergroot de kennis inzake de operationele aspecten van de waterproductie, de waaier van bedreigingen en wat er allemaal fout kan gaan relatie met compliance DWD Stimuleert het samenwerking tussen waterproducenten en milieuadiministraties Zorgt eerder voor kwaliteitsgarantie dan voor kwaliteitscontrole 12
Kosten en baten WSP-strategie Voordelen voor verbruiker Verhoogde kwaliteitsgarantie minder onderbrekingen levering etc. Vertrouwen in het product drinkwater vergroot als kan aangetoond worden dat het op continue basis wordt bewaakt en beheerd via een transparant en auditeerbaar systeem Openheid rond problemen zorgt voor vergroot vertrouwen 13
Kosten en baten WSP-strategie Kosten verbonden aan WSP Moeilijk in te schatten Algemeen lijken kosten zelf-regulerend Kosten hoger voor kleinere maatschappijen MAAR voordelen overstijgen kosten = algemene conclusie analoge conclusies op het IWA-congres 14
Overige aanbevelingen Voorzien in een lange opstart-fase goede WSP implementatie kost tijd + nood aan uniforme aanpak Richtlijnen voor EU-lidstaten zijn nodig Nood aan onafhankelijke evaluatie en goedkeuring WSP Verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Identificatie en evaluatie van ALLE bedreiging van bron tot kraan is taak waterproducent cfr WSP Controlemaatregelen door waterproducent binnen hun bevoegdheden (behandeling en distributie) Controlemaatregelen voor bronbescherming etc overheid / sectoren / etc. 15
WSP in nieuwe DWD? Herziening DWD huidige stand van zaken: Voorjaar 2002 verschillende expert meetings en stakeholder consultations Planning EC proposal -tekst klaar in najaar (oktober november) Momenteel geen voorstel Recent nota van DG Environment melding artikel 12 meeting in december! Momenteel dus geen duidelijkheid rond wijze hoe WSP zal worden opgenomen in DWD Wat zijn verplichtingen voor de lidstaten? Hoe ver gaat DWD in detail rond WSP? 16
WSP in nieuwe DWD? Studie herziening chemische parameters consultant DHI Integratie van WSP-aanpak in DWD!! Huidige DWD gaat uit van vaste lijst van stoffen die moeten worden gemeten met mininmumfrequentie aan de kraan - waarden OK dan is er sprake van compliance Grote beperkingen! Potentiële contaminanten kunnen nooit allemaal worden opgenomen niet kosten-effectief! WSP-aanpak laat dit wel toe meer zekerheid over reële bedreigingen 17
WSP in nieuwe DWD? Aanbeveling tot opdelen chemische parameters in 2 monitoring groups Goep 1: Parameters die MOETEN opgenomen worden in nationale wetgeving 1A - parameters (bv nitraat fluriode pesticiden) 1B - indicatorparameters (bv ijzer, geur) monitoringverplichting (compliance) of aantonen via metingen of RA dat ze niet in water zitten analoog aan huidige DWD 18
WSP in nieuwe DWD? Groep 2: Parameters, stoffen of stofgroepen beheerd onder het WSPconcept 2A - parameters die niet algemeen voorkomend zijn in DW en waarvoor analysetechnieken bestaan compliance monitoring indien het WSP een risico aantoont. (bv bromaat / THM / ) 19
WSP in nieuwe DWD? Groep 2: Parameters, stoffen of stofgroepen beheerd onder het WSPconcept 2B - parameters (stoffen) die niet in routine worden gemeten vaak omdat analysemethoden ontbreken of niet in routine toepasbaar zijn (bv. toxines, hormoonverstorende stoffen, pharmaceutica ) compliance monitoring niet haalbaar! compliance met DWD doelstelling via WSP - controlemaatregelen waar mogelijk - zorgen voor effectieve barrières in de behandeling - operationale monitoring om te garanderen dat barrières en controlemaatregelen goed werken 20
WSP in nieuwe DWD? Standpunten van consultant DHI. Nog geen akkoord door DG Environment. 21
WSP in nieuwe DWD? JA maar een (weinig) duidelijkheid! Veel onzekerheden voor beleidsmakers (en waterproducenten) Timing? Toch al veel initiatieven binnen individuele lidstaten: UK, Portugal, Nederland, Frankrijk, WSP in Vlaanderen? 22
Afweging omtrent WSP Risicomanagement in de drinkwatersector: noodzaak of utopie? Risocomanagment in de drinkwatersector: kwestie van gezond verstand en realiteit! Risicomanagment conform WSP-concept: onafwendbaar! 23
VMW-symposium Riscomanagement in de drinkwatersector: noodzaak of utopie Vanuit beleidsstandpunt toezicht drinkwater: Start proces implementatie WSP in Vlaanderen! 24
WSP in Vlaanderen Krijtlijnen en uitgangspunten WSP implementatie in Vlaanderen WSP-strategie is waardevol. Vlaanderen steunt evolutie op EUvlak Uitdagingen voor de waterproducent nemen toe! Toenemende milieuvraagstukken en bedreigingen. (bv pesticiden, hormoonverstorende stoffen) Verantwoording tav overheid en media / klant WSP biedt voordelen! 25
WSP in Vlaanderen WSP-invulling taak voor waterproducenten WSP is een plan voor en door de waterproducent (cfr benefits and cost WHO-studie en internationale consensus) Verwachting nieuwe DWD : lidstaten zullen de verplichting krijgen om aan te tonen dat (alle) drinkwatervoorzieningen werken onder een goedgekeurd WSP. Gelet op huidige Decreet (24/5/2002) en BVR 13/12/2002 drinkwaterproducent is hoofdrolspeler 26
WSP in Vlaanderen WSP-strategie implementatie moet bijdrage tot verhogen van de kwaliteitsgarantie drinkwaterkwaliteit WSP stelt principe monitoring ifv risico MAAR concept moet zijn: Niet a priori minder meten maar beter en gerichter Huidig niveau van kwaliteitsgarantie mag NIET dalen. 27
WSP in Vlaanderen WSP-invulling NIET met de rem op! WSP bereikt pas doel als ALLE risico s worden erkend (bv bronvervuiling, hulpbronafhankelijkheid, terreur, ) Eerste generatie WSP wellicht niet volledig Alle risico s kunnen wellicht niet op korte termijn worden weggenomen meerjaren actieplannen acties nodig door derden Identificatie van risico s waarvoor controlemaatregelen buiten de bevoegdheden vallen van DWM is op zich nuttig - opstart overleg met (milieu)overheid / sectoren / 28
WSP in Vlaanderen WSP s zijn geen statische plannen - WSP-strategie is dynamisch WSP (RA/RM) moet deel uitmaken van dagdagelijkse werking Continue aandacht en cyclische herziening WSP toenemende volledigheid controlemaatregelen 29
WSP in Vlaanderen Openstaande vragen en onzekerheden Wie bepaalt hoe het WSP er moet uitzien? Invulling kan op verschillende wijze - afhankelijk van type winning : oppervlaktewater / ondiep grondwater / diep grondwater Basisprincipes WSP-strategie (cfr WHO-draft manuel) moeten wel worden gerespecteerd. Eénduidigheid in interpretatie in Vlaanderen is noodzaak 30
WSP in Vlaanderen VOORSTEL PLAN VAN AANPAK Oprichting werkgroep WSP in Vlaanderen Samenstelling : Vertegenwoordigers drinkwaterproducenten (van alle DWM of focus op grootste producenten) Kwaliteitsverantwoordelijke Verantwoordelijke productie Vertegenwoordigers VMM Toezichthouder drinkwater (kwaliteitsbeheerders oppervlaktewater / grondwater) 31
WSP in Vlaanderen Doel en werkplan werkgroep Opstarten proces WSP-implementatie in Vlaanderen Uitwisseling standpunten (DWM overheid), evaluatie van mogelijkheden Evaluatie huidige procedures kwaliteitsgarantie wat is er - wat is de afstand tot volledige WSP-implementatie Opstarten van pilootprojecten ifv types drinkwatervoorzieningen Timing: start begin 2009 VMM Afdeling Operationeel Waterbeheer neemt initiatief. 32
WSP in Vlaanderen Wie gaat het WSP goedkeuren? Wie gaat de uitvoering controleren? ONDER VOORBEHOUD EU-bepalingen goedkeuring en onafh. audit? Goedkeuring - VMM afdeling Operationeel Waterbeheer cfr huidige controleprogramma s Audit :??? 33
Rol VMM in WSP VMM is toezichthouder drinkwater (ism Tovo) specifieke taken Kern WSP bron kraan - evaluatie risico s - nemen van controlemaatregelen - opvolgen controlemaatregelen raakvlak werking en bevoegdheden VMM inzake oppervlaktewateren grondwaterkwaliteitsbeheer 34
Rol VMM in WSP VMM als partner voor DWM in WSP-invulling Aftoetsing mogelijkheden inzake Verbeterde doorstroming kwaliteitsgegevens oppervlaktewater en grondwater Aanpassing of afstemming bestaande monitoringprogramma s in de invloedsgebieden van de drinkwaterwinningen gericht op locatiespecifiek risico s zie Werkgroep WSP in Vlaanderen 35
VRAGEN? 36