J A A R V E R S L A G 2 0 11

J A A R V E R S L A G 2 0 11 kantoor De Deel : Kampweg 2, 3981 EX Bunnik telefoon : 030 6570700 e-mail : info@vwbunnik.nl

Elke ochtend, tussen het aandoen van zijn linker- en rechterschoen, trekt zijn hele leven even langs. Soms komt de rechterschoen er dan bijna niet meer van. Judith Herzberg 2

Voorwoord Ieder jaar opnieuw zijn er verspreid over de hele wereld nieuwe brandhaarden waar politiek betrokken inwoners en bevolkingen in brede zin, het slachtoffer zijn van geweld, agressie en martelingen. Het leidt er steeds weer toe dat mensen hun land ontvluchten en daarmee de status van vluchteling krijgen. Eén van de gevolgen is, dat zij zich als asielzoekers ergens in Europa, in Nederland melden. In Europees verband en daardoor ook in Nederland is de toelating van vluchtelingen een chronisch discussie- en beleidspunt. Ruimhartigheid aan de ene kant botst herhaaldelijk met het beperken van de toelating van vluchtelingen aan de andere kant. Deze discussie speelt op internationaal niveau en ook de Nederlandse overheid neemt hierin standpunten in. Naast officiële standpunten tonen artikelen in kranten en tijdschriften de gevoeligheid van dit onderwerp. Het onderwerp leeft ook in dagelijkse discussies op straat en tijdens diverse bijeenkomsten. Wat is een humaan vluchtelingenbeleid? Hoe leggen we onze standpunten naast de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens? Hoe gaan we om met het ook door Nederland onderschreven Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties? Zoeken we naar een zo humaan mogelijke interpretatie van regels of gaan we primair uit van bescherming van onze eigen vaak materiële verworvenheden? Welke positie geven wij vluchtelingen in onze samenleving, nationaal en lokaal? Zien wij hen als een kwetsbare groep of benadrukken wij hun sterkte doordat zij getoond hebben te staan voor hun eigen meningen en opvattingen, waardoor zij hun land moesten ontvluchten? Vanuit hun persoonlijke stellingnamen gaat het meestal om sterke mensen maar hoe sterk zijn zij nog door alles wat zij hebben ondervonden, door hun vlucht, door afgewezen te zijn? Als individuele persoonlijkheid vaak sterk, maar als groepering in onze samenleving hebben vluchtelingen een kwetsbare positie. Kwetsbaar ben je in een samenleving wanneer je op diverse fronten afhankelijk bent van anderen, van de overheid en van instellingen. Kwetsbaar ben je wanneer de mogelijkheden om je eigen ambities te realiseren, iemand te kunnen zijn zoals je dat wilt, voortdurend en op vele gebieden beperkt worden door de omstandigheden waarin je verkeert: een emotioneel beladen verleden, onzekerheid over je status, een minimaal inkomen, geen werk en vanwege de taal vaak beperkt in de communicatie. Kwetsbaar ben je wanneer je merkt dat de mogelijkheden voor de ontwikkeling van jouw kind gering zijn en soms niet in overeenstemming zijn met de Universele Rechten van het Kind. Lokaal vluchtelingenwerk is niet los te denken van vragen zoals hierboven verwoord. Vragen die de discussie steeds weer oproepen, vragen die sturend zijn voor de manier waarop de Vluchtelingen Werkgroep Bunnik in gesprek met de bevolking en met de politiek haar weg vindt ten dienste van de vluchtelingen, onze medeburgers, die hier wonen. In die zin hebben de medewerkers en de coördinator van VWGB zich in 2011 ingezet, in samenwerking met de hier gehuisveste vluchtelingen, om hen een plaats in onze gemeenschap te laten vinden die hen hopelijk nieuwe perspectieven biedt. Rob de Coole, voorzitter 3

Inhoudsopgave Voorwoord 3 Inleiding 6 Hoofdstuk I Algemene informatie 7 Hoofdstuk II Samenwerking zorgt voor verbinding 12 Hoofdstuk III Communiceren, hoe doe je dat als je de taal niet spreekt 16 Hoofdstuk IV Financiën 17 Medewerkers 18 4

Inleiding Dit jaar staat ons verslag in het teken van Communicatie. Voor vluchtelingen is communicatie in de Nederlandse taal één van de grootste uitdagingen waarmee zij te maken krijgen tijdens hun inburgering. Een tolk kan tijdelijk waardevol zijn maar uiteindelijk moet en wil iedere vluchteling zich de Nederlandse taal voldoende eigen maken. Communicatie is het met elkaar in verbinding staan van mensen om te overleggen of berichten uit te wisselen. Bij communicatie zijn altijd tenminste twee partijen betrokken in de rol van zender en ontvanger. Over verbinding is te lezen in hoofdstuk II. Daarin staat beschreven welke verbindingen de organisatie Vluchtelingen Werkgroep Bunnik (VWGB) legt om vluchtelingen een goede begeleiding te bieden en welke activiteiten er zijn zodat vluchtelingen zelf de zo belangrijke verbindingen kunnen leggen. Hoe dat nu gaat, communiceren terwijl je de taal nog niet spreekt wordt beschreven in hoofdstuk III. Twee vluchtelingen vertellen hun ervaringen. In hoofdstuk IV geven we u inzicht in onze financiële situatie. We sluiten het verslag af met een overzicht van onze medewerkers. Uiteraard beginnen we met hoofdstuk I waarin u kunt lezen hoe de stichting Vluchtelingen Werkgroep Bunnik heeft gefunctioneerd in 2011. 5

I Algemene informatie Vluchtelingen in de gemeente Bunnik De stichting Vluchtelingen Werkgroep Bunnik zet zich op basis van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens in voor de bescherming van asielzoekers en vluchtelingen in de gemeente Bunnik. Op basis van artikel 14, lid 1 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) waarin is vastgesteld dat het zoeken van asiel een mensenrecht is, is op 28 juli 1951 het Internationaal Verdrag betreffende de Status van Vluchtelingen ofwel de Conventie van Genève betreffende de Status van Vluchtelingen opgesteld. Dit verdrag regelt de plicht van de aangesloten landen om een vraag om asiel in behandeling te nemen of verbiedt althans asielzoekers te verwijderen naar het land van herkomst. Artikel 14, lid 1 van de UVRM luidt: Een ieder heeft het recht om in andere landen asiel te zoeken en te genieten tegen vervolging. Artikel 1 van het Vluchtelingenverdrag definieert een vluchteling als: Een persoon die uit gegronde vrees voor vervolging wegens zijn ras, godsdienst, nationaliteit, wegens het behoren tot een bepaalde sociale groep of wegens zijn politieke overtuiging, zich bevindt buiten het land waarvan hij de nationaliteit bezit, en die de bescherming van dat land niet kan of, uit hoofde van bovenbedoelde vrees, niet wil inroepen, of die, indien hij geen nationaliteit bezit en verblijft buiten het land waar hij vroeger zijn gewone verblijfplaats had, daarheen niet kan of, uit hoofde van bovenbedoelde vrees, niet wil terugkeren. De doelstelling van de Stichting Vluchtelingen Werkgroep Bunnik is: het zich op basis van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens inzetten voor de bescherming van asielzoekers en vluchtelingen in de gemeente Bunnik door persoonlijke steun en belangenbehartiging bij hun toelating, opvang en maatschappelijke participatie. Vluchtelingen Werkgroep Bunnik (VWGB) geeft uitvoering aan haar doelstelling met een bestuur dat richting geeft aan de organisatie, een team van vrijwilligers dat het werk uitvoert en een coördinator die de dagelijkse leiding heeft. Vluchtelingen in begeleiding VWGB biedt vanaf het moment dat de vluchteling in de gemeente aankomt drie jaar begeleiding. De eerste periode van enkele maanden tot een jaar is de begeleiding intensief, er moet veel geregeld worden. De jaren daarna hangt de intensiteit van de begeleiding af van veel factoren. Gezinnen met kinderen hebben andere vragen dan alleenstaanden en hebben vaak meer ondersteuning nodig. Vluchtelingen die al een westerse taal spreken leren meestal gemakkelijker Nederlands en begrijpen daarom wat sneller de regels in onze samenleving. Alleenstaande moeders hebben extra hulp nodig want zij moeten inburgeren en hebben tegelijkertijd de zorg voor een of meer kinderen. Maar ook een voor Nederlanders logische handeling kan voor een vluchteling een belemmering zijn. Bijvoorbeeld, in onze samenleving is fietsen zo gewoon dat de infrastructuur van Nederland ervan 6

uitgaat dat iedereen kan fietsen. De afstand tot winkels, de afstand tot publieke voorzieningen, het openbaar vervoer zijn ingesteld op bereikbaarheid per fiets. Al deze voorzieningen zijn moeilijker bereikbaar als je niet gewend bent te fietsen of dat nog niet kunt. Zo n ontdekking is een van de aspecten die de begeleiding van vluchtelingen boeiend maakt. Taakstelling huisvesting vluchtelingen Gemeenten zijn wettelijk verplicht vluchtelingen te huisvesten volgens de Taakstelling Huisvesting Vergunninghouders. Dat gebeurt volgens een verdeelsleutel, gebaseerd op het totaal aantal inwoners van de gemeente. De hoogte van de taakstelling wordt ieder half jaar vastgesteld door het ministerie van Justitie en opgedragen aan gemeenten. Het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) draagt zorg voor de uitvoering van deze taakstelling. De gemeente Bunnik had voor heel 2011 een taakstelling van 9 personen en nog een achterstand van 1 persoon. In 2011 zijn 6 personen gehuisvest. De daadwerkelijke huisvesting hangt af van de woningen die aangeboden worden door woningbouwvereniging Portaal en de SSH. Het jaar eindigde met een achterstand in de taakstelling van 4 personen. Het aantal cliënten dat VWGB begeleidt is hoger dan het aantal mensen dat gehuisvest wordt in het kader van de taakstelling. Dit kan verschillende redenen hebben. In 2011 speelde mee dat er 2 gezinsherenigingen zijn gerealiseerd en die gezinnen zijn in hetzelfde jaar vertrokken naar een andere gemeente. Deze gezinnen tellen in Bunnik niet mee met de taakstelling, maar zijn wel gedurende de maanden dat zij in de gemeente verbleven, intensief begeleid. De uitkomst over het gehele jaar is dat er net zoveel mensen zijn aangekomen als dat er zijn vertrokken. totaal aantal cliënten, onder begeleiding van Vluchtelingen Werkgroep Bunnik man vrouw kinderen onder de 12 jaar 1 januari 2011 14 10 5 29 totaal start begeleiding + 3 + 4 + 8 + 15 beëindiging begeleiding - 3-4 - 8-15 31 december 2011 14 10 5 29 De vluchtelingen die in de gemeente Bunnik begeleid worden, zijn afkomstig uit de volgende landen: Somalië, Oeganda, Afghanistan, Syrië, China, Turkije en Azerbeidzjan. Vluchtelingen uit begeleiding Na de begeleidingsperiode worden vluchtelingen oud-cliënt. Het einde van de begeleiding houdt in dat er een eindgesprek plaatsvindt met de cliënt, begeleider en coördinator. In dat gesprek wordt teruggekeken op de begeleidingsperiode, op hetgeen bereikt is en welke zaken nog spelen. Dat zijn vaak thema s die te maken hebben met gezinshereniging, vervolg van de inburgering en vragen over huisvesting. Er worden dan zo nodig afspraken gemaakt over deze zaken. Het einde van de 7

begeleidingsperiode houdt niet automatisch in dat er geen contact meer mogelijk is met VWGB. Het gebeurt regelmatig dat er opnieuw voor een korte periode begeleiding plaats vindt. In 2011 zijn oud-cliënten met vragen en verzoeken om hulp gekomen over de volgende onderwerpen: vragen over betaling van ziektekostenverzekering, vragen over de overgang van bijstand naar werk, verzoeken om een andere woning, vragen om hulp bij belastingzaken, hulp bij opgelegde sancties door de RSD en hulp bij schuldenproblematiek. Het team Een team van vrijwillige medewerkers begeleidt de vluchtelingen vanaf het moment dat zij aankomen in de gemeente, meestal letterlijk op het station van Bunnik. In de loop van de begeleidingsperiode passeert een heel scala aan uiteenlopende activiteiten de revue. Het bieden van hulp en begeleiding aan vluchtelingen zorgt ervoor dat je als vrijwilliger met allerlei verwachte en onverwachte situaties te maken kunt krijgen. Het delen van de ervaringen van vrijwilligers onderling en in overleg met de coördinator vindt plaats in de maandelijkse teamvergaderingen. Daarnaast vindt regelmatig ad hoc overleg plaats tussen een vrijwilliger en de coördinator. Het jaar 2011 begon goed met de kennismaking met twee nieuwe teamleden. Deze teamleden zijn blijvers gebleken en zij maken sindsdien deel uit van het team. In 2011 hebben wij afscheid genomen van Hanneke de Raaij, zij stopte halverwege het jaar met haar werkzaamheden omdat haar betaalde werk meer tijd in beslag nam. Hanneke heeft naast de begeleiding van een gezin een belangrijke bijdrage geleverd aan de Takenlijst en de ontwikkeling van het Werkboek begeleiders. Daarna is zij toegetreden tot het bestuur van VWGB. Het bestuur Het bestuur heeft zich in 2011 intensief beziggehouden met de financiële situatie van VWGB. Dit had ondermeer te maken met onduidelijkheid over de definitieve vaststelling van de subsidies van voorgaande jaren door de gemeente. Over deze achterstand bij de gemeente heeft veelvuldig bestuurlijk overleg plaats gevonden. VWGB heeft na de uiteindelijke vaststelling van de jaarrekeningen en subsidies van voorgaande jaren bezwaar ingediend. Op formele gronden is dit bezwaar afgewezen. Dit heeft ertoe geleid dat VWGB de tekorten, ontstaan door de vaststellingen van lagere subsidies dan begroot, van het saldo van het noodfonds heeft moeten afschrijven. Los van deze financiële problemen is zowel op bestuurlijk als op uitvoerend niveau de samenwerking met de gemeente goed en constructief. In het reguliere overleg met de wethouder en tijdens inspraakavonden van de gemeenteraad heeft VWGB duidelijk gemaakt dat voorgenomen bezuinigingen onvermijdelijk de kwaliteit van de begeleiding en hulpverlening aan vluchtelingen zullen raken. Over de steeds weer veranderende regels door de landelijke overheid, waar vluchtelingen mee te maken hebben, is goed overleg met de gemeente nodig. De gemeente Bunnik heeft VWGB verzocht om te onderzoeken of meer structurele samenwerking met Gilde Samenspraak tot de mogelijkheden behoort. Voor een goede samenwerking met onze samenwerkingspartners Vluchtelingen Werkgroep Wijk bij Duurstede, Vluchtelingen Werkgroep Utrechtse Heuvelrug en Steunpunt Vluchtelingen De Bilt is het belangrijk dat er op bestuurlijk vlak samenwerking is. Twee keer per jaar bespreken de afgevaardigden van de besturen relevante zaken. Een van de onderwerpen betreft het contact met de gemeenten. In toenemende mate draagt de Regionale Sociale Dienst Kromme Rijn Heuvelrug 8

(RSD) zorg en verantwoordelijkheid voor uitvoerende taken die door de overheid bij de gemeenten neergelegd zijn. Dit betekent dat er steeds meer een uniform beleid komt voor sociale wetten en regelingen zoals de bijstandsuitkering, inburgering en minimabeleid. De besturen onderzoeken in welke zaken gezamenlijk opgetrokken kan worden en welke zaken ieder voor zich regelt. Een belangrijk gezamenlijk aandachtspunt voor de besturen in 2011 was de toenemende zwaarte van het werk van de begeleiders en de coördinatoren. Dit komt doordat de problematiek waar vluchtelingen mee te maken hebben toeneemt, financiële en administratieve regelingen zijn ingewikkelder geworden en hulp is niet altijd vanzelfsprekend of korte termijn voorhanden. De coördinatoren hebben een inventarisatie gemaakt van deze problematiek, die door het bestuur van Wijk bij Duurstede is aangevuld en vastgelegd in een strategische notitie. Dit is in het bestuurlijk overleg besproken, de conclusies zijn gedeeld en kunnen door de groepen afzonderlijk gebruikt worden in hun contacten met de eigen gemeente. Een ander onderwerp is de subsidieverstrekking. Elk bestuur bespreekt naar aanleiding van het aantal cliënten en de omvang en de aard van de werkzaamheden, de vaste kosten en de hoogte van het subsidiebedrag van de eigen gemeente. Landelijke ontwikkelingen, die van invloed kunnen zijn op de subsidieverstrekking, worden met elkaar besproken. Het gaat dan bijvoorbeeld om ontwikkelingen met betrekking tot het aantal te huisvesten vluchtelingen, de gemeentelijke bezuinigingen en de veranderingen in de Wet Inburgering. Het bestuur is verheugd dat in 2011 mevrouw Hanan Shamoun is toegetreden tot het bestuur. Zij is oud-vluchtelinge en woont met haar man en twee dochters al geruime tijd in Bunnik. Zij is een voorbeeld van een geslaagde inburgering en heeft dit bereikt dankzij een goede beheersing van de Nederlandse taal èn dankzij vele vrijwilligerstaken die zij vervult. Regionale samenwerking op uitvoerend niveau De samenwerking tussen de Vluchtelingen Werkgroepen Bunnik, Wijk bij Duurstede, Utrechtse Heuvelrug en Steunpunt Vluchtelingen De Bilt vindt steeds meer zijn vorm. De coördinatoren overleggen regelmatig en trekken samen op richting de Regionale Sociale Dienst Kromme Rijn Heuvelrug, Bureau Nieuwkomers en de taalaanbieders. Ontwikkelingen met betrekking tot inburgering, huisvesting en sociale zaken worden gezamenlijk doorgenomen en waar nodig wordt actie ondernomen richting de eigen gemeente. Ook wordt gezamenlijk deskundigheidsbevordering georganiseerd. In 2011 was er voor alle vrijwilligers en bestuurders een bijeenkomst in het theater Calypso. De bijeenkomst begon met een inleiding van Bureau Art. 1., het landelijk expertisecentrum op het gebied van het voorkomen en bestrijden van discriminatie op alle gronden, (www.art1.nl). Het blijkt dat, om veroordeeld te worden voor discriminatie volgens de wet, er aan zekere voorwaarden moet worden voldaan. Hierover werd een interessante inleiding gehouden. Na het stamppotbuffet werd de film De jongen die niet meer praatte vertoond waarin te zien is hoe een Iraaks gezin zich een weg weet te vinden in Nederland. Coalitie voor de Mensenrechten Vluchtelingen Werkgroep Bunnik is één van de organisaties die deel uitmaakt van de Coalitie voor de Mensenrechten in Bunnik. In 2011 was het thema van de jaarlijkse bijeenkomst Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens Lichtend Baken of Monster? Een medewerker van het Studieen Informatiecentrum Mensenrechten van de Universiteit van Utrecht, dr. Antoine Buyse hield een 9

heldere en boeiende voordracht waarna een levendige discussie met circa 70 bezoekers in de hal van het Gemeentehuis in Odijk plaats vond. In 2012 vindt eveneens de bijeenkomst van de Coalitie plaats en dan op maandag 17 september om 20.00 uur, zoals ieder jaar weer in de hal van het Gemeentehuis dat door de burgemeester hiervoor beschikbaar wordt gesteld. Het onderwerp is Het kind in het immigratierecht. Dr. Peter Rodrigues, hoogleraar Immigratierecht aan de universiteit van Leiden, zal zijn visie op dit zeer actuele onderwerp toelichten. 4 mei Zoals elk jaar wordt namens Vluchtelingen Werkgroep Bunnik een krans gelegd bij het monument op het Fort bij Rijnauwen. Dit jaar legden twee kinderen, van Nederlandse en van Syrische afkomst, de krans. Enkele Somaliërs waren aanwezig en ze waren onder de indruk van deze herdenking. Bunnik Fair De Bunnikse middenstand heeft het initiatief genomen tot het organiseren van een jaarmarkt waar vooral het lokale bedrijfsleven en verenigingsleven zich kunnen presenteren. De markt in deze hernieuwde opzet was een groot succes. VWGB heeft zich met plezier gepresenteerd. Het vluchtelingenwerk is onder de aandacht gebracht van de bevolking en het is een mogelijkheid om belangstellenden op te roepen vrijwilliger te worden. Publiciteit In 2011 is door de coördinatoren verder gebouwd aan de website. De bedoeling is dat de groepen vindbaar zijn op internet en dat de belangrijkste zaken vermeld worden. De Vluchtelingen Werkgroep Wijk bij Duurstede heeft de mooie en sprekende foto s uit haar jaarverslag 2010 bewerkt tot grote, informatieve doeken, die gebruikt kunnen worden op publieke bijeenkomsten, markten en bij activiteiten. 10

II Samenwerking zorgt voor verbinding Algemeen Als kleine organisatie is het voor Vluchtelingen Werkgroep Bunnik van groot belang om een goede samenwerking aan te gaan met allerlei organisaties, clubs en verenigingen in de gemeente. Vluchtelingen hebben de opdracht om te integreren en dat willen zij ook heel graag. Integreren betekent dat je je thuis voelt in de gemeenschap waar je woont. Dat is een proces met veel aspecten en dat is vooral ook iets dat je samen doet met anderen. In eerste instantie helpt de begeleider van VWGB je op weg. In tweede instantie zul je zelf aan de slag moeten om mensen te leren kennen en contacten op te bouwen. Dat is spannend, soms frustrerend, meestal leuk en in ieder geval zinvol en belangrijk. In dit hoofdstuk komen eerst de verbindingen aan bod die door de organisatie worden gelegd en waarmee wij hopen dat de integratie van vluchtelingen bevorderd wordt en daarna activiteiten die ervoor zorgen dat mensen zich daadwerkelijk met elkaar verbinden. Zakelijke verbindingen: Gilde Samenspraak Gilde Samenspraak, onderdeel van Gilde Bunnik heeft zich de afgelopen jaren bewezen als dé lokale organisatie die mensen uit een ander taalgebied ondersteunt bij het praktisch oefenen van het Nederlands. Zogenoemde anderstaligen worden uitgenodigd om met een vrijwillige taalcoach een koppel te vormen en zo wekelijks het Nederlands te oefenen. Dit gebeurt aan de hand van praktijksituaties die zich voordoen zoals een moeilijke brief, een lastige situatie, maar ook een berichtje in de krant, een feestdag of iets leuks in het gezin. Afhankelijk van de wens van de anderstalige en de taalcoach kan een dergelijk contact zich uitbreiden tot een gezamenlijke wandeling, een bezoek aan de stad of iets anders. Naast het oefenen van het Nederlands is ook het vergroten van het netwerk van de vluchteling belangrijk. In 2011 hebben de begeleiders van VWGB en de taalcoaches zich nader georiënteerd op hun onderlinge samenwerking. Sommige taalcoaches krijgen vragen over een uitkering, inburgering of over familieomstandigheden, maar dat zijn vragen waar juist de begeleiders van vluchtelingenwerk voor zijn. Afstemming tussen taalcoach en begeleider blijkt steeds weer belangrijk. Om dit te stroomlijnen weten de taalcoaches welke vluchtelingbegeleider zij kunnen aanspreken en omgekeerd, ook de begeleider weet welke taalcoach kan bijspringen om een brief of regeling wat extra te verduidelijken. Een dergelijke lokale verbinding werpt zijn vruchten af. In 2012 zullen stappen worden gezet om deze samenwerking verder uit te bouwen. RSD Kromme Rijn Heuvelrug Goed contact met de medewerkers van de Regionale Sociale Dienst Kromme Rijn Heuvelrug is van groot belang. De RSD voert zowel de Wet Werk en Bijstand als de Wet Inburgering uit. De RSD is een samenvoeging van de sociale diensten van vijf gemeenten, Bunnik, Wijk bij Duurstede, De Bilt, Utrechtse Heuvelrug en Zeist. In 2010 is door de samenwerkende groepen regelmatig gevraagd om overleg met de inkomensconsulenten. Veel zaken over de verstrekking van bijstand, waar in de beginperiode alle vluchtelingen mee te maken hebben, gaan net iets anders dan wat geldt voor Nederlandse bijstandsgerechtigden. Bijvoorbeeld: een vluchteling komt met niets aan, maar moet wel zijn of haar woning inrichten. Voor de aanschaf van goederen wordt daarom bij aankomst een 11

lening afgesloten. Een vluchteling moet naar Nederlandse les in Zeist, maar blijkt niet te kunnen fietsen. Dan moet daarvoor een reiskostenvergoeding afgesproken worden. De coördinatoren vragen al langere tijd om regulier overleg met de inkomensconsulenten. Pas eind 2011 werd een eerste overleg gepland. Dit wordt gewaardeerd door de coördinatoren èn de consulenten. In 2012 groeit dit uit tot een regulier overleg. Met de consulenten van Bureau Inburgering is al regelmatig contact en dat werkt plezierig voor beide partijen. Regelgeving van de overheid verandert nogal eens en tijdens dit overleg wordt met elkaar besproken hoe de RSD met de veranderingen omgaat. Veranderingen kunnen voor vluchtelingen praktische problemen met zich meebrengen. Voorbeelden daarvan zijn: hoe wordt de kinderopvang geregeld, hoe gaat het met de reiskostenvergoeding als mensen (nog) niet kunnen fietsen en voor Nederlandse les naar Driebergen of Zeist moeten, kan van een alleenstaande vrouw met psychische klachten verwacht worden dat zij s avonds voor Nederlandse les alleen naar die plaatsenop de fiets moet gaan. De coördinatoren vragen aandacht voor deze situaties en gezamenlijk of met de instanties, die de taaltrajecten uitvoeren, wordt geprobeerd een oplossing te vinden. VluchtelingenWerk Zeist, dat valt onder VluchtelingenWerk Midden-Nederland, wordt ook uitgenodigd voor dit overleg maar heeft vanwege beperkte personele bezetting weinig gelegenheid een dergelijk overleg bij te wonen. Overige organisaties. Naast deze twee belangrijke partners, zijn er ook gesprekken met andere organisaties. Zo wordt twee keer per jaar overlegd met het Maatschappelijk Werk van Vitras CMD, wordt deelgenomen aan het Sociale Uur, een netwerk van alle (vrijwilligers-)organisaties op het gebied van welzijn. Er wordt voor nieuwe vrijwilligers gebruik gemaakt van VIP Bunnik, het Vrijwilligers Informatie Punt. Eind 2011 doet Vluchtelingen Werkgroep Bunnik mee als schilpartner van het Signaleringsnetwerk Eenzaamheid Bunnik. Dit houdt in dat eenzaamheidsproblematiek van vluchtelingen besproken kan worden. In januari 2012 zal een proef van een half jaar beginnen. De coördinator voert overleg met de beleidsmedewerker van de gemeente Bunnik en een of twee keer per jaar is er overleg tussen de wethouder en het bestuur. Naast deze reguliere overleggen vindt incidenteel overleg plaats met organisaties die door veranderende regelgeving met vluchtelingen te maken krijgen, zoals de aanbieders van de inburgeringstrajecten. In 2011 nodigden de samenwerkende coördinatoren deze taalaanbieders uit. In 2010 heeft de RSD de inburgeringstrajecten, die gevolgd worden door de mensen die moeten inburgeren, aanbesteed aan drie partijen. Met elk van deze partijen is contact gelegd. De bedoeling is om kennis te maken en probleemsituaties te bespreken. Uit ervaring weten de coördinatoren dat situaties vaak wat ingewikkelder zijn dan aanvankelijk wordt aangenomen of dan in contracten met die organisaties is beschreven. Om alles zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat men elkaar kent. In 2011 blijkt dat vooral onze contacten met BIGA (www.bigagroep.nl) en Empowerteam (www.empowerteam.nl) van belang zijn voor de cliënten die moeten inburgeren. Het is deze organisaties niet altijd duidelijk welke taken de vluchtelingenwerkgroepen uitvoeren en welke rol zij vervullen ten behoeve van de inburgeraars. Voor 2012 verwachten wij dat al deze contacten voortgezet zullen worden. 12

Persoonlijke verbindingen: Om je echt thuis te voelen in de gemeente of de gemeenschap waarbinnen je woont, is persoonlijk contact het allerbelangrijkste. Vluchtelingen Werkgroep Bunnik organiseert al jaren een barbecue in de zomer en een culturele maaltijd in de winter. Een andere verbinding die gelegd is, is deelname van vluchtelingen aan de actie NL DOET, in deze gemeente georganiseerd door Gilde Bunnik. Barbecue Elk jaar organiseert VWGB enkele activiteiten. Al jarenlang is de barbecue HET feest van het jaar. Nieuwe en oude vluchtelingen, die woonachtig zijn in de gemeente, ontmoeten elkaar. Ook de Samenspraakcoaches, die de vluchtelingen begeleiden, worden uitgenodigd. Door jongerenvereniging Yumbo worden wij elk jaar weer hartelijk ontvangen. In 2011 bracht wethouder Jorrit Eijbersen een bezoek aan de barbecue. Vooral de persoonlijke ontmoetingen met de vluchtelingen maakten het wederzijds tot een bijzonder bezoek. Culturele maaltijd VWGB VWGB organiseert naast de barbecue nog een gezellige maaltijd, maar dan in de winter. Ook hier wordt genoten van de door de bezoekers meegebrachte gerechten. Met de organisatoren van het Intercultureel Eethuis is overlegd de culturele maaltijd van VWGB in 2012, vooralsnog eenmalig, te koppelen aan de bijeenkomst van het Intercultureel Eethuis. Het Intercultureel Eethuis is opgericht door enkele enthousiaste vrouwen onder de hoede van Gilde Samenspraak. Op deze bijeenkomst zijn alle inwoners van de gemeente welkom om met elkaar van meegebrachte gerechten uit alle werelddelen te genieten. NL DOET Op vrijdag 18 en zaterdag 19 maart 2011 organiseerde het Oranjefonds het landelijke NL Doet weekend. De bedoeling is dat vrijwilligersorganisaties klussen aanbieden en dat iedereen in Nederland actief meedoet om de klussen te klaren. In Bunnik organiseerde Gilde Samenspraak een 13

ronde langs bedrijven, speciaal bedoeld om de anderstaligen (vluchtelingen en migranten) kennis te laten maken met bedrijven en bedrijvigheid in de gemeente. Er werd een bezoek gebracht aan een fruitbedrijf, een veehouder en aan het kunstatelier van Luigi Amati. De vluchtelingen waren enthousiast en het levert inzichten op hoe er gewerkt wordt in Nederlandse bedrijven. Dit is zeker voor herhaling vatbaar. Het leuke van al deze activiteiten is dat er uitwisseling plaatsvindt tussen de oude en nieuwe inwoners van de gemeente. Men maakt kennis met elkaar, er ontstaan gesprekken en nieuwe contacten. Zo worden verbindingen gelegd en banden gesmeed. 14

III COMMUNICEREN, hoe doe je dat als je de taal niet spreekt! Dat is het dilemma waar vluchtelingen mee zitten als zij, soms na vele jaren in een AZC, een vaste plek toegewezen gekregen hebben in onze gemeente. Maar ook de vrijwilligers die hen gaan begeleiden bij alle formaliteiten die verricht moeten worden, zitten met dat probleem: hoe maak je duidelijk wat er moet gebeuren, welke vragen en problemen heeft je nieuwe cliënt. Neem bijvoorbeeld N. uit Somalië, sinds augustus 2010 in ons land, verblijvend in een AZC en sinds kort woonachtig in onze gemeente. Als wij deze goedlachse man spreken kent hij naast zijn eigen taal een beetje Arabisch, een paar woorden Engels en drie woorden Nederlands. En verder kun je met je handen ook een heel stuk komen. Met hulp van een bevriende landgenoot, die als tolk optreedt, krijgen wij toch zijn verhaal te horen, en ook zijn begeleider komt aan het woord. Deze beaamt dat vooral het eerste begin moeilijk was en hij vertelt dat N. bijvoorbeeld niet begreep waarom het handig was om zijn eigen pas gekregen huissleutel even af te geven, noodzakelijk om het huis te kunnen klaar maken voor bewoning. Pas nadat de begeleider een gesprek had met N. samen met de begeleider van het AZC verdween het wantrouwen en konden ze samen aan de slag om alle noodzakelijke spullen aan te schaffen. Ook bij het regelen van allerlei formele zaken zoals het openen van een bankrekening, het aanvragen van de uitkering, het inschrijven bij de gemeente was wantrouwen. Gelukkig bleek de tolkende landgenoot beschikbaar, zodat N. begreep wat de bedoeling was en de zaken goed geregeld konden worden. Sinds april is N. bezig met een inburgeringscursus, waarbij 25% van de tijd besteed wordt aan de taal en 75% aan stage, wat in zijn geval bestaat uit tuinonderhoud bij de plantsoenendienst. N. vindt het werken in de buitenlucht prettig, maar deze werkzaamheden voegen niets toe aan zijn inburgering, er wordt nauwelijks in het Nederlands gesproken. Iedereen krijgt een opdracht en voert de werkzaamheden uit zonder verdere communicatie. Hij vindt het teleurstellend dat hij na twee en een halfjaar in Nederland zich nog zo weinig met Nederlands kan redden. In tegenstelling tot N., die in onze gemeente veel landgenoten trof, moet A. het helemaal alleen zien te redden. Zij is een Chinese, afkomstig uit een provincie in het uiterste Westen van China. Samen met haar kind, kwam zij in 2010 in een AZC in Limburg terecht en van daaruit in mei 2011 in onze gemeente. Zij sprak en verstond een klein beetje Engels, dus dat was voor haar en haar begeleider de enige manier om contact te leggen. Officiële formulieren, zoals voor de belastingdienst en de uitkering werden door A. ondertekend zonder dat goed uitgelegd kon worden wat de inhoud was. Toch wisten zij bij de Regionale Sociale Dienst voor elkaar te krijgen dat A. niet meteen het volledige inburgeringstraject hoefde te doen omdat haar kind veel ziek is en zij niet kan terugvallen op een oppas. A. volgt sinds de herfstvakantie van 2011 een alfabetiseringstraject bij het ROC, wat inhoudt dat zij drie ochtenden per week naar Zeist fietst. Voor haar kind is kinderopvang geregeld. Tijdens ons gesprek bij haar thuis, aan een tafel vol lekkernijen, blijkt dat A. zich inmiddels al heel goed in het Nederlands verstaanbaar kan maken, wat de communicatie ook voor de begeleider veel gemakkelijker maakt. Hoewel A. ook een Samenspraakcoach heeft, klaagt ze erover dat het moeilijk is om contact te krijgen met anderen. Het initiatief daartoe moet steeds van haar uitgaan en de vrij geïsoleerde plek waar ze een woning heeft gekregen werkt daar niet aan mee. Eigenlijk hoopt ze op een gegeven moment op een plek terecht te komen waar meer landgenoten wonen. Uit deze gesprekken blijkt dat het, zeker in de eerste periode, heel moeilijk is om je zorgen, je gevoelens en je dagelijkse problemen niet te kunnen delen met iemand dan alleen gebrekkig in een vreemde taal. Tegelijkertijd geven de verhalen aan dat na verloop van tijd, al dan niet met hulp van landgenoten er vertrouwen ontstaat en mensen hun weg vinden in onze gemeente. En laten we niet vergeten: communiceren is ook, de kortste weg tussen mensen is de lach.! 15

IV Financiën Uitgaven Hier volgt een overzicht van de uitgaven, die in het jaar 2011 door de Stichting Vluchtelingen Werkgroep Bunnik zijn gedaan voor de uitvoering van haar doelstelling. Personeelskosten van de beroepskracht / coördinator van de stichting 35.994,-- Huisvestingkosten inclusief huur vergaderruimte - 2.440,-- Kosten voorlichting en P.R.-activiteiten - 461,-- Kantoorkosten, inclusief contributies en abonnementen - 1.619,-- Kosten van de door de Stichting uit te oefenen taken/activiteiten: - maatschappelijke begeleiding: kosten die vrijwilligers maken om de begeleiding uit te voeren, inclusief deskundigheidsbevordering en de vrijwilligersvergoeding - 7.133,-- - sociaal-culturele activiteiten - 1.400,-- Algemene kosten organisatie, zoals accountants-, bank- en assurantiekosten, etc. - 2.123,-- ------------------------- Totaal 51.170,-- Inkomsten Bovengenoemde kosten werden hoofdzakelijk gedekt door overheidsgelden. Met ingang van 1998 ontvangt de Stichting jaarlijks een budgetsubsidie van de gemeente Bunnik. In de op 24 juni 2008 vastgestelde Beleidsregels Subsidieverstrekking gemeente Bunnik 2008, is de subsidie aan de Stichting opgenomen in Artikel 3.3. In een door een registeraccountant beoordeeld Financieel Jaarverslag wordt elk jaar rekening en verantwoording afgelegd aan de Gemeente over de bestede subsidiegelden. Voor het jaar 2011 bedroeg deze subsidie 44.600,--. Daarnaast ontving de Stichting in het jaar 2011 ter ondersteuning van het vluchtelingenwerk een bedrag aan giften van 864,-- van particulieren en plaatselijke kerkelijke instellingen. Verder waren er in 2011 voor in totaal 1.586,-- rente- en incidentele baten, waardoor er per saldo een negatief resultaat van 4.120,-- werd behaald. Dit resultaat is ten laste van de Algemene Reserve gebracht, die daardoor per 31 december 2011 nog 8.352,-- bedroeg. Noodfonds Ook heeft de Stichting een Noodfonds dat bestemd is voor extra kosten, zoals bijvoorbeeld ten behoeve van gezinshereniging van (voormalige) cliënten. In het jaar 2011 is in totaal 4.737,-- verstrekt aan cliënten in acute financiële noodsituaties. Per ultimo 2011 was de omvang van het Noodfonds 10.382,--. Het Noodfonds zal in 2012 ondergebracht worden in een aparte stichting om van daaruit de benodigde fondsen en donaties te kunnen werven. 16

Medewerkers Vluchtelingen Werkgroep Bunnik Bestuur: voorzitter Rob de Coole secretaris Madeline Westers penningmeester Hans Flipse bestuurslid PR en Voorlichting Hanan Shamoun bestuurslid / notulist Mieneke van Eijnsbergen bestuurslid / notulist Hanneke de Raaij (vanaf 1 februari 2012) algemeen Fred Spaans (vanaf 14 maart 2012) algemeen Hanneke Lafeber (vanaf 11 april 2012) Coördinator: Anneke Visscher Team: maatschappelijk begeleiding: hulp bij huisvestingszaken: Cabrini van Aalst Hermy Castelijn Peter van Dalen Matar Khries (vanaf 22 februari 2012) Hanneke de Raaij (tot 17 maart 2011) Lies Roeleveld Maarten van Vreumingen Johan Westra Jaap van Aalst 17