Factsheet stedelijke economie 2 e kwartaal 214 O&S Oktober 214
2
Kort samengevat Factsheet stedelijke economie Vanwege de huidige economische situatie blijft er behoefte aan inzicht hoe s-hertogenbosch er economisch gezien voor staat. De afdeling Onderzoek & Statistiek brengt daarom ieder kwartaal een factsheet uit met de meest actuele feiten en ontwikkelingen op het gebied van stedelijke economie. Daarin komen drie thema s aan bod: economie, arbeidsmarkt en inkomen en woningmarkt en vastgoed. De nieuwste cijfers laten zien dat: 1. De Nederlandse consument minder pessimistisch is Volgens de meest recente raming van het CBS is de Nederlandse economie in het 2 e kwartaal 214 met 1,1% gegroeid ten opzichte van een jaar eerder. Verder was de Nederlandse consument in juni 214 veel minder pessimistisch dan een jaar geleden. Het vertrouwen van consumenten is het afgelopen jaar bijna iedere maand toegenomen. 2. De werkgelegenheid iets afneemt De meest recente cijfers van het vestigingenregister 1 laten zien dat het aantal arbeidsplaatsen tussen april 212 en april 213 afgenomen is met 1.57 personen (-1,7%) tot 93.14. In dezelfde periode is het aantal bedrijven iets toegenomen tot 11.3. Dit is een stijging met,8%. Vooral het aantal eenmansbedrijven is sterk gestegen. 3. De situatie op de arbeidsmarkt zorgelijk blijft Het aantal WWB-uitkeringen en WW-uitkeringen is het afgelopen jaar verder toegenomen. Het aantal ingeschreven niet werkende werkzoekenden is de afgelopen maanden iets afgenomen tot 8.176 eind juni 214. Het werkloosheidspercentage bedraagt hiermee 11,2%. Dit is hoger dan gemiddeld in Nederland (1,%). In de regio Noordoost-Brabant is het aantal ingediende vacatures bij het UWV WERKbedrijf verder toegenomen tot 1.311. Het aantal openstaande vacatures blijft eveneens (licht) toenemen. 4. Veel mensen om hulp vragen Er zijn relatief veel aanvragen voor bijzondere bijstand binnengekomen in vergelijking met voorgaande jaren. Ook het aantal hulpvragen bij het Bureau Sociaal Raadslieden 2 is relatief hoog. Verder deelt de voedselbank wekelijks ruim 36 pakketten uit. Dit is bijna een verdubbeling met een jaar geleden. Het aantal aanvragen voor schuldhulpverlening is ongeveer gelijk gebleven ten opzichte van voorgaande jaren. 5. Er meer woningen verkocht worden Het aanbod aan te koop staande woningen is verder afgenomen tot 1.427. Dit was een jaar geleden nog 1.69. De gemiddelde verkooptijd van woningen ligt ook beduidend lager dan een jaar eerder. Het aantal verkochte woningen is in het 2 e kwartaal van 214 het hoogst (322) sinds het begin van de crisis. De transactieprijs voor de gemiddelde woning blijft relatief wel laag. Het aantal afgegeven bouwvergunningen ligt in de eerste helft van 214 vrij laag; het aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen is ongeveer even hoog als in de eerste helft van 213. 6. De leegstand van kantoorruimte vrij constant is Volgens de meest recente cijfers van DTZ is het leegstandspercentage van kantoren in s- Hertogenbosch 11% (medio 214). Landelijk gezien is het 15,7%. Ter vergelijking: een jaar geleden was het leegstandspercentage van kantoren in s-hertogenbosch 11,5%. Landelijk was het toen 14,7%. 1 Deze cijfers komen één maal per jaar beschikbaar. 2 Het Bureau Sociaal Raadslieden (BSR) helpt burgers door ze te ondersteunen bij het vinden van hun weg in wet- en regelgeving. 3
BBP NL: % volumemutaties [Bron: CBS] 6 jaar kwartaal 4 2 27 28 29 21 211 212 213 214-2 -4-6 Consumentenvertrouwen NL [Bron: CBS] 4 3 2 1 j fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasond j fmamj -1 27 28 29 21 211 212 213 214-2 -3-4 -5 Arbeidsplaatsen [Bron: LISA] Aantal bedrijven [Bron: LISA] 125 12 Nederland 17 16 15 Nederland 115 11 's-hertogenbosch 14 13 's-hertogenbosch 15 1 1997 19981999 221 22 23 24 2526 2728 29 21 211 212 213 12 11 1 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 Faillissementen NL [Bron: CBS] 4. 3. 2. 1. 27 28 29 21 211 212 213 214 Hotelovernachtingen [Bron: afdeling Belastingen] 4. 3. 2. 1. 27 28 29 21 211 212 213 214 4
Economie Groei Nederlandse economie 2 e kwartaal 214 Volgens de meest recente raming 3 van het CBS is de Nederlandse economie in het 2 e kwartaal van 214 met 1,1% gegroeid ten opzichte van een jaar eerder. Dit komt met name door een stijging in de uitvoer, maar ook de bruto-investeringen namen toe. De consumptie door huishoudens bleef gelijk. Ten opzichte van het vorige kwartaal is de economie in het 2 e kwartaal 214 gegroeid met,7%. Consumenten minder pessimistisch Het vertrouwen van consumenten is vanaf medio 213 bijna elke maand toegenomen. Het consumentenvertrouwen kwam in juni 214 uit op -2; het hoogste cijfer sinds het begin van de crisis. Een jaar eerder was dat nog -36. In juni 214 zijn alle aspecten rond consumentenvertrouwen verbeterd ten opzichte van vorig jaar. Het meest positief zijn de consumenten over het economische klimaat voor het komende jaar. Over de eigen financiële situatie van het afgelopen jaar zijn zij het minst positief. Afname arbeidsplaatsen in s-hertogenbosch Uit het vestigingenregister blijkt dat tussen april 212 en april 213 het aantal arbeidsplaatsen in s-hertogenbosch verder is afgenomen met 1.57 personen (-1,7%) tot 93.14. Ook in Nederland is de werkgelegenheid het afgelopen jaar afgenomen (-1,2%). Tussen april 212 en april 213 is het aantal bedrijven in s-hertogenbosch toegenomen tot 11.3. Dit betekent een toename van 89 bedrijven (,8%). Vooral het aantal eenmansbedrijven is sterk gestegen. In Nederland is het aantal bedrijven het afgelopen jaar sterker gestegen (1,8%). Minder faillissementen in Nederland De Kamer van Koophandel (KvK) presenteert sinds 213 geen kwartaalcijfers meer over het aantal oprichtingen en opheffingen in s-hertogenbosch. Uit de landelijke cijfers blijkt echter dat het aantal faillissementen in Nederland in het 2 e kwartaal van 214 is afgenomen tot 2.466. Een jaar geleden waren er nog 3.271 faillissementen. (Zakelijk) toerisme verder toegenomen Sinds eind 213 zijn er elk kwartaal meer hotelovernachtingen geweest dan een jaar eerder. In het 2 e kwartaal van 214 ligt het aantal hotelovernachtingen rond de 34.25. Ter vergelijking: een jaar geleden waren dit er ongeveer 33.. 3 Vanaf eind juni 214 voldoet Nederland aan nieuwe internationale richtlijnen voor de nationale rekeningen. Dit heeft invloed op de al eerder gepubliceerde cijfers door het CBS. Alle cijfers vanaf 21 over o.a. BBP, bruto-investeringen, uitvoer en consumptie door huishoudens zijn opnieuw vastgesteld. Het economisch beeld op hoofdlijnen is echter grotendeels hetzelfde gebleven. 5
9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. Niet werkende werkzoekenden [Bron: UWV Werkbedrijf] j f mamj j as ond j f mam j j as ond j f mam j j asond j f mam j j asond j fmam j j asond j fmam j j a sond j fmamj j a sond j fmamj 24 22 2 18 16 14 12 1 8 6 Nww naar leeftijd [Bron: UWV Werkbedrijf] 15-27 jaar 27-45 jaar 45-65 jaar j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj 27 28 29 21 211 212 213 214 27 28 29 21 211 212 213 214 Vacatures Noordoost-Brabant [Bron: UWV Werkbedrijf] WWB-uitkeringen 21-65 jaar [Bron: Weener XL] 3. 4. 2.5 3.6 2. 3.2 1.5 Openstaand 2.8 1. 2.4 5 Ingediend j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j 2. 1.6 j fmamj jasond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj 212 213 214 27 28 29 21 211 212 213 214 5. 4. WW-uitkeringen [Bron: UWV Werkbedrijf] 2 18 16 WW-uitkeringen naar leeftijd [Bron: UWV Werkbedrijf] 45-65 jaar 3. 14 27-45 jaar 2. 12 1 <27 jaar 1. 8 j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j 212 213 214 6 j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j 212 213 214 6. 5. Aanvragen Bijzondere Bijstand [Bron: Weener XL] 21 211 212 213 214 7 6 Aanvragen Schuldhulpverlening [Bron: Weener XL] 21 211 212 213 214 4. 3. 2. 5 4 3 2 1. 1 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Hulpvragen Bureau Sociaal Raadslieden [Bron: M&W I] 14. 21 211 212 213 214 12. 1. 8. 6. 4. 2. jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 4 35 3 25 2 15 1 5 Pakketten voedselbank [Bron: voedselbank] j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d 213 214 6
Arbeidsmarkt en inkomen Aantal niet werkende werkzoekenden licht afgenomen Het UWV WERKbedrijf schrijft mensen met een uitkering tegenwoordig automatisch in als niet werkend werkzoekend. Dit was voorheen niet het geval. Sinds oktober 213 is deze wijziging in s-hertogenbosch volledig doorgevoerd. Hierdoor is er sprake van een trendbreuk. Na een voorlopige piek in februari (8.369) laten de cijfers zien dat het aantal NWW ers de laatste maanden licht is afgenomen. Eind juni 214 zijn er 8.176 niet werkende werkzoekenden bij het UWV WERKbedrijf ingeschreven. Het werkloosheidspercentage bedraagt hiermee 11,2%. Dit is hoger dan gemiddeld in Nederland (1,%) Het aantal jonge NWW ers nam sinds het begin van de crisis sneller toe dan de andere twee leeftijdsgroepen. Medio 214 zijn de verschillen tussen de drie leeftijdsgroepen kleiner geworden. Daarnaast lag sinds het begin van de crisis het aantal niet werkende werkzoekende mannen iets hoger dan het aantal vrouwen. Dit is nog steeds het geval. Meer ingediende en openstaande vacatures Het aantal bij het UWV Werkbedrijf ingediende vacatures 4 in de regio Noordoost-Brabant nam eind juni 214 verder toe tot 1.311. In 214 werden elke maand meer vacatures ingediend dan een jaar eerder. Na een dip in de zomer van 213 neemt het aantal openstaande vacatures weer licht toe. Eind juni 214 stonden er 1.416 vacatures open in de regio Noordoost-Brabant. Aantal WWB-uitkeringen toegenomen In het 2 e kwartaal 214 is het aantal WWB 5 -uitkeringen verder toegenomen. Het aantal WWBuitkeringen lag eind juni 11% hoger dan een jaar geleden. In 214 neemt het aantal WW-uitkeringen heel licht af. Begin 214 waren er ruim 4.38 uitkeringen, eind juni waren dit er 4.11. Ten opzichte van een jaar eerder is dit echter een stijging met 9%. In deze periode nam het aantal 45-plussers met een uitkering toe (2%); het aantal 27-minners nam af (21%). Bij de 27-45 jarigen bleven de uitkeringen vrijwel gelijk. Meer aanvragen bijzondere bijstand dan voorgaande jaren In het 2e kwartaal 214 zijn er minder aanvragen voor bijzondere bijstand binnengekomen dan in het kwartaal ervoor. 6 Het totaal aantal aanvragen in 214 ligt tot nu toe echter een stuk hoger (3.287) dan in voorgaande jaren. In 212 was het aantal aanvragen voor bijzondere bijstand relatief laag; waarschijnlijk door de in 211 geïntroduceerde inkomenstoets. In het 2 e kwartaal 214 is 16 keer schuldhulpverlening aangevraagd. Ook dit is minder dan in het vorige kwartaal (154). Het totaal aantal aanvragen voor schuldhulpverlening in 214 (26) houdt tot nu toe ongeveer gelijke tred met voorgaande jaren. Veel hulpvragen Bureau Sociaal Raadslieden Het Bureau Sociaal Raadslieden (BSR) helpt burgers door ze te ondersteunen bij het vinden van hun weg in wet- en regelgeving. Het aantal hulpvragen nam in het 1 e half jaar van 214 verder toe tot ruim 6.44. Dit is beduidend hoger dan in voorgaande jaren. Het totaal aantal klanten ligt in de eerste helft van 214 ook hoger dan voorgaande jaren. Meer pakketten voedselbank In 213 nam het aantal voedselpakketten flink toe. December 213 werden er wekelijks 3 pakketten uitgedeeld. In een jaar tijd betekende dit bijna een verdubbeling (januari 213: 166 pakketten). In 214 zet deze stijging door, de laatste maanden lijkt het aantal wel te stabiliseren. Eind juni worden er wekelijks ruim 36 pakketten uitgedeeld. 4 Dit is naar schatting ongeveer 3% van het totaal aantal vacatures. 5 Aantal uitkeringen in het kader van de Wet Werk en Bijstand. 6 In het eerste kwartaal worden ook de langdurigheidstoeslag en sociale activiteiten uitbetaald. 7
2. Te koop staande woningen [Bron: NVM] 25 Verkooptijd woningen [Bron: NVM] 1.5 2 1. 15 1 5 5 27 28 29 21 211 212 213 214 27 28 29 21 211 212 213 214 5 Verkochte woningen [Bron: NVM] 28. Transactieprijs woningen [Bron: NVM] 4 26. 3 24. 2 22. 1 2. 18. 27 28 29 21 211 212 213 214 27 28 29 21 211 212 213 214 Prijsindex Transactieprijs m² Prijsindex en transactieprijs per m 2 woningen [Bron: CBS en NVM) 115 2.4 11 2.3 15 1 95 Nederland regio 's-hertogenbosch 2.2 2.1 9 2. 85 1.9 8 27 28 29 21 211 212 213 214 1.8 1. Bouwvergunningen nieuwbouwwoningen [Bron: afdeling Bouwen] 1. Opgeleverde nieuwbouwwoningen [Bron: afdeling Bouwen] 8 8 6 4 4e kwartaal 3e kwartaal 2e kwartaal 6 4 4e kwartaal 3e kwartaal 2e kwartaal 2 1e kwartaal 2 1e kwartaal 21 211 212 213 214 21 211 212 213 214 Leegstandspercentage kantoren [Bron: DTZ] 2 16 's-hertogenbosch Nederland 12 8 4 3e 4e 27 28 29 21 211 212 213 214 8
Woningmarkt en vastgoed Minder aanbod bestaande koopwoningen Sinds het begin van 213 staan er in s-hertogenbosch steeds minder woningen te koop. Eind 2 e kwartaal 214 stonden er in s-hertogenbosch 1.427 woningen te koop, zo blijkt uit cijfers van de NVM 7. Een jaar eerder waren dat er nog 1.69. 47 Procent van de te koop staande woningen is op dit moment een appartement. Ten opzichte van vorig jaar neemt vooral het aantal te koop staande hoekwoningen en tussenwoningen af. Maar ook het aantal twee-onder-één kappers en appartementen neemt af. Alleen het aantal vrijstaande woningen neemt minder snel af. Verkooptijd van woningen neemt verder af Sinds het 2 e kwartaal van 29 schommelt het aantal verkochte woningen per kwartaal rond de 2 25, enkele uitzonderingen daargelaten. In het 4 e kwartaal 213 en het 2 e kwartaal 214 was het aantal verkochte woningen (322) het hoogst sinds het begin van de crisis. De transactieprijs voor de gemiddelde woning schommelt van kwartaal tot kwartaal omdat het om vrij beperkte aantallen gaat. Sinds 29 varieert de kwartaalprijs tussen de 225. en 25.. In 213 en 214 lag de transactieprijs voor de gemiddelde woning in alle kwartalen onder de 225.. In het 2 e kwartaal 214 was de transactieprijs voor de gemiddelde woning ongeveer 213.. Volgens de transactieprijs per m² van de NVM 8 dalen de huizenprijzen in de regio sinds het 3 e kwartaal van 28. In 214 (zowel 1 e als 2 e kwartaal) liggen de huizenprijzen in de regio echter iets hoger dan een jaar geleden. Dat is voor het eerst in drie jaar tijd. De huizenprijzen in de regio houden ongeveer gelijke tred met die in heel Nederland 9. De verkooptijd van de verkochte woningen fluctueert, maar vanaf eind 28 laten de kwartaalcijfers een stijgende lijn zien. Na een piek in het 1 e kwartaal 213 (213 dagen) is een dalende beweging ingezet. In het 2 e kwartaal van 214 stonden woningen gemiddeld nog 13 dagen te koop. Tussenwoningen verkochten het snelst (38 dagen). Appartementen stonden het langst te koop (15 dagen). Alle woningtypen verkochten sneller dan vorig jaar. Weinig bouwvergunningen afgegeven In het 2 e kwartaal 214 zijn er bouwvergunningen afgegeven voor 35 woningen. Dit zijn er evenveel als in het eerste kwartaal van 214. In de eerste helft van 214 zijn er dus in totaal 7 bouwvergunningen afgegeven. Dit is relatief weinig in vergelijking met voorgaande jaren. Daarnaast zijn er in het 2 e kwartaal van 214 75 nieuwe woningen opgeleverd. In totaal zijn dit 173 nieuwe woningen in de eerste helft van 214. Dit is vergelijkbaar met de eerste helft van 213. Leegstand kantoorruimte vrij constant Het leegstandspercentage van kantoren in s-hertogenbosch is medio 214 11%. Landelijk gezien is het 15,7%. Ter vergelijking: een jaar geleden was het leegstandspercentage van kantoren in s-hertogenbosch 11,5%. Landelijk was het toen 14,7%. 7 Het marktaandeel van de NVM is ongeveer 7 á 8% van alle te koop staande woningen. De NVM-cijfers over het laatste kwartaal zijn altijd voorlopige cijfers. 8 De prijsindex bestaande koopwoningen van het CBS heeft sinds 213 geen cijfers meer beschikbaar op gemeenteniveau. Daarom wordt voor s-hertogenbosch de transactieactieprijs per m² van de NVM gebruikt. De NVM meet hierbij de regio s- Hertogenbosch : Maasdriel, Zaltbommel, Boxtel, Haaren, s-hertogenbosch, Heusden, Schijndel, Sint-Michielsgestel en Vught. 9 Kijkend naar de prijsindex bestaande koopwoningen van het CBS. Het meetmoment van het CBS is later in de tijd (inschrijven hypotheekakte) dan het meetmoment van de NVM. Verder gaan de cijfers van het CBS over álle koopwoningen. 9