HET OTAGO-PROGRAMMA. Lenore Dedeyne. Otago hoofddocent Doctoraatsstudent CHROMETA

Transcriptie

1 HET OTAGO-PROGRAMMA Lenore Dedeyne Otago hoofddocent Doctoraatsstudent CHROMETA

2 DE VALPROBLEMATIEK Fatal falls rate per 100,000 habitants Women Men Vallen brengt vaak significante consequenties: Overlijden Ziekenhuisopname Post-val-syndroom Verwondingen Heupfractuur Etc. National Council on Aging, 2005 in WHO 2007 Age group

3 HET OTAGO PROGRAMMA Universiteit van Otago, Nieuw-Zeeland, 2003 Identificeren van risicofactoren voor vallen en mogelijke interventies

4 HET OTAGO PROGRAMMA Universiteit van Otago, Nieuw-Zeeland, 2003 Identificeren van risicofactoren voor vallen en mogelijke interventies Modificeerbare factoren Rubenstein LZ Age Ageing 2006.

5 INHOUD 1. Opbouw van het programma 2. Evidentie voor het programma 3. Praktische uitwerking 4. Motivatie van deelnemers 5. Implementatie in uw werkomgeving 6. Implicaties van het programma 7. Meer informatie en opleidingen

6 1. OPBOUW VAN HET OTAGO PROGRAMMA Ontworpen om vallen te voorkomen Bestaat uit Oefenplan Spierkracht versterkende oefeningen Balans verbeterende oefeningen Wandelplan Uithouding verbeteren Opzet Individueel voorgeschreven oefeningen door Otago instructeur Alle oefeningen worden thuis uitgevoerd Handboekje met alle oefeningen en enkelgewichten voor deelnemers Het oefenplan is progressief, dankzij 5 huisbezoeken

7 1. OPBOUW VAN HET OTAGO PROGRAMMA Meer dan een aaneenschakeling van oefeningen Een gestructureerde en gestandaardiseerde manier van oefeningen instrueren, die zorgt voor: o Duidelijke opdrachtbeschrijving bij de patiënt 1. Doel van de oefening 2. Naam van de oefening 3. Relatie tot dagelijkse activiteit 4. Korte demonstratie o Effectieve en veilige uitvoering van de oefening

8 2. EVIDENTIE VOOR HET OTAGO PROGRAMMA Effectiviteit werd onderzocht in onderzoeksgroep van Otago universiteit, onder leiding van Professor John Campbell Getest in 4 gecontroleerde onderzoeken zowel in onderzoeks- als routine gezondheidsservices in mensen tussen jaar die thuiswonend zijn

9 2. EVIDENTIE VOOR HET OTAGO PROGRAMMA Studies Campbell 1997 Robertson 2001 Robertson 2001 Deelnemers ; 80 j; thuiswonend 75 j; thuiswonend 80 j; thuiswonend Aantal J1: 233; J2: Studie design RCT RCT Cohort studie Interventies I: Otago programma C: Social visites, gewone zorg I: Otago programma C: Gewone zorg Aantal huisbezoeken Opvolging van vallen 2 jaar 1 jaar 1 jaar Resultaten I: Valincidenten gereduceerd met 32% en letsels met 39% in 1 jaar I: Valincidenten gereduceerd met 46%, minder zware letsels in 1 jaar I: Otago programma C: Gewone zorg I: Valincidenten gereduceerd met 30% en letsels met 28% in 1 jaar

10 2. EVIDENTIE VOOR HET OTAGO PROGRAMMA Effectiviteit werd onderzocht in onderzoeksgroep van Otago universiteit, onder leiding van Professor John Campbell Getest in 4 gecontroleerde onderzoeken zowel in onderzoeks- als routine gezondheidsservices in mensen tussen jaar die thuiswonend zijn Resultaat: o Minder valincidenten en val gerelateerde verwondingen o Verbeteren van kracht en balans o Vertrouwen behouden in uitvoeren dagelijkse activiteiten o Even effectief bij mannen als vrouwen

11 2. EVIDENTIE VOOR HET OTAGO PROGRAMMA Studies Liu-Ambrose 2008 Kyrdalen 2014 Deelnemers ; 70 j; thuiswonend, met valgeschiedenis Aantal Studie design RCT RCT Interventies I: Otago programma 6m C: Gewone zorg 6m Aantal huisbezoeken 5 4 ; ± 82,5 j Opvolging van vallen 1 jaar 6 maanden Resultaten I: Vallen gereduceerd met 47% in 1 jaar I1: Otago programma 3m thuis I2: Otago programma 3m in groep I2: BBS, PH SF-36, 30s Zit Stand meer verbeterd in vergelijking met I1; TUG, MH SF-36 en FES: onveranderd

12 2. EVIDENTIE VOOR HET OTAGO PROGRAMMA De beste resultaten worden verkregen bij mensen die o Ouder zijn dan 80 jaar o Reeds gevallen zijn (in het vorige jaar) 1x per week in groep oefenen lijkt meer effectief te zijn voor uitkomsten dan 3x thuis alleen Zelfs mensen ouder dan 90 jaar kunnen hun kracht en balans voldoende verbeteren om valincidenten te voorkomen Oefeningen werden getest via kinesitherapeuten en verpleegkundigen Kosteneffectief bij mensen 65+ Kostenbesparend bij mensen 80+ Kan gebruikt worden als enige interventie, maar kan ook deel uitmaken van multifactorieel programma

13 3. PRAKTISCHE UITWERKING Voor wie? Voor alle thuiswonende 65-plussers Contra-indicaties worden nagegaan in gezondheidsscreen Akkoord van huisarts is aangewezen

14 3. PRAKTISCHE UITWERKING Otago programma Oefenplan Wandelplan Frequentie/duur 3x/w, 30-45min Opgebouwd uit 1. Opwarming 2. Kracht Frequentie/duur 2x/w, 30 min Oefenen van Uithouding 3. Evenwicht 4. Flexibiliteit: stretchen

15 3. PRAKTISCHE UITWERKING Otago programma Oefenplan Wandelplan Frequentie/duur 3x/w, 30-45min Opgebouwd uit 1. Opwarming 2. Kracht Frequentie/duur 2x/w, 30 min Oefenen van Uithouding 3. Evenwicht 4. Flexibiliteit: stretchen

16 3. PRAKTISCHE UITWERKING: EVENWICHT Doel - Verbeteren van dynamisch evenwicht en coördinatie - Verhogen van zelfvertrouwen - Verbeteren van gevoel van eigenwaarde - Risico op letsel verlagen Oefeningen Statische oefeningen, zoals: Aanbevelingen voor ouderen Frequentie Intensiteit Duur Type 3x/week Aantal en complexiteit van taken wordt voorzichtig uitgebreid 10 minuten 1 uur Dynamische oefeningen Op 1 been staan Tandemstand Dynamische oefeningen, zoals: Aandachtspunten kwetsbare ouderen - Voorzichtige transities tussen oefeningen - Altijd starten met iets waarvan je zeker weet dat deelnemer het kan, zelfvertrouwen opbouwen, - Het is normaal dat de deelnemer zich eerst een beetje instabiel voelt, een extra stap nemen is zeer wenselijke reactie Achtje wandelen Zijwaarts wandelen Op de tenen lopen Noot: deze oefeningen maken deel uit van het bredere Otago programma. Het is niet aangeraden deze oefening afzonderlijk uit te voeren zonder kennis van het bredere programma

17 3. PRAKTISCHE UITWERKING Otago programma Oefenplan Wandelplan Frequentie/duur 3x/w, 30-45min Opgebouwd uit 1. Opwarming 2. Kracht Frequentie/duur 2x/w, 30 min Oefenen van Uithouding 3. Evenwicht 4. Flexibiliteit: stretchen

18 3. PRAKTISCHE UITWERKING: WANDELPLAN Doel - Verbeteren van de bloedsomloop - Lokale verbetering van het uithoudingsvermogen van spieren - Vergroten van de zelfstandigheid - Verhogen aantal sociale contacten en activiteiten buitenshuis Wandelplan 2 x wandelen per week 30 minuten per wandeling Aandachtspunten ouderen - Wandelen is een uitdaging, nadruk zou moeten liggen op plezierige, gestage en lichte progressie - Geleidelijke opbouw, activiteitensnacks van 5-10 minuten worden opgebouwd tot er ononderbroken 30 minuten kan worden gewandeld - SMART doelen

19 4. MOTIVATIE - Informatie alleen is niet voldoende - Significante levensstijlverandering, maar verandering vergt tijd: Fase van verandering Adoptie Transitie Behoud Betrokken of gemotiveerd raken of doorverwezen worden Van start gaan 0-10 weken Leren om actief te zijn weken Activiteit als gewoonte voor de rest van het leven 24 weken en meer Health Action Process model, Greaves, Terugval en uitval is mogelijk

20 4. MOTIVATIE Bij aanvang Tijdens het programma Beoordeel voor de training of de deelnemers er klaar voor zijn Goede en succesvolle start doormaken Zelfvertrouwen en zelfredzaamheid opbouwen Doelen stellen en zelfmonitoring Anticiperen op terugval en uitval Situaties alayseren die aan de grondslag liggen van het afzeggen/stoppen

21 5. IMPLEMENTATIE IN UW WERKOMGEVING Het Otago programma wordt reeds in verschillende landen en op regionaal niveau op verschillende manieren geïmplementeerd Echter, dit is een concept, en kan aangepast worden Voorbeelden van variaties op het concept: Serviceflats, buurtcentra, woonzorgcentra 1x per week in groep, 2x per week thuis zelfstandig 3x per week in groep Praktijk kinesitherapeut 1x onder begeleiding + 2x thuis zelfstandig 3x/week onder begeleiding

22 6. IMPLICATIES Indien de middelen beperkt zijn, moet het Otago programma eerst aangeboden worden aan ouderen die reeds gevallen zijn in het afgelopen jaar of ouder zijn dan 80 jaar. Gezondheidswerkers die geen ervaring hebben in het voorschrijven van oefeningen bij ouderen kunnen een opleiding volgen om het programma veilig en effectief over te brengen. Onderzoek duidt aan dat progressie sneller is en kracht en balans meer verbetert als het programma in groep aangeboden wordt.

23 7. MEER INFORMATIE EN OPLEIDINGEN Thuisoefenprogramma s in verschillende talen Verdere informatie over oefeningen Opleiding in het lesgeven in en instrueren van oefeningen volgens de nationale en internationale standaard die hiervoor geldt