Aan de slag met Flipping the Classroom

1 Aan de slag met Flipping the Classroom De Wereld van de Ondernemer Gerard Aaftink 11-2-2014

2 Inhoud Deel 1: De basis van Flipping the Classroom Flipping the Classroom Wat is het? Hoe werkt het? Hoe is het ontstaan? Waarom is het ook voor mij belangrijk? De voordelen van Flipping the Classroom De voordelen voor u als docent De voordelen voor uw leerling of student De voordelen voor uw team Speciaal voor managers: het rendement Ondernemen en Flipping the Classroom Wat is nodig voor ondernemend onderwijs? Een gouden combinatie! Deel 2: De praktijk Techniek Software Hardware Waar sla ik mijn films op? Je script Didactiek Opbouw van een geflipte les Uw script Didactische uitgangspunten Toetsen Deel 3: Aan de slag! Probeer het zelf Workshop Masterclass

3 Deel 1: De basis van Flipping the Classroom Wat is het? Flipping the Classroom betekent letterlijk: de les binnenstebuiten. Met Flipping the Classroom wordt het voor u als docent mogelijk om, met behulp van zelfgemaakte video s, uitleg en instructie te geven over een bepaald onderwerp. De video plaatst u in een online omgeving, zoals De Wereld van de Ondernemer Online. De studenten kunnen de video 24/7 bekijken, dus ook buiten schooltijd. Thuis kunnen zij de uitleg en de instructie bekijken en de les voorbereiden Op school heeft u de mogelijkheid om de studenten optimaal te begeleiden bij het maken van de opdrachten, de een de stof nogmaals uit te leggen en de ander verdiepende opdrachten te geven. Kortom: u draait de les dus om! Hoe werkt het? Tijdens een traditionele les geeft u als docent les aan een groep leerlingen of studenten. De leerlingen zitten in een klas en u als docent geeft klassikaal instructie en uitleg. Vervolgens gaan de leerlingen aan de slag met opdrachten om te oefenen. U loopt rond, geeft tips, beantwoordt vragen en kijkt of uw leerlingen uw lesstof hebben begrepen. U geeft huiswerk dat de studenten thuis maken. Via een toets beoordeelt u of uw leerlingen het vereiste niveau hebben gehaald. De lesstof staat centraal. Bij een geflipte les biedt u de instructie aan via een film. Dit is het huiswerk.de leerling bekijkt de film thuis, eventueel met opdrachten die u aan de film koppelt. De opzet van de les wordt dan anders. Als docent controleert u of de leerling de film heeft bekeken, en of hij de oefenopdrachten heeft gemaakt. u bekijkt of bepaalde onderwerpen nog extra aandacht nodig hebben in de les. Tijdens de les maakt de leerling het huiswerk, doet hij opdrachten of werkt hij aan projecten. Op die manier verwerkt hij uw lesstof. De activiteiten staan centraal. Hoe is het ontstaan? Volgens de anekdote hebben twee amerikaanse docenten, Jonathan Bergmann en Aaron Sams, het concept van Flipping the Classroom uitgevonden. Hun studenten moeste vaak lang reizen om de les te kunnen volgen. Vooral bij veel sneeuw in de winter was het voor studenten vaak lastig om bij de les aanwezig te zijn. Beide docenten zagen de mogelijkheden van Internet. Ze maakten filmpjes van hun beeldscherm, spraken de les via een microfoon in en stuurden de filmpjes via Internet naar de studenten. Screencasting en Flipping the Classroom waren geboren!

4 De term Flipping the Classroom werd in 2010 voor het eerst gebruikt, in wetenschappelijke publicaties. Steeds meer docenten experimenteren met het concept. Er wordt onderzoek gedaan naar de beste didactiek en naar de beste werkvormen in de klas. Het concept om studenten thuis de lesstof te laten bestuderen is natuurlijk niet nieuw. Het is juist de combinatie met Internet, computers, laptops, tablets en mobiele telefoons die een impuls hebben gegeven aan dit concept. Het gebruik van deze nieuwe technieken maakt het mogelijk Flipping the Classroom effectief in de praktijk in te zetten. Dit wordt ook wel Mobile Learning genoemd. Waarom is het ook voor mij belangrijk? Flipping the Classroom is een nieuwe trend die aanslaat. Het concept en de mogelijkheid om nieuwe technieken in uw onderwijs toe te passen werkt inspirerend. Als professioneel docent wilt u immers op uw vakgebied bijblijven! De voordelen van Flipping the Classroom De voordelen voor uw leerling of student Het grootste voordeel van het gebruik van Flipping the classroom is dat u de leerling en zijn leerproces centraal stelt. De leerling heeft zelf de controle over het tempo en de frequentie waarmee hij de lesinhoud tot zich neemt. Dat kan 24/7! Flipping the Classroom is daarom een invulling van gedifferentieerd onderwijs. De leerlingen zijn zelf in staat om gedeeltes van de instructie die zij niet begrijpen te herhalen, zo vaak als ze willen. Omgekeerd stimuleert het ook om onderdelen waarin zij interesse hebben vaker te bekijken. Zowel goede als zwakkere leerlingen hebben daarom voordeel van Flipping the Classroom! Instructiefilms kunnen bekeken worden op mobiele devices als smartphones, tablets en laptops, maar ook op stationaire devices als PC s. Flipping the Classroom maakt het dus mogelijk om onafhankelijk van een klaslokaal te leren. In de bus, op weg naar school, een instructie nogmaals bekijken is uitbreiding van de lestijd! De voordelen voor u als docent Flipping the Classroom maakt het voor u als docent mogelijk om meer tijd te maken voor het persoonlijk beantwoorden van vragen, individuele aandacht, verdieping en voor activerende didactiek. U zult ervaren dat u meer interactie hebt met de klas. Werken op basis van geflipt onderwijs stelt andere eisen aan u als docent. U moet de traditionele opzet van de les loslaten. De instructie geeft u immers via een film. Uw

5 werkvorm tijdens de les verandert. Omdat de leerling zelf meer stuurt staat u als docent meer naast de leerling. Als docent biedt u een coachende werkvorm aan. Natuurlijk bewaakt u daarnaast wel de voortgang en de kwaliteit van het werk. Het grote voordeel van Flipping the Classroom is dat u de instructiefilms die u maakt ook volgende jaren kunt gebruiken. Daardoor bespaart u tijd. Die vrijkomende tijd kunt u gebruiken voor nieuwe activiteiten. De voordelen voor uw team Er is een groot voordeel van Flipping the Classroom dat zelden genoemd wordt. Als team van docenten kunt u elkaars instructiefilms gebruiken. Als u bijvoorbeeld drie collega s hebt die het zelfde vak verzorgen dan is de kans heel groot dat u de zelfde instructies aan de leerlingen geven. Dan is het zonde van de tijd, de moeite en het geld als u alle drie een eigen instructiefilm maken. Het grote voor deel van Flipping the Classroom voor docententeams is dat u van elkaars instructiefilms gebruik kunt maken. Dat maakt dat u als team een meer samenhangend lesaanbod hebt, onderling beter afstemt en dat u er niet altijd alleen voor staat. Flipping the Classroom versterkt de samenwerking en verhoogt de kwaliteit. Speciaal voor managers: het rendement De voordelen voor de docententeams zijn ook de voordelen van het management. Gezamenlijk gebruik van instructiefilms vergroot de samenwerking tussen docenten, de lessen worden beter op elkaar afgestemd en het lesaanbod wordt samenhangender. Deze samenwerking geeft meer focus aan het onderwijsproces. Al met al draagt dit bij aan een hogere kwaliteit van het onderwijs. Leerlingen bekijken en verwerken de instructiefilms waar en wanneer ze willen. Dat kan in de klas, maar dat hoeft niet. Leren op de werkplek, of op de stageplek, wordt hiermee eenvoudiger. Leerlingen maken gebruik van hun eigen divices, zodat het mogelijk is te werken op basis van Bring Your Own Divice. Dit verlaagt de kosten. Zijn er ook nadelen? Flipping the Classroom als aanpak gaat niet vanzelf. Het vereist wel een bewuste keuze en een gerichte werkwijze. Als docent moet u wel enige tijd investeren om de methodiek aan te leren. Het is niet moeilijk, maar u moet het wel doen. Die tijd verdient u de volgende jaren weer terug.

6 Als docent verandert uw rol en moet u de opbouw van je les aanpassen. Ook dit verlangt een inspanning van u. Een gerichte training of workshop kan deze drempel wegnemen. Als je het concept van Flipping the Classroom overdrijft kijken de leerlingen alleen nog films, en weinig meer dan dat. Dat lost u op met een goede balans met activerende opdrachten in de klas. Ondernemen en Flipping the Classroom Wat is nodig voor ondernemend onderwijs? Ondernemend gedrag kan je op school leren. Maar je leert het niet uit een boekje. Ondernemend gedrag leer je door te doen, door je kennis eigen te maken, door te ervaren en door te voelen. Dat geldt voor iedere moderne leerling of student. Ook van medewerkers wordt een ondernemende houding gevraagd. Vaste arbeidscontracten bestaan nauwelijks meer. Steeds meer leerlingen zullen als zelfstandige of als ZZP-er aan de slag gaan, soms tijdelijk maar vaak ook voor lange tijd. Ondernemend gedrag is daarmee een basiscompetentie geworden. Als docent en als school wilt u inspelen op deze ontwikkeling. U wilt de leerling of student de gelegenheid bieden ondernemend te handelen. Kennis aanbieden op een manier die bij de leerling past, door hen te laten ervaren en door hen te laten voelen. De leerling stuurt zijn eigen leerproces binnen de grenzen die u als docent stelt. Als docent maakt u gebruik van uw kennis. Daarnaast werkt u op basis van uw coachende, begeleidende en reflecterende didactische vaardigheden. Een gouden combinatie! Flipping the Classroom is bij uitstek geschikt om te gebruiken bij onderwijs over ondernemend gedrag en ondernemerschap. Leren door te doen, begeleiding op maat en kennis aanleren zodra het nodig is. De opzet van Flipping the Classroom is bij uitstek geschikt om het concept te gebruiken bij ondernemend onderwijs. Met recht is dit een gouden combinatie!

7 Deel 2: De praktijk De basis: techniek Software Er zijn twee verschillende manieren om films te maken voor Flipping the Classroom. Dit zijn screencasting en video-opnames. Bij screencasting maakt u een opname van je beeldscherm, terwijl u de tekst van uw instructie inspreekt. Dit geheel vormt een instructiefilm. De leerling ziet dus alleen uw presentatie, en hoort de uitleg. U bent zelf niet in beeld. De focus ligt dus helemaal op de inhoud, de instructie. Screencasting is vrij eenvoudig uit te voeren. U kunt het alleen uitvoeren en daardoor zijn er weinig kosten aan verbonden. Bij video neemt u een film op, zoals je dat bijvoorbeeld op het journaal ziet. Afwisselend bent u zelf in beeld, een opname van de uitleg, bijvoorbeeld een opname van een leerling aan het werk. Het beeld is veel dynamischer. Dit werkt goed als u bijvoorbeeld een model wilt uitleggen. Voor instructie is het minder geschikt. Een echte videoopname is arbeidsintensief: u heeft er een cameraman en speciale apparatuur voor nodig. Daardoor is het veel duurder dan opnames via screencasting. Er zijn verschillende aanbieders van screencast software. Vaak is de software gratis. Deze kunt u zelf installeren. De kosten van video zijn veel hoger. U heeft opname apparatuur nodig, een cameraman en de opname moet worden gemonteerd. Hardware Voor het maken van screencastfilms heeft u een moderne PC of laptop nodig. Om uw verhaal te kunnen inspreken heb je een goede microfoon nodig. Als je bewegende beelden wilt opnemen is een camera handig. Verder zijn er geen bijzonder eisen. Waar sla ik mijn films op? Dit is een belangrijk onderwerp, dat vaak wordt onderschat. U wilt immers dat uw leerlingen er goed mee kunnen werken! U kunt uw films opslaan op Youtube. U kunt bijvoorbeeld een eigen kanaal maken. Uw leerlingen kunnen uw instructiefilm dan via Youtube vinden, en deze thuis bekijken. Het nadeel is echter dat u niet weet of ze daadwerkelijk de film bekeken hebben. De beste mogelijkheid is om de film op te nemen in uw e-learning omgeving. Bij ondernemend onderwijs is De Wereld van de Ondernemer Online de beste optie. De

8 leerling bekijkt de instructiefilm. Als u wilt kunt u de leerling een paar vragen stellen om te toetsen of hij de instructie begrepen heeft. Aan het begin van de les bekijkt u in het systeem of alle leerlingen de instructie bekeken hebben. Aan de hand van de antwoorden op uw vragen kunt u bepalen of ze de instructie begrepen hebben. Aan de hand daarvan kan u uw les aanpassen. Didactiek Opbouw van een geflipte les Iedere docent bouwt zijn of haar les natuurlijk op naar eigen inzichten en ervaringen. Vaak bestaat een geflipte les uit vier stappen. De eerste stap is een gezamenlijke activiteit. Dit is bij voorkeur een activerende activiteit, die perfect aansluit bij het doel van de les. Dit vormt de context van de les. Het kan een ondernemersgame zijn, een proef of een opdracht. Dynamiek of doen is belangrijk. Hierbij gaat het er om dat de leerling interesse krijgt in het onderwerp. De tweede stap gaat over het eigen maken van de inhoud. Leerlingen bekijken de instructievideo s, lezen literatuur, zien en horen interviews van deskundigen. Het eigen maken van de theorie en het automatiseren daarvan staat bij deze stap centraal. Dit is de kern van het concept Flipping the Classroom. Bij de derde stap gaat de leerling zelf aan de slag met de leerstof binnen de leercontext. Ze kunnen op zoek gaan naar theorie, inzichten van specialisten en vooral oefenen. De verwerking van de inhoud staat hierbij centraal. Toets in deze fase als docent of de leerling de lesstof begrijpt. Tijdens de vierde stap laten de leerlingen zien dat ze de lesstof eigen gemaakt hebben, en dat ze het geleerde kunnen toepassen.. Dat kan via een presentatie, een toets of een portfolio. Uw Script Aan het schrijven van uw script zijn een aantal praktische randvoorwaarden verbonden: Bepaal een eénduidig onderwerp. Dat lijkt eenvoudiger dan het is. Baken je script goed af. Durf te schrappen! Bedenk een aantrekkelijk verhaal. Jij bent de regisseur van deze video! Bepaal de volgorde waarin je het onderwerp uitlegt. Neem kleine stappen. Maak een indeling van je sheets voor PowerPoint of Prezi. Maak per sheet een korte notitie over wat u uitlegt, en hoe u dit visueel ondersteunt.

9 Zoek relevante afbeeldingen. Relevant is hier het sleutelwoord. Maak uw sheets. Bondige tekst is noodzaak. Controleer of de inhoud een logische opbouw heeft. Controleer uw sheets op taal- en spelfouten Aan de hand van deze regels maakt u een aantrekkelijke video. Hou daarbij wel in gedachten dat een video niet meer dan 3 minuten mag duren. Didactische uitgangspunten Bij de didactiek kunt u uitgaan van een viertal uitgangspunten: Leerlingen werken in een authentieke leeromgeving of werken aan authentieke opdrachten waarmee ze ervaring opdoen. Leerlingen verkennen zo veel mogelijk aspecten rond de lesstof. Dat kan via instructievideo s van u als docent. Doen, ervaren en voelen; dat is de opzet van Flipping the Classroom. Via reflectie op het ervaren en voelen maken de leerlingen zich de lesstof eigen. Leerlingen moeten laten zien dat ze de lesstof eigen hebben gemaakt, en dat ze deze kunnen toepassen. Dat gebeurt via toetsing. Toetsen Toetsen is een belangrijk onderdeel van de les. Toetsen zijn ervoor om vast te stellen of de leerling de lesstof voldoende beheerst, en niet om hem of haar extra stress te geven. Als iemand de lesstof nog niet voldoende beheerst, is dat een aanwijzing dat je uitleg en hulp niet voldoende waren of dat je leerling nog meer moet oefenen. Een onvoldoende is een belangrijk moment. Want als een leerling na een onvoldoende gewoon verder gaat met het volgende onderdeel is de kans groot dat hij vastloopt. Zijn kennis en vaardigheden zijn blijkbaar onvoldoende. Herkansen als de leerling een onvoldoende heeft gehaald is een prima manier om te differentiëren in de klas. Snelle leerlingen kunnen in minder tijd door de stof heen en aan de langzamere leerlingen kun je extra aandacht besteden. Door aan uw geflipte video s toetsvragen te koppelen ervaart de leerling meteen of hij de stof snapt. Dat is een snelle terugkoppeling, die het rendement op leren vergroot. Via De Wereld van de Ondernemer Online kunt u toetsing inbouwen.

10 Deel 3: Aan de slag! Probeer het zelf U weet nu voldoende over het concept van Flipping the Classroom om er zelf mee aan de slag te gaan. U weet hoe je een les moet opbouwen, hoe u een aantrekkelijk script schrijft, hoe u uw les didactisch opbouwt en wat uw rol tijdens de les is. Door een screencastprogramma te downloaden kunt u nu zelf aan de slag. Workshop Veel docenten willen met collega-docenten van gedachten wisselen en samenwerken aan aantrekkelijke instructievideo s. Voor deze docenten organiseren we regelmatig workshops. In deze workshop gaat u zelf aan de slag: U leert hoe eenvoudig het is om een instructiefilm te maken. U leert waaraan een goed script moet voldoen. U maakt uw eerste geflipte instructiefilm en leert hoe u deze in uw onderwijs kunt toepassen. Deze resultaten kunt u morgen aan de slag en les geven! Hier vindt u nadere informatie over onze workshop Flipping the Classroom. Masterclass Voor docenten die al enige ervaring hebben met het maken van instructievideo s en het gebruik daarvan tijdens de les blijkt de masterclass belangrijk. We gaan verder waar u gebleven bent, verdieping van de ervaring is de doelstelling. We gaan dieper in op de techniek, wat is er mogelijk? Hoe maakt u goede en vooral inspirerende en treffende instructiefilms? Hoe maak ik een inspirerende les? Hoe benutten we als team de mogelijkheden? Hier vindt u nadere informatie over onze masterclass Flipping the Classroom.