1 Drama in de Brugklas op College de Heemlanden Schooljaar 2012-2013 Naam: Klas: Docent:
2 Inleiding Welkom bij het vak drama. Je gaat dit vak een half jaar volgen en hebt één keer per week 80 minuten les in het dramalokaal (C282) Wat is drama? Natuurlijk is drama toneelspelen, maar het is ook zoveel meer. Leren om vanuit verschillende rollen te functioneren, leren om de kracht van de ander te zien en te verwoorden, leren om jezelf te durven laten zien Maar vooral ook: samen plezier maken, doen alsof, lekker gek doen. Soms serieus, elke keer anders! Hoe word je gewaardeerd bij drama? Tijdens het halve jaar dat je les krijgt, krijg je 4 toetsen en schrijf je een aantal verslagen. Dit boekje is je werkboek en is van levensbelang bij drama. Zorg dus dat je elke les je huiswerk maakt en het boekje nooit vergeet. Bij de toetsen gaat het er vooral om dat je laat zien wat je geleerd hebt in de lessen. Als je wilt weten waar de toetsen over gaan blader je verder in het boekje. De toetsen worden altijd in de les gehouden. In de verslagen kijk je terug op de toets en leg je uit hoe je het vond gaan. Ook vertel je meer over wat je gezien hebt bij je klasgenoten die de toets deden. Veel plezier en succes bij de dramalessen! De Dramadocenten
3 Inhoud 1. De eerste indruk... 4 2. Hoe groot kun je zijn?... 5 3. Gedraag je!... 6 4. Toets tableauserie... 7 4.1. De toets tableauserie goed voorbereiden... 8 4.2. Storyboard... 9 4.3. Reflectieverslag Tableautoets...10 5. Hoe asso ben jij?...11 6. Eerst doen...12 7. Ik ben zo ontzettend...13 8. Wat zie je?...14 9. Toets improviseren....15 9.1. Reflectieverslag toets improviseren...16 10. Van alles alles maken...17 11. Wie leidt, wordt gevolgd...18 12. Toets presenteren en overtuigen...19 12.1. De toets presenteren goed voorbereiden...20 12.2. Waarderingsformulier toets p. & o....21 13. Even goed luisteren...22 13.1. Observatieformulier luisteren...23 14. Maak er een scène van...24 15. Reflectieverslag drama...26
4 1. De eerste indruk Als het goed is heb je aan het einde van deze les een eerste (goede) indruk gekregen wat we zoal gaan doen bij het vak drama en wat er van je wordt verwacht. Ja, je krijgt ook te horen hoe je goede cijfers voor het vak kan halen. We maken kennis met elkaar en met het vak drama. We doen veel korte oefeningen om een indruk te krijgen van wat het vak inhoud. We leren om te kijken en te leren van elkaar. We leren dat één beeld vaak meer zegt dan duizend woorden. Spiegelen: Tableau: Freeze: Naast bovenstaande begrippen heb ik ook geleerd: Als ik een foto in deze les had gemaakt, dan had ik een foto gemaakt van: Omdat: Volgens het woordenboek betekent spiegelen: Ik zag op de volgende manier twee volwassenen elkaar begroeten: Ze zeiden: Ze maakten contact door: Aan hun gezichten kon je zien:
5 2. Hoe groot kun je zijn? Natuurlijk starten met een w upje (Misschien heeft iemand er al één voorbereid). De tableaus komen in deze les tot leven en worden mime stukjes. Je krijgt uitgelegd wat de inhoud is van de eerste toets. Als het allemaal goed, gaat krijgen jullie aan het einde van de les een mimecadeautje. We laten verschillende manieren van voorstellen aan elkaar zien. We gaan weer tableaus maken en leren om deze veel te laten zeggen. We gaan weer een aantal korte (concentratie) oefeningen doen. We leren hoe je om kan gaan met problemen bij een groepsopdracht. We leren hoe je hoe je van wat anderen doen zelf iets kan leren door te reflecteren. Handeling: Emotie: Vergroten Naast bovenstaande begrippen heb ik ook geleerd: Als ik een foto in deze les had gemaakt, dan had ik een foto gemaakt van: Omdat: Handelen komt op het internet in de volgende betekenissen voor: Betekenis 1. Betekenis 2. Ik zag de sterke emotie en zag toen iemands: armen: ogen/wenkbrauwen:
6 3. Gedraag je! Heb jij wel eens gebeeldhouwd? Het mooiste materiaal om mee te werken zijn mensen. We leren om ons te gedragen naar waar we zijn We leren ons te gedragen naar wie we zijn We gaan een story board maken. We gaan de toets voorbereiden We leren van elkaar waar onze kracht zit. Vier keer W : Storyboard: Rekwisieten Een goed tableau vond ik het tableau Ik vond deze goed omdat: Rolbeschrijving voor de tableautoets. In de rol die ik speel ben ik jaar. In de rol die ik speel lijk ik op omdat: Ik laat de sterke emotie zien door: Dit moet ik meenemen voor de toets. Decor rekwisieten: Kleding: Muziek:
7 4. Toets tableauserie Opdracht: Bedenk en speel een serie van 6 tableaus/foto s die samen een verhaal vertellen met een onverwachte wending of afloop. In het verhaal moet in ieder geval duidelijk worden wat het probleem is. De aankleding verzorgen jullie zoveel mogelijk zelf. De serie speel je als toets in het lokaal met gebruik van achtergrondmuziek. De serie wordt 2 keer vlak na elkaar gespeeld. Elk groepslid speelt in minimaal 4 tableaus. De beoordeling is voor de gehele groep, dus iedereen toont zijn of haar volledige inzet. 100 punten is maximaal en gelijk aan een 10. Iedere individuele speler kan een halve punt extra scoren. Waardering: Logisch verhaal met verrassende afloop Max 20 p. Decor en kostuums Max 20 p. Ruimtegebruik /compositie/bevriezen Max.20 p. Vergroten emotie/handeling Max 20 p. Aankondigen Max 10 p. Joker Max 10 p Totaal:
8 4.1. De toets tableauserie goed voorbereiden Deze vragen kun je goed gebruiken als je de toets tableauserie gaat voorbereiden. 1. Wie zijn jullie en hoe laten jullie dat aan anderen zien? 2. Welke emoties willen jullie laten zien en hoe doen jullie dat? 3. Welke kleding gaan jullie gebruiken en wie neemt dit mee? 4. Waar zijn jullie en hoe kunnen anderen dit zien? 5. Waar bestaat jullie decor uit en wie gaat dat maken? 6. Welke rekwisieten gaan jullie gebruiken en wie neemt ze mee? 7. Welke muziek gaan jullie gebruiken en wie neemt de muziek mee? 8. Wie gaat voor jullie groep de muziek bedienen?is het storyboard af?
9 4.2. Storyboard
10 4.3. Reflectieverslag Tableautoets Opdracht Je gaat een kort verslag schrijven over de tableautoets. Je verslag bestaat uit een voorkant en de antwoorden op onderstaande vragen. Je levert het verslag uitgetypt met een mapje er omheen in. Beantwoord de volgende vragen over de tableautoets : 1. Wat ging er bij jou goed en waarom? 2. Welk groepje deed het goed en waarom? 3. Wat heb je geleerd van deze toets? 4. Welk onderdeel zou je willen verbeteren, waarom en hoe? 5. Welk cijfer zou jij jezelf geven voor deze toets en waarom?
11 5. Hoe asso ben jij? Waar denk jij aan als ik drop zeg, en als ik plakker zeg en klapper? Er worden vreemde vragen aan je gesteld waarop je zonder na te denken antwoord moet geven. We leren om te associëren en te fantaseren, ook al konden we dat natuurlijk al lang. We leren om te vertellen in geuren en kleuren. We leren dat we onze eigen powerpoint zijn We leren nog beter wat reflecteren is en hoe je dat bij het vak drama moet doen. Associatie: Geleide fantasie: Reflecteren: Naast bovenstaande begrippen heb ik ook geleerd: Als ik een filmpje in deze les had gemaakt, dan had ik een filmpje gemaakt van: Omdat:
12 6. Eerst doen Het is zo saai. Er gebeurt niets. Hoe zorg je ervoor dat je spel blijft boeien en hoe voorkom je dat een aan een verhaal inzakt? Daar gaan we het over hebben in deze les. Ook hier zul je merken dat 5xW zeer belangrijk is. Je weet vast nog wel waar ze voor staan. In deze les krijgen jullie ook te horen wat de volgende toets inhoudt We gaan ons transformeren en worden congruente types We gaan inspringen in lopende verhalen We leren om niet te blokkeren maar om te accepteren, om zo de ander tot spel te laten komen We leren dat er dingen moeten gebeuren om het spel aantrekkelijk te houden. Impuls: Blokkeren: Accepteren: Naast bovenstaande begrippen heb ik ook geleerd: Dit vind ik belangrijk omdat: Als ik iets aan mijn vrienden zou vertellen wat er in deze les gebeurd is dan zou ik vertellen dat: Op het internet heb ik gevonden dat theatersport een sport is waarbij:
13 7. Ik ben zo ontzettend Ken jij een noodzakelijke vreugde? Emoties zijn een zeer belangrijke communicatiemiddel. Emoties zijn universeel en daarom in iedere cultuur wel op een bepaalde manier zichtbaar. Om dit duidelijk te maken en ons hierin te oefenen gaan we sprookjes verbouwen en acteren in het nurks. In een taal die ook wel bekend staat als Jabbertalk. Ja, klinkt vreemd en dat is het dan ook, maar toch zal er meer van overkomen dan je denkt. We gaan spelen met de 4 grote B s We gaan impro-interviews doen. We gaan spelen in nieuwe talen. BBBB: Jabbertalk: Verbeelding: Naast bovenstaande begrippen heb ik ook geleerd: Dit vind ik belangrijk omdat: De volwassenen die ik gevraagd heb wat communicatie is zeiden: Persoon 1: Persoon 2:
14 8. Wat zie je? Oh moet je die zien kijken, die heeft er helemaal geen zin in vandaag! Zien doe je met je ogen. Maar vaak ook een beetje met je hoofd. Wanneer je iemand met gebogen rug over straat ziet slenteren, heb je vaak gelijk een waardeoordeel. We gaan elkaar imiteren. We gaan benoemen wat we zien. We gaan veel improvisatieoefeningen doen. We leren naar elkaar te kijken zonder een waardeoordeel te geven. Imiteren: Observeren: Interpretatie: Naast bovenstaande begrippen heb ik ook geleerd: Dit vind ik belangrijk omdat: Waarom is het bij drama belangrijk om te observeren? Dit is ook belangrijk voor als ik
15 9. Toets improviseren Opdracht Je speelt een scène zonder uitgeschreven tekst, dus zonder script. Deze opdracht voer je uit in drietallen. Deze drietallen worden door de docent ingedeeld. Voor je met je groepje de toets gaat spelen krijg je de tijd om je voor te bereiden. Je krijgt dan ook te horen: waar de scène zich afspeelt wanneer de scène zich afspeelt wat het probleem is in de scene welk types je moet spelen Het is de bedoeling dat de scène halverwege het verhaal een onverwachte wending krijgt. Waardering Samenwerking/voorbereiding Max. 10 p. Gelijkwaardigheid Max. 10 p. Verhaallijn Max. 10 p. Onverwachte wending Max. 10 p. Wie, wat, waar, wanneer is duidelijk gemaakt Max. 10 p. Score groepsdeel: Namen: Stemgebruik passen bij rol Max. 10 p. Tekst passend bij rol Max. 10 p. Lichaamstaal passend bij rol Max. 10 p. Accepteren en niet blokkeren Max. 10 p. Goede impulsen Max. 10 p. Score individueel: Score groepsdeel: Score totaal:
16 9.1. Reflectieverslag toets improviseren Opdracht: Je gaat een kort verslag schrijven over de toets improviseren. Je verslag bestaat uit een voorkant en de antwoorden op onderstaande vragen. Je levert het verslag uitgetypt met een mapje er omheen in. 1. Wat ging er goed bij de toets en waarom vind je dat? 2. Welke stukje speelde je het beste, wat deed je toen en waarom vond je dat goed? 3. Wat waren je gevoelens voor de toets, tijdens de toets en na de toets en hoe zou dat komen? 4. Wat zou je de volgende keer anders doen en waarom? 5. Welke improvisatietechniek heb je gebruikt en hoe heb je dat gedaan? 6. Welke andere toets vond je goed, wat heb je toen gezien en waarom vond je dat goed. 7. Wat is het belangrijkste dat je hebt geleerd van deze toets en wat ga je in de toekomst daarvan gebruiken? 8. Wat heb je verder nog te melden over deze toets?
17 10. Van alles alles maken Heb jij weleens een goed gesprek gehad met een voorwerp? Een voorwerp kan echt veel meer zijn dan de mensen denken dat het is. Vandaag gaan we aan de slag met voorwerpen die meer zijn dan dat ze zijn. Zou jij je publiek er van kunnen overtuigen dat ze deze bijzondere voorwerpen echt nodig hebben? Tot slot eindigen we deze les met het begin. Want niets is zo belangrijk als een goed begin. Dit geldt zeker voor een presentatie. Dus nooit meer : Ik houd mijn presentatie over, maar. We gaan de toets improviseren afronden en waarderen. We gaan de voorwerpen van functie veranderen. We gaan het hebben over boeien, vasthouden en overtuigen. Waardeoordeel: Beelden beschrijven: Overtuigen: Naast bovenstaande begrippen heb ik ook geleerd: Dit vind ik belangrijk omdat: Als ik in de schoolkrant een stukje zou moeten schrijven over deze les dan zou ik iets schrijven over : Ik zou juist dit schrijven omdat:
18 11. Wie leidt, wordt gevolgd Ben jij meer een volger of meer een leider? We gaan het in deze les hebben over leidend gedrag. Je leert om mensen te boeien, te leiden, door mensen mee te nemen in jouw verhaal. Je gaat een rondleiding geven op een manier die niemand vergeet. We gaan in deze les de toets presenteren voorbereiden. We gaan leren om met gebaren je verhaal kracht bij te zetten We gaan ontdekken wat je allemaal kunt uithalen met je stem We gaan spieken, want spieken mag bij drama We gaan schaven aan de presentaties Als het goed is, dan ben je aan het einde van deze les al heel ver met je presentatie. Leidend gedrag: Audiovisuele ondersteuning: Intonatie:: Naast bovenstaande begrippen heb ik ook geleerd dat bij het presenteren belangrijk is dat je:
19 12. Toets presenteren en overtuigen Opdracht Je geeft samen met een medestudent een presentatie waarbij je de vaardigheden die je tot nu toe bij drama hebt geleerd goed kunt toepassen. Je kiest voor een presentatie die handelt over een van de volgende onderwerpen: 1. een product waarmee je het probleem van de rommel op school kunt oplossen. 2. een systeem waardoor het huiswerk kan worden afgeschaft. 3. een ontwerp van een vermaakruimte in school 4. een voorstel om het onderwijs klaar te maken voor de toekomst. 5. Bedenk een eigen onderwerp en vraag aan je docent toestemming om hierover je presentatie te houden. Voorwaarden Je presentatie moet in ieder geval aan de volgende voorwaarden voldoen: Een presentatieplan bij je docent inleveren Je voorstel/presentatie moet geloofwaardig zijn Je presentatie duurt minimaal drie en maximaal zes minuten Je hebt de taken bij de voorbereiding en de uitvoering gelijkwaardig verdeeld. Je moet gebruik maken van ondersteunen materiaal o Maquette (Het voorwerp nagemaakt in het klein) o Prototype ( Een eerste vereenvoudigde vorm) o Poster ( Met plattegronden, schema s, foto s ) o Symbolische voorwerpen ( Je kunt het vergelijken met ) o Waardering Deze toets wordt gewaardeerd d.m.v. een scoreformulier. De volgende punten worden daarin gewaardeerd: Oogcontact Stemgebruik Houding Rekwisieten Originaliteit Overtuigingskracht
20 12.1. De toets presenteren goed voorbereiden Deze vragen kun je goed gebruiken als je de toets presenteren gaat voorbereiden. 1. Kun je in 2 zinnen omschrijven wat de kern is van jouw verhaal? 2. Welke soort/vorm inleiding ga je gebruiken? 3. Wat ga je laten zien/demonstreren 4. Welke schema, gegevens, spreuk ga je laten zien? 5. Hoe ga je contact maken met je publiek? 6. Wat zijn je beginzinnen en wat zijn je slotzinnen? 7. Heb je het twee verschillende mensen laten zien? 8. Heb je een spiekbrief gemaakt? 9. Heb je de taken goed verdeeld? 10. Heb je een paar uitstapjes bedacht? 11. Heb je een doel geformuleerd?
Onderwerp Leerling 21 12.2. Waarderingsformulier toets p. & o. Oogcontact: Stem: Houding: Rekwisiet: Kwaliteit: Extra: Punten: Cijfer: Bij aanvang Tijdens Bij afronding Tempo Volume Intonatie Pauze Ruimtegebruik Rust beweging Geen afleiders Mimiek Gebaren Passend Creatief Verzorgd Opening Inhoud Overtuiging Slogan Verrassend Origineel idee Docent Leerlingen
22 13. Even goed luisteren Ja, dat had ik ook en toen. Sorry, wat zei je eigenlijk? Goed luisteren lijkt makkelijk, maar is soms oh zo moeilijk. Bij heel veel beroepen moet je heel goed kunnen luisteren. Maar ook voor jou is het handig als je deze vaardigheid goed beheerst. Behalve luisteren gaan we in deze les ook leren om dingen voor elkaar te krijgen die je graag voor elkaar wilt krijgen. Hoe zorg je er bijvoorbeeld voor dat je er niet zo snel wordt uitgestuurd. Kortom een les waar je echt je voordeel mee kunt doen. We gaan openvragen stellen en doorvragen We gaan hummen en knikken We gaan samenvatten wat de ander zegt We gaan gevoelens benoemen van de ander We gaan ik-boodschappen gebruiken Actief luisteren: Assertief gedrag Ik heb een gesprek gevoerd met (Volwassene) over en heb toen actief geluisterd Ik zat zo: Deze open vraag stelde ik Na het gesprek zei de ander over mijn luisterhouding:
23 13.1. Observatieformulier luisteren Wat deed de luisteraar: een beetje goed Heel goed Verwelkomde de spreker 0 0 keek de spreker aan 0 0 Zat recht 0 0 Zat iets voorovergebogen 0 0 Knikte en humde 0 0 Vatte samen in eigen woorden 0 0 Stelde open vragen 0 0 Stelde passende vervolgvragen 0 0 Maakte geen afleidende bewegingen 0 0 Begon niet met een eigen verhaal 0 0 Benoemde emoties 0 0 Liet oma 1 thuis 0 0 1 Oordelen, mening geven, adviezen geven
24 14. Maak er een scène van Ze maakt altijd een scene als ze huiswerk moet maken Maak nu alsjeblieft geen scène.. De woorden drama en dramatisch worden in de les meestal anders gebruikt dan in het alledaagse taalge Vandaag gaan we scènes spelen. Een scene is eigenlijk gewoon een mini- toneelstukje van enkele minuten samenkomen. Zo moet duidelijk worden :Wie je bent. Waar de scene speelt Wat het probleem is en Wanneer de scene speelt Verder moet er een duidelijk begin en eind zijn en moeten jullie zorgen voor een onverwachte wending. Let er verder op dat iedereen een gelijkwaardige inbreng heeft en speel duidelijk verschillende types. Belangrijk is vooral dat het probleem helder is. Ga als volgt te werk: - Maak groepjes van 4 personen. - Kies één van de volgende locaties : - een grot - een vlot midden op zee - de wachtkamer van een tandarts - een park - een chique restaurant - een kleine caravan - Bedenk wat het probleem zou kunnen zijn. - Kies duidelijk verschillende rollen. - Bedenk een verhaaltje met een duidelijk begin en eind en een onverwachte wending, dat je in ongev
25 Behalve je eigen scène spelen, ga je ook kijken naar de scènes van de andere groepjes. Als je goed kijkt naar de andere groepjes, wat valt dan op? Kies één scene uit waar je extra op gaat letten. Kijk naar de volgende onderdelen: HET SPEL: Welke personages komen er in voor? Hoe gebruiken zij hun stem? Wat valt op aan hun lichaamstaal? DE SCENE : Wat kun je zeggen over de verhaallijn, de opbouw? Is er een duidelijk begin en eind? Waaraan zie je dat? Is er iets dat opvalt aan de vormgeving? Hoe zou jij deze scene beoordelen?
26 15. Reflectieverslag drama Weet je nog We hebben het onder andere gehad over: tableau, improvisatie, 5xW in een scène, oogcontact, presentatie, overtuigen, bevriezen, transformeren, publiekgericht, jezelf voorstellen, rekwisieten, lichaamstaal, mimiek, hoge en lage status en nog veel meer (zie je lesverslagen) Opdracht Je gaat een reflectieverslag schrijven over wat je in het afgelopen halfjaar allemaal hebt geleerd bij het vak drama. Probeer in dit verslag de reflectievaardigheden zo goed mogelijk toe te passen. Dus geef steeds eerlijke antwoorden. De antwoorden die je geeft zijn nooit fout als je maar uitleg geeft. Leg zo goed mogelijk uit waarom je iets vindt. Dit betekent dat je veel gebruik moet maken van woorden als: omdat, daardoor, hierdoor.enz. Je moet de volgende vragen in deze volgorde beantwoorden. 1. Wat zijn je drie sterke punten van jezelf op drama gebied? 2. Wat zijn je zwakke punten bij de dramalessen? 3. Geef aan welke toets voor jou het moeilijkst was en wat anders zou gaan als je die toets nog een keer moest doen? 4. Over welke toets was je het meest tevreden? 5. Wat is het belangrijkste wat jij hebt geleerd? 6. Wat vind je van de manier waarop er les is gegeven? 7. Wat zijn jouw twee tips voor jouw dramadocent? 8. Wat is volgens jou een goede slogan die past bij het vak drama? Voorwaarden Het verslag is je eindverslag en moet natuurlijk een verslag worden waar je trots op kunt zijn. Het verslag moet daarom voldoen aan de volgende voorwaarden. Lever het verslag getypt aan Doe je verslag in een mooi mapje, zoals een snelhechter Maak een voorblad met een plaatje, je naam, je klas, een titel en de datum. Maak een inhoudsopgave en nummer de bladzijden Maak er op jouw manier een mooi en aantrekkelijk verslag van. Bedenk voor elk antwoord een leuke en originele titel die je eruit laat springen Geef op minimaal twee vragen zeer uitvoerig antwoord en geef dan ook zo goed mogelijk uitleg.