Ergotherapie en valpreventie Samen sterk Leen Bouckaert Leen De Coninck 1 Introductie Ergotherapeutische aanpak Therapietrouw implementatie nieuwe kennis Kernreferenties 2 Introductie 3 1
Introductie Doelgroep Oudere personen met een verhoogd valrisico 4 Betrokken partijen valpreventie Kerngroep professionele zorgverleners: Huisartsen/geriaters verpleegkundigen kinesitherapeuten Ergotherapeuten Andere professionele zorgverleners Artsen specialisten, maatschappelijk werkers, zorgkundigen, ondersteunend personeel,... Intermediaire organisaties Logo s, SEL s,... 5 6 2
Enkele cijfers: gevolgen 7 Enkele cijfers: gevolgen Gezondheidskosten tgv heupfractuur: 11.500 euro à 15 000 heupfracturen/jaar 8 Enkele cijfers: gevolgen 9 3
Enkele cijfers: gevolgen Tgv valangst: 38% vermijd activiteiten 17 tot 26% minder sociale interactie 40% afname zelfvertrouwen 10 Klinische richtlijnen 3 klinische richtlijnen: thuiszorg, ziekenhuis, WZC 11 12 4
13 14 Ergotherapeutische aanpak 15 5
Ergotherapeutische aanpak screening op verhoogd valrisico evaluatie interventies follow-up trouw aan hun behandelplan 16 Leerstoel ergotherapie 16 17 MULTIFACTORIELE EVALUATIE 18 6
MULTIFACTORIELE INTERVENTIES 19 FOLLOW-UP 20 Risicofactoren 21 7
22 23 24 8
25 26 27 9
28 29 30 10
31 32 33 11
34 35 36 12
37 38 39 13
40 41 42 14
43 44 45 15
46 47 48 16
49 50 Wetenschappelijk onderzoek geeft aan: - Assessment en advies woningaanpassing uitgevoerd door ergotherapeut in vergelijking met getrainde sociaal werker: meer adviezen, meer therapietrouw en significant minder valpartijen indien uitgevoerd door ergotherapeut (Pighills et al., 2011) - Geen effect: Medische interventie en woningassessment uitgevoerd door ergotherapeut + geschreven adviezen (Hendriks et al., 2008) Woningaanpassing niet uitgevoerd door ergotherapeut (Tinetti et al., 1999, Van Haastregt et al., 2000, Poulstrup et al., 2000 & Huang et al., 2004) 51 17
Uitgebreide woningaanpassing includeert: - Assessment van de mogelijkheden van de persoon - Assessment van de woonomgeving - Verhogen gezondheidsgeletterdheid - Opstellen interventieplan dat de obstakels wegneemt - Ondersteuning om het plan te implementeren - Training van de oudere persoon of zijn mantelzorger bij het uitvoeren van de adl gebruikmakend van de omgevingsaanpassingen 52 53 54 18
55 56 57 19
Therapietrouw 58 Therapietrouw 59 60 20
Aandachtspunten perceptie determinanten eigen functioneren nagaan copingstrategieën nagaan Informeren/educeren klemtoon leggen op gezondheidsvoordelen en onafhankelijkheid cliëntgericht werken rekening houden met totale context graderen en doseren bij adviesverlening herhalen motiveren 61 62 implementatie nieuwe kennis 63 21
Basis: knowledge to action plan (Straus, Tetroe, Graham, Zwarenstein, & Bhattacharyya, 2009) www.rnao.ca 64 Stap 1: Identificeer het probleem en selecteer de te implementeren adviezen Stap 2: Evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving Stap 3: Bekijk de facilitatoren en barrières Stap 4: Selecteer en implementeer de op maat gekozen interventies en strategieën Stap 5: Monitor en evalueer Stap 6: Behoud de kennisimplementatie: duurzaamheid 65 Stap 1: Identificeer het probleem en selecteer de te implementeren aanbevelingen selectief koppelen aanbevelingen aan beroepsgroepen reeds geïmplementeerd-nog te implementeren prioriteren 66 22
Stap 2: Evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving 67 Stap 3: Bekijk de facilitatoren en barrières Mogelijke facilitatoren: Mondige stakeholders Positieve groepsinteractie/teamwerking Positieve attitude en geloof van het personeel Steun van de leidinggevende Flexibele interorganisationele samenwerking Incentives Mogelijke barrières: Negatieve attitude en ongeloof van het personeel Moeilijke integratie van de richtlijn in de structuren en de processen van de organisatie Stroef organisatorische niveau met betrekking tot veranderingen... 68 Stap 4: Selecteer en implementeer de op maat gekozen interventies en strategieën Educatie Reminders Patiënt interventie Opinion leaders/champions Audit en feedback Knowledge brokers 69 23
Stap 5: Monitor en evalueer Effectindicatoren (vb aantal valpartijen) Structuur indicatoren (vb aanwezigheid registratiesysteem) Proces indicatoren (vb effectief registreren van valpartijen) 70 Stap 6: Behoud de kennisimplementatie: duurzaamheid Duurzaamheid is gerelateerd aan: weloverwogen besluitvorming door het gezondheidszorgteam aangaande verderzetting van de strategie; ondersteunend leiderschap, faciliterende human resources; permanente educatie en professionele ontwikkeling; adaptatie en integratie van nieuwe kennis in steeds wisselende en evoluerende praktijkomgevingen 71 Kernreferenties 72 24
Kernreferentie Milisen K., Leysens G., Vanaken D., Poels J., Vlaeyen E., Janssens E., Dejaeger E., Gielen E., Bautmans I., Balligand E., Adriaenssens J., Cambier D., Goemaere S., De Coninck L., Vandierendonck S., De Meester F., Van Acker R., Hamblok T., & Couneson B. (2017) Vlaamse richtlijn Valpreventie bij thuiswonende ouderen. www.valpreventie.be, Leuven & www.ebmpracticenet.be, Antwerpen. 73 74 25