gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Opzet en aanpak Transformeermonitor Sociaal Domein Portefeuillehouder dr. Tom Horn, John Nederstigt, drs. Ap Reinders, dr. Derk Reneman Collegevergadering 19 april 2016 inlichtingen Simon Sijm (023 5676722) Registratienummer 2016.0015872 Samenvatting In deze nota zetten wij uiteen op welke wijze wij de transformatie in het sociaal domein gaan monitoren. De opzet van deze monitor is toegelicht in een informatieve bijeenkomst met de gemeenteraad. Daarnaast heeft de Participatieraad met instemming gereageerd. De monitor zal in het najaar van 2016 voor het eerst worden gepresenteerd over het jaar 2015. Daarna verschijnt de monitor jaarlijks. Inleiding De Transformeermonitor is een instrument waarmee wij de transformatie in het sociaal domein kunnen volgen, en mede op basis daarvan beslissingen tot bijsturing kunnen nemen. In de Koers en uitwerking Sociaal Domein is toegelicht dat een monitor essentieel is om te kunnen sturen op de transformatie. Met 'transformatie in het sociaal domein' wordt bedoeld de beweging die wij voorstaan 'van zwaar naar licht': de ambitie is dat op termijn onze inwoners minder een beroep hoeven te doen op zwaardere zorg, omdat zij met lichtere ondersteuning kunnen volstaan. In onderstaande figuur wordt dit in beeld gebracht: Door innovatie binnen de zorg en Door een stevige sociale basis en Door de kwaliteit af te meten aan de ervaring van inwoners Daalt het zorggebruik van de zware zorg en Kunnen we de taken binnen het budget uitvoeren.
onderwerp Volgvel 2 Opzet Transformeermonitor Sociaal Domein De opzet van de monitor De kerndoelstelling van de Transformeermonitor, is om de beweging van zwaar naar licht in beeld te brengen. Door dit te doen, wordt helder waar onze inzet succesvol is en waar niet, en kunnen we vervolgens bijsturen door een andere aanpak te kiezen, door een succesvolle aanpak te intensiveren, of juist af te bouwen als een aanpak onvoldoende blijkt te werken. Met de monitor brengen we de volgende onderdelen in beeld: het gebruik van zware en lichte voorzieningen; stevige sociale basis. Een sterke sociale basisinfrastructuur is een belangrijke preventieve voorwaarde voor het voorkomen dat inwoners een beroep moeten doen op (zware) zorg; ervaringen van inwoners. De beweging van zwaar naar licht dient gepaard te gaan met tevredenheid van inwoners over de geboden zorg, daarom besteden we hier expliciet aandacht aan in de monitor; binnen het budget. Passen de uitgaven van het sociaal domein binnen de financiële kaders; maatschappelijk resultaat. Onze inzet en die van professionals vormt slechts een van de facetten die van invloed is op het leven van onze inwoners, per individu in grotere of kleinere mate. Daarom brengen we in deze monitor ook de kwaliteit van leven van onze inwoners zelfstandig in beeld, en trachten we in de monitor de relatie te leggen tussen onze inzet en die kwaliteit van leven. Ons beleid heeft tot doel om hierop een positieve invloed te hebben. We beseffen ons daarbij dat het leven van mensen wordt beïnvloed door tal van andere factoren en we dus niet 1-op-1 relaties kunnen leggen tussen de kwaliteit van leven en onze inspanningen. In de onderstaande figuur zijn deze onderdelen in beeld gebracht: De groene zeshoeken staan voor de beleidsdomeinen in het sociaal domein; De zeshoek 'inwoners'_ staat voor de ervaring die de inwoner heeft met de geleverde zorg, ondersteuning en andere onderdelen; 'geld staat voor de middelen die we uitgeven en beschikbaar hebben; 'maatschappelijke resultaat' staat voor hoe inwoners hun kwaliteit van leven ervaren op vijf leefgebieden: gezondheid, veiligheid, talentontwikkeling, werk & inkomen en participatie (meedoen en een bijdrage leveren aan de samenleving); De 'wolk' staat voor de andere factoren die invloed hebben op de kwaliteit van leven.
Onderwerp Volgvel Opzet Transformeermonitor Sociaal Domein 3 Op elke van deze zeshoeken hebben wij een beperkt aantal indicatoren geformuleerd. Deze staan opgenomen in de bijlage bij deze nota 1. Door deze jaarlijks te meten krijgen we kwantitatieve informatie over de voortgang van onze ambities en doelstellingen. De monitor wordt verbonden aan onze reguliere P&C-cyclus, zodat de uitkomsten vertaald kunnen worden in begrotingsbeslissingen. Meer gedetailleerde informatie over het gebruik van voorzieningen wordt achterin de monitor toegevoegd. Naast het verrichten van kwantitatieve metingen op deze indicatoren voorziet de monitor in de volgende onderdelen: 1. Analyse en duiding Elke meting zal voorzien worden van een duiding, waarbij we trachten de uitkomst te voorzien van een verklaring en nadere analyse: we kijken of de cijfers zich in de gewenste richting bewegen, én we trachten een verklaring te geven voor eventuele afwijkingen (het verhaal achter de cijfers). Waar mogelijk wordt een vergelijking met het gemiddelde in Nederland gemaakt. Soms ook zal een uitkomst vragen om nader verdiepend onderzoek. 2. Kwalitatieve informatie Naast het verrichten van metingen, voorziet de monitor ook in kwalitatieve informatie die we ophalen bij inwoners, cliënten en professionals en dorpen en wijken. Dit kan meer verheldering geven in onze duiding van de indicatoren, het kan ook andere informatie verschaffen die van belang is voor de voortgang van de gewenste transformatie, bijvoorbeeld signalen over nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen die aanleiding geven om ons beleid bij te stellen. De ervaringen van cliënten in de Wmo (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) en Jeugdwet gaan over de (toegang tot) zorg en ondersteuning, waarbij gemandateerde professionals, wettelijke verwijzers en zorgaanbieders betrokken zijn. In de Participatiewet gaat het over de ervaringen met het ontvangen van een uitkering en/of deelname aan een re-integratietraject. In de sociale basis gaat het over de ervaringen met het gebruik van onze algemene voorzieningen (sport, dorpshuizen, welzijnswerk etcetera). We kijken naar verschillende 1 De komende maanden worden deze indicatoren uitgewerkt. In deze operationaliseringsslag is het goed mogelijk dat bijstellingen nodig blijken, bij het uitbrengen van de monitor over 2015 wordt de definitieve set gepresenteerd.
Onderwerp Volgvel 4 Opzet Transformeermonitor Sociaal Domein manieren om met inwoners in gesprek te gaan, per doelgroep kan de benadering anders zijn. Ook met verschillen tussen wijken zal waar nodig rekening worden gehouden. Daarnaast zijn klachten en calamiteiten een belangrijke graadmeter voor de ervaren kwaliteit. 3. Gedetailleerde informatie over gebruik van voorzieningen De monitor bevat -om het geheel overzichtelijk te houden- een beperkte set indicatoren. Meer gedetailleerde informatie over het gebruik van voorzieningen wordt wel opgenomen, echter niet in de vorm van een indicator, maar als naslagwerk. Het gebruik van voorzieningen in onze wijken en dorpen wordt in deze monitor globaal aangegeven. Meer gedetailleerde informatie per wijk en dorp wordt opgenomen in een digitale versie van de Kijk op de Wijk. Het geheel wordt visueel kort samengevat in een 'dashboard', waarmee in één oogopslag te zien is of we op koers zitten; indicator beweegt in de gewenste richting indicator beweegt in de niet-gewenste richting de indicator blijft gelijk Middelen De kosten die verbonden zijn aan het implementeren en afnemen van de eerste monitor over het jaar 2015 worden indicatief geraamd op 30.000 en gedekt binnen de beschikbare middelen binnen de programma's Maatschappelijk Ontwikkeling en Zorg & Werk. Op basis van de ervaringen werken wij uit welke structurele middelen gemoeid zijn met deze monitor en hoe wij dit dekken. Participatie & Communicatie De opzet van de Transformeermonitor is doorgesproken met de Participatieraad en vervolgens voor advies voorgelegd. Het advies treft u in de bijlage aan. De Participatieraad heeft met instemming gereageerd en neemt de gelegenheid te baat om aandacht te vragen voor de toegankelijkheid van algemene voorzieningen voor mensen met een beperking. Wij geven dit zeker aandacht, en in de monitor is dit geborgd met een van de outputindicatoren. Daarnaast vindt de Participatieraad het begrip 'lichte beperking' onduidelijk. Bij de uitwerking van de monitor geven wij een duidelijke omschrijving aan. Vanzelfsprekend wordt de Participatieraad om advies gevraagd over de monitors die wij jaarlijks uitbrengen. Voor de verschillende onderdelen van de monitor gaan wij in overleg met de betrokken organisaties en (vertegenwoordigers van) inwoners en cliënten. Rond het uitkomen van de monitor over het jaar 2015 zal uitgebreid aandacht worden besteed aan de communicatie over de uitkomsten en eventuele beleidskeuzes die hieruit volgen.
Onderwerp Volgvel Opzet Transformeermonitor Sociaal Domein 5 Besluit Op grond van het voorgaande hebben wij besloten om: 1. De voortgang van de transformatie in het sociaal domein te volgen door een jaarlijks uit te brengen Transformeermonitor, waarin kwantitatieve en kwalitatieve informatie - en de duiding hiervan - over het gebruik van voorzieningen en de ervaringen van inwoners en cliënten bij elkaar worden gebracht; 2. De eerste monitor over het jaar 2015 in het najaar 2016 uit te brengen; 3. De kosten van de eerste monitor over het jaar 2015 (indicatief geraamd op 30.000) te dekken binnen de beschikbare middelen binnen de programma's Maatschappelijk Ontwikkeling en Zorg & Werk; 4. deze nota ter informatie te zenden aan de raad. Bijlage(n) indicatoren Transformeermonitor advies Participatieraad
Bijlage: de indicatoren van de Transformeermonitor A. Outcome-indicatoren: de kwaliteit van leven. Outcome-indicatoren zijn indicatoren waarmee we het maatschappelijk effect/resultaat meten: hoe ontwikkelt de kwaliteit van leven van onze inwoners zich op de vijf leefgebieden. Wij hebben per leefgebied de volgende onderdelen voor ogen die we in overleg met onze partners vertalen in indicatoren. Gezondheid 1. De ervaren gezondheid neemt toe 2. De psycho-sociale gezondheid neemt toe 3. Het aantal inwoners met een gezonde leefstijl neemt toe Veiligheid 1. Kinderen en volwassenen voelen zich veilig thuis 2. Kinderen voelen zich veilig op school 3. Inwoners voelen zich veilig in de buurt Talent Ontwikkelen 1. Jongeren benutten hun talent en mogelijkheden maximaal 2. Inwoners maken gebruik van en waarderen het aanbod aan sport, cultuur en recreatie Werk en Inkomen 1. Inwoners participeren zoveel mogelijk op de arbeidsmarkt 2. Inwoners kunnen voorzien in het eigen onderhoud Meedoen en een bijdrage leveren 1. Vrijwillige inzet neemt toe 2. Het aandeel overbelaste mantelzorgers neemt af 3. Inwoners wonen prettig samen en zetten zich meer in voor de samenleving B. Outputindicatoren Met output-indicatoren meten we het gebruik van de voorzieningen, en kunnen we de beweging van zwaar naar licht volgen. Sociale basis 1. Aandeel inwoners dat actief participeert in de sociale basis 2. Aandeel inwoners met een (lichte) beperking dat actief participeert in de algemene voorzieningen 3. Aandeel inwoners dat lichte ondersteuning ontvangt in de eigen omgeving 4. Aandeel inwoners dat preventieve opvoed- en opgroeiondersteuning ontvangt 5. Aandeel inwoners dat gebruik maakt van ondersteuning bij het aanleren van taal Jeugd 6. Aandeel jongeren met jeugdhulp 7. Aandeel jongeren met jeugdhulp met verblijf Veiligheid 8. Aantal gezinnen met drang-aanpak 9. Aantal gezinnen met een dwangmaatregel
Wmo 10. Aandeel inwoners met maatwerkarrangementen met verblijf 11. Aandeel inwoners met maatwerkarrangementen 12. Aandeel inwoners met maatwerkvoorzieningen Werk & Inkomen 13. Aandeel huishoudens met bijstandsuitkering 14. Aandeel duurzame uitstroom naar werk 15. Aandeel huishoudens met problematische schulden 16. Aandeel inwoners dat beroep doet op bijzondere bijstand Cliënten 17. Mate waarin cliënten menen dat ze goed geholpen zijn Kosten 18. Uitvoering van de drie gedecentraliseerde taken blijft binnen het binnen het budget de begrotingsprogramma's: Zorg en werk en Maatschappelijke ontwikkeling.
Aan het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Haarlemmermeer Postbus 250 2130 AG Hoofddorp Bezoekadres: Raadhuisplein 1 Hoofddorp Telefoon 0900 1852 Telefax 023 563 95 50 Cluster Contactpersoon Doorkiesnummer 023-5676545 Maatschappelijke Ondersteuning en Zorg N. van der Zee Uw brief X2016.15459 Verzenddatum 11 maart 2016 Ons kenmerk Bijlage(n) Onderwerp Geen Advies Transformeermonitor Geacht college, De Participatieraad is op informele wijze geconsulteerd over het onderwerp Transformeermonitor. Op 10 februari 2016 heeft de Participatieraad een adviesvraag over de Transformeermonitor ontvangen. De Participatieraad heeft met grote belangstelling kennis genomen van de inhoud van het document over de Transformeermonitor. De Participatieraad heeft de volgende opmerkingen: - Wij willen bij het onderdeel Outputindicatoren de aandacht vestigen op de toegankelijkheid van algemene voorzieningen in de sociale basis voor mensen met een beperking. - Wij vinden dat bij het onderdeel Outputindicatoren punt 2 van de indicatoren bij Sociale Basis onderdeel twee: lichte beperking onduidelijk is. Wij adviseren u om het begrip lichte beperking nader te omschrijven, zodat daarover geen misverstand kan ontstaan. De Participatieraad wil graag geïnformeerd worden over de resultaten die uit de Transformeermonitor naar voren komen en de consequenties die u daaraan wilt gaan verbinden. De Participatieraad kan verder de koers die wordt ingeslagen met de Transformeermonitor van harte ondersteunen en er wordt geen verder advies opgesteld. Met vriendelijke groeten, G. Hille Voorzitter Participatieraad Haarlemmermeer
Ons kenmerk Advies Transformeermonitor Volgvel 2 Verzendlijst t.b.v. FM/DRM Steller : N. van der Zee Telefoon : 6545 Geadresseerde : Uw brief : Bijlage(n) : Onderwerp : Advies Transformeermonitor Kenmerk : X2016.15459 Digitale afschriften aan: Archief FM/DRM (geen emailadres benodigd) nienke.van.der.zee@haarlemmermeer.nl simon.sijm@haarlemmermeer.nl Marga.drewes@haarlemmermeer.nl Papieren afschriften aan: - Nienke van der Zee, MOZ i.o. - Evt. opmerkingen m.b.t. verzending van brief en/of afschriften: Regels m.b.t. postverzending: - Afschriften van deze brief worden standaard per email verzonden; - indien een afschrift per post verzonden dient te worden, s.v.p. ingevuld rolbericht toevoegen; - bovenstaande gegevens m.b.t. adressering/onderwerp checken i.v.m. juiste registratie; - afschriften: i.v.m. scannen, één emailadres per regel en s.v.p. hyperlink verwijderen.