Minisymposium Nieuwe koers voor toeristenbelasting? - 4 maart 2015 Programma : 9.00-14.00 uur - Dagvoorzitter/ discussieleider : Hans van Leeuwen, trendwatcher vrijetijdsmarkt, van Pleisureworld Advies (zie : www.pleisureworld.nl) - Wethouder Sicco Boorsma, wethouder Toerisme & Recreatie gemeente Dongeradeel - Gastspreker 1: Economie en Toerisme in NO Fryslân door prof. Jouke van Dijk, hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse RU Groningen en voorzitter van de Waddenacademie - Gastspreker 2: BIZ-model: een alternatief voor toeristenbelasting door Hans Schiphorst, beleidsadviseur van de gemeente Steenwijkerland - Lunch - Brainstorm met ondernemers over vervolgactie. De gastpresentaties van prof. Jouke van Dijk en Hans Schiphorst zijn beschikbaar op de website van Stichting Regiomarketing en Toerisme Noordoost Fryslân, rubriek Lerend Netwerk. Zie www.rmtnof.nl Hieronder: 1. Kort verslag symposium 2. Deelnemersoverzicht 3. Brainstorm - vervolgacties 1. KORT VERSLAG De heffing van Toeristenbelasting in de huidige vorm is te beperkt. Nieuwe modellen leveren meer op en houden rekening met het verschil in economisch belang tussen ondernemers. Deze conclusie trokken recreatie ondernemers in NO Fryslân na het Minisymposium Nieuwe koers voor Toerismebelasting? op woensdag 4 maart jl. in het gemeentehuis van Dongeradeel. Gastpresentaties
van Hans van Leeuwen, trendwatcher in de toeristische markt, RUG-econoom Jouke van Dijk en gemeentelijk beleidsadviseur Hans Schiphorst inspireerden tot actie. Een groep aanwezige ondernemers richtte na afloop de Kantelgroep Toerisme NO Fryslân op voor een alternatief financieringsmodel. De ondernemers willen gezamenlijk met gemeentebestuurders een toeristische agenda ontwikkelen met visie op het gebied, noodzakelijke investeringen en gezamenlijk financieel beheer van fondsen. Dit doel vraagt een kanteling van de huidige aanpak met toeristenbelasting. In plaats van een toeslag per overnachting bij alleen verblijfsaccommodaties wordt naar rato een investeringsbijdrage gevraagd van elke ondernemer die economisch voordeel heeft van hogere bezoekersaantallen in het gebied. Per saldo kan dit meer inkomsten opleveren om de gezamenlijke visie te realiseren. De Kantelgroep Toerisme NO Fryslân bestaat uit recreatie ondernemers in Dongeradeel, Dantumadiel, Ferwerderadiel en Kollumerland. Chinezen naar het noorden Een gezamenlijke visie op toerisme en investeringen begint met kijk op eigen identiteit. Volgens RUG-econoom en voorzitter van de Waddenacademie prof. Jouke van Dijk, is het Wadden werelderfgoed vlak voor de deur van NO Fryslân de beste kans voor de streek om zich op de mondiale markt te onderscheiden: In noord-nederland ligt ten onrechte de focus van het toerisme nog altijd op de eilanden. De kuststrook als toeristische destinatie is onderbelicht. Dat kan beter. Het noordduitse kustgebied bij Norddeich bijvoorbeeld, is al een hotspot van toerisme. NO Fryslân met een vergelijkbaar landschap kan daar veel van leren. Om internationaal bezoekers te trekken kun je nu meeliften op de aantrekkingskracht van de Wadden als Europees werelderfgoed. Het eerste dat nodig is, is dat gemeenten en ondernemers elkaar vinden in een overstijgende toeristische visie op het hele kustgebied: van de eilanden tot en met het klei- en het woudengebied van Noord-Friesland en aan de weerskanten van het Lauwersmeer. NO Fryslân heeft hiervoor de sleutel in handen!. Landmark werelderfgoed Van Dijk: Chinese vakantiegangers in Europa hebben Giethoorn als landmark van Nederland al ontdekt. Na aankomst op Schiphol en bezoek aan Amsterdam trekken ze door naar Giethoorn. Toeristische bordjes in het dorp verwijzen naast Engels en Nederlands ook in het Mandarijn-Chinees. Die reismarkt kan ook naar noord-nederland komen. Helemaal om dat wij Chinezen en andere bezoekers van ver een totaal ander landschap bieden. Bovendien: investeren in toerisme heeft ook meerwaarde voor een aantrekkelijker woonklimaat en nieuw ondernemerschap in de streek, zegt de RUG-econoom: Investeer bijvoorbeeld in aanleg van breedband internet tot in alle uithoeken. Dat is een onmisbare voorziening voor zakelijke dienstverleners die on-line de markt bedienen en waar afstanden geen rol meer spelen. Net als een fiets- en wandelpadennetwerk is hoogwaardig internet een aantrekkelijke facilitering van zowel de toerist als streekbewoner en ondernemer. Ook
werkgelegenheid in een regio met veel MBO-opgeleiden zoals NO Fryslân is gebaat bij toerisme en horeca. Van Dijk: Maar alles begint met het gebied op de kaart zetten en weten de aandacht op je te vestigen. Aanleg van een Centrale As is prima, maar je moet een reden hebben om ergens naar toe te gaan. Consumententrends Dat laatste onderstreepte ook leisure expert en dagvoorzitter Hans van Leeuwen met een schets van actuele consumententrends in de vrijetijdsmarkt: Door internet en social media is de consument nog meer dan vroeger de baas. Hij is mobiel, niet te sturen en wil vooral attractieve beleving, aldus Van Leeuwen. Kortdurende vakanties het hele jaar door zijn populair. Dankzij Google vinden jong en oud tegenwoordig in een paar muisklikken hun weg achter de PC mits de regio en elke toeristische locatie daar vindbaar zijn. Van Leeuwen: Marketing is tegenwoordig story telling. Kijk naar de talloze on-line interessegroepen op het internet, de tips en ervaringen die men via social media uitwisselt, de behoefte aan authentieke beleving op locatie. Locale ondernemers en overheden moeten samen optrekken om investeringen in voorzieningen en vermarkting op peil te houden. Daarvoor is samenwerking als partners nodig: als ondernemers van verschillende branches en als ondernemers met gemeentebestuurders en -ambtenaren. Landelijke brancheorganisaties als de Recron schieten hier tekort, stelt Van Leeuwen. Veel kleinschalige recreatie ondernemers zijn hier niet georganiseerd, maar vormen in de praktijk wel een meerderheid in het landelijk gebied. Locale ondernemers en bestuurders moet samen het roer in handen nemen. Alternatief model toeristenbelasting Als klap op de vuurpijl presenteerde Hans Schiphorst van de gemeente Steenwijkerland een alternatief model voor uitvoering en financiering van toeristisch investeringsbeleid. Na vergelijkend vooronderzoek in heel Europa is voor Nederland het zgn. BIZ-model ontwikkeld (zie: Wet Bedrijfs Investerings Zone). Het BIZ-model is mede geïnspireerd door het succes van de Oostenrijkse Kur Tax. Elke ondernemer die belang heeft bij toerisme wordt in dit model naar rato van zijn of haar economisch belang aangeslagen. Het economisch belang van een bedrijf bij toerisme moet objectief bepaald worden aan de hand van geografische ligging, bedrijfsomvang (personeelsleden) en bedrijfstype. De inkomsten van de heffing plus andere middelen op de gemeentelijke begroting voor toerisme worden in een afzonderlijk fonds gezamenlijk beheerd door ondernemers en gemeenten. Schiphorst: We moeten af van het beeld dat de gemeente ondernemers alleen maar gebruikt als melkkoe om eigen tekorten te dekken. Als je een gezamenlijke toeristische visie op het gebied onderschrijft hoort daar ook medezeggenschap bij over de financiële inkomsten en bestedingen aan een regionale investeringsagenda. Kantelgroep Toerisme NO Fryslân De Kantelgroep Toerisme NO Fryslân dringt aan op een dergelijke gezamenlijke visie ontwikkeling door ondernemers en bestuurders. B&W s en gemeenteraden in NO Fryslân
worden opgeroepen om de komende twee jaar de bestaande toeristenbelastingtarieven te bevriezen. Dit om het onderlinge verschil tussen gemeenten in de regio niet nog verder uit elkaar te laten lopen. Momenteel varieert dit van geen heffing (Dantumadiel) tot 75 cent of 1 Euro per overnachting in buurgemeenten (Achtkarspelen, Kollumerland, Ferwerderadiel, Tytjerkstradiel en Dongeradeel). In twee jaar moeten ondernemers in samenspraak met de gemeentebestuurders een regiobrede toeristische visie formuleren met bijpassende investeringsagenda. Deze manier van werken vraagt dan ook een alternatief financieringsmodel: in plaats van toeristenbelasting op overnachtingen een investeringsbijdrage naar rato van het belang van ondernemers, zowel recreatie- als nietrecreatie ondernemers. Kantelgroep Toerisme NO Fryslân. Contact: Lammert de Hoop, M 06 109 14 645. E-mail: ldehoop@cronique.nl. 2. DEELNEMERS OVERZICHT Recreatie ondernemers Hieke Wouda, B&B De Prikkebosk, Damwoude Rixte Kuipers, B&B Pand4, Dokkum Hans en Jittie Mozes, Jachthaven t Eibernest, De Westereen Gerrit en Wieke Barkmeijer, Minicamping Uit en Thuis, Kollum Dukkie Schotanus, Vakantiewoningen Friesland, Westergeest Renske Riemersma, Camperplaats It Tún-Hûs, Anjum Maarten Mewe, Schreiershoek Recreatie, Dokkum Ellen Mewe, Toeristisch Infopunt, Dokkum Robert de Wit, Camping It Dreamlan, Kollumerzwaag Femmechien Reitsma, Hotel De Posthoorn, Dokkum Marianne Postma, Minicamping Blauforlaet, Augustinusga Maaike van der Molen, Landal Esonstad, Oostmahorn Cor Bergsma, B&B Uniazathe, Ee Meindert Gorter, groepsaccommodatie Ommeromte, Engwierum Germ de Graaf, Camping de Dobbe, Holwerd Sjoerd de Hoop, Koetshuis de Hoop, Hiaure Hein Pols, Waddeninzicht, Oostmahorn / Kollum Bert Gommers, B&B Bloemenhoeve, Burdaard Rob Meijer, Jachthaven Lunegat, Dokkumer Nieuwe Zijlen Anko Bangma, B&B Het Vergulde Scheepje Dokkum Bianca Waamelink B&B BinnenInn, Metslawier Wil Kooistra Jinkepaed Twijzelerheide
Addi Rutgers, NFLS ( Dokkumer Lokaaltje ) Chris Rijff, NFLS ( Dokkumer Lokaaltje ) Mw. Annie Terpstra, B&B Pronkkamer Bolstienpleats, Aalzum Gemeenten Jelle Boerema, wethouder Toerisme & Recreatie, gemeente Kollumerland Grytsje Kraak, beleidsambtenaar Toerisme & Recreatie, gemeente Dantumadiel Gerda Zeinstra, beleidsambtenaar Toerisme & Recreatie, gemeente Ferwerderadiel Bauke Dijkstra, beleidsambtenaar Toerisme & Recreatie,gemeente Dongeradeel Louw Korff, beleidsmedewerker Financiën, Gemeente Dongeradeel Wieke Kooistra, secretariaatsmedewerkster Gemeente Dongeradeel Anja Spanjer, werkgroep Toeristenbelasting, gemeente Terschelling Raadsleden Dongeradeel: Jacob Woudstra, CDA Martinus Hiemstra, CDA Lolke Folkertsma, FNP W. Fennema, ChristenUnie Rein Ferwerda, Christen Unie Pieter Braaksma, ABD (Algemeen Belang Dongeradeel) Rebecca Slijver, Dongeradeel Sociaal Overige ondernemers (door verhindering niet aanwezig): Hanneke Arrighi, Camping Simmerwille, Kollumerzwaag Fam Dijkstra, B&B Het Schoolhuis, Ferwert Ron Spoelstra, Jachthaven Oostmahorn/ Raadsel van de Wadden Anneke Graas, B&B Slapen op GOS, Niawier Koos en Annnie Hoekema, camping De Terp, Hiaure Gré en Joop Hop, B&B Hop and Go, Marrum Gerben Visbeek, Seedykstertoer, Marrum Cornelis Yntema, Eetcafe De Kalkman, Wierum Sjouke de Jonge, Vakantiewoning Het Achterhuis, Wierum Frederik Kamstra, beleidsambtenaar Toerisme/ Recreatie, Kollumerland Organisatie / ondernemers initiatiefgroep Dongeradeel Jan Mewe, Schreiershoek Recreatie, Stichting SVR, Dokkum Milou Buisman, Landal Esonstad/ Stichting TOOL, Oostmahorn Sjoerd de Hoop, B&B Het Koetshuis, Hiaure (Gasten Gilde NO Fryslân) Bianca Waamelink, B&B BinnenInn, Metslawier (Gasten Gilde NO Fryslân) Lammert de Hoop, Cronique Communicatie / programma coördinatie
3. VERVOLGACTIE Na afloop van het minisymposium is o.l.v. de dagvoorzitter en de Dongeradeelse initiatiefgroep een brainstorm gehouden met ondernemers. Centrale vraag: Hoe nu verder? Welke vervolgacties zijn wenselijk? De aanwezigen - zie hieronder - vormen de Kantelgroep Toerisme NO Fryslân : voor kanteling van belastingheffing naar investeringsbijdrage. De Kantelgroep bestaat uit: Regionale ondernemers Rixte Kuipers, B&B Pand4, Dokkum Renske Riemersma, Camperplaats It Tún-Hûs, Anjum Robert de Wit, Camping It Dreamlan, Kollumerzwaag Cor Bergsma, B&B Uniazathe, Ee Hein Pols, Waddeninzicht, Oostmahorn/ Kollum Rob Meijer, Jachthaven Lunegat, Dokkumer Nieuwe Zijlen Bert Gommers B&B Bloemenhoeve Burdaard Sjoerd de Hoop, Koetshuis de Hoop, Hiaure Bianca Waamelink, B&B Binneninn, Metslawier Addi Rutgers, NFLS ( Dokkumer Lokaaltje ) Chris Rijff, NFLS ( Dokkumer Lokaaltje ) Annie Terpstra, B&B Pronkkamer Bolstienpleats, Aalzum Lammert de Hoop, Bonifatius Kapel, Dokkum Gemeentelijk vertegenwoordigers Gerda Zeinstra, beleidsambtenaar Toerisme & Recreatie, gemeente Ferwerderadiel Bauke Dijkstra, beleidsambtenaar Toerisme & Recreatie,gemeente Dongeradeel Louw Korff, beleidsmedewerker Financiën, gemeente Dongeradeel Verslag en actiepunten brainstorm (Minisymposium 4 maart) Unaniem voor alternatief De ondernemers waren unaniem in de wens dat voor NO Fryslân een breder gedragen financieringsmodel gezocht moeten worden als alternatief voor toeristenbelasting. Liefst in de richting van een integrale aanpak, zoals door Steenwijkerland wordt geprobeerd. Zie de gastpresentatie van Schiphorst. Of gebruik moet worden gemaakt van de Wet Bedrijfs InvesteringsZone (BIZ-model) laten we open. Daar zitten ook juridische haken en ogen aan (suggestie van Korff, afd. Financiën gemeente Dongeradeel). Bij Steenwijkerland is het BIZ-model Buitengebied momenteel in discussie. Het model is gebaseerd op Europees onderzoek door het Landbouw Economisch Instituut (LEI). Tarieven 2 jaar bevriezen In NO Fryslân moeten bestaande verschillen in toeristenbelastingtarieven tussen gemeenten niet verder uit elkaar lopen. Dongeradeel heeft verhoging van het tarief tot 1,50 na het ondernemersprotest voor 2015 van tafel gehaald. Het is de vraag wat men voor 2016 voorstelt: dit voorstel wordt de komende maanden voorbereid voor de begrotingsdiscussie 2016 in juni a.s. Het
initiatief van ondernemers na dit symposium is daarom belangrijk. Daar komt bij: bij enkele gemeenten (waaronder Dongeradeel, Dantumadiel, Ferwerderadiel) loopt het meerjaren beleidskader voor toerisme binnenkort af ( Toeristische visienota ). Volgens de beleidsambtenaren Dongeradeel/ Ferwerderadiel is al besloten dat de gemeenten gezamenlijk, mogelijk in ANNO-verband, gaan werken aan een meerjarenvisie voor toerisme. Dit ook vanwege het fusieproces van de NOF- gemeenten in de komende jaren (2019). De ondernemers kunnen hier op inhaken: het is nu een goed moment om als ondernemers in gesprek te gaan met de overheid voor een gezamenlijke toeristische agenda. Het zoeken naar een alternatief financieringsmodel hoort daar bij. Actiepunt I : Oproep aan regionale gemeente besturen De Kantelgroep stuurt deze maand een oproep aan alle B&W s en gemeenteraden van NO Fryslân. Een brief met de volgende inhoud: - Verwijzing naar de uitkomsten van het Minisymposium -Oproep aan de NOF-bestuurders om de eerstkomende twee jaar de tarieven voor toeristenbelasting te bevriezen om in de eigen regio de verschillen tussen gemeenten niet verder uit elkaar te laten lopen. - De Kantelgroep biedt zich aan om de eerstkomende twee jaar (1915-1917) zich sterk te maken voor actieve ondernemersparticipatie in samenspraak met gemeenten: voor het opstellen van een gezamenlijke Toeristische Agenda voor Investeringen en Activiteiten met een alternatief voor toeristenbelasting als financiering. Actiepunt II : Vervolgbijeenkomst ook voor niet-recreatie ondernemers Over een maand (eind april) organiseert de Kantelgroep een vervolgbijeenkomst voor ondernemers in de regio, met name gericht op vertegenwoordigers van niet-recreatie sectoren. Evenals het symposium staat ook deze bijeenkomst open voor ondernemers bestuurders in alle NOFgemeenten. Naam en werkwijze Kantelgroep - Naam: De aanwezige ondernemers zien zich als een tijdelijke projectgroep om ondernemers en gemeenten gezamenlijk tot een Toeristische agenda te laten komen en een alternatief voor toeristenbelasting. Besloten is tot de naam Kantelgroep omdat bij ondernemers en gemeenten een kanteling nodig is in denken en draagvlak: van belastingheffing naar investeringsbijdrage. - Mailing: We vragen de gemeenten om het verslag van het minisymposium, evenals de uitnodiging, naar alle ondernemers in NO Fryslân te sturen. - Werkwijze: Collectief vergaderen als groep bij een toenemend druk toeristisch seizoen wordt lastig. Optie: Kantelgroepleden reageren per mail met commentaar op concept-voorstellen of nieuwe ideeën / suggesties. Dit vraagt nog wel bezinning op een coördinatiefunctie. De eerstvolgende acties zijn een brief met oproep aan gemeenteraden (zie boven), een conceptuitnodiging voor een vervolgbijeenkomst met niet-recreatie ondernemers, ergens in april. De ondernemers initiatiefgroep van Dongeradeel gaat op in de Kantelgroep.