STIVORO.NL Uitgave van stivoro, voor een rookvrije toekomst jaargang 13 mei 2009 THEMA: STOPONDERSTEUNING Rokers staan niet langer in de kou Achter het beeldscherm stoppen met roken Meer kans van slagen met bewezen werkzame stopmethoden Stoppen in Engeland
COLUMN LIES VAN GENNIP INHOUD mei 4 De langste en beste campagne ooit Het aantal rokers is voor het eerst sinds jaren weer gedaald. Belangrijke verbetering in de rechten van de roker! Het afgelopen jaar hebben nog meer rokers dan in andere jaren geprobeerd om te stoppen met roken. Gelukkig is een flink aantal van hen daarin geslaagd, zodat het aantal rokers in Nederland is gedaald van 28% naar 27%. Helaas weten we dat veel van die stoppers toch weer zijn gaan roken. Stoppen met roken is voor velen lastig. Tabak wordt in de medische wereld zelfs gerekend tot de meest verslavende genotsmiddelen die er zijn. Dat tabak verslavend is, betekent niet dat stoppen niet mogelijk is. Niet voor niets zijn er in Nederland bijna 4 miljoen ex-rokers! Het betekent wel dat tabaksverslaving medisch niet verschilt met bijvoorbeeld alcoholverslaving en drugsverslaving. Er zijn ook voor tabaksverslaving behandelingen beschikbaar die de kans om succesvol te stoppen aanzienlijk kunnen vergroten. Tot voor kort werd de behandeling van tabaksverslaving, niet vergoed vanuit de basisverzekering. In juni 2008 heeft echter het College voor Zorgverzekeringen geconcludeerd dat dat onjuist is. Gedragsmatige behandeling van tabaksverslaving, zoals een groepstraining Pakje Kans, of telefonische- of persoonlijke coaching, behoort feitelijk tot te verzekeren zorg. Nicotinevervangers of bepaalde medicijnen, kunnen het effect van die gedragsmatige behandelingen nog eens versterken. Op dit moment behoren deze producten echter nog niet tot het basispakket. Het College voor Zorgverzekeringen heeft onlangs geadviseerd dat te veranderen en gedragsmatige ondersteuning gecombineerd met nicotine vervangers en enkele medicijnen, integraal op te nemen in de basisverzekering via een programmatische aanpak. Als dat gebeurt staan de rokers bij de aanpak van hun tabaksverslaving niet langer in de kou. In deze STIVORO.nl kunt u meer lezen over hoe rokers geholpen worden bij het stoppenmet-roken, met voorbeelden uit binnen- en buitenland en de mening van betrokkenen hierover. Ik wens u veel leesplezier. Lies van Gennip directeur STIVORO 6 Van stopondersteuning verzekerd Interview met Koos Komdeur, manager portfoliomanagement Menzis 8 Meer kans van slagen met bewezen werkzame stopmethoden Interview met Chris van Weel, hoogleraar huisartsengeneeskunde. 10 Stoppen in Engeland Jaarlijks maken een half miljoen Britten gebruik van gratis stopondersteuning. RUBRIEKEN Hulp is onderweg... 3 Rookbeleid... 7 Korte berichten... 9 Hulpmiddelenoverzicht... 11 De mening van Johan en Karim... 12 COLOFON Bezoek ook www.stivoro.nl Stivoro.nl (voorheen In Feite) is een nieuwsbrief uitgegeven door STIVORO voor een rookvrije toekomst. De nieuwsbrief biedt een platform voor meningen over tabak(spreventie). De mening van geïnterviewden kan afwijken van de standpunten van STIVORO. Postbus 16070, 2500 BB Den Haag, telefoon 070.312 04 00, fax 070.312 04 95, www.stivoro.nl Tekst Leo Lotterman Coördinatie Roel Joosten Foto s Gettyimages, Tarquinia Zeegers, Harm-Jan Weevers Grafisch ontwerp en opmaak hollandse meesters BNO Drukwerk Libertas Den Haag, mei 2009 2 stivoro.nl mei 2009
HULP IS ONDERWEG Meer informatie op: www.destopsite.nl Achter het beeldscherm stoppen met roken Wie wil stoppen met roken kan voor gratis hulp op de website De StopSite terecht. Dit is een interactief internetprogramma van STIVORO dat ondersteuning geeft aan mensen die willen stoppen of pas gestopt zijn en dit willen volhouden. Het internet als behandelmethode is populair aan het worden. Je hebt alleen een computer nodig en een internetverbinding. En motivatie natuurlijk. Dan kun je de gratis website www.destopsite.nl van Stivoro bezoeken en, als je echt wilt, inloggen om te gaan stoppen met roken of als je pas gestopt bent dit wil volhouden. De site kan daarbij je steun en toeverlaat zijn, dag en nacht, wanneer en waar je ook maar wilt. Dat is een van de grote voordelen van de site, zegt Andrée van Emst, senior projectleider Persoonlijke Advisering van Stivoro. Je hoeft nergens naar toe en geen tijdstip af te spreken. Het internet als behandelmethode is populair aan het worden. In het eerste half jaar - de uitvoerig geteste en werkzaam gebleken site is online sinds 1 juni 2008 - kwam de teller dan ook al op 2600 geregistreerde deelnemers, licht Stivoro-projectleider Stoppen met roken Suzanne Brunsting toe. Wie het programma wil doorlopen moet zich wel registreren en een aantal persoonlijke vragen beantwoorden. Van Emst: Die gegevens gebruiken wij om later feedback en tips op maat te geven. Het verschilt als je een roker bent die voor het eerst een stoppoging doet of voor de vierde keer. Van Emst vertelt dat De StopSite, die gebaseerd is op cognitieve gedragstherapie, drie onderdelen heeft: voorbereiden, stoppen en volhouden. Bij al deze onderdelen krijg je hulp door het maken van opdrachten. Je kunt ook vragen stellen online en daar krijg je binnen 24 uur antwoord op. Weblog Daarnaast kun je op de site een persoonlijk rookdagboek bijhouden. Brunsting: Je kunt het dagboek, of delen ervan, ook openbaar maken via de weblog. Het Je hoeft nergens naar toe en geen tijdstip af te spreken. Het internet als behandelmethode is populair aan het worden. voordeel is dat andere stoppers kunnen reageren op jouw verhaal. Ook is er een forum en kun je met andere mensen chatten. Van Emst legt uit waarom: Stoppen met roken is moeilijk. Op onze stopsite kun je vrij makkelijk ervaringen delen en vragen stellen. Zo kun je elkaar steunen als je het moeilijk hebt. Ze haalt het voorbeeld aan van iemand die op de weblog bekendmaakte dat ze de drang om weer een sigaret te pakken onderdrukte door met een hond buiten te gaan wandelen. Die persoon plaatste ook een foto van de hond op de site. Je ziet dat een dergelijke actie veel reacties oproept en anderen ook uitnodigt met tips te komen. Het is een permanente virtuele zelfhulpgroep die elkaar ondersteunt, naast het programma wat wij bieden. Er zijn nog meer dingen op De StopSite die je kunnen helpen. Brunsting noemt nog de zogenoemde stopmeter die je kunt downloaden en installeren in de taakbalk op je beeldscherm. Als je bent gestopt zie je hier elke dag hoeveel dagen al en hoeveel geld je daardoor hebt gespaard. Van Emst voegt hier aan toe dat de stopmeter ook bedoeld is om te voorkomen dat mensen voortijdig afhaken. Ze worden op deze manier dagelijks er op geattendeerd dat ze gestopt zijn of willen gaan stoppen. Dat kan een stimulans zijn om door te blijven gaan. stivoro.nl mei 2009 3
Na een aantal jaren van stilstand is het aantal rokers in 2008 gedaald naar 27% De langste en beste campagne ooit 1,4 miljoen stoppers Nog nooit, zegt Marieke Wiebing voldaan, is er zo lang campagne gevoerd en nog nooit is het resultaat zo goed geweest. Wiebing, senior projectleider Stoppen met roken bij STIVORO, somt de cijfers op. Na een aantal jaren van stilstand is het aantal rokers in 2008 gedaald naar 27%. Sinds 2004 was de teller blijven stilstaan op 28%. Bijna 1,4 miljoen rokers hebben een stoppoging ondernomen gedurende deze campagne van negen maanden. Normaal gesproken zijn er zo n 1 miljoen stoppogingen per jaar. En ruim een kwart van de eerste groep stoppers houdt het niet-roken al minimaal vijf maanden vol. Dat is een hoog aantal, weet Wiebing. In iedere roker zit een stopper heette 4 stivoro.nl mei 2009 de campagne die eind april 2008 startte en eind januari 2009 afliep. Doel was om rokers ertoe te bewegen te stoppen met roken en hen succesvol te laten zijn in het stoppen. STIVORO organiseerde de campagne in opdracht van KWF Kankerbestrijding, de Nederlandse Hartstichting, het Astma Fonds en VWS. Televisieprogramma De campagne bestond uit verschillende elementen, waaronder tv- en radiocommercials waarin ex-rokers aan het woord komen en een zesdelig televisieprogramma Ik Wed Dat Ik Het Kan! op RTL4 waarin een aantal bekende Nederlanders stoppen met roken. Zij gingen daarbij de strijd aan met vier andere stoppersgroepen: asfalteerders uit Noord-Holland, bloedbankcollega s uit Rotterdam, kroegtijgers uit Amsterdam en Gooische vriendinnen. Ook werd er een speciale campagnesite gelanceerd. Daarop konden gestopte rokers hun eigen Stopstory kwijt. Wiebing: De campagne werd ingegeven door het rookverbod dat per 1 juli 2008 ging gelden voor de horeca en de kunst-, cultuur- en sportsector. Natuurlijk, zegt ze, hebben de invoering van de rookvrije horeca en de accijnsverhoging bijgedragen aan het succes. Maar ze benadrukt dat de campagne niet was toegespitst op het rookvrij worden van de
Poster A3_def.indd 1 06-05-2008 15:49:27 Meer informatie op: www.destopsite.nl Het was de langste stoppen-met-rokencampagne ooit en het resultaat was het beste ooit. Of het een met het ander te maken heeft, wordt nog onderzocht. Maar dat campagne voeren loont, staat als een paal boven water. horeca. Wiebing: Het ministerie van VWS voerde daarvoor apart campagne. Als wij daar dan ook nog eens bovenop gingen zitten, zou het in de ogen van de roker te veel het wijzen met het vingertje zijn. Dat kan averechts werken. We hebben afgestemd in tijd, maar niet in inhoud. In iedere roker zit een stopper kende ook STI-S0122 2008 06 Kijk hoe je kunt stoppen op www.stivoro.nl een weloverwogen breuk, vertelt Wiebing. Er was een campagnepiek voor de zomer en een erna. In september zouden de sportclubs weer gaan beginnen, een mooi moment om dan de draad weer op te pikken. Maar of die breuk nu heeft bijgedragen aan het succes, dat weten we nog niet. Ze vermoedt wel dat de televisieshow een positieve rol heeft gespeeld. Die keuze voor entertainment was een strategische keuze, legt ze uit. In de campagne stonden drie zaken centraal: het praten over stoppen, het vertrouwen in de stoppoging én het eigen karakter van iedere stopper. Scheren Het praten over roken was een belangrijk punt in de show bij RLT4. Het zelfvertrouwen over het stoppen én het eigen karakter van iedere stopper kwamen naar voren in de slogan van de campagne: Zelfs hij is gestopt. In ieder roker zit een stopper, gecombineerd met het beeld van een man die rookt onder het scheren. Er was ook een vrouwelijke variant die tijdens een schoonheidsbehandeling doorrookt. Wiebing: Je kreeg zo als roker een spiegel voorgehouden waardoor je gaat nadenken over je eigen rookgedrag. Er was voor iedere roker wat wils In hoeverre past die sigaret nog bij mij? Tegelijkertijd krijg je de boodschap mee dat zelfs deze rokers, ondanks hun extreme rookgedrag in het verleden, het is gelukt om te stoppen. Deze stoppen-met-rokencampagne bestempelt ze als een optelsom van alles wat STIVORO sinds de vorige grote campagne in 2004, bij de invoering van de rookvrije werkplek, heeft ontwikkeld. Wiebing: Alle materialen en methoden konden we nu gebruiken en hebben we ook gebruikt. Van 24 uur niet-roken tot ondersteuning via SMS (ook in het Turks) tot intensieve coaching. Er was voor iedere roker wat wils. Je zou het eigenlijk een paraplucampagne kunnen noemen. z stivoro.nl mei 2009 5
Samenwerking STIVORO en Menzis Van stopondersteuning verzekerd Volgens het College voor zorgverzekeringen hoort stopondersteuning in de basisverzekering. Dat vindt zorgverzekeraar Menzis ook. Als je een generalistische maatregel invoert als rookvrije horeca die alle Nederlanders treft, dan hoort begeleiding bij het stoppen met roken ook in de basisverzekering thuis. Het College voor zorgverzekeringen (CVZ) concludeert in een rapport uit juni 2008 dat roken een verslavingsziekte is en dat alle rokers die willen stoppen in aanmerking komen voor vergoeding van begeleiding bij het stoppen. Met andere woorden: stopondersteuning is verzekerde zorg en hoort in het basispakket van de zorgverzekering. Zorgverzekeraars horen dat nu ook in hun polis te zetten. Zorgverzekeraar Menzis die twee miljoen Nederlanders verzekert, vindt ook dat stopondersteuning daar uiteindelijk in thuishoort. Koos Komdeur, manager Portfoliomanagement van Menzis: Het rapport van het CVZ is het resultaat van een veranderende kijk op roken. Nog niet eens heel lang geleden was roken nog alom geaccepteerd. Maar de beleving van wat is gezond en ongezond is nu anders, de recente wetgeving rond de rookvrije horeca is daar een voorbeeld van. Dit rapport zet eigenlijk een volgende stap in die maatschappelijke beweging, met als uiteindelijk resultaat dat roken een verslavingsziekte is die behandeld moet worden en vergoed, net als elke andere ziekte. Als je een generalistische maatregel invoert als de rookvrije horeca die alle Nederlanders treft, dan hoort begeleiding bij het stoppen met roken ook in de basisverzekering thuis. Meer intensieve ondersteuning Maar volgens Komdeur heeft het nog wel wat tijd nodig eer het daadwerkelijk zo is. We spreken dan wel echt over een verslavingsbehandeling. Dat gaat een stapje verder dan de meeste verzekeraars nu doen in hun aanvullende pakketten, waarin ze een vrijblijvend stoppen-met-roken cursus vergoeden of een alternatieve therapie. Als verzekeraar zien we natuurlijk ook wel dat als je mensen behandelt voor roken hun leven gezonder wordt. Dat geldt natuurlijk ook voor overgewicht, bewegen. Als je het juiste aanbod levert, is de kans dat mensen daarop inspringen ook groter. Van wat Menzis haar verzekerden op dit gebied wil aanbieden moet dan ook bewezen zijn dat het ook echt werkt. En daarom, licht Komdeur toe, is Menzis met STIVORO in zee gegaan voor de Stop-hulp, een online programma ontwikkeld door STIVORO. Komdeur: Het programma helpt mensen om echt te stoppen met roken, het ook vol te houden en een terugval te voorkomen. We bekijken met STIVORO hoe we die begeleiding zo kunnen opzetten dat het uiteindelijk opgenomen kan worden in de basisverzekering. Maar dat traject vraagt tijd. Van de zorgverzekeraar, de zorgaanbieder en de wetgever. Het programma helpt mensen om echt te stoppen met roken Komdeur: Wij laten het graag over aan de specialisten of een bepaalde stopmethode een goede is. We zijn geen zorgaanbieder, maar verzekeraar van zorg. Of we dan alleen maar bewezen werkende programma s opnemen in onze verzekeringspakketten? Als veel van onze klanten vragen om een niet bewezen effectieve programma, dan nemen we dat op in ons aanvullend pakket. 6 stivoro.nl mei 2009
Meer lezen: www.stivoro.nl/professionals ROOKBELEID Gevangen in rook We wijzen op onze site mensen ook op de niet bewezen effectieve methode van Allen Carr, dat veel mensen er blijkbaar toch baat bij hebben gehad en je dat boekje kunt kopen in de winkel. Andere rol zorgverzekeraars Het is, zegt Komdeur, als zorgverzekeraar ook nog zoeken naar onze rol in die veranderende opvattingen over roken. Je moet oppassen welke rol je aanneemt. Moeten we als zorgverzekeraar actief proberen jongeren van het roken te houden? Als je dergelijke preventieve taken op je neemt, kom je als verzekeraar op een hellend vlak. Dan is bijvoorbeeld preventie van overgewicht ook aan de orde. Preventie is meer iets voor bijvoorbeeld GGD en, als het om roken gaat, voor bijvoorbeeld STIVORO. Wat we wel kunnen doen, en ook doen, is als verzekeraar dergelijke preventieactiviteiten mee financieren. Dat doen we bijvoorbeeld bij het NISB, het Nederlands Instituut Sport en bewegen. Wij zijn geen aanbieder van zorg, maar verzekeraar van zorg. Daar moeten we ons op richten. z Werkgevers zijn verplicht werknemers een rookvrije werkplek aan te bieden. In veel ggz-instellingen en gevangenissen is het soms lastig om rookbeleid in te voeren en te handhaven. Hélène Pieterse, coördinator van het Adviescentrum van Stivoro, legt uit waarom. Als werkgever heb je niet alleen te maken met werknemers, maar ook met bezoekers en met patiënten die er langdurig verblijven. De Tabakswet biedt dan wel mogelijkheden om het roken er toe te staan (in afgesloten rookruimten, in privékamers en in kantines, wachtruimtes of recreatieruimtes als er daar meerdere van zijn), het blijft ingewikkeld. Veel bedrijven kiezen ervoor om de rookruimten af te schaffen. Ook ziekenhuizen en Ggz-instellingen onderzoeken dit maar stuiten op moeilijkheden. Het is lastig om het rookgedrag te bespreken omdat onder personeel en patiënten veel gerookt wordt. Veel psychiatrische patiënten zijn niet aanspreekbaar op hun rookgedrag omdat ze andere problemen aan hun hoofd hebben. Stoppen met roken is in de instelling geen prioriteit. Die instellingen maken daarom gebruik van de mogelijkheden in de wet en staan het roken op de eigen kamers toe, dat is privéruimte. Net als een gevangeniscel. Je mag er roken als jij in je eentje zit. Met z n tweeën? Dan niet. Gevangenissen willen vaak de celdeuren zo lang mogelijk openhouden, dan drijft de rook dus de gang op, de openbare ruimte in. Dat is een probleem. In de praktijk wordt het vaak opgelost door roken alleen toe te staan tijdens de luchturen. Ook worstelen deze instellingen ermee dat het personeel last kan hebben van de rook. Maar de patiënten of gevangenen kunnen niet zonder toezicht. Het personeel moet dan aanwezig zijn in de ruimten waar gerookt mag worden. Dat wordt lastig als je als toezichthouder niet rookt. Wij adviseren dan om waar mogelijk rokende toezichthouders in te zetten. Stivoro wordt regelmatig benaderd met dergelijke dilemma s. Werknemers vragen zich af wat hun rechten zijn. Werkgevers vragen om advies hoe rookbeleid op te zetten. Daarom heeft Stivoro speciaal voor de zorg drie praktische werkboeken geschreven voor het ontwikkelen van rookbeleid. Pieterse: Rookbeleid is sowieso niet iets is wat je 1-2-3 regelt, maar voor deze instellingen is het nog een tandje lastiger. stivoro.nl mei 2009 7
Roken is een verslavingsziekte Meer kans van slagen met bewezen werkzame stopmethoden Ongeveer 10 procent van de mensen die geadviseerd worden door een professional ondernemen een stoppoging. Roken is een verslavingsziekte en om daar van af te raken is goede stopondersteuning belangrijk. Met methoden en middelen die bewezen hebben werkzaam te zijn, heb je meer kans van slagen. Voor de meeste mensen is stoppen met roken heel moeilijk, zegt professor Chris van Weel die hoogleraar huisartsengeneeskunde is in het UMC St. Radboud in Nijmegen. Roken is een verslavingsziekte en om daar van af te raken is goede stopondersteuning belangrijk. Maar voor die ondersteuning zijn er heel veel wegen die naar Rome leiden. Wat voor de een werkt, doet misschien niets bij een ander. Wel constateert hij wat hij noemt een aantal wetmatigheden. Van Weel: Om iemand te laten stoppen met roken moet de omgeving wel meewerken. Daarmee doel ik op bijvoorbeeld de cultuur, het overheidsbeleid, groeps- en gezinsnormen. Daar is nog winst te behalen voor het stoppen. Kijk naar de rookvrije horeca, de accijnsverhoging, de rookvrije werkplek. Het zijn omgevingsfactoren die kunnen meehelpen om mensen zover te krijgen dat ze willen gaan stoppen met roken. En daar is dan wel hulp bij nodig, zegt Van Weel die ook voorzitter is van de te herziene richtlijn Behandeling van tabaksverslaving. Die richtlijn is bedoeld om huisartsen, tandartsen, medisch specialisten, verloskundigen en verpleegkundigen te ondersteunen bij een effectievere aanpak van tabaksverslaving. De herziene versie is nog in ontwikkeling, daarom kan hij er nog niet veel over zeggen. Vernieuwing Maar hij weet wel dat de eerste editie uit 2004, die de professional opriep dat iedere rokende patiënt tenminste een keer het advies moet krijgen om te stoppen met roken, aan vernieuwing toe was. Van Weel: Het leidde tot een soort universele aanpak: we geven een advies en dan zien we later wel weer verder. We moeten nu een stapje bij gaan zetten. Het neemt niet weg, vervolgt hij, dat het effect heeft als bijvoorbeeld een tandarts zijn patiënt adviseert dat het beter voor hem is als 8 stivoro.nl mei 2009
Meer informatie op: www.stoppenkunjeleren.nl korte berichten hij stopt met roken, die interventie heeft impact. Ongeveer 10 procent van de mensen die geadviseerd worden door een professional ondernemen een stoppoging. Die professional is dan vooral de huisarts, maar ook de verloskundige, longarts of kinderarts hebben een taak in die stopondersteuning, net als de publieke gezondheidszorg. Het is een samenspel. Met bewezen werkzame ondersteuning heb je een grotere kans op succes in stoppen met roken, aldus Van Weel. Maar het is en blijft natuurlijk een kans. Het is geen garantie voor succes. Praten is bewezen effectief, stelt hij. Net als advies geven. En ook bijvoorbeeld kauwgom, pillen of nicotinepleisters in combinatie met een motiverend gesprek Dan voegt die kauwgom, die pil of pleister wat toe, aldus Van Weel. Om het gevoel van het snakken naar een sigaret te onderdrukken geef je die pil of kauwgom en ga je tegelijkertijd met die roker in gesprek. Om het gevoel van het snakken naar een sigaret te onderdrukken geef je die pil of kauwgom en ga je tegelijkertijd met die roker in gesprek. In combinatie met een groepstherapie kan ook, met lotgenoten die hun weg naar het stoppen wel vinden. Als die het kan, moet ik het ook kunnen, is dan vaak de reactie. Een dergelijke gecombineerde aanpak, het gelijktijdig gebruik maken van verschillende interventies, wordt ook geadviseerd in de nieuwe richtlijn, onthult Van Weel tussen de regels door. Curieus Veel doet het er eigenlijk niet toe welke manier om te stoppen je kiest, zegt hij, als het maar tot resultaat leidt. Toch constateert hij dat niet bewezen werkzame ondersteuning veel gebruikt wordt. Er zijn mensen die daar baat bij hebben, maar de kans op succes is kleiner dan bij de bewezen middelen. Dat in de aanvullende zorgverzekeringen vooral die niet bewezen werkzame ondersteuning is opgenomen, zoals Allen Carr en lasertherapie, bevreemdt hem wel. Terwijl over opname in het verzekeringspakket van bewezen werkzame stopondersteuning eindeloos wordt gesoebat. Dat vind ik curieus. Het zou omgekeerd moeten zijn. z Asbaktegel vervangt rookzuil De rookzuilen bevallen ProRail niet. Daarom mogen rokers nu op de stations van Groningen, Leeuwarden en Zwolle met z n allen in een gele cirkel staan. 23-04-2009 Trouw.nl Roken in kroeg neemt af Het aantal rokers in cafés neemt af. Dat blijkt uit cijfers van de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) na onderzoek over het naleefniveau van het rookverbod tijdens afgelopen winter en in het voorjaar. 21-04-2009 VWA - MissetHoreca Gezond roken is niet goed voor roker Rokers die regelmatig groente en fruit eten, hebben een grotere kans dikkedarmkanker te krijgen dan rokers die dat niet doen. Dat concludeert het RIVM in Bilthoven op basis van een groot Europees onderzoek, waaraan het instituut heeft deelgenomen. 16-04-2009 Parool.nl Autorijders voelen wel wat voor rookverbod in auto De meeste mensen in Nederland voelen wel wat voor een rookverbod in de auto. Bijna 60 procent vindt dat roken in de auto verboden moet worden omdat het gevaarlijk en onverantwoord is. Dat blijkt uit een onderzoek, in opdracht van de AutoRAI, onder ruim achthonderd mensen. 26-03-2009 Webregio.nl stivoro.nl mei 2009 9
Alles wat wij doen is evidence based Stoppen in Engeland In Engeland kunnen rokers die willen stoppen gratis terecht voor hulp op ruim honderdzeventig locaties in het land. Jaarlijks maken een half miljoen Britten er gebruik van. Overall it s a succes. In Engeland wordt hulp bij het stoppen met roken aangeboden via de National Health Service (NHS), de nationale organisatie voor de publieke gezondheidszorg. Die heeft daarvoor in 2000 een nationaal netwerk van zo n honderdzeventig lokale Stoppen met Roken Diensten opgezet (Stop Smoking Services). Op die plek kunnen rokers terecht voor stopondersteuning. Professor Robert West was er al vanaf het begin bij betrokken. West is hoogleraar Gezondheidspsychologie en directeur van Tobacco Studies aan het Cancer Research UK Health Research Centre, University College London. Stopondersteuning is gratis omdat tabaksverslaving een ziekte is als elke andere levensbedreigende ziekte Hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste adviseurs van de NHS over tabaksverslaving en stoppen met roken. Twee dingen vielen toen samen, blikt West terug. Er was net een nieuwe Labourregering die de aanpak van gezondheidsverschillen hoog op de politieke agenda zette en ook tabaksontmoediging wilde en wij hadden net nieuwe richtlijnen voor tabaksontmoediging op papier gezet waarin we betoogden dat behandeling een (kosten)effectieve is manier om levens te redden. Deze richtlijnen beïnvloedden het kabinetsbeleid en resulteerden in het beleidsdocument. Roken is dodelijk. Van het een kwam toen al snel het ander. Ziekte De Stoppen met Roken Diensten bieden verspreid over Engeland gratis stopondersteuning. Het is voor niks omdat tabaksverslaving een ziekte is als elke andere levensbedreigende ziekte. En die worden ook gratis behandeld, licht West toe. De geboden hulp bestaat uit een combinatie van gedragsmatige en farmacologische ondersteuning. Je kunt dan een groepstraining of individuele coaching krijgen en tegelijkertijd gebruik je ondersteunende middelen zoals een nicotinevervangende therapie of pillen als Bupropion (Zyban) of Champix. Die gaan op recept, legt West uit. In Engeland betalen mensen een kleine vaste vergoeding van ongeveer 10 euro voor een medicijn, zoals wij hier de medicijnknaak hadden, maar mensen die het financieel niet kunnen opbrengen krijgen het gratis. Met een combinatiebehandeling van gedrags-gerichte en farmaceutische ondersteuning heeft een roker vier keer zoveel kansen om te stoppen. Het werkt gewoon het beste, weet West uit onderzoek. Groepstrainingen hebben wel de voorkeur want hoewel het niet altijd lukt die georganiseerd te krijgen blijken die effectiever dan een-op-een behandelingen. West: De rokers steunen elkaar en willen ook niet de groep in de 10 stivoro.nl mei 2009
Meer lezen: www.stivoro.nl/professionals hulpmiddelen overzicht steek laten. De hulp van de Stoppen met Roken Diensten wordt gegeven door specialisten. De meeste stopondersteuners zijn verpleegkundigen of apothekers die speciaal opgeleid zijn. West: Stopondersteuning geven is een zaak voor specialisten en vraagt tijd. Een huisarts kan het er niet eventjes bij doen, die doet het dan ook te weinig om het goed te kunnen doen. West vertelt dat de NHS plannen heeft om een nationaal assesment- en trainingscentrum op te zetten voor de gespecialiseerde stopondersteuners. Het doel is om zo de kwaliteit van de hulpverlening hoog te houden. Evidence based West: De stap van de roker om te gaan stoppen is hier in Engeland ook redelijk makkelijk, doordat het netwerk verspreid is over het hele land, de hulp is goed toegankelijk voor iedereen. Dat wordt ook nog een gestimuleerd door de overheid die continu overal attendeert op de beschikbare stopondersteuning. Middelen die goed onderzocht zijn én die werken Stopgesprek Advies op maat StopMail StopSite Advies verlofkundige Advies huisarts Telefonische coaching Persoonlijke coaching Groepstraining Pakje Kans Gedragstherapie Nicotinevervangers Medicijnen Middelen die nog niet of nog niet goed onderzocht zijn Dat doet ze via campagnes, op televisie, via posters, in kranten en tijdschriften. Ook is er een landelijk telefoonnummer waar mensen naar toe kunnen bellen als ze er over denken om te gaan stoppen. Dan worden ze in contact gebracht met de dichtstbijzijnde Stoppen met Roken Dienst. En zelfs, zegt West, bellen sommige van de Stoppen met Roken Diensten rokers op om hen te vragen of ze hulp willen bij het stoppen met roken. De Stoppen met Roken Diensten noemt West een overall success. Jaarlijks maken een half miljoen Britten er gebruik van. Uit studies naar de werking van het programma blijkt dat na vier weken 35 tot 50 procent erin slaagt om te stoppen. Na een jaar is 15 tot 20 procent nog steeds niet gaan roken, voor rokers die zonder onze hulp stoppen is dat 5 procent. En ook de lager sociaaleconomische groepen worden goed bereikt. Wat is het geheim van het succes? West hoeft er niet over na te denken. Omdat we vanaf het begin altijd voorstander zijn geweest om alleen met bewezen werkbare middelen te werken. We raden de Stoppen met Roken Diensten dan ook stellig af methoden te gebruiken die niet evidence based zijn. z Acupunctuur Softlasertherapie Methode Allen Carr Voor meer informatie zie: www.stivoro.nl/hulpmiddelenoverzicht stivoro.nl mei 2009 11
DE MENING VAN Johan en Karim Horecaondernemers In de media heeft het verzet tegen het rookverbod enorm veel aandacht gekregen. Het leek alsof een meerderheid van de horecaondernemers tegen het verbod was. Recente cijfers van de VWA laten zien dat 90% van de horecaondernemers zich aan de wet houdt. Johan en Karim zijn twee horecaondernemers die niet negatief zijn over het rookverbod. Johan, eigenaar van café De Prins in Amsterdam, is neutraal over het rookverbod. Hij zegt: Ik ga zelf nu mijn sigaretje buiten roken. Hij accepteert het verbod. Ik vind wel dat de overheid ver gaat in betutteling, maar dat betreft vele andere zaken. Het verzet tegen het rookverbod berust vaak op onzinnige argumenten. Zelf heb ik geen verandering gemerkt in de omzet. De Prins blijft een oergezellig café en dat verandert niet. Johan en de kok roken samen een sigaretje op het terras voor café De Prins Karim, eigenaar van café restaurant De Eeuwige Jachtvelden in Den Haag, is positief over het rookverbod. Voor hem is het zowel zakelijk als persoonlijk gunstig geweest. Karim is nuchter over het rookverbod. Wij zijn laat in Europa. Als ondernemer kon je het ruim van te voren zien aankomen. Het is dan zaak je bakens te verzetten. Het is De Eeuwige Jachtvelden ook gelukt om een nieuwe klantenkring erbij te krijgen. Er waren mensen die de horeca meden, vanwege de rook. Deze groep is nu mijn nieuwe klantenkring. Na 1 juli zie ik zelfs een omzetstijging. Voor mij als ondernemer, dus heel positief. Daarbij heeft het rookverbod in de horeca mij gestimuleerd om zelf een stoppoging te ondernemen. Het verwarmde terras van De Eeuwige Jachtvelden STI-A0048 12 stivoro.nl mei 2009